TABA YA KUITUTA 45
PINA 138 Limbi ki Mushukwe wa Bunde
Muitute Kwa Manzwi A Mafelelezo A Baana Babasepahala
“Kana butali habufumanwi ku babahulile, mi kana kutwisiso haifumanwi ku babapilile nako yetelele?”—JOBO 12:12.
ZEKAITUTIWA
Kuutwa Jehova kulutahiseza limbuyoti ka nako ya cwale mi kuka lutusa kufumana bupilo bobusa feli kwapili.
1. Ki kabakalañi halukona kuituta kwa basupali?
KAUFELAA luna lutokwa kuetelelwa halueza likatulo za butokwa mwa bupilo. Lwakona kufumana ketelelo yeo kwa baana-bahulu ni kwa Bakreste babañwi babanani yeloseli. Haiba ki babahulu ku luna, haluswaneli kunahana kuli kelezo yabona haikoni kulutusa kacenu. Jehova ubata kuli luitute kwa basupali. Bapilile nako yetelele kulufita mi banani yeloseli, kutwisiso, ni butali.—Jobo 12:12.
2. Lukanyakisisañi mwa taba ye?
2 Mwa linako zene iñolwa Bibele, Jehova naaitusisize basupali babasepahala kuli basusueze ni kuetelela sicaba sahae. Ka mutala, halunyakisiseñi ka za Mushe, Davida, ni muapositola Joani. Nebapilile ka linako zeshutana mi miinelo yabona ni yona neishutana hahulu. Kwa mafelelezo a bupilo bwabona, nebafile babanca kelezo yende. Baana bao kaufela nebakoñomekile butokwa bwa kusepahala ku Mulimu. Jehova naatahisize kuli manzwi abona añolwe mwa Bibele ilikuli akone kulutusa kacenu. Kunyakisisa kelezo yabona kwakona kulutusa ibe kuli lu babahulu kamba lu banana. (Maro. 15:4; 2 Tim. 3:16) Mwa taba ye, lukanyakisisa manzwi a mafelelezo a baana babalaalu bao ni zelukona kuituta ku ona.
“UKAPILA NAKO YETELELE”
3. Ki buikalabelo mañi bwanaanani bona Mushe?
3 Mushe naasebelelize Jehova ka kutukufalelwa mwa bupilo bwahae kaufela. Naali mupolofita, muatuli, mueteleli wa mpi, ni muñoli. Mushe naanani yeloseli yetuna mwa bupilo! Naaetelezi sicaba sa Isilaele kuzwa mwa butanga kwa Egepita mi naaiponezi limakazo za Jehova zeñata. Jehova naaitusisize yena kuñola libuka zapili zeketalizoho mwa Bibele, Samu 90, mi kubonahala kuli ni Samu 91. Mi hape kubonahala kuli ki yena yanaañozi ni buka ya Jobo.
4. Ki bo mañi banaasusuelize Mushe, mi ki kabakalañi?
4 Mushe hanaanani lilimo ze 120, ili nakonyana pili asika shwa kale, naakopanyize Maisilaele kaufela ni kubahupulisa lika zene baiponezi ni zanaa baezelize Jehova. Babañwi ba batu bane bateeleza ku yena, hane basali babanca, nebaiponezi lisupo zeñata ni limakazo zanaaezize Jehova ni mwanaafezi koto kwa Maegepita. (Exo. 7:3, 4) Nebazamaile fa mubu oomile Jehova hanaakauhanyize mezi a Liwate Lelifubelu mi nebaiponezi mpi ya Faro haiyundiswa. (Exo. 14:29-31) Hane bali mwa lihalaupa, Jehova naabasilelelize ni kubababalela. (Deut. 8:3, 4) Kacwalo, Maisilaele hane batuha bakena mwa Naha ya Sepiso, Mushe naaitusisize kolo yeo kubasusueza. a
5. Manzwi a Mushe a mafelelezo a kwa Deuteronoma 30:19, 20, naatusize Maisilaele kuba ni buikolwiso mañi?
5 Mushe naabuleziñi? (Mubale Deuteronoma 30:19, 20.) Naahupulisize sicaba sa Isilaele kuli nebakaba ni bupilo bobunde kwapili. Maisilaele hane bakafuyaulwa ki Jehova, nebaka pila nako yetelele mwa naha yanaa basepisize. Mi naha yeo neli yende hahulu mi nekunani limela zeñata! Mushe naabataluselize cwana ka za naha yeo, naaize: “Mileneñi yemituna, yeminde, yeusika yaha, ni mandu aatezi lika zende za mifuta kaufela zeusika sebeleza, masima eusika yepa, ni masimu eusika cala a likota za veine ni a likota za olive.”—Deut. 6:10, 11.
6. Ki kabakalañi Mulimu hanaatuhelezi macaba amañwi kutula sicaba sa Isilaele?
6 Mushe hape naafile Maisilaele temuso. Kuli bazwelepili kupila mwa naha yabona yende, nebaswanela kuutwa milao ya Jehova. Mushe naabasusuelize “kuketa bupilo” ka kuteeleza ku Jehova ni ka “kumukumalela.” Nihakulicwalo, Maisilaele nebasika utwa Jehova. Kacwalo, Mulimu naatuhelezi Maasiria ni Mababilona hasamulaho kuli batule Maisilaele ni kubaisa mwa buhapiwa.—2 Mal. 17:6-8, 13, 14; 2 Makol. 36:15-17, 20.
7. Lukona kuitutañi kwa manzwi a Mushe? (Mubone ni siswaniso.)
7 Luitutañi? Haiba luutwa Jehova, lukapila kuya kuile. Ka kuswana ni Maisilaele bane batuha bakena mwa Naha ya Sepiso, ni luna lutuha lukena mwa lifasi lelinca lalusepisize Mulimu, mi lukaiponela lifasi halikaba paradaisi. (Isa. 35:1; Luka 23:43) Diabulosi ni madimona ahae habana kubateñi. (Sin. 20:2, 3) Hakuna kuba ni bulapeli bwa buhata bobuka kelusa batu ku Jehova. (Sin. 17:16) Mi mibuso yehatelela batu haina kubateñi. (Sin. 19:19, 20) Mwa paradaisi hakuna kuba ni bakwenuheli. (Samu 37:10, 11) Batu kaufela babaka pila mwa paradaisi bakautwa milao ya Jehova; kacwalo, kukaba ni swalisano ni kozo. Mi batu bakalatana ni kusepana. (Isa. 11:9) Lunyolezwi hahulu nako yeo! Mi haiba luutwa Jehova, lukapila mwa lifasi lelili paradaisi isiñi feela ka lilimo zeñata kono mane ikaba kuya kuile.—Samu 37:29; Joa. 3:16.
Haiba luutwa Jehova, lukapila mwa lifasi lelili paradaisi isiñi feela ka lilimo zeñata kono mane ikaba kuya kuile (Mubone paragilafu 7)
8. Sepiso ya bupilo bobusa feli neitusize cwañi muzwale yanaasebelize sina mulumiwa ka nako yetelele? (Juda 20, 21)
8 Haiba luzwelapili kunahanisisa sepiso ya Mulimu ya bupilo bobusa feli, lukazwelapili kusepahala ku yena kusina taba ni miliko yelukona kukopana ni yona. (Mubale Juda 20, 21.) Sepiso yeo hape yakona kulutusa kuikataza kufelisa bufokoli bolunani bona. Muzwale yanaasebelize sina mulumiwa ka nako yetelele mwa Africa, ili yo naakatalizwe hahulu ki bufokoli bobuñwi, naabulezi kuli: “Neniikatalize kufelisa bufokoli bone ninani bona mi nenilapezi ku Jehova ka taata hane nilemuhile kuli nenikona kulatehelwa ki tohonolo ya kupila kuya kuile. Ka tuso ya Jehova, nenikonile kufelisa bufokoli bo.”
“UKAKONDISA”
9. Ki miinelo mañi yetaata yanaakopani ni yona Davida?
9 Davida neli mulena yomunde. Hape neli muopeli, muloki, ndwalume, ni mupolofita. Kono naakopani ni miinelo yetaata yemiñata. Naapilile sina muyambaeli ka lilimonyana kabakala kubaleha ku Mulena Saule yanaanani muna, ili yanaabata kumubulaya. Davida hasaabile mulena, naanani kubaleha hape kuli apilise bupilo bwahae kabakala mwanaa hae Abisalomi yanaabata kumuamuha bulena. Kusina taba kuli Davida naakopani ni miinelo yetaata mi ka linako zeñwi naaezanga mafosisa amatuna, naazwezipili kusepahala ku Mulimu kuisa lifu. Jehova naamutalusize kuli neli ‘muuna yanaatabisa pilu yahae.’ Kaniti luli, luswanela kusebelisa kelezo yende yanaafile Davida!—Lik. 13:22; 1 Mal. 15:5.
10. Ki kabakalañi Davida hanaafile kelezo ku Salumoni mwanaa hae, pili asikaba kale mulena?
10 Ka mutala, halunyakisiseñi kelezo yeo Davida naafile Salumoni mwanaa hae, yanaakaba mulena wa Isilaele yatatama. Mutangana yo naaketilwe ki Jehova kuli azwisezepili bulapeli bwa niti ni kuyaha tempele yeneka kutekehisa Mulimu. (1 Makol. 22:5) Salumoni naakakopana ni miinelo yetaata. Ki kelezo mañi yanaa mufile Davida? Halunyakisiseñi taba yeo.
11. Ka kuya ka 1 Malena 2:2, 3, ki kelezo mañi yeo Davida naafile Salumoni, mi manzwi ahae naatalelelizwe cwañi? (Mubone ni siswaniso.)
11 Davida naabuleziñi? (Mubale 1 Malena 2:2, 3.) Davida naabulelezi mwanaa hae kuli hanaaka utwa Jehova, naakakondisa mwa bupilo. Mi ka lilimo zeñata, Salumoni naakondisize. (1 Makol. 29:23-25) Naayahile tempele yende hahulu, kuñola libuka zeñwi za mwa Bibele, mi litaba zeñwi zanaabulezi zafumaneha mwa libuka zeñwi za mwa Bibele. Naatumile kabakala kuba ni butali ni sifumu. (1 Mal. 4:34) Kono sina mwanaataluselize Davida, Salumoni naakona feela kukondisa hanaaka zwelapili kuutwa Jehova Mulimu. Ka bumai, Salumoni naakalile kulapela milimu isili kwa mafelelezo a bupilo bwahae. Kacwalo, Jehova atuhela kumushemuba, mi alatehelwa ki butali bone bumutusa kubusa ka kuluka.—1 Mal. 11:9, 10; 12:4.
Manzwi a Davida a mafelelezo ku mwanaa hae Salumoni, alutusa kulemuha kuli haiba luutwa Jehova, uka lufa butali kuli lueze likatulo zende (Mubone paragilafu 11 ni 12) b
12. Lukona kuitutañi kwa manzwi a Davida?
12 Luitutañi? Lukakondisa haiba luipeya kuutwa. (Samu 1:1-3) Ki niti kuli Jehova haasika sepisa kuli uka lufa sifumu ni kanya sina Salumoni. Kono haiba luutwa Mulimu waluna, uka lufa butali bobuka lutusa kueza likatulo zende. (Liprov. 2:6, 7; Jak. 1:5) Likuka zahae zakona kuluetelela halueza likatulo ka za mubeleko, tuto, za kuitabisa ka zona, ni masheleñi. Haiba lusebelisa kelezo yende yalufa Jehova, lukazwelapili kuba ni silikani sesinde ni yena mi lukafumana bupilo bobusa feli. (Liprov. 2:10, 11) Lukaba ni balikani babande. Mi lukaba ni tabo mwa lubasi.
13. Ki lika mañi zenetusize Kaizeli Carmen kukondisa mwa bupilo?
13 Kaizeli yabizwa Carmen, ili yapila kwa Mozambique, naanahana kuli kundongwama tuto yepahami nekuka mutusa kukondisa mwa bupilo. Kacwalo, aya kwa yunivesiti kuyo ituta za kulukisa milalo ya miyaho. Naañozi kuli: “Nenilata zene niituta. Kono lituto zeo neli nicelanga hahulu nako mi nenikatalanga. Nenibanga kwa sikolo kuzwa ka 7:30 kuisa ka 18:00. Nekuli taata kufumaneha kwa mikopano, mi silikani saka ni Jehova nesifokozi. Mi nalemuha kuli neniikataza kusebeleza malena bababeli.” (Mat. 6:24) Kaizeli yo naalapezi ka za muinelo wanaali ku ona ni kueza lipatisiso mwa lihatiso zaluna. Naaekelize kuli: “Neniamuhezi kelezo yene nifilwe ki bo ma ni baana-bahulu, mi naikatulela kuzwa kwa yunivesiti kuli nisebeleze Jehova ka kutala. Muhato wo neu nitusize kueza likatulo zende mwa bupilo, mi haniinyazi nihanyinyani.”
14. Ki taba mañi ya butokwa yanaakoñomekile Mushe ni Davida?
14 Mushe ni Davida nebalata Jehova, mi nebaziba kuli kumuutwa neli yona nto ya butokwa hahulu. Mwa manzwi abona a mafelelezo, nebasusuelize bane bateeleza ku bona kulikanyisa mutala wabona ka kukumalela ku Jehova Mulimu wabona. Bubeli bwabona nebafile temuso ya kuli batu bane bakafulalela Jehova nebasike bashemubiwa kamba kufuyaulwa ki yena. Kelezo yabona yakona kulutusa ni luna kacenu. Lilimo zeñata kuzwa fo, mutangaa Jehova yomuñwi ni yena naabonisize butokwa bwa kusepahala ku Mulimu.
“HAKUNA NTO YEENITABISA HAHULU”
15. Ki lika mañi zeneezahezi mwa bupilo bwa muapositola Joani?
15 Joani neli muapositola yanaalatwa hahulu ki Jesu Kreste. (Mat. 10:2; Joa. 19:26) Joani naakutazanga ni Jesu, naaiponezi limakazo zanaaezize, mi naazwezipili kusepahala ku yena ni mwa linako zetaata. Naaiponezi Jesu habulaiwa mi naamuboni hanaazusizwe kwa bafu. Hape Joani naaiponezi puteho ya Sikreste haihula, mi naapilile nako yetelele kuli mane naaiponezi taba yende haikutazwa “mwa pupo kaufela ye mwatasaa lihalimu.”—Makolo. 1:23.
16. Ki bo mañi babatusizwe ki mañolo a Joani?
16 Joani hasasupezi hahulu, naabile ni tohonolo ya kuñola buka yetabisa ya Sinulo. (Sin. 1:1) Joani naañozi Buka ya Evangeli yebizwa ka libizo lahae. Hape naañozi mañolo amalaalu ka kususumezwa ki moya wa Mulimu. Liñolo lahae labulaalu naaliñolezi Mukreste yasepahala yabizwa Gayusi, ili yanaalatwa ki Joani sina mwana wa kwa moya. (3 Joa. 1) Ka nako yeo, kubonahala kuli nekunani Bakreste babañata banaaanga Joani sina bana bahae ba kwa moya. Zanaañozi musupali yasepahala yo lizwezipili kususueza balateleli ba Jesu kaufela kuto fita ni kacenu le.
17. Ka kuya ka 3 Joani 4, ki lika mañi zetahisa hahulu tabo?
17 Joani naañoziñi? (Mubale 3 Joani 4.) Joani naañozi za tabo yetahiswa ki kuutwa Mulimu. Ka nako yeo Joani naañola liñolo lahae labulaalu, nekunani batu babañwi bane baluta lituto za buhata ni kutahisa lifapahano. Nihakulicwalo, babañwi nebazwezipili “kuzamaya mwa niti.” Nebautwile Jehova mi ‘nebazamaya ka milao yahae.’ (3 Joa. 4, 6) Bakreste babasepahala bao nebatabisize hahulu Joani mane ni Jehova.—Liprov. 27:11.
18. Lukona kuitutañi kwa manzwi a Joani?
18 Luitutañi? Kusepahala kutahisa tabo. (1 Joa. 5:3) Ka mutala, lunani tabo kakuli lwaziba kuli lutabisa Jehova. Watabanga haluamuhela niti ni kuhanyeza miliko ya lifasi le. (Liprov. 23:15) Mangeloi a mwa lihalimu ni ona atabanga. (Luka 15:10) Ni luna lwakona kuba ni tabo halubona babañwi inze bazwelapili kusepahala, sihulu habakopana ni miinelo yetaata kamba miliko. (2 Mates. 1:4) Mi lifasi la Satani halika sinyiwa, lukaba ni tabo kakuli neluzwezipili kusepahala ku Jehova.
19. Kaizeli Rachel naabuleziñi ka za kuluta babañwi niti? (Mubone ni siswaniso.)
19 Lubanga hahulu ni tabo sihulu haluluta babañwi ka za Jehova. Kaizeli yabizwa Rachel, ili yapila kwa Dominican Republic, uikutwa kuli kuluta mutu ka za Mulimu waluna yomunde ki tohonolo yetuna hahulu. Hanahanisisa ka za bana bahae ba kwa moya, utalusa kuli: “Nibanga ni tabo yetuna hahulu hanibona batu bonilutanga ka za Jehova habafita fa kumulata, kumusepa hahulu, ni kucinca mupilelo wabona kuli bamutabise. Tabo yeo ifitela kwahule buitomboli kaufela bone niezize kuli nibalute ka za Jehova.”
Lubanga ni tabo haluluta babañwi kulata Jehova ni kumuutwa (Mubone paragilafu 19)
MUTUSIWE KI MANZWI A MAFELELEZO A BAANA BABASEPAHALA
20. Luswana cwañi ni Mushe, Davida, ni Joani?
20 Mushe, Davida, ni Joani nebapilile lilimo zeñata kwamulaho, mi miinelo yabona neishutana ni yaluna. Kono lwaswana ni bona ka linzila zeñata. Ka kuswana ni luna, ni bona nebasebeleza Mulimu wa niti. Lwalapelanga ku Jehova, kuitinga ku yena, ni kuetelelwa ki yena sina bona. Mi lunani buikolwiso bone banani bona baana bao bwa kuli Jehova ufuyaulanga hahulu batu baba muutwa.
21. Jehova uka lufuyaula cwañi haiba lumuutwa ni kusebelisa kelezo ya Mushe, Davida, ni Joani?
21 Haike lusebelise kelezo ya baana babasepahala bao, ni kuutwa milao ya Jehova. Haiba lueza cwalo, lukakondisa mwa lika kaufela zelueza. ‘Lukapila nako yetelele,’ ili kutalusa kupila kuya kuile! (Deut. 30:20) Mi lukaba ni tabo kabakala kuli lutabisa Ndataa luna wa kwa lihalimu yalilato, ili yatalelezanga lisepiso zahae kaufela ka kutala.—Maef. 3:20.
PINA 129 Lukazwelapili Kuitiisa
a Buñata bwa Maisilaele bane baiponezi limakazo za Jehova kwa Liwate Lelifubelu, nebasika kena mwa Naha ya Sepiso. (Num. 14:22, 23) Jehova naabulezi kuli batu kaufela bane banani lilimo ze 20 kamba kufitelela, nebaka shwela mwa lihalaupa. (Num. 14:29) Nihakulicwalo, batu babañata bane banani lilimo zeneli mwatasaa lilimo ze 20, hamohocwalo ni Joshua, Kalebu, ni batu babañata ba lusika lwa Livi nebasilile Nuka ya Jordani ni kukena mwa Naha ya Sepiso.—Deut. 1:24-40.
b LITABA ZETALUSA SISWANISO: Kwa nzohoto: Davida ufa mwanaa hae Salumoni kelezo ya mafelelezo. Kwa bulyo: Mizwale ni likaizeli batusiwa hahulu ki lituto zebalutiwa kwa Sikolo sa Sebelezo ya Bupaina.
