1. Ki kabakalañi balapeli ba Jehova habatabile? (Mubone siswaniso sesi fahalimu.)

LIPAKI ZA JEHOVA ki batu babatabile luli. Habaeza mikopano ya puteho, mikopano yemituna kamba kueza tukiti, baikolanga makande ni kuikashaula kuseha. Ki lika mañi zebatahiseza tabo? Libaka lelituna ki la kuli, baziba Jehova, kumusebeleza, mi balika ka taata kumulikanyisa ka kuba yena “Mulimu yatabile.” (1 Tim. 1:11; Samu 16:11) Mulimu, ka kuba yena Musimululi wa tabo, ubata kuli lube babatabile, mi uluezelize lika zeñata zeelutahiseza tabo.—Deut. 12:7; Muek. 3:12, 13.

2, 3. (a) Tabo ki nto mañi? (b) Ki kabakalañi hakukona kuba taata kuba ni tabo?

² Mina bo? Kana munani tabo? Kana mwakona kuekeza kwa tabo yamina? Tabo ki “muinelo olubanga ku ona wa kukolwa ka lika zelunani zona, kuikola bupilo, ni kuba ni mwangalwa.” Bibele ibonisa kuli kuba ni tabo sakata kutalusa muinelo wabanga ku ona mutu yafuyauzwi ki Jehova. Kono mwa lifasi la kacenu, kukona kuba taata kuli lube ni tabo. Kabakalañi?

³ Lukopananga ni miinelo yezwafisa yecwale ka kushwelwa ki mutu yomuñwi yelulata, kamba hazwisiwa mwa puteho,  kukauhana ni mutu yelunyalani ni yena, kamba kuzwisiwa fa musebezi. Haiba mwa lubasi batu habautwani kamba habaambolisani hande, kukona kuba taata kuba ni tabo. Hape miinelo yemiñwi yekona kutahisa kuli lusike lwaba ni tabo ki yecwale ka kusheununwa ki batu bolubeleka ni bona, kamba bolukena ni bona sikolo, kunyandiswa bakeñisa bulapeli bwaluna kamba kulengiwa mwa tolongo. Mi haiba luba ni mapongo, kukula ka nako yetelele kamba kulembwala, lwakona kufelelwa ki tabo. Nihakulicwalo, Jesu Kreste, yena “Yamaata anosi ni yatabile” naatabela kuomba-omba batu ni kubatusa kuli babe ni tabo. (1 Tim. 6:15; Mat. 11:28-30) Fa Ngambolo ya fa Lilundu, Jesu naabulezi lika zeñwi zekona kulutahiseza tabo kusina taba ni miinelo yetaata yelukopana ni yona mwa lifasi la Satani.

4, 5. Ki lika mañi zeluswanela kueza kuli lube ni tabo?

⁴ Taba yapili yanaabulezi Jesu mwa ngambolo yahae ki ya kuli: “Tabo ki ya babalemuha kuli batokwa za Mulimu, kakuli Mubuso wa mahalimu ki wabona.” (Mat. 5:3) Lukona kubonisa cwañi kuli lutokwa za Mulimu? Lubonisa cwalo ka kuca lico za kwa moya, kuitebuha zona, ni kubonisa kuli kulapela Mulimu yatabile ki yona nto ya butokwa hahulu ku luna. Haiba lueza cwalo, tabo yaluna ikaekezeha. Tumelo yaluna ya kuli Mulimu ukataleleza lisepiso zahae ikatiya. Mi “sepo yaluna yende” yelufumana mwa Linzwi la Mulimu ika lutusa kutiyela miinelo yetaata yelukopana ni yona.—Tite 2:13.

⁵ Haiba lubata kuba ni tabo sakata, luswanela kuzwelapili kutiisa silikani saluna ni Jehova. Muapositola Paulusi naañozi cwana ka kususumezwa ki moya wa Mulimu kuli: “Mube babatabile kamita ku Mulena [Jehova]. Nisakutela hape nili, mube babatabile!” (Mafil. 4:4) Kuli luikole silikani sesinde ni Mulimu, lutokwa kuba ni butali bobuzwa ku yena. Linzwi la Mulimu libulela kuli: “Tabo ki ya mutu yafumana butali ni mutu yaikataza kuba ni temuho; ki kota ya bupilo ku baba buswala, mi baba buswalelela bakabizwa babatabile.”—Liprov. 3:13, 18.

6. Ki lika mañi zeñwi zeluswanela kueza kuli luzwelepili kuba ni tabo?

⁶ Kono kuli luzwelepili kuba ni tabo, halutokwi feela kubala Linzwi la Mulimu, luswanela kusebelisa zelubala mwa bupilo bwaluna. Jesu hanaabata kubonisa butokwa bwa kusebelisa lika zeluituta, naabulezi kuli: “Hamuziba lika ze, mukaba ni tabo hamu lieza.” (Joa. 13:17; mubale Jakobo 1:25.) Kacwalo, kuli luzwelepili kuba ni tabo, luswanela kulemuha kuli lutokwa za Mulimu ni kusebelisa lika zeluituta mwa bupilo bwaluna. Kono lukona kuba cwañi ni tabo niha lukopana ni miinelo yemiñata yekona kutahisa kuli lusike lwaba ni tabo? Halunyakisiseñi lika zeñwi zanaabulezi Jesu mwa ngambolo yahae ya fa lilundu.

7. Batu babalila bakona kuba cwañi ni tabo?

⁷ “Tabo ki ya babalila, kakuli bakaomba-ombiwa.” (Mat. 5:4) Babañwi bakona kubuza kuli: ‘Batu babalila bakona kuba cwañi ni tabo?’ Jesu fa naasatalusi batu kaufela babalila ka libaka lifi kamba lifi. Nihaiba batu babamaswe balilanga bakeñisa miinelo yetaata yebakopana ni yona mwa “linako zetaata, zeziyeza” ze. (2 Tim. 3:1) Kono bakeñisa kuli baisa pilu ku zabona bañi niha balila cwalo, habana silikani sesinde ni Jehova; ka mukwa ocwalo, habana tabo. Jesu naaama kwa batu babalemuha kuli batokwa  za Mulimu, mi kacwalo balila bakeñisa kulemuha kuli batu babañata habana taba ni za Mulimu. Hape balemuha kuli habasika petahala mi baiponela lika zemaswe zesweli kuezwa bakeñisa kusapetahala kwa batu. Jehova walemuha batu bao babalila habuniti; wabaomba-ombanga ni kubatiisa ka Linzwi lahae, kubatusa kuba ni tabo, ni kubasepisa bupilo bobusa feli.—Mubale Ezekiele 5:11; 9:4.

8. Mutaluse momukona kubela ni tabo haiba muba ni musa.

⁸ “Tabo ki ya babanani musa, kakuli bakaluwa lifasi.” (Mat. 5:5) Kuba ni musa kukona kumitusa cwañi kuba ni tabo? Hamulaho wa kuituta niti, batu bacincanga mupilelo wabona. Ka nako yeñwi mwendi batu bao neli batu bababuhali, ba likañi, ni babalata lindwa. Kono cwale baapezi “butu bobunca” mi babonisa “lilato ni mukekecima, sishemo, buikokobezo, bunolo, ni pilu-telele.” (Makolo. 3:9-12) Mi kabakaleo, bapila mwa kozo, baikola silikani sesinde ni babañwi, mi batabile. Hape Linzwi la Mulimu lisepisa kuli batu babacwalo “bakaluwa lifasi.”—Samu 37:8-10, 29.

9. (a) Babanani musa “bakaluwa lifasi” ka nzila ifi? (b) Ki kabakalañi batu “babautwa tala ni linyolwa la kuluka” habakona kuba ni tabo?

⁹ Babanani musa “bakaluwa lifasi” ka nzila ifi? Balutiwa ba Jesu babatozizwe ka moya okenile bakaluwa lifasi habaka busa sina malena ni baprisita fahalimwaa lona. (Sin. 20:6) Kono babañata-ñata babasina sepo ya kuyo pila kwa lihalimu bona bakaluwa lifasi kakuli bakapila ku lona kuya kuile inze bapetehile, mi bakapila mwa kozo ni kuba ni tabo. Bona ni babatozizwe ki bona hape babataluswa kuli batabile kabakala ‘kuutwa tala ni linyolwa la kuluka.’ (Mat. 5:6) Tala ya kwa moya ni linyolwa la kuluka lebanani lona likakuliswa ka kutala mwa lifasi lelinca. (2 Pit. 3:13) Mulimu haakafelisa bumaswe kaufela, babalukile bakapila mwa tabo mi ka nako yeo, habana kulila kabakala batu babaeza zemaswe ni zesika luka.—Samu 37:17.

10. Kuba ni sishemo kutalusañi?

¹⁰ “Tabo ki ya babanani sishemo, kakuli bakaboniswa sishemo.” (Mat. 5:7) Mwa Siheberu pulelo yetolokilwe kuli sishemo iama kwa maikuto a kuutwela butuku kamba kubonisa makeke batu babanyanda. Ka nzila yeswana, pulelo yeo mwa Sigerike ikopanyeleza kuutwisisa muinelo wali ku ona mutu yomuñwi. Kono kuba ni sishemo hakuami feela kushwela makeke babañwi. Bibele italusa kuli mutu yanani sishemo uswanela kubonisa cwalo ka kutusa babañwi.

11. Swanisezo ya Musamaria yomunde ilulutañi ka za kuba ni sishemo?

¹¹ Mubale Luka 10:30-37. Swanisezo yanaafile Jesu ka za Musamaria yomunde ibonisa hande sekutalusa kuba ni sishemo. Musamaria yo naabonisize makeke ni sishemo ka kutusa mutu yomuñwi yanaanyandile. Hamulaho wa kufa swanisezo yeo, Jesu naabulezi kuli: “Hakuye, mi uyo eza cwalo ni wena.” Kacwalo, ni luna lukona kuipuza kuli: ‘Kana ni na nisweli naeza cwalo? Kana nisweli naaeza sina mwanaaezelize Musamaria yasishemo? Kana nakona kubonisa hahulu sishemo ni kutusa babañwi babanyandile? Ka mutala, kana nakona kutusa Bakreste ba basupali, limbelwa, ni banana ili bao bashemi babona habasebelezi Jehova? Kana nakona kuitusisa hande nako ka ‘kubulela ka nzila yeomba-omba ku babalobehile lipilu’?’—1 Mates. 5:14; Jak. 1:27.

12. Kuba ni sishemo kukona kulutusa cwañi kuli lube ni tabo?

¹² Kono kuba ni sishemo kukona kulutusa cwañi kuli lube ni tabo? Halubonisa babañwi sishemo, lukaba ni tabo yetiswa ki kufana.  Hape lwaziba kuli halubonisa babañwi sishemo lutabisa Jehova. (Lik. 20:35; mubale Maheberu 13:16.) Mulena Davida naabulezi cwana ka za mutu yatusa babañwi: “Jehova uka musileleza ni kumupilisa. Ukabulelwa kuba yatabile mwa lifasi.” (Samu 41:1, 2) Haiba lubonisa babañwi sishemo ni mukekecima, Jehova ni yena uka lushemuba mi lukaba ni tabo kuya kuile.—Jak. 2:13.

13, 14. Kuba ni pilu yekenile kukona kutusa cwañi mutu kuba ni tabo?

¹³ Jesu naabulezi kuli: “Tabo ki ya babanani pilu yekenile, kakuli bakabona Mulimu.” (Mat. 5:8) Kuli lipilu zaluna libe zekenile, luswanela kubona teñi kuli lika zelunahana ni lika zelulakaza likenile. Luswanela kuisa minahano yaluna kwa lika zekenile haiba lubata kuli sebelezo yaluna ku Jehova ibe yekenile.—Mubale 2 Makorinte 4:2; 1 Tim. 1:5.

¹⁴ Batu babanani lipilu zekenile bakona kuba ni silikani sesinde ni Jehova, yena yanaaize: “Tabo ki ya babatapisa liapalo zabona.” (Sin. 22:14) Bababulelwa kuli ‘batapisize liapalo zabona,’ baezize cwalo ka mukwa ufi? Bakreste babatozizwe baangiwa kuli ‘batapisize liapalo zabona’ kakuli Jehova ubaanga kuba babakenile fapilaa hae, bakafiwa bupilo bwa kusashwa kwapili, mi bakaba babatabile kuya kuile habaka fiwa litulo zabona kwa lihalimu. Bakreste babali ba buñata bobutuna babanani sepo ya kupila kuya kuile fa lifasi ni bona baangiwa kuba babalukile fapilaa Mulimu, mi Mulimu ubaanga kuba balikani bahae. Nihaiba ka nako ya cwale, Bakreste bao basweli ‘kutapisa liapalo zabona ni kulisweufaza mwa mali a Ngunyana.’—Sin. 7:9, 13, 14.

15, 16. Babanani lipilu zekenile bakona ‘kubona Mulimu’ ka mukwa ufi?

¹⁵ Kono babanani lipilu zekenile bakona ‘kubona’ cwañi Mulimu, hailifo “hakuna mutu [yakabona Mulimu], yakapila”? (Exo. 33:20) Linzwi la Sigerike lelitolokilwe kuli ‘kubona’ likona kuama kwa kezo ya “kubona ka munahano, kuutwisisa, kuziba.” Bababona Mulimu ka “meeto a lipilu” ki batu babafitile fa kumuziba luli, ili kuitebuha tulemeno twahae. (Maef. 1:18) Jesu naalikanyisize tulemeno twa Mulimu ka kutala, mi ki lona libaka hanaabulezi kuli: “Mutu kaufela yaniboni uboni ni Ndate.”—Joa. 14:7-9.

¹⁶ Bakreste ba niti bakona ‘kubona Mulimu’ isiñi feela ka kuziba tulemeno twahae, kono hape bakona kumubona ka kuhupula mwabatuseza. (Jobo 42:5) Hape batalimisanga ‘meeto a lipilu zabona’ kwa lika zende zasepisize Mulimu kuli uka lifa kwa batu babalika ka taata kuba babakenile ni kusepahala ku yena. Nihakulicwalo, babatozizwe babaka zusiwa kwa bafu bakabona Jehova luli habaka fiwa mupuzo wabona wa kuyo pila kwa lihalimu.—1 Joa. 3:2.

17. Kupilisana ka kozo ni babañwi kukona kulutusa cwañi kuba ni tabo?

¹⁷ Jesu hape naabulezi kuli: “Tabo ki ya bababatiseza babañwi kozo.” (Mat. 5:9) Batu babalika ka taata kupila ka kozo ni babañwi banani tabo. Mulutiwa Jakobo naabulezi kuli: “Peu ya muselo wa kuluka icalelwa mwa kozo mwahalaa bababatiseza babañwi kozo.” (Jak. 3:18) Haiba haluutwani ni mutu yomuñwi mwa puteho kamba mwa lubasi, lukupe Mulimu kuli alutuse kuli lukutisane pilu ni mutu yo. Haiba lueza cwalo, Jehova uka lufa moya wahae, mi moya wo uka lutusa kubonisa tulemeno totunde mi lukaba ni tabo. Jesu naabonisize libaka hakuli kwa butokwa kuunga muhato wa kukutisana lipilu ni babañwi hanaaize: “Cwalehe hautisa mpo yahao kwa aletare mi hauli kwateñi uhupula kuli mwanahenu wabilaela ka za hao, usiye mpo yahao fapilaa aletare, mi uye. Pili uyo kutisana pilu ni mwanahenu, mi cwale ukute utofa mpo yahao.”—Mat. 5:23, 24.

18, 19. Ki kabakalañi Bakreste habakona kuba ni tabo kusina taba kuli bakopana ni nyandiso?

¹⁸ “Tabo ki yamina, batu haba mishubula ni kuminyandisa ni kumitameleza bumaswe bwa mifuta kaufela kabakala ka.” Jesu naatalusañi ka kubulela manzwi ao? Naazwezipili kubulela kuli: “Mutabe mi munyakalale hahulu, kakuli mupuzo wamina ki omutuna kwa mahalimu, kakuli ki mone banyandiselize bapolofita bane baliteñi pili ku mina.” (Mat. 5:11, 12) Baapositola hane banatakilwe ni kulaelwa kuli batuhele kukutaza, “bazwa fapilaa kuta ya Sanhedrini, inze batabile.” Niteñi, fo hakutalusi kuli nebatabela kunatakiwa. Kono sene sitahisize kuli babe ni tabo kikuli “nebaezizwe babalukela kushwaulwa kabakala libizo [la Jesu].”—Lik. 5:41.

¹⁹ Ni kacenu, batanga ba Jehova babanga ni tabo habanyandiswa kabakala libizo la Jesu kamba habakopana ni miinelo yetaata. (Mubale Jakobo 1:2-4.) Ni luna, sina baapositola ba Jesu, halutabeli kunyandiswa. Kono haiba luzwelapili kusepahala ku Mulimu halukopana ni miliko, Jehova uka lutusa kuitiisa ni kuba ni bundume. Ka mutala, mwa August ka silimo sa 1944, ba muuso nebalengile bo Henryk Dornik ni bo muhulwanaa bona mwa tolongo mone bahapelelizwe kueza misebezi yetaata. Kono balwanisi nebabulezi cwana ka za bona: “Hamukoni kubakolwisa kueza nto yebasa lati. Baitatela kubulaiwa.” Muzwale Dornik naatalusize kuli: “Nihaike kuli nenisa tabeli kubulaiwa, neninani tabo hane ninyandiswa kabakala kusebeleza Jehova ka busepahali. . . . Hane ninze nizwelapili kulapela ku Jehova, neniikutwa kuba bukaufi ni yena, mi Jehova naabile Mutusi waka.”

20. Ki kabakalañi kusebeleza “Mulimu yatabile” hakutusa kuli lube ni tabo?

²⁰ Kusina taba ni miinelo yetaata yelukopana ni yona yecwale ka kulwaniswa kabakala bulapeli bwaluna, kulwaniswa ki mabasi aluna, makulanu kamba busupali, lunani tabo kakuli lwaziba kuli “Mulimu yatabile” walukatelwa. (1 Tim. 1:11) Hape lunani tabo bakeñisa lisepiso zende zalufile Mulimu waluna, “yasakoni kupuma.” (Tite 1:2) Jehova haakataleleza lisepiso zahae, lukaikola bupilo bobunde hahulu kuli mane haluna kuhupula miinelo yetaata yelusweli kukopana ni yona kacenu. Mwa Paradaisi, Jehova uka lufuyaula hahulu mi lukaikola bupilo ka kutala. Ka nako yeo, lukaba ni tabo yetuna. Kaniti luli, ‘lukataba hahulu kabakala kozo yetuna.’—Samu 37:11.