1-2. Ki miinelo mañi yekona kutahisa kuli lulotise miyoko?

 KAUFELAA luna nako yeñwi lukile lwalotisa miyoko. Haluli mwa muinelo olutahiseza hahulu tabo, lwalotisanga miyoko ya tabo. Mwendi nemulotisize miyoko kabakala nto yeñwi ya butokwa hahulu yeneezahezi ku mina, inge cwalo mwanaa mina hapepiwa, hane muhupuzi nto yeñwi yende yeneezahezi ku mina, kamba hane mukopani ni mulikanaa mina yomutuna yene mubonani kale ni yena.

² Kono hañata lwalotisanga miyoko kabakala kuutwa hahulu butuku kwa pilu. Ka mutala, lwakona kulotisa miyoko kabakala kusaezwa hande ki mutu yelusepile. Lwakona kulotisa miyoko haluutwa hahulu butuku kabakala kukula ka nako yetelele kamba kabakala kushwelwa ki mutu yelulata. Haluli mwa muinelo wo, lukona kuikutwa sina mwanaaikutwezi mupolofita Jeremia hanaaboni Jerusalema haisinyiwa ki Mababilona. Jeremia naabulezi kuli: “Linukana za mezi libuba kuzwa mwa meeto aka . . . Meeto aka hatuheli kulila, haapumuli.”—Mali. 3:​48, 49.

3. Jehova uikutwanga cwañi habona batanga bahae inze banyanda? (Isaya 63:9)

³ Jehova waziba miyoko yelulotisize kabakala kukopana ni miinelo yetaata. Bibele ilutaluseza kuli waziba miinelo kaufela yebakopana ni yona batanga bahae, ili yebautwisa butuku kwa pilu, mi waluutwanga haluitilelela ku yena kuli alutuse. (Samu 34:15) Kono kunani lika zeñwi zaezanga Jehova kwandaa feela kulubona ni kuluutwa. Ka kuswana ni mushemi yalilato,  uutwanga hahulu butuku kwa pilu habona bana bahae inze balila, mi uunganga muhato kapili kuli abatuse.—Mubale Isaya 63:9.

4. Ki mitala ifi ya mwa Bibele yeluka nyakisisa, yeka lutusa kuziba mwainezi Jehova?

⁴ Mwa Linzwi lahae, Jehova ulutaluseza zanaaezize batanga bahae hane balotisize miyoko. Lulemuha taba yeo halunyakisisa mutala wa Anna, Davida, ni Mulena Ezekiasi. Ki lika mañi zenetahisize kuli balotise miyoko? Jehova naaezize cwañi hane baitilelezi ku yena kukupa tuso? Mi mutala wabona ukona kuluomba-omba cwañi halulotisa miyoko kabakala kuutwa hahulu bumaswe, kubetekiwa, kamba kufelelwa ki sepo?

KULOTISA MIYOKO KABAKALA KUUTWA HAHULU BUMASWE

5. Anna naaikutwile cwañi kabakala muinelo wanaali ku ona?

⁵ Anna naakopani ni miinelo yetaata yemiñata yenetahisize kuli aikutwe hahulu bumaswe ni kulotisa miyoko. Omuñwi wa miinelo yetaata yeo kikuli, muunaa hae naanyezi musali yomuñwi wa libizo la Penina, ili yanaa musheununanga. Kwandaa butata bo, Anna hape naasina bana, kono Penina yena naanani bana babañata. (1 Sam. 1:​1, 2) Penina naazwezipili kusheununa Anna kabakala kuli neli mumba. Nemuka ikutwa cwañi kambe nemuli mwa muinelo wo? Anna naafilikani hahulu kuli mane “naalilanga, asaci lico,” mi “naaswabile hahulu” mwa pilu.—1 Sam. 1:​6, 7, 10.

6. Ki lika mañi zanaaezize Anna zenee mutusize kuikutwa kuomba-ombiwa?

⁶ Ki lika mañi zanaaezize Anna zenee mutusize kuikutwa kuomba-ombiwa? Naaile kwa tabernakele, sona sibaka kwanaalapelelwa Jehova ka nzila yelukile. Hanaali kwa sibaka seo, mi kubonahala kuli neli bukaufi ni makenelo a lapa la tabernakele, “akala kulapela ku Jehova ni kulila hahulu.” Naakupile Jehova kuli: ‘Ubone manyando a mutangaa hao mi unihupule.’ (1 Sam. 1:10b, 11) Anna naalapezi ku Jehova kuzwelela kwatasaa pilu ni kumutaluseza mwanaaikutwela. Kusina kukakanya, Jehova naautwile hahulu butuku kwa pilu hanaaboni miyoko ya mutangaa hae wa butokwa hahulu yo!

7. Anna naaikutwile cwañi hamulaho wa kulapela ku Jehova kuzwelela kwatasaa pilu?

⁷ Anna naaikutwile cwañi hamulaho wa kulapela ku Jehova kuzwelela kwatasaa pilu ni hanaataluselizwe manzwi asusueza ki Muprisita Yapahami Eli? Bibele ibulela kuli: “Anna aya mi ayo ca lico, mi maswabi afela mwa pata yahae.” (1 Sam. 1:​17, 18) Anna naaikutwile kuimuluha kusina taba kuli muinelo otaata wanaali ku ona neusa zwelapili. Naanani sepo ya kuli Jehova naautwisisa mwanaaikutwela ni kuli naaziba butata bwanaakopana ni bona mi naaka mutusa. Jehova naaezize cwalo luli; naautwisisize mwanaaikutwela, naautwile tapelo yahae, mi hasamulaho naamutusize kuba ni bana.—1 Sam. 1:​19, 20; 2:21.

8-9. Ka kuya ka Maheberu 10:​24, 25, ki kabakalañi haluswanela kueza molukonela kaufela kufumaneha kwa mikopano ya Sikreste? (Mubone ni siswaniso.)

 ⁸ Zeluituta. Kana mukopana ni muinelo otaata otahisa kuli mulotise miyoko? Mwendi mutomohile pilu kabakala kushwelwa ki yomuñwi mwa lubasi lwamina kamba mulikani. Lika zecwalo haliezahala, mwakona kubata kuba munosi, mi kueza cwalo hakusika fosahala. Kono sina Anna hanaaomba-ombilwe ni kususuezwa kabakala kuya kwa tabernakele, ni mina mukaomba-ombiwa haiba muya kwa mikopano ya Sikreste kusina taba kuli hamuikutwi hande. (Mubale Maheberu 10:​24, 25.) Halunze luteeleza kwa litaba za mwa Bibele zesusueza kwa mikopano, Jehova wakona kulutusa kutuhela kunahana lika zeluutwisa bumaswe ni kukala kunahana lika zende. Kabakaleo, lwakona kuikutwa hande kusina taba kuli muinelo waluna haucinci honafo feela.

⁹ Kwa mikopano yaluna, hape lwakona kuikola siango ni Bakreste babañwi babanani mukekecima, mi manzwi abona abonisa kuli baluisa pilu ni kuli balulata akona kulutiisa. (1 Mates. 5:​11, 14) Halunyakisiseñi mutala wa muzwale yali paina yaipitezi, ili yanaashwezwi ki musalaa hae. Naabulezi kuli: “Nihaiba ka yona nako ye nalotisanga miyoko. Ka linako zeñwi, niikinelanga ninosi ni kukala kulila. Kono mikopano yaluna inisusuezanga hahulu. Manzwi a mizwale ni likaizeli baka anikatulusanga luli. Kusina taba ni lipilaelo zenikona kuba ni zona pili nisikaya kale kwa mukopano, kamita niikutwanga hande hanili kwa mukopano.” Haluli kwa mikopano, Jehova wakona kulutusa ka kuitusisa mizwale ni likaizeli baluna.

10. Lukona kulikanyisa cwañi mutala wa Anna haluikutwa hahulu bumaswe?

¹⁰ Anna hape naaomba-ombilwe hanaalapezi ku Jehova kuzwelela kwatasaa pilu ni kumutaluseza mwanaaikutwela. Ni mina mwakona ‘kunepela lipilaelo zamina kaufela ku Jehova,’ ni kusepa kuli uka miutwa ni kumitusa. (1 Pit. 5:7) Kaizeli ili yo muunaa hae naabulailwe ki masholi, utalusa mwanaaikutwezi ka nako yeo, uli: “Nenitomohile hahulu pilu kuli mane nenisina sepo ya kuli nenikaba ni tabo hape. Kulapela ku Ndate wa kwa lihalimu yalilato, yena Jehova, neku niomba-ombile hahulu. Ka linako zeñwi, neku nibelanga taata kufumana manzwi aswanela a kuitusisa, kono yena naaniutwisisanga. Hane niikutwanga hahulu bumaswe ni kubilaela, nenilapelanga ku yena kuli anituse kuba ni kozo ya mwa munahano. Mi honafo feela neniikutwanga kuimuluha kuli mane nenikona kueza misebezi ya lizazi leo.” Hamulotisa miyoko kabakala kuutwa hahulu bumaswe ni kutaluseza Jehova zemibilaeza, ni yena wautwanga bumaswe mi wautwisisanga luli momuikutwela. Kusina taba kuli butata bomukopana ni bona habusika fela, Jehova wakona kumiomba-omba ni kumitusa kuba ni kozo ya mwa munahano. (Samu 94:19; Mafil. 4:​6, 7) Mi uka mifuyaula kabakala kuli mwaitiisa ka busepahali.—Maheb. 11:6.

KULOTISA MIYOKO KABAKALA KUBETEKIWA

11. Davida naaikutwile cwañi kabakala miinelo yetaata yanaakopani ni yona?

¹¹ Mwa bupilo bwahae, Davida naanani kutiyela miinelo yetaata yemiñata, ili yenetahisize kuli alotise miyoko. Naatoilwe ki batu babañata mi mane naabetekilwe ki batu banaasepile. (1 Sam. 19:​10, 11; 2 Sam. 15:​10-14, 30) Nako yeñwi naañozi kuli: “Nikatezi kabakala kutonga; busihu kaufela nikolobisa mumbeta waka ka miyoko; nishomwalisa bulobalo bwaka ka kulila.” Ki kabakalañi Davida hanaaikutwile cwalo? Naatalusize kuli: “Kabakala batu kaufela baba nikataza.” (Samu 6:​6, 7) Davida naautwile hahulu butuku kwa pilu kabakala kuezwa maswe  ki batu babañwi kuli mane miyoko neisa kali mwa meeto ahae.

12. Ka kuya ka Samu 56:​8, ki lika mañi zanaaziba Davida?

¹² Kusina taba ni miinelo yetaata yanaakopani ni yona Davida, naaziba kuli Jehova naamulata. Naañozi kuli: “Jehova ukautwa sililo saka.” (Samu 6:8) Nako yeñwi hape, Davida naabulezi taba yetabisa ye kwa Samu 56:8. (Mubale.) Manzwi ao abonisa kuli Jehova ululata hahulu mi waluisa pilu. Davida naaikutwile inge kuli Jehova naabeya miyoko yahae mwa mukotana kamba kuiñola mwa buka. Davida naaziba kuli Jehova naalemuhile ni kuhupula butuku bwanaautwa. Davida naaziba kuli Ndatahe yalilato naalemuhile miinelo yetaata yanaakopana ni yona ni mwanaaikutwela kabakala miinelo yeo.

13. Ki lika mañi zeluswanela kuhupula batu babañwi haba lueza maswe kamba kulubeteka? (Mubone ni siswaniso.)

¹³ Zeluituta. Kana mulobehile pilu kabakala kusaezwa hande kamba kabakala kubetekiwa ki mutu yene musepile? Mwendi muutwa butuku kwa pilu kabakala kuli libato kamba linyalo lamina lifelile ka sipundumukela, kamba mwendi mutu yemulata utuhezi kusebeleza Jehova. Muzwale ili yo musalaa hae naaezize bubuki ni kumuyubeka, naabulezi kuli: “Nenisika libelela kuli taba yecwalo neikona kuezahala ku na. Neniikutwile bumaswe, kunyema, ni kuikutwa kuli nenisi wa butokwa.” Haiba mutu yomuñwi umibetekile kamba kumieza maswe, muhupule kuli Jehova haana kumiyubeka nikamuta; kueza cwalo kwakona kumiomba-omba. Muzwale yo hape naabulezi kuli: “Nifitile fa kuutwisisa kuli silikani saluna ni batu sakona kufela, kono Jehova ki yena Licwe laluna. Kusina taba ni zekona kuezahala ku luna, kamita uitukiselize kulutusa. Haana kuyubeka babasepahala bahae.” (Samu 37:28) Hape muhupule kuli Jehova umilata hahulu kufita mwamilatela mutu ufi kamba ufi. Kusina taba ni butuku bomuutwa kabakala kubetekiwa ki mutu yomuñwi, muinelo wo haukoni kupaleliswa Jehova kumilata. (Maro. 8:​38, 39) Sisupo ki se: Kusina taba ni mwamiezelize mutu yomuñwi, Ndataa mina wa kwa lihalimu wamilata.

14. Samu 34:18 ilutusa kuba ni buikolwiso mañi?

¹⁴ Haiba mutu yomuñwi ulubetekile, lwakona kuomba-ombiwa ki manzwi a Davida a kwa Samu 34:18. (Mubale.) Hatiso yeñwi neibulezi kuli pulelo yeli, “babaswabile,” ikona kuama kwa “batu babafelezwi ki sepo.” Jehova utusanga cwañi batu babaikutwa cwalo kabakala kuezwa maswe? Ka kuswana ni mushemi yalilato, ili yaswalanga mwanaa hae yaziyelehile mwa mazoho ni kumuomba-omba, Jehova “ufakaufi” ni luna; kamita walubonisanga  mukekecima mi uitukiselize kulutusa haluswabile kabakala kubetekiwa kamba kuyubekiwa. Uitukiselize kuluomba-omba halulobehile pilu ni haluikutwa kuli halu ba butokwa. Mi ulufile sepo yende ya za kwapili yelutusa kutiyela miliko yelukopana ni yona ka nako ya cwale.—Isa. 65:17.

KULOTISA MIYOKO KABAKALA KUFELELWA KI SEPO

15. Ki muinelo mañi wanaali ku ona Ezekiasi one utahisize kuli alotise miyoko?

¹⁵ Mulena Ezekiasi hanaanani lilimo ze 39, akula butuku bobutuna. Mupolofita Isaya naataluselize Ezekiasi lushango lone luzwa ku Jehova lwa kuli naakabulaiwa ki butuku bwanaakula. (2 Mal. 20:1) Nekubonahala inge kuli nekusina sepo ya kuli Ezekiasi naakapila. Ezekiasi naaikutwile hahulu bumaswe kabakala taba yeo, mi alila hahulu. Alapela ku Jehova ka taata.—2 Mal. 20:​2, 3.

16. Jehova naaezizeñi Ezekiasi hanaakupile tuso inze alila?

¹⁶ Jehova naaikutwile bumaswe Ezekiasi hanaakupile tuso inze alila, mi ka sishemo amubulelela kuli: “Niutwile tapelo yahao. Niboni miyoko yahao. Nika kufolisa.” Ka kuitusisa Isaya, Jehova naasepisize ka sishemo kuli naakaekeza mazazi kwa bupilo bwahae ni kuli naakalamulela Jerusalema kwa Maasiria.—2 Mal. 20:​4-6.

17. Jehova ulutusanga cwañi halukula butuku bobutuna? (Samu 41:3) (Mubone ni siswaniso.)

¹⁷ Zeluituta. Kana mukula butuku bobuñwi mi kubonahala inge kuli hakuna sepo ya kuli mukafola? Mutaluseze Jehova momuikutwela, mane mwakona nihaiba kulotisa miyoko hamunze mueza cwalo. Bibele ilutaluseza kuli “Ndate sishemo ni Mulimu yaomba-omba mwa miinelo kaufela” uka luomba-omba mwa manyando aluna kaufela. (2 Makor. 1:​3, 4) Kacenu, halulibeleli kuli Jehova ukafelisa miinelo yetaata kaufela yelukopana ni yona, kono lwaziba kuli kamita uitukiselize kulutiisa. (Mubale Samu 41:3.) Ka tuso ya moya wahae okenile, Jehova ulufanga maata, butali, ni kozo ya mwa munahano kuli luitiise. (Liprov. 18:14; Mafil. 4:13) Hape ulutusanga kuitiisa ka kulufa sepo yetomile fa Bibele ya kuli kwapili ukafelisa matuku kaufela.—Isa. 33:24.

18. Ki liñolo mañi leli miomba-ombanga hamukopana ni muinelo otaata hahulu? (Mubone mbokisi yeli, “ Manzwi Aomba-Omba Akona Kufelisa Miyoko Yaluna.”)

¹⁸ Manzwi a Jehova naaomba-ombile Ezekiasi. Linzwi la Mulimu lakona kuluomba-omba ni luna. Haluikutwa kulembwala, manzwi a Jehova a mwa Bibele akona kuluomba-omba ni kulutusa kuba ni kozo ya mwa munahano. (Maro. 15:4) Kaizeli yomuñwi wa kwa wiko wa Africa hanaafumanwi ni butuku bwa kansa, hañata naalilanga. Utalusa kuli: “Liñolo leli niomba-ombanga hahulu ki la Isaya 26:3. Nihaike kuli halukoni kutibela miliko yelukona  kukopana ni yona, liñolo leo linitusanga kulemuha kuli Jehova wakona kulutusa kuba ni kozo ya mwa munahano ilikuli lukone kuitiisa halukopana ni miliko.” Kana kunani liñolo leli miomba-ombanga hamukopana ni miinelo yetaata hahulu kuli mane kubonahala inge kuli hakuna sepo?

19. Ki limbuyoti mañi zeluka ikola kwapili?

¹⁹ Mafelelezo a lifasi le a fakaufi hahulu, mi lulibelela kuli lukakopana ni miinelo yetaata hahulu, ili yekatahisa kuli lulotise miyoko. Kono sina moluitutezi kwa mutala wa Anna, Davida, ni Mulena Ezekiasi, Jehova wabonanga miyoko yelulotisanga mi uikutwanga hahulu bumaswe. Miyoko yaluna ki ya butokwa hahulu ku yena. Kacwalo, halukopana ni miinelo yeluutwisa hahulu butuku kwa pilu, lulapele ku Jehova kuzwelela kwatasaa pilu. Nikamuta lusike lwaikauhanya kwa mizwale ni likaizeli baluna mwa puteho, ili baba lulata. Mi haike manzwi a mwa Bibele azwelepili kuluomba-omba. Lwakona kukolwa kuli Jehova uka lufuyaula haiba luzwelapili kuitiisa ka busepahali. Taba yeo ikopanyeleza sepiso yende ya kuli ukatakula miyoko kaufela kwa meeto aluna yetahiswa ki kuutwa hahulu bumaswe, kubetekiwa, ni kufelelwa ki sepo. (Sin. 21:4) Mi miyoko yeluka lotisa ka nako yeo, ikaba feela miyoko ya tabo.