Tawala ya Mulibeleli ya Sikuwa ya September 1, 1915, haneitalusa za ndwa ya lifasi yapili, yene ikatuha ilwanilwe mwa linaha zebato ba ze 30, neibulezi kuli: “Mwahalaa lindwa kaufela zebile teñi kwamulaho. . . hakuna ndwa yekaswana kwa butuna ni ndwa yetuna yekalisa Europe.” Bakeñisa sitoyo sesituna sene siliteñi, Tawala ya Mulibeleli neibulezi kuli: “Musebezi wa [Mubuso] ubonahala kukwalelwa ka nzila yeñwi, sihulu mwa naha ya Germany ni France.”

Bakeñisa kuli nebaipumana mwa ndwa yetuna ya mwahalaa linaha kaufela za lifasi, Baituti ba Bibele bakena busole kakuli nebasika utwisisa luli taba ya kuli Bakreste baswanela kuikambusa ka kutala mwa lindwa za lifasi. Nihakulicwalo, nebatundamezi kushaela taba yende. Ka kuba mwa sebelezo ya Mubuso, Muzwale Wilhelm Hildebrandt akupa lihatiso za The Bible Students Monthly mwa Sifura. Naaile mwa naha ya France isiñi ka kuba mukutazi wa nako kaufela, kono naaipumani mwa naha yeo ka kusebeza sina lisole la naha ya Germany. Muuna yanaaswanela kuba sila yo, yanaaapezi yunifomu ya sisole, naakutalize za lushango lwa kozo kwa bana ba naha ya France bane bafita mwa nzila, mi nebakomokile hahulu.

Mañolo anaahatisizwe mwa magazini ya Tawala ya Mulibeleli naabonisize kuli Baituti ba Bibele basikai ba kwa Germany nebakutalize taba yende ya Mubuso inze basebeza sina masole. Muzwale Lemke, yanaasebelize mwa mpi ya masole babalwana ka lisepe za ndwa, naatalusize kuli kwa masole banasebeza ni bona baketalizoho nebatabezi lushango lwa Mubuso. Naañozi kuli: “Nihaiba mwa sisepe se, nifumana siselo sesitisa tumbo ku Jehova.”

Bo Georg Kayser neebaile kone ilwanelwa ndwa bali masole kono bakuta kwahae inze bali mutanga wa Mulimu wa niti. Ki sika mañi sene siezahezi? Kubonahala kuli nebafumani hatiso ya Muituti wa Bibele, balumela niti ya Mubuso ka pilu yabona kaufela, mi batuhela busole. Cwale basebeza musebezi one usatokwi kuli bayo lwana mwa ndwa. Hamulaho wa ndwa, nebasebelize ka kutukufalelwa sina paina ka lilimo zeñata.

Nihaike kuli Baituti ba Bibele nebasika utwisisa luli taba ya kuli nebatokwa kuikambusa, likezo zabona ni moya one babonisize nelishutanela kwahule ni mibonelo ni likezo za batu bane batabela ndwa yeo. Nihaike kuli babusi ba bupolitiki ni baeteleli ba likeleke  nebayemela ndwa yeo, Baituti ba Bibele bona nebayemela “Nduna wa Kozo.” (Isa. 9:6) Nihaike kuli Baituti ba Bibele babañwi nebasika ikambusa luli mwa ndwa yeo, niteñi nebasa lumela taba yabutokwa hahulu yanabulezi Muituti wa Bibele yabizwa Konrad Mörtter, yanaaize: “Nenilemuhile hande kuzwelela mwa Linzwi la Mulimu kuli Mukreste haswaneli kubulaya mutu.”—Ex. 20:13. *

Mwa naha ya Germany, mo mulao neusa lumelezi batu kuhana sebelezo ya busole, Baituti ba Bibele bababato ba 20 nebahanile kukena busole. Babañwi kubona nebangilwe kuli nebasika konda hande mwa booko, mi kona mone baangezwi ni bo Gustav Kujath, bane babeilwe mwa sipatela sa babasika konda mwa booko ni kufiwa milyani. Bo Hans Hölterhoff, bane bahanile kukena busole ni bona nebalengilwe mwa tolongo, mi mwateñi bayo hana misebezi kaufela yeama ndwa. Balibeleli ba tolongo babatamelela mwa libyana za lisipi kufitela mazoho ni mahutu abona ambumba. Hane bapalelwa kubahapeleza kukena busole ka kubaeza cwalo, balibeleli baeza inge bababata kubabulaya. Kono bo Hans bazwelapili kusepahala ka nako kaufela yene ilwaniwa ndwa.

Mizwale babañwi bane bahapelelizwe kukena busole bahana kulwana, mi baikupela misebezi yeneisa batokwi kulwana. * Bo Johannes Rauthe bahana kukena busole mi baisiwa kuli bayo beleka kwa njanji. Bo Konrad Mörtter nebafilwe musebezi wa bualafi, mi bo Reinhold Weber nebasebelize sina nasi. Bo August Krafzig nebaitumezi hahulu kuli misebezi yene bafilwe neisa batokwi kuli bayo lwana mwa ndwa. Baituti ba Bibele bao ni babañwi babaswana ni bona nebaikatulezi kusebeleza Jehova kulikana ni kutwisiso yenebanani yona ka za lilato ni busepahali.

Bakeñisa muezezo wabona ka nako ya ndwa, ba muuso bakala kutatuba hahulu likezo za Baituti ba Bibele. Mwa lilimo zenelatelezi Baituti ba Bibele mwa Germany, nebazekisizwe hahulu mwa likuta bakeñisa musebezi wabona wa kukutaza. Kuli Baituti ba Bibele bao batusiwe, ofisi ya mutai mwa Germany yatoma liluko lelitalima za mulao fa Betele mwa Magdeburg.

Lipaki za Jehova nebazwezipili kuutwisisa hande zebutalusa buikambuso bwa Bakreste mwa litaba za lifasi. Ndwa ya lifasi ya bubeli hane ikalisize, nebazwezipili kuikambusa kwa litaba za lifasi ka kuhana ka kutala kukena musebezi wa busole. Ka libaka leo, nebaingilwe kuli ki lila za naha ya Germany, mi nebanyandisizwe hahulu. Kono taba yeo ikanyakisiswa kwapili mwa litaba zeli “Zezwa Mwa Sifalana Saluna.”—Zezwa Mwa Sifalana Saluna Mwa Central Europe.