1, 2. Ki kabakalañi Maroma kauhanyo 8 haili ya butokwa hahulu kwa Bakreste babatozizwe?

KA NAKO ya mukiti oeziwanga ka silimo wa kuhupula lifu la Jesu, kana semubalile liñolo la Maroma 8:15-17? Mwendi muezize cwalo. Manzwi a butokwa ao, atalusa hande mobazibelanga Bakreste kuli batozizwe, kakuli moya okenile upakanga hamoho ni moya wabona. Mi timana ya makalelo ya kauhanyo yeo, ibulela za “babaswalisana ni Kreste Jesu.” Kono kana Maroma kauhanyo 8 iama feela babatozizwe? Kamba kana ibulela ni za Bakreste babanani sepo ya kupila fa lifasi?

² Bakreste babatozizwe ki bona sihulu bababulelwa mwa kauhanyo ye. Baamuhela “moya” mi ‘balibelela kuañulwa sina bana, kuli balukululwe kwa mibili’ yabona ya nama. (Maro. 8:23) Ka niti, sepo yabona ki ya kuba bana ba Mulimu kwa lihalimu kwapili. Nto yeo yakonahala bakeñisa kuli hase babile Bakreste babakolobelizwe, Mulimu ka tiululo uswalezi libi zabona ni kubabiza bana bahae ba kwa moya babalukile.—Maro. 3:23-26; 4:25; 8:30.

3. Ki kabakalañi halukona kubulela kuli Maroma kauhanyo 8 iswanela kuba ya butokwa ni kwa batu babanani sepo ya kupila fa lifasi?

³ Nihakulicwalo, Maroma kauhanyo 8 ki ya butokwa ni kwa batu babanani sepo ya kupila fa lifasi, bakeñisa kuli ni bona  Mulimu ubaanga kuli ki babalukile. Litaba zanaabulezi Paulusi kwa makalelo a liñolo leo libonisa cwalo. Mwa kauhanyo 4, naabulezi ka za Abrahama. Muuna yanaanani tumelo yo, naapilile pili Jehova asika fa kale Maisilaele Mulao, ili lilimo zeñata pili Jesu asika shwela kale libi zaluna. Nihakulicwalo, Jehova naalemuhile tumelo yetuna ya Abrahama mi naamungile kuba yalukile. (Mubale Maroma 4:20-22.) Ka nzila yeswana, Jehova wakona kuunga Bakreste babasepahala ili babanani sepo yetomile fa Bibele ya kupila kuya kuile fa lifasi, kuli ki babalukile. Kacwalo, bakona kutusiwa ki kelezo yefumaneha kwa Maroma kauhanyo 8 yelelezwi kutusa babalukile.

4. Maroma 8:21 iswanela kulutusa kunahananisisa puzo ifi?

⁴ Kwa Maroma 8:21, lufumana bupaki bobukolwisa bwa kuli lifasi lelinca likaba teñi luli. Timana ye, isepisa kuli “zebupilwe likalukululwa hape kwa butanga bwa kubola ni kufumana tukuluho yemakaza ya bana ba Mulimu.” Luswanela kuipuza ka za haiba lukaba teñi ka nako yeo, ni kuamuhela mupuzo wo. Kana munani buikolwiso bwa kuli mukaba teñi? Maroma kauhanyo 8 ifa kelezo yekona kumitusa.

5. Kwa Maroma 8:4-13, ki taba mañi ya butokwa yanaabulezi Paulusi?

⁵ Mubale Maroma 8:4-13. Maroma kauhanyo 8 ibulela za batu babazamaya “ka nama” ili kubashutanisa ni batu babazamaya “ka moya.” Babañwi bakona kunahana kuli liñolo le litalusa shutano ye mwahalaa batu babasiyo mwa niti ni baba mwa niti, ni shutano ye mwahalaa babasi Bakreste ni Bakreste. Kono Paulusi naañolela “babalatwa ki Mulimu mwa Roma, bababizizwe kuba babakenile.” (Maro. 1:7) Kacwalo, Paulusi naabonisa shutano ye mwahalaa Bakreste babazamaya ka nama ni Bakreste babazamaya ka moya. Shutano neli ifi?

6, 7. (a) Linzwi la “nama” mwa Bibele liitusisizwe kutalusa lika mañi? (b) Kwa Maroma 8:4-13, Paulusi naatalusañi hanaaitusisize linzwi la “nama”?

⁶ Pili munyakisise linzwi la “nama.” Paulusi naatalusañi hanaabulezi linzwi leo? Bibele italusanga lika zeñata haibulela za “nama.” Fokuñwi ikona kutalusa nama luli ye fa mubili waluna. (Maro. 2:28; 1 Makor. 15:39, 50) Hape ikona kuyemela swalisano ya bana ba mba. Paulusi naanga Majuda kuba ‘banabahabo yena ka nama.’—Maro. 9:3.

⁷ Kono litaba zanaañozi Paulusi mwa kauhanyo  7 lilutusa kulemuha zanaatalusa luli hanaabulezi za “nama” kwa Maroma 8:4-13. Naabonisize kuli ‘kupila ka nama’ kwaswalisana ni “litakazo za sibi” zenesebeza “mwa mibili” yabona. (Maro. 7:5) Taba yeo yalutusa kuutwisisa pulelo ya kuli “babapila ka nama,” ili bao Paulusi naabulezi kuli, “baisa munahano ku za nama.” Naatalusa batu babaetelelwa kamba babaisa hahulu mamelelo kwa litakazo ni litengamo za kusapetahala. Sihulu naatalusa batu babalatelela hahulu litakazo zabona, ibe za somano kamba zeñwi cwalo.

8. Ki kabakalañi hane kuli kokuswanela kulemusa Bakreste babatozizwe ka za kozi ya kuzamaya “ka nama”?

⁸ Kono mwendi mwakona kukomoka libaka Paulusi hanaalemusize Bakreste babatozizwe ka za kozi ya kupila “ka nama.” Mi kana kozi yeswana yeo yakona kuwela Bakreste kacenu, bao Mulimu aamuhezi kuba balikani bahae babalukile? Ka bumai, Mukreste ufi kamba ufi wakona kukala kuzamaya ka kuetelelwa ki litakazo za nama. Ka mutala, Paulusi naañozi kuli mizwale babañwi mwa Roma neli batanga ba “litakazo zabona,” ili zenekona kuba litakazo za somano, kamba za kuca, za kunwa, kamba za lika zeñwi cwalo. Babañwi ku bona ‘nebakelusa babasina hande liseli.’ (Maro. 16:17, 18; Mafil. 3:18, 19; Juda 4, 8, 12) Hape muhupule kuli mwa Korinte nekunani muzwale yanaapilile “ni musalaa ndatahe” ka nako yetelele. (1 Makor. 5:1) Kacwalo, kwaswanela Mulimu hanaaitusisize Paulusi kufa temuso kwa Bakreste ka za kozi ya “kuisa munahano ku za nama.”—Maro. 8:5, 6.

9. Temuso ya Paulusi ye kwa Maroma 8:6, haiami lika mañi?

⁹ Temuso yeo isabeleka nihaiba kacenu. Hamulaho wa kusebeleza Mulimu ka lilimo zeñata, Mukreste wakona kukala kuisa munahano wahae kwa lika za nama. Kono fo haki kutalusa Mukreste yanahananga fokuñwi ka za lico, za musebezi, za kuitabisa ka zona, kamba nihaiba ka za linyalo. Lika zeo lilukile mi mañi ni mañi wa batanga ba Mulimu wakona kulinahana. Jesu naaikolanga kuca lico mi naafepanga babañwi. Naaziba kuli ki kwa butokwa kuba ni nako ya kuishumusa. Mi Paulusi naañozi ka za nako yelukile ya kubonisana lilato mwa linyalo.

10. Kwa Maroma 8:5, 6, pulelo ya kuli “kuisa munahano ku za” italusañi?

¹⁰ Kono cwale Paulusi naatalusañi hanaabulezi taba ya “kuisa munahano ku za nama”? Linzwi la Sigerike lanaaitusisize Paulusi litalusa kuisa mamelelo kaufela  ni milelo fa nto yeñwi. Batu babapila ka nama balumelezanga litakazo zabona za sibi kuzamaisa bupilo bwabona. Caziba yomuñwi ubulela cwana ka za pulelo yeo ye kwa Maroma 8:5, kuli: “Baisa minahano yabona fa lika za nama, kuli mane balitabela hahulu, baliambolanga kamita, kuliezanga ni kulibubanisa.”

11. Ki lika mañi zeñwi zeluswanela kunahana haluipuza kuli: ‘Ki nto mañi ya butokwa hahulu mwa bupilo bwaka?’

¹¹ Neli nto yeswanela kwa Bakreste ba mwa Roma kunyakisisa lika zenebaanga kuba za butokwa hahulu mwa bupilo. Kana kikuli nebaisa hahulu pilu kwa lika “za nama”? Ni luna luswanela kunyakisisa bupilo bwaluna. Ki lika mañi zelutabela hahulu kuambola, mi ki lika mañi zelutabela hahulu kueza? Ki lika mañi zeluezanga hahulu zazi ni zazi? Babañwi bakana balemuha kuli baisanga hahulu mamelelo yabona kwa lika zecwale ka kubata kuziba kuli ki mufuta mañi wa waine yende, kukabisa mwa ndu, kuleka liapalo zenca, kueza lipisinisi, kubata libaka za kuyo potela teñi, ni lika zeñwi cwalo. Lika zeo kaili zona halisika fosahala, ki lika zebaezanga batu mwa bupilo. Ka mutala, Jesu nako yeñwi naapangile waine, mi Paulusi naabulelezi Timotea kuli anwange kwateñi “waine yenyinyani.” (1 Tim. 5:23; Joa. 2:3-11) Kono kana Jesu ni Paulusi ‘nebaambolanga kamita za waine, kuinwa hahulu, ni kuibubanisa’? Kana nebalata hahulu waine kuli kamita ki yona yenebaambolanga? Batili. Luna bo? Ki nto mañi ya butokwa hahulu mwa bupilo bwaluna?

12, 13. Ki kabakalañi haluswanela kutokomela hahulu lika zeluisa munahano?

¹² Ki kwa butokwa hahulu kubanga ni nako ya kuitatuba ili luna. Libaka ki lifi? Paulusi naañozi kuli: “Kuisa munahano ku za nama kutahisa lifu.” (Maro. 8:6) Bo ki butata bobutuna luli, kakuli ki kushwa lifu la kwa moya ka nako ya cwale ni kushwa lifu la kwa mubili ka nako ya kwapili. Kono fo Paulusi naasatalusi kuli haiba mutu akala ‘kuisa munahano ku za nama’ ki peto ukashwa kube cwañi kamba cwañi. Mutu wakona kueza licinceho. Munahane ka za muuna wa mwa Korinte wa muzamao wa buhule yanaapila ka kulatelela litakazo za “nama,” kuli mane naazwisizwe mwa puteho. Kono naacincize. Naatuhezi kuzamaya ka litakazo za nama mi akala kueza lika zelukile.—2 Makor. 2:6-8.

¹³ Haiba mutu yo naakonile kueza licinceho, kona kuli kwakonahala ni ku Mukreste kacenu kueza licinceho sihulu haiba mupilelo wahae hausika ba kale omaswe hahulu sina wa muuna yo wa kwa Korinte. Ka niti, temuso ya Paulusi ka za bumaswe bobukona kutaha haiba mutu ‘aisa munahano wahae ku za nama,’ iswanela kususueza Bakreste kueza licinceho zetokwahala!

14, 15. (a) Kiñi zeluswanela kueza mwa sibaka sa “kuisa munahano ku za nama”? (b) “Kuisa munahano ku za moya” hakutalusi kuezañi?

¹⁴ Hamulaho wa kulufa temuso ka za “kuisa munahano ku za nama,” muapositola alufa susuezo ye ya kuli: “Kuisa munahano ku za moya kutahisa bupilo ni kozo.” Kuamuhela bupilo ni kozo ki mbuyoti yetuna luli! Lukona kufumana cwañi mbuyoti yeo?

¹⁵ “Kuisa munahano ku za moya” hakutalusi kuli mutu hakoni kunahana lika zeñwi za bupilo. Hakutalusi kuli mutu uswanela feela kunahana ni kuambola za Bibele, kamba ka za lilato lahae ku Mulimu, ni za sepo yahae ya za kwapili. Luswanela kuhupula kuli Paulusi ni batu babañwi ba mwa linako za baapositola nebatabisa Mulimu kono ka nako yeswana nebaezanga ni lika zeñwi za mwa bupilo. Nebacanga lico ni kunwa lino. Babañata nebanyezi ni kunyalwa mi nebaikola  bupilo bwa lubasi, ni kueza lika za kuipilisa ka zona.—Mare. 6:3; 1 Mates. 2:9.

16. Nihaike kuli Paulusi naaezanga lika zeñwi za mwa bupilo, ki lika mañi zanaanga kuba za butokwa hahulu?

¹⁶ Nihakulicwalo, batanga ba Mulimu bao nebasika tuhelela lika za mwa bupilo kuba za butokwa hahulu ku bona. Hamulaho wa kubonisa kuli Paulusi naaezanga musebezi wa kupanga litende, zeñozwi libonisa kuli sa butokwa hahulu mwa bupilo bwahae neli kueza musebezi wa Sikreste wa kukutaza ni kuluta. (Mubale Likezo 18:2-4; 20:20, 21, 34, 35.) Mi zeo neli zona lika zanaasusuelize mizwale ni likaizeli ba mwa Roma kueza. Ka niti, sa butokwa hahulu mwa bupilo bwa Paulusi neli kueza misebezi ya kwa moya. Mizwale ba kwa Roma nebatokwa kumulikanyisa mi ni luna luswanela kueza nto yeswana.—Maro. 15:15, 16.

17. Haiba ‘luisa munahano ku za moya,’ lukaba ni bupilo bobucwañi?

¹⁷ Haiba luisa hahulu mamelelo yaluna kwa kueza lika za kwa moya, ki lika mañi zeluka fumana? Maroma 8:6 ialaba ka kuutwahala kuli: “Kuisa munahano ku za moya kutahisa bupilo ni kozo.” Fo kutalusa kutuhelela munahano waluna kuzamaiswa ki moya okenile, kuli lupile ka kulumelelana ni mihupulo ya Mulimu. Lukolwe kuli haiba lulumeleza “za moya” kuba za butokwa hahulu mwa bupilo bwaluna, lukaba ni tabo yetuna mwa bupilo ka nako ya cwale. Mi mbuyoti yetuna ka kufitisisa yeluka fumana ki bupilo bobusa feli, ibe ku babanani sepo ya kupila kwa lihalimu kamba ku babanani sepo ya kupila fa lifasi.

18. “Kuisa munahano ku za moya” kukona kutahisa cwañi kozo?

¹⁸ Haluzweleñipili kunahanisisisa taba ya kuli “kuisa munahano ku za moya kutahisa . . . kozo.” Batu babañata baeza ka taata kuli babe ni kozo ya mwa munahano. Nihaike kuli babata hahulu kuba ni kozo yeo, luna lunani yona mi lwaikola yona. Kuba ni kozo kutalusa kuikataza kupila ka kozo ni batu ba mwa lubasi lwaluna ni ba mwa puteho. Lwaziba kuli halusika petahala, mi ni mizwale ni likaizeli baluna ni bona habasika petahala. Ka libaka leo, ka linako zeñwi lwabanga ni lifapahano mwahalaa luna, kono hakuba cwalo luswanela kulatelela kelezo ya Jesu ya kuli: “Kutisana pilu ni mwanahenu.” (Mat. 5:24) Kueza cwalo kukona kuba bunolo haiba luhupula kuli muzwale kamba kaizeli waluna ni yena usebeleza “Mulimu yafa kozo.”—Maro. 15:33; 16:20.

19. Kulikana ni koluisa munahano waluna, ki kozo mañi yeipitezi yelukona kuikola?

¹⁹ Kono kunani mufuta omuñwi wa kozo ya butokwa hahulu. Ka “kuisa munahano [waluna] ku za moya,” luikola kozo ni Mubupi waluna. Isaya naañozi manzwi anaatusize batu ba mwa linako zahae mi manzwi ao abile ni talelezo yetuna mwa linako zaluna; manzwi ao ki a kuli: “[Wena Jehova] ukasileleza babaitinga ku wena ka kutala; uka bafa kozo yesafeli, kakuli ki wena yebasepile.”—Isa. 26:3; Mubale Maroma 5:1.

20. Ki kabakalañi haluitebuha kelezo ye kwa Maroma kauhanyo 8?

²⁰ Kacwalo, ibe kuli lu babatozizwe ka moya kamba lunani sepo ya kupila kuya kuile mwa paradaisi fa lifasi, lwakona kuitebuha kelezo yetahile ka moya ye kwa Maroma kauhanyo 8. Luitebuha hahulu susuezo ya kuli lusike lwatuhelela lika “za nama” kuba za butokwa hahulu mwa bupilo bwaluna! Kono lubona butali bwa kupila ka kulumelelana ni kelezo yetahile ka moya ya kuli: “Kuisa munahano ku za moya kutahisa bupilo ni kozo.” Mupuzo oluka fiwa kabakala kueza cwalo ki bupilo bobusa feli, mi Paulusi naañozi kuli: “Mupuzo wa sibi ki lifu, kono mpo yafa Mulimu ki bupilo bobusa feli ka Kreste Jesu Mulenaa luna.”—Maro. 6:23.