1. Ki kabakalañi Jehova hanaalukisize kuli kube ni linyalo?

 JEHOVA ki “Mulimu yatabile,” mi ubata kuli ni luna lube babatabile. (1 Tim. 1:11) Ulufile limpo zeñata zelutusa kuikola bupilo. (Jak. 1:17) Linyalo ki yeñwi ya limpo zeo. Muuna ni musali habanyalana, baitamanga kuli bakalatana ni kukutekana. Haiba muuna ni musali bazwelapili kulatana hahulu, bakaba ni tabo yetuna.—Liprov. 5:18.

2. Ki lika mañi zeezahala mwa manyalo amañata kacenu?

² Ka bumai, batu babañata babanyalani kacenu balibalanga buitamo bone baezize fa lizazi la sinawenga. Kabakaleo, habana tabo. Lipatisiso zeneezizwe cwanoñu fa ki licaziba babañwi, libonisa kuli baana babañata banatanga basali babona, kuitusisa lipulelo zemaswe ku bona, kamba kubanyandisa ka linzila zeñwi. Muuna yanani mukwa wo, wakona kubonisa likute ku musalaa hae hali fapilaa batu, kono hali kwa mukunda wamunyandisa. Manyalo amañata hape ashekesha bakeñisa kuli baana babañwi babuhanga maswaniso a mapunu.

3. Ki lika mañi zekona kutahisa kuli muuna anyandise musalaa hae?

³ Ki lika mañi zekona kutahisa kuli baana banyandise basali babona? Kukona kuba kuli bo ndataa bona neli ba mifilifili; kacwalo, baikutwa kuli hakusika fosahala kunyandisa bakubona. Mi baana babañwi bakukuezwanga ki mubonelo ofosahalile oatile mwa silalanda sebapila ku sona, ili mubonelo wa kuli “muuna sakata” uswanela kuitusisa maata kuli abonise musalaa hae kuli wakona kumuzamaisa. Babañwi bona nebasika lutiwa kubonisa buiswalo ni kukuyula buhali bwabona. Mi babañwi banani mukwa wa kubuha maswaniso a mapunu, ili otahisa kuli babe ni mubonelo ofosahalile ka za basali ni ka za somano. Kutuha fo, lipiho libonisa kuli butuku bobuyambukela  bwa COVID-19 buekelize hahulu kwa butata. Kono muuna haswaneli kunyandisa musalaa hae ka libaka lifi kamba lifi.

4. Ki lika mañi zebaswanela kutokomela hahulu baana babali Bakreste, mi ki kabakalañi?

⁴ Baana babali Bakreste baswanela kutokomela hahulu kuli basike baba ni mubonelo ofosahalile ka za basali. a Kabakalañi? Libaka leliñwi kikuli, zelunahana hañata litahisanga kuli lueze nto yeñwi. Muapositola Paulusi naaelelize Bakreste babatozizwe ba mwa Roma kuli “[batuhele] kuya ka mikwa ya lifasi le.” (Maro. 12:​1, 2) Paulusi hanaañolezi Bakreste ba kwa Roma, kubonahala kuli puteho yeo nese ibile teñi ka nako yetelelenyana. Niteñi, manzwi a Paulusi abonisa kuli babañwi mwa puteho yeo nebasa kukuezwa ki mibonelo ya batu ba mwa lifasi. Ki lona libaka hanaa baelelize kuli bacince munahano ni likezo zabona. Kusina kukakanya, kelezo yeo yakona kutusa baana babali Bakreste kacenu. Ka bumai, babañwi bakukuelizwe ki munahanelo wa batu ba mwa lifasi mi mane banyandisanga basali babona. b Jehova ubata kuli baana bapilisane cwañi ni basali babona? Lwakona kufumana kalabo mwa liñolo fokutomile taba ye.

5. Ka kuya ka 1 Pitrosi 3:​7, muuna uswanela kupilisana cwañi ni musalaa hae?

⁵ Mubale 1 Pitrosi 3:7. Jehova ulaela baana kuli bakuteke basali babona. Muuna yakuteka musalaa hae uka mubonisa sishemo ni lilato. Mwa taba ye, lukanyakisisa mo muuna akona kuboniseza likute ku musalaa hae. Kono pili halunyakisiseñi likezo zeshwaulisa basali.

MUHANE LIKEZO ZESHWAULISA BO MUSALAA MINA

6. Jehova uikutwa cwañi ka za baana babanatanga basali babona? (Makolose 3:19)

⁶ Muuna haswaneli kunata musalaa hae. Jehova utoile mutu kaufela yalata lindwa. (Samu 11:5) Jehova uikutwanga hahulu bumaswe sihulu haiba muuna anyandisa musalaa hae. (Mala. 2:16; mubale Makolose 3:19.) Sina moliboniseza liñolo la 1 Pitrosi 3:7 fokutomile taba ye, haiba muuna anyandisa musalaa hae, silikani sahae ni Mulimu sikasinyeha. Mane Jehova wakona kutuhela kuutwa litapelo zahae.

7. Ka kuya ka Maefese 4:​31, 32, ki lipulelo zecwañi zaswanela kuambuka muuna? (Mubone ni “Taluso ya Manzwi.”)

⁷ Kuitusisa lipulelo zemaswe. Baana babañwi baambolanga ni basali babona ka buhali mi baitusisanga lipulelo zeutwisa butuku. Kono Jehova utoile “buhali, mabifi, kutatauka, ni lipulelo zemaswe.” c (Mubale Maefese 4:​31, 32.) Wautwanga lika kaufela. Jehova waisa pilu kwa lipulelo zaitusisa muuna ku musalaa hae, nihaiba kwa mukunda. Muuna yaambolanga ni musalaa hae ka buhali, usinya linyalo lahae mane ni silikani sahae ni Mulimu.—Jak. 1:26.

8. Jehova uikutwa cwañi ka za maswaniso a mapunu, mi ki kabakalañi?

⁸ Kubuha maswaniso a mapunu. Jehova uikutwa cwañi ka za maswaniso a mapunu? Uatoile. Kacwalo, muuna yanani mukwa wa kubuha maswaniso amaswe usinya silikani sahae ni Jehova mi ushwaula musalaa hae. d Jehova ubata kuli baana bazwelepili kusepahala kwa  basali babona ka lika zebaeza ni zebanahana. Jesu naabulezi kuli muuna yatalima musali ka kumulakaza seabukile kale ni yena “mwa pilu yahae.” e—Mat. 5:​28, 29.

9. Ki kabakalañi Jehova hatoile muuna yalobala ni musalaa hae ka nzila yemushubulisa?

⁹ Kulobala ni musalaa hae ka nzila yemushubulisa. Baana babañwi bahapelezanga basali babona kulobala ni bona ka nzila yetahisa kuli baikutwe kushubulwa ni kusisitwa ki lizwalo. Jehova utoile likezo zeo zebonisa kuli muuna unani buitati mi haisi musalaa hae pilu. Ubata kuli muuna alate musalaa hae, kumubonisa sishemo, ni kukuteka maikuto ahae. (Maef. 5:​28, 29) Kono kucwañi haiba muuna yali Mukreste unani mukwa wa kushubula musalaa hae kamba kumunyandisa kamba kubuha maswaniso a mapunu? Ukona kucinca cwañi munahano ni likezo zahae?

MUUNA MWAKONA KUFELISEZA LIKEZO ZESHWAULISA MUSALAA HAE

10. Mutala wa Jesu ukona kutusa cwañi baana?

¹⁰ Ki lika mañi zekona kutusa muuna kutuhela kunyandisa ni kushubula musalaa hae? Uswanela kuikataza kulikanyisa Jesu. Nihaike kuli Jesu naasika nyala, naatomezi baana mutala omunde wa mobaswanela kupilisanela ni basali babona ka mwanaapilisanezi ni balutiwa bahae. (Maef. 5:25) Ka mutala, halunyakisiseñi zebakona kuituta baana ku Jesu ka mwanaapilisanezi ni baapositola bahae ni mwanaa ambolelanga ni bona.

11. Jesu naapilisani cwañi ni baapositola bahae?

¹¹ Jesu kamita naabonisanga sishemo ni likute kwa baapositola bahae. Naasaambolangi ni bona ka buhali kamba kubaeza ka situhu. Nihaike kuli naanani maata kubafita, naasika itusisa maata ahae kuli bamusabe. Kono mane naabasebelelize. (Joa. 13:​12-17) Naabulelezi balutiwa bahae kuli: “Muitute ku na, kakuli ninani musa mi niwile pilu, mi mukakatuluha.” (Mat. 11:​28-30) Mulemuhe kuli Jesu naanani musa. Mutu yanani musa haki kuli wafokola. Kono ki mutu yakona kuiswala. Haahalifiswa uzwelangapili kuwa pilu ni kuiswala.

12. Jesu naaambolanga cwañi ni babañwi?

¹² Jesu naaomba-ombile ni kukatulusa babañwi ka manzwi ahae. Naasabulelangi ka buhali kwa balateleli bahae. (Luka 8:​47, 48) Balwanisi nihane bamutapaula ni kulika kumuhalifisa, “naasika tapaula ni yena.” (1 Pit. 2:​21-23) Ka linako zeñwi, Jesu mane naakuzanga feela kufita kualaba ka buhali. (Mat. 27:​12-14) Wo ki mutala omunde hahulu kwa baana babali Bakreste!

13. Sina mokuboniselizwe kwa Mateu 19:​4-6, muuna ukona ‘kukumalela cwañi musalaa hae’? (Mubone ni siswaniso.)

¹³ Jesu naalaezi baana kuli bazwelepili kusepahala kwa basali babona. Naakutezi manzwi anaabulezi Ndatahe a kuli muuna uswanela ‘kukumalela musalaa hae.’ (Mubale Mateu 19:​4-6.) Linzwi la Sigerike lelitalusa kezo lelitolokilwe kwa liñolo leo kuli ‘kukumalela,’ halitolokiwa linzwi ka linzwi, litalusa “kulamatela.” Kacwalo, muuna ni musalaa hae baswanela kulatana hahulu kuli mane kube feela inge kuli balamatelani. Haiba yomuñwi aeza nto yeutwisa yomuñwi butuku, kaufelaa bona bakanyanda. Muuna yaikataza kulata musalaa hae ka nzila yeo haana kubuha maswaniso a mapunu a mufuta ufi kamba ufi. Ukabiula meeto ahae kapili “ku zesina tuso.” (Samu 119:37) Ka mubulelo omuñwi, ueza tumelelano ni meeto ahae kuli asike atalima musali ufi kamba ufi ka kumulakaza kwandaa musalaa hae.—Jobo 31:1.

14. Ki mihato mañi yaswanela kuunga muuna yanyandisanga musalaa hae kuli abe ni silikani sesinde hape ni Jehova ni musalaa hae?

 ¹⁴ Muuna yanatanga musalaa hae kamba kuitusisa lipulelo zemaswe ku yena, uswanela kuunga mihato yemiñwi kuli abe ni silikani sesinde hape ni Jehova ni musalaa hae. Ki mihato mañi yeo? Wapili, uswanela kulemuha kuli unani butata bobutuna. Hakuna zeipatile mwa meeto a Jehova. (Samu 44:21; Muek. 12:14; Maheb. 4:13) Wabubeli, uswanela kutuhela kunyandisa musalaa hae ni kucinca mukwa wahae. (Liprov. 28:13) Wabulaalu, uswanela kuitumelela mafosisa ahae ku musalaa hae ni ku Jehova, ni kukupa kuli bamuswalele. (Lik. 3:19) Hape uswanela kukupa Jehova kuli amutuse kuba ni takazo ya kucinca ni kuli akone kunahana, kubulela, ni kueza lika ka nzila yetabisa Jehova. (Samu 51:​10-12; 2 Makor. 10:5; Mafil. 2:13) Wabune, uswanela kueza lika zelumelelana ni litapelo zahae ka kuituta kutoya lindwa ni lipulelo kaufela zemaswe. (Samu 97:10) Wabuketalizoho, uswanela kukupa tuso kapili kwa baana-bahulu ba puteho babalilato. (Jak. 5:​14-16) Wabu 6, uswanela kulelela cimo lika zeka mutusa kusakutela mukwa wo kwapili. Muuna yanani mukwa wa kubuha maswaniso a mapunu ni yena uswanela kuunga mihato yeswana yeo. Jehova ukafuyaula buikatazo bwaeza kuli acince mukwa wahae. (Samu 37:5) Kono kunani lika zeñwi zaswanela kueza muuna kwandaa feela kutuhela likezo zeshwaulisa musalaa hae. Hape uswanela kuituta kubonisa likute ku musalaa hae. Ukona kueza cwañi cwalo?

MOMUKONA KUBONISEZA LIKUTE KU BO MUSALAA MINA

15. Muuna ukona kubonisa cwañi lilato ku musalaa hae?

¹⁵ Mubonise lilato. Mizwale babañwi babanani tabo mwa manyalo banani mukwa wa kuezanga nto yeñwi zazi ni zazi kuli babonise basali babona moba balatela. (1 Joa. 3:18) Muuna ukona kubonisa lilato ku musalaa hae ka kueza lika zenyinyani, inge cwalo kumuswala kwa lizoho kamba kumukumbata. Wakona kumuñolela kashango ni kumubuza  kuli, “Mutozi cwañi?” kamba kuli, “Musebezi uzamaya cwañi?” Ka linako zeñwi, wakona kubonisa lilato ku musalaa hae ka kumuñolela manzwi amande, ili aketilwe hande. Haiba muuna aeza lika zeo, ukabonisa kuli wakuteka musalaa hae mi linyalo labona likatiya.

16. Ki kabakalañi muuna haswanela kubabaza musalaa hae?

¹⁶ Mubonise buitumelo. Muuna yakuteka musalaa hae wamutalusezanga libaka haitebuha yena mi wamususuezanga. Nzila yeñwi yakona kueza cwalo ka yona, ki ka kubonisanga buitumelo kwa lika kaufela zaeza musalaa hae kuli amutuse. (Makolo. 3:15) Musali ukaikutwa kususuezwa haiba ababaziwa ki muuna hae kuzwelela kwatasaa pilu. Ukaikutwa kusilelezwa, kulatiwa ni kukutekiwa.—Liprov. 31:28.

17. Muuna ukona kubonisa cwañi likute ku musalaa hae?

¹⁷ Mube ni sishemo ni likute. Muuna yalata musalaa hae umuunga kuba wa butokwa ni kumukatelwa. Umuunga sina mpo ya butokwa yezwa ku Mulimu. (Liprov. 18:22; 31:10) Kabakaleo, ukapilisana ni yena ka sishemo ni likute nihaiba kwa mukunda. Haana kuhapeleza musalaa hae kulobala ni yena ka nzila yetahisa kuli aikutwe kusalukuluha, kushubulwa kamba kusisitwa ki lizwalo. f Mi ni yena ukaikataza kuba ni lizwalo lelikenile fapilaa Jehova.—Lik. 24:16.

18. Baana baswanela kuzwelapili kuezañi? (Mubone ni mbokisi yeli, “ Linzila Zeene Zebakona Kubonisa ka Zona Likute Baana.”)

¹⁸ Baana, mukolwe kuli Jehova wabona ni kuitebuha buikatazo bwamina hamunze mubonisa likute ku bo musalaa mina mwa lika kaufela ze mueza. Muzwelepili kubonisa likute bo musalaa mina ka kuambuka likezo zekona kubaswabisisa ni ka kubabonisa sishemo ni lilato. Hamueza cwalo, mukabonisa kuli mwabalata ni kuli mubaanga kuba ba butokwa. Mukuteke bo musalaa mina, mi mukasileleza silikani samina ni Jehova, sona sa butokwa hahulu.—Samu 25:14.