1-2. Zadoki neli mañi? (1 Makolonika 12:​22, 26-28)

 MUEZE inge bababona zeezahala. Baana babafitelela 340,000 bakopani kuli babeye Davida fa bulena ilikuli abuse Isilaele kaufela. Ka mazazi amalaalu, mwa sibaka sa malundu a macwe bukaufi ni Hebroni, kuutwahala milumo ya batu babaikambota, babaopela lipina za milumbeko ka tabo, ni babaseha. (1 Makol. 12:39) Mutangana wa libizo la Zadoki naasike alemuhiwa ka bunolo mwahalaa batu babañata hahulu bao. Nihakulicwalo, Jehova naalemuhile Zadoki, mi naabata kuli ni luna luzibe kuli Zadoki naali mwahalaa batu bao. (Mubale 1 Makolonika 12:​22, 26-28.) Zadoki neli mañi?

² Zadoki neli muprisita yanaasebelisani hahulu ni Muprisita Yapahami Abiatare. Zadoki hape neli muboni yanaakona kulemuha tato ya Mulimu mi naafilwe kutwisiso yeipitezi. (2 Sam. 15:27) Batu nebayanga ku Zadoki hane batokwa kelezo yende. Hape naanani bundume. Mwa taba ye, lukaituta mo Zadoki naaboniselize bundume.

3. (a) Ki kabakalañi batanga ba Jehova habatokwa kuba ni bundume? (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

³ Mwa mazazi a mafelelezo a, Satani ulwanisa hahulu batu ba Mulimu. (1 Pit. 5:8) Luswanela kuba ni bundume halunze lulibelela kuli Jehova ayundise Satani ni lifasi lelimaswe le. (Samu 31:24) Halunyakisiseñi linzila zetaalu zelukona kulikanyisa ka zona bundume bwa Zadoki.

 MUYEMELE MUBUSO WA MULIMU

4. Ki kabakalañi batanga ba Jehova habatokwa kuba ni bundume kuli bayemele Mubuso wa Mulimu? (Mubone ni siswaniso.)

⁴ Ka kuba batanga ba Jehova, luyemela Mubuso wa Mulimu ka pilu yaluna kaufela, kono hañata lutokwa kuba ni bundume kuli lueze cwalo. (Mat. 6:33) Ka mutala, mwa lifasi lelimaswe le, lutokwa kuba ni bundume kuli lupile ka likuka za Jehova ni kukutaza taba yende ya Mubuso. (1 Mates. 2:2) Mi hañata lutokwa kuba ni bundume kuli lusike lwaikenya mwa litaba za lipolitiki zesweli kukauhanya batu kacenu. (Joa. 18:36) Batanga ba Jehova babañata bakopani ni butata bwa kutokwa hande masheleñi, kunatakiwa, kamba kulengiwa mwa tolongo kabakala kuhana kuikenya mwa litaba za lipolitiki kamba kukena busole.

5. Ki kabakalañi Zadoki hanaatokwa kuba ni bundume kuli ayemele Davida?

⁵ Zadoki naasikaya feela kwa Hebroni kwa mukiti wa kubeya Davida fa bulena. Kono naaile kwateñi inze alwezi lilwaniso mi naaitukiselize ndwa. (1 Makol. 12:38) Naabata kuya ni Davida kwa ndwa ni kulamulela Maisilaele kwa lila zabona. Nihaike kuli Zadoki naasi ndwalume, naanani hahulu bundume.

6. Davida naatomezi cwañi Zadoki mutala omunde wa kubonisa bundume? (Samu 138:3)

⁶ Zadoki yanaali feela muprisita naaitutile cwañi kuba ni bundume? Naaziba baana babañata bane batiile ili bane banani bundume. Kusina kukakanya, naatusizwe hahulu ki mutala wabona. Ka mutala, bakeñisa kuli Davida naabonisize bundume ka kuetelela “Maisilaele mwa lindwa zabona,” Maisilaele kaufela neba muyemezi ka pilu yabona kaufela. (1 Makol. 11:​1, 2) Davida kamita naaitinganga ku Jehova kuli amusileleze kwa lila zahae. (Samu 28:7; mubale Samu 138:3.) Zadoki hape naaitutile kwa mutala wa baana banaasebelisana ni bona, babacwale ka Jehoyada ni mwanaa hae Benaya yanaali ndwalume, hamohocwalo ni manduna  ba masika ba 22 bane bali kwa lineku la Davida. (1 Makol. 11:​22-25; 12:​26-28) Baana bao kaufela nebaikatulezi kubeya Davida fa bulena ni kumusileleza.

7. (a) Ki ifi mitala ya mwa linako zaluna ya batu bababonisize bundume yelukona kulikanyisa? (b) Muitutañi kwa mutala wa Muzwale Nsilu, sina mokuboniselizwe mwa vidio?

⁷ Kunyakisisa mitala ya batu babayemezi bubusi bwa Jehova ka bundume, kwalutiisanga ni kulutusa kuba ni bundume. Mulenaa luna, Kreste Jesu, naahanile kuikenya mwa litaba za lipolitiki za lifasi la Satani niha naakukuelizwe hahulu kueza cwalo. (Mat. 4:​8-11; Joa. 6:​14, 15) Naaitinganga ku Jehova kamita kuli amufe maata. Hape lunani mitala yemiñata ya mwa linako zaluna ya mizwale babasali babanca ili babahanile kukena busole kamba kuikenya mwa litaba za lipolitiki. Mukaeza hande haiba mubala zene bakopani ni zona fa jw.org. a

MUTUSE MIZWALE BAMINA

8. Ki mwa muinelo mañi mobatokwa kubonisa bundume baana-bahulu kuli batuse mizwale babona?

⁸ Batanga ba Jehova balata kutusana. (2 Makor. 8:4) Kono fokuñwi batokwa kuba ni bundume kuli baeze cwalo. Ka mutala, hakuba ni ndwa, baana-bahulu balemuhanga kuli mizwale ni likaizeli babona batokwa kususuezwa ni kutusiwa kufumana zebatokwa kwa moya ni kwa mubili. Bakeñisa kuli baana-bahulu balata mizwale ni likaizeli babona, babeyanga bupilo bwabona mwa lubeta kuli babatuse kufumana zebatokwa. (Joa. 15:​12, 13) Ka kueza cwalo, balikanyisa mutala wa Zadoki wa kubonisa bundume.

9. Sina mokuboniselizwe kwa 2 Samuele 15:​27-29, Davida naalaezi Zadoki kuli aezeñi? (Mubone ni siswaniso.)

⁹ Bupilo bwa Davida nebuli mwa lubeta. Mwanaa hae Abisalomi naabata kumubulaya kuli yena abe mulena. (2 Sam. 15:​12, 13) Davida naatokwa kubaleha kapili mwa Jerusalema! Abulelela batanga bahae, ali: “Halunanuheñi, lubalehe, kakuli hakuna nihaiba alimuñwi  ku luna yakabanda fapilaa Abisalomi!” (2 Sam. 15:14) Batanga ba Davida hane banze babaleha, alemuha kuli nekutokwahala mutu yanaaka siyala ilikuli amuzibisange milelo ya Abisalomi. Kacwalo, aluma Zadoki ni baprisita babañwi kuli bakutela mwa muleneñi ilikuli bayo eza musebezi wo. (Mubale 2 Samuele 15:​27-29.) Nebatokwa kuba ni tokomelo yetuna hane baeza musebezi wo. Musebezi wo Davida naakupile baprisita bao kuli baeze neli otaata, mi mane neukona kutahisa kuli babulaiwe. Munahane feela zanaaka eza ku bona Abisalomi, yena muuna yanaalata kuinuneka, kukutiseza bumaswe, ni yanaasa sepahali, hanaaka ziba kuli nebasileleza Davida!

10. Zadoki ni banaali ni bona nebasilelelize cwañi Davida?

¹⁰ Davida naakupile Zadoki ni mulikanaa hae yomuñwi yanaasepahala Hushai, kuli bamutuse kupeta mulelo omuñwi. (2 Sam. 15:​32-37) Mulelo wo neupetilwe, kuli mane Abisalomi asepa Hushai ni kulatelela akalezo yahae ya mwakulwaniseza Davida, ili yenetusize Davida kuba ni nako yeñata ya kuitukiseza kulwaniswa. Kutuha fo, Hushai azibisa Zadoki ni Abiatare ka za mulelo wo. (2 Sam. 17:​8-16) Mi baana bababeli bao nebakonile kulumela Davida lushango. (2 Sam. 17:17) Ka tuso ya Jehova, Zadoki ni baprisita babañwi nebatusize hahulu kuli bupilo bwa Davida bubukelezwe.—2 Sam. 17:​21, 22.

11. Lukona kulikanyisa cwañi bundume bwa Zadoki halutusa mizwale baluna?

¹¹ Lukona kulikanyisa cwañi bundume bwa Zadoki haiba bupilo bwa mizwale baluna bu mwa lubeta mi batokwa kutusiwa? (1) Mulatelele ketelelo. Mwa miinelo yecwalo, ki kwa butokwa hahulu kuzwelapili kuswalisana. Mulatelele ketelelo yemufiwa ki ofisi ya mutai ya mwa sibaka samina. (Maheb. 13:17) Baanabahulu baswanela kunyakisisanga kamita litukiso za mwakuitukiseza likozi hamohocwalo ni ketelelo yezwa kwa kopano yebonisa za kueza haiba kukulubelwa kuli kukaba ni kozi.  (1 Makor. 14:​33, 40) (2) Mube ni bundume ni maseme. (Liprov. 22:3) Munahanisise pili musika anga kale muhato. Musike mwabeya bupilo bwamina mwa lubeta ka bomu. (3) Muitinge ku Jehova. Muhupule kuli Jehova ubata kuli mina ni mizwale bamina musilelezwe. Wakona kumitusa kuli musike mwakena mwa butata hamunze mutusa mizwale bamina.

12-13. Muitutañi ku zene baipumani ku zona bo Viktor ni bo Vitalii? (Mubone ni siswaniso.)

¹² Halunyakisiseñi mutala wa bo Viktor ni bo Vitalii, ili mizwale bababeli babahulile kwa moya bane batusize mwa musebezi wa kufa mizwale ni likaizeli babona lico ni mezi mwa Ukraine. Bo Viktor batalusa kuli: “Nelubatanga lico mwa libaka zeshutana-shutana. Hañata neluutwanga litobolo halilila, bukaufi ni luna. Muzwale yomuñwi naafile lico zanaabulukile kuli lituse mizwale ni likaizeli. Lico zeo nelitusize bahasanyi ka nakonyana kufumana zene batokwa. Hane lulonga lico zeo mwa mota, mbomba yawela bukaufi ni fone luinzi, ili limita zebato ba 20, kono neisika tunya. Lizazi leo kaufela nenizwezipili kukupa Jehova kuli anife bundume ilikuli nizwelepili kutusa bahasanyi.”

¹³ Bo Vitalii batalusa kuli: “Nelutokwa hahulu kuba ni bundume. Mwa musipili wapili nenizamaile lihora ze 12 ka mota. Nenizwezipili kulapela ku Jehova mwa musipili wo kaufela.” Bo Vitalii nebanani bundume, kono hape nebanani maseme. Baekeza kubulela kuli: “Nenizwezipili kukupa Jehova kuli anituse kuba ni butali ni buishuwo. Neniitusisanga feela mikwakwa yenelumelelizwe ki ba muuso. Tumelo yaka neitiisizwe hane niiponezi mone basebelisanezi hande mizwale ni likaizeli. Nebazwisanga lika zeneli mwa mukwakwa, kukubukanya lico, litino, ni lika zeñwi za butokwa ni kulilonga mwa mota, ni kulufumanela lico ni malobalo.”

MUZWELEPILI KUSEPAHALA KU JEHOVA

14. Lukona kuikutwa cwañi haiba mutu yomuñwi yelulata atuhela kusepahala ku Jehova?

¹⁴ Haiba yomuñwi mwa lubasi lwaluna kamba mulikanaa luna yomutuna atuhela kusebeleza Jehova, lukona kuutwa hahulu butuku kwa pilu. (Samu 78:40; Liprov. 24:10) Kukona kulubela hahulu taata kutiyela muinelo wo haiba neluswalisana hahulu ni mutu yo. Haiba mutu yomulata akile atuhela kusebeleza Jehova, mutala wa Zadoki wa busepahali wakona kumitiisa.

15. Ki kabakalañi Zadoki hanaatokwa kuba ni bundume kuli azwelepili kusepahala ku Jehova? (1 Malena 1:​5-8)

¹⁵ Zadoki naazwezipili kusepahala ku Jehova mulikanaa hae yomutuna Abiatare hanaatuhezi kusepahala. Taba yeo neiezahezi kwa mafelelezo a puso ya Davida. Davida hanaatuha ashwa, mwanaa hae Adonija alika kumuyola fa bulena, ili bo Jehova naasepisize Salumoni. (1 Makol. 22:​9, 10) Abiatare naaiketezi kuyemela Adonija. (Mubale 1 Malena 1:​5-8.) Ka kueza cwalo, Abiatare naatuhezi kusepahala ku Davida ni ku Jehova! Munahane feela mo taba yeo neizwafiselize Zadoki ni mone imuutwiselize butuku kwa pilu! Zadoki ni Abiatare nebasebelisani hamoho sina baprisita ka lilimo zefitelela 40. (2 Sam. 8:17) Nebababalezi hamoho “Aleka ya Mulimu wa niti.” (2 Sam. 15:29) Bubeli bwabona nebayemezi bubusi bwa Davida ni kupeta lika zeñwi zeñata mwa sebelezo yabona ku Jehova.—2 Sam. 19:​11-14.

16. Ki lika mañi zeneetusize Zadoki kuzwelapili kusepahala?

¹⁶ Zadoki naazwezipili kusepahala ku Jehova nihaike kuli Abiatare naatuhezi kusepahala. Davida naasika kakanya nihanyinyani busepahali bwa Zadoki. Mulelo wa Adonija hane uzibahalile, Davida aketa Zadoki, Natani, ni Benaya, kuli batoze Salumoni kuba mulena. (1 Mal. 1:​32-34) Kuswalisana ni batanga ba  Jehova babasepahala, babacwale ka Natani ni batu babañwi bane bayemezi Mulena Davida, kulukela kuba kone kutiisize Zadoki ni kumususueza. (1 Mal. 1:​38, 39) Salumoni hasaabile mulena, “aketa muprisita Zadoki kuli ayole Abiatare.”—1 Mal. 2:35.

17. Mukona kulikanyisa cwañi Zadoki haiba mutu yomuñwi yemuswalisana hahulu ni yena atuhela kusepahala ku Jehova?

¹⁷ Mukona kulikanyisa cwañi Zadoki? Haiba mutu yomuñwi yemuswalisana hahulu ni yena aikatulela kutuhela kusebeleza Jehova, mina muzwelepili kusepahala. (Josh. 24:15) Jehova uka mitiisa ni kumitusa kuba ni bundume bomutokwa. Muitinge ku yena ka tapelo ni ka kuswalisana hahulu ni mizwale ni likaizeli bamina babasepahala. Jehova waitebuha busepahali bwamina, mi uka mifa mupuzo.—2 Sam. 22:26.

18. Muitutañi ku zeneezahezi ku bo Marco ni bo Sidse?

¹⁸ Halunyakisiseñi mutala wa bo Marco ni bakubona bo Sidse, ili bao bana babona babasizana bababeli nebazwile mwa niti. Bo Marco batalusa kuli: “Ka kuba bashemi, lubonisanga hahulu lilato kwa bana baluna kuzwa feela fobapepelwa. Luezanga molukonela kaufela kuli lubasileleze. Kacwalo, luutwanga hahulu butuku kwa pilu habatuhela kusebeleza Jehova.” Bazwelapili kubulela kuli: “Kono Jehova uzwezipili kulutiisa. Naabonanga teñi kuli hane nifokolanga, bakuluna nebabanga ni maata, mi bakuluna hane bafokolanga, na nenibanga ni maata.” Bo Sidse baekeza kuli: “Kambe Jehova naasika lufa maata, nelusike lwakona kuitiisa kaili luna. Neniikutwanga kuli ki mulatu waka bana baluna hane bazwile mwa niti; kacwalo, nataluseza Jehova mone niikutwela. Nakonyana kuzwa fo, kaizeli yomuñwi yene nibonani ni yena lilimo zeñata kwamulaho, ataha ku na, aniswala fa maheta, anitalima mwa meeto mi ali, ‘Bo Sidse, muhupule kuli haki mulatu wamina!’ Ka tuso ya Jehova, nizwezipili kuba ni tabo haninze ni musebeleza.”

19. Muikatulezi kuezañi?

¹⁹ Jehova ubata kuli batanga bahae kaufela babe ni bundume sina Zadoki. (2 Tim. 1:7) Nihakulicwalo, haabati kuli luitinge fa maata aluna. Ubata kuli luitinge ku yena. Kacwalo, haiba muipumana mwa muinelo otokwa kuli mube ni bundume, mukupe tuso ku Jehova. Mukolwe kuli uka mitusa kuba ni bundume sina Zadoki!—1 Pit. 5:10.