1. Sina mokuboniselizwe kwa Samu 18:​46, Davida naabapanyize Jehova kwa nto mañi?

 KA LINAKO zeñwi, lwakona kukopana ni miinelo yetaata ka sipundumukela, ili yekona kutatafaza bupilo bwaluna kamba mane kutahisa kuli lupalelwe kueza lika zene luezanga. Lwaitumela hahulu kuli lwakona kukupa tuso ku Jehova Mulimu halukopana ni miinelo yecwalo! Mwa taba yefelile, neluhupulisizwe kuli Jehova ki Mulimu yapila ni kuli kamita uitukiselize kulutusa. Halutusiwa ki yena, luba ni buikolwiso bwa kuli “Jehova wapila!” (Mubale Samu 18:46.) Nihakulicwalo, Davida hasaabulezi manzwi ao, naabizize Mulimu kuli “Licwe laka!” Ki kabakalañi Davida hanaabapanyize Jehova, yena Mulimu yapila, kwa licwe lelisa pili?

2. Lukanyakisisañi mwa taba ye?

² Mwa taba ye, lukanyakisisa libaka Jehova habizwa licwe ni zelukona kuituta ka za hae kwa pulelo ya swanisezo yeo. Hape lukaituta zekona kulutusa kumuunga sina licwe laluna. Kihona lukanyakisisa molukona kulikanyiseza tulemeno twa Jehova totuswanisezwa kwa licwe.

LIBAKA JEHOVA HABIZWA LICWE

3. Linzwi la “licwe” liitusisizwe cwañi mwa Bibele? (Mubone siswaniso.)

³ Mwa Bibele kuitusisizwe linzwi la swanisezo la “licwe,” kuli luutwisise tulemeno twanani tona Jehova. Hañata, linzwi leo liitusisizwe mwa Bibele ka mulelo wa kulumbeka Mulimu ni kubonisa kuli hakuna yaswana ni yena. Pulelo yeli Jehova “ki yena Licwe” ifumaneha lwapili kwa Deuteronoma 32:4. Anna hanaalapezi ku Jehova, naabulezi kuli “hakuna licwe leliswana ni Mulimu waluna.” (1 Sam. 2:2) Habakuki naabizize Jehova kuli “Licwe laka.” (Hab. 1:12) Muñoli wa Samu 73 naabizize Mulimu kuli “licwe la pilu yaka.” (Samu 73:26) Mane nihaiba Jehova kasibili naaipizize kuli ki licwe. (Isa. 44:8) Halunyakisiseñi tulemeno  totulaalu twanani tona Jehova totukona kubapiswa kwa licwe ni zeluswanela kueza kuli abe “Licwe laluna.”—Deut. 32:31.

4. Jehova ki masabelo ka mukwa ufi? (Samu 94:22)

⁴ Jehova ki masabelo. Sina feela licwe lelituna halikona kusileleza mutu kwa liñungwa lelituna, Jehova ni yena walusilelezanga halukopana ni miinelo yekona kubeya bupilo bwaluna mwa lubeta. (Mubale Samu 94:22.) Ulutusanga kubukeleza silikani saluna ni yena ni kulukolwisa kuli hakuna butata bolukona kukopana ni bona bobusike bwafela. Mane usepisa kuluezeza lika zeñata hahulu nikufita: Hamulaho wa nako, ukafelisa lika kaufela zetahisa kuli lusike lwapila ka kozo ni buiketo.—Ezek. 34:​25, 26.

5. Jehova ukona kuba cwañi Masabelo aluna?

⁵ Nzila yeñwi yekona kutahisa kuli Jehova abe Masabelo aluna, ki ka kulapela ku yena. Halulapelanga ku Jehova, ulufanga “kozo ya Mulimu,” ili yesilelezanga lipilu zaluna ni minahano yaluna. (Mafil. 4:​6, 7) Halunyakisiseñi mutala wa muzwale yabizwa Artem yanaatamilwe kabakala tumelo yahae. Naakuta-kutezwi kutosangiswa ki mutikitibi yanaa mubembile ni kumushubula. Bo Artem nebabulezi kuli: “Nenibanga ni lipilaelo nako kaufela hane nitosangiswanga ki mutikitibi yo. . . . Kamita nenilapelanga ku Jehova. Neni mukupanga kuli anituse kuba ni kozo ya mwa munahano ni butali. Nenisika ikalelwa niha neninyandiswa ka nzila yeo. . . . Ka tuso ya Jehova, neniikutwa kusilelezwa mane inge mutu yasilelelizwe ki limota.”

6. Ki kabakalañi halukona kuitinga ku Jehova kamita? (Isaya 26:​3, 4)

⁶ Jehova ki Mulimu yaitingwa. Sina feela licwe halisa koni kusutiswa, Jehova ni yena kamita uitukiselize kulutusa. Lwakona kumusepa kakuli “ki Licwe la kamita.” (Isaya 26:​3, 4.) Ukataleleza lisepiso zahae, kuutwa litapelo zaluna, ni kulutusa halutokwa tuso, kakuli ki Mulimu yapila kamita. Hape lwakona kusepa Jehova kakuli wasepahala kwa batu baba musebeleza. (2 Sam. 22:26) Haana kulibala zelueza mi kamita uka lufa mupuzo.—Maheb. 6:10; 11:6.

7. Lukatuseha cwañi haiba luitinga ku Jehova? (Mubone ni siswaniso.)

⁷ Lubonisa kuli luunga Jehova kuba Licwe laluna haluitinga ku yena ka kutala. Lwaziba kuli lukatuseha haiba lumuutwa nihaiba ka nako yelukopana ni miinelo yetaata hahulu. (Isa. 48:​17, 18) Halulemuha mwalutuseza, lukafita fa kumusepa hahulu. Mi lukakolwa kuli ki Jehova feela yakona kulutusa kutiyela muinelo otaata ufi kamba ufi olukona kukopana ni ona. Hañata halukopana ni miinelo yetaata yesakoni kutatululwa ki mutu ufi kamba ufi, lufitanga fa kulemuha kuli kamita lwakona kuitinga ku Jehova. Muzwale Vladimir utalusa kuli: “Kuba mwa sitokisi, neku nitusize kuba ni nako yeñata ya kutiisa silikani saka ni Mulimu. Bakeñisa kuli nenili ninosi mi nenisa koni kucinca muinelo one nili ku ona, nenifitile fa kusepa hahulu Jehova.”

8. (a) Ki kabakalañi halukona kubulela kuli Jehova hakoni kucinca? (b) Lukatuseha cwañi haiba luunga Mulimu kuba Licwe laluna? (Samu 62:​6, 7)

⁸ Jehova ki Mulimu yasacinci. Ka kuswana ni licwe lelituna, Jehova utiile mi hakoni kucinca.  Butu bwahae ni mulelo wahae halikoni kucinca. (Mala. 3:6) Bo Adama ni Eva hane bakwenuhezi Jehova mwa simu ya Edeni, naasika cinca mulelo wahae ka za batu. Sina feela mwanaabulelezi muapositola Paulusi, Jehova “hakoni kuitatula ili yena.” (2 Tim. 2:13) Taba yeo italusa kuli kusina taba ni zekona kuezahala kamba zebakona kueza batu, Jehova haana kutuhela kubonisa tulemeno twahae, kucinca mulelo wahae, kamba kucinca likuka zahae. Bakeñisa kuli Mulimu hakoni kucinca, lwaziba kuli uka lutusa halukopana ni miinelo yetaata ni kuli ukataleleza zasepisize kuluezeza kwapili.—Mubale Samu 62:​6, 7.

9. Muitutañi ku zeneezahezi ku Kaizeli Tatyana?

⁹ Lubonisa kuli luunga Jehova kuba Licwe laluna halunahanisisa za tulemeno twahae ni za mulelo wahae ka za lifasi ni batu. Kueza cwalo kuka lutusa kuzwelapili kuwa pilu ni kusepahala ku yena halukopana ni miinelo yetaata. (Samu 16:8) Zeo ki zona zeneezahezi ku kaizeli yabizwa Tatyana yanaatamezwi mwa ndu kabakala tumelo yahae. Utalusa kuli: “Nenili ninosi. Neku nibezi hahulu taata kwa makalelo. Hañata neniikutwanga hahulu kuzwafa.” Nihakulicwalo, kulemuha mo muinelo otaata wanaakopana ni ona neuamela Jehova ni mulelo wahae, neku mutusize kuitiisa ni kufelisa maikuto a kuzwafa. Naabulezi kuli: “Nikopana ni miinelo yeo bakeñisa kuli nalata Jehova ni kuli nibata kumutabisa. Taba yeo initusize kusaisa pilu ku zaka feela.”

10. Jehova ukona kuba cwañi Licwe laluna?

¹⁰ Kwapili lukakopana ni miinelo yetaata yekatokwa kuli luitinge hahulu ku Jehova. Ye ki yona nako yeluswanela kusepa hahulu Jehova kuli uka lutusa kuzwelepili kuitiisa ka busepahali. Lukona kueza cwañi cwalo? Mubale litaba za mwa Bibele ni litaba zebonisa zeezahezi mwa bupilo bwa batanga ba Jehova ba mwa linako zaluna. Mulemuhe mo Mulimu aboniselize tulemeno totuswanisezwa kwa licwe kuli atuse batanga bahae. Munahanisise hahulu ka za litaba zeo. Kueza cwalo kuka mitusa kuunga Jehova kuba Licwe lamina.

MULIKANYISE TULEMENO TWA JEHOVA TOTUSWANISEZWA KWA LICWE

11. Ki kabakalañi halubata kulikanyisa tulemeno twa Jehova totuswanisezwa kwa licwe? (Mubone ni mbokisi yeli, “ Sikonkwani Sebaswanela Kuitomela Mizwale Babasali Babanca.”)

¹¹ Lulemuhile mwabonisezanga Jehova kuli waswana ni licwe. Cwale halunyakisiseñi molukona kulikanyiseza tulemeno twahae totuswanisezwa kwa licwe. Haiba luikataza hahulu kulikanyisa tulemeno twa Jehova, lukatiisa hahulu mizwale ni likaizeli baluna mwa puteho. Ka mutala, Jesu naafile Simoni libizo la Kefasi (lelitolokilwe kuli “Pitrosi”), ili lelitalusa “Licwe.” (Joa. 1:42) Taba yeo neibonisa kuli naakaomba-omba babañwi mwa puteho ni kutiisa tumelo yabona. Baana-bahulu mwa puteho bataluswa kuli ki “muluti wa licwe lelituna.” Taba yeo italusa kuli basilelezanga mizwale ni likaizeli babona mwa puteho. (Isa. 32:2) Kono niti kikuli, puteho yatusiwanga haiba mizwale  ni likaizeli kaufela balikanyisa tulemeno twa Jehova totuswanisezwa kwa licwe.—Maef. 5:1.

12. Mutaluse molukona kubela masabelo ku babañwi.

¹² Mube masabelo. Ka linako zeñwi, lwakona kumema mizwale baluna kuli bato pila ni luna hakuba ni likozi za ka taho, mifilifili, kamba ndwa. Kusina kukakanya, miinelo mwa “mazazi a mafelelezo” hainze izwelapili kutotobela, lukatokwa kutusana hahulu ni mizwale ni likaizeli baluna. (2 Tim. 3:1) Hape lwakona kuomba-omba mizwale ni likaizeli baluna ni kubabonisa lilato. Nzila yeñwi yelukona kueza cwalo ka yona ki ka kubaamuhela hande kwa Ndu ya Mubuso, ilikuli baikutwe kulatiwa ni kususuezwa. Batu babañata kacenu habaezwangi hande, mi taba yeo ikona kutahisa kuli mizwale ni likaizeli baluna baikutwe kulembwala hahulu mane ni kuikutwa kusalatiwa. Kacwalo, lubata kueza molukonela kaufela kuli mizwale ni likaizeli baluna habataha kwa mikopano, baikutwe kulatiwa, kukatuluha, ni kusilelezwa.

13. Baana-bahulu sihulu bakona kuba cwañi masabelo ku babañwi? (Mubone ni siswaniso.)

¹³ Baana-bahulu bakona kuba masabelo kwa mizwale ni likaizeli babasweli kutiyela miinelo yetaata yekona kubapiswa kwa liñungwa kamba babaziyelizwe ki liñungwa la luli. Hakuba ni likozi za ka taho, kamba miinelo ya ka sipundumukela yetokwa likalafo, baana-bahulu baanganga muhato kuli batuse mizwale ni likaizeli babona. Hape bafanga mizwale ni likaizeli babona tuso ya kwa moya. Kukabela hahulu bunolo mizwale ni likaizeli kuatumela muuna-muhulu haiba uzibahala ka kuba mutu yabunolo, yanani kutwelo-butuku, ni yatabela kuteeleza ku babañwi. Kubonisa tulemeno to kukona kutahisa kuli babañwi baikutwe kuli baiswa pilu; kacwalo, kukona kubabela hahulu bunolo kusebelisa litaba kaufela zetomile fa Bibele zakona kubafa muuna-muhulu.—1 Mates. 2:​7, 8, 11.

14. Lukona kubonisa cwañi kuli lu batu babaitingwa?

 ¹⁴ Mube babaitingwa. Lubata kuli mizwale ni likaizeli baluna bazibe kuli luka batusa, sihulu mwa linako zetaata. (Liprov. 17:17) Ki lika mañi zekona kulutusa kuzibahala ka kuba batu babaitingwa? Luswanela kuikataza kubonisanga tulemeno twanani tona Mulimu, inge cwalo kutaleleza lisepiso zaluna ni kuikataza kubuluka nako. (Mat. 5:37) Hape luswanela kuitatela kutusa babañwi hakutokwahala. Kuzwa fo, luswanela kupeta misebezi kaufela yelufiwa, kulikana ni litaelo zelufilwe.

15. Puteho itusiwanga cwañi haiba baana-bahulu baitingwa?

¹⁵ Baana-bahulu babaitingwa batusa hahulu puteho. Ka mukwa ufi? Bahasanyi baikutwanga kulukuluha haiba baziba kuli bakona kuambola ni baana-bahulu nako kaufela habatokwa tuso, sihulu muokameli wa sikwata sa sebelezo ya mwa simu mobainzi. Bahasanyi hape baikutwanga kuiswa hahulu pilu haiba baziba kuli baana-bahulu batabela kubatusa. Mi baana-bahulu habafa kelezo yetomile fa Bibele ni fa lihatiso za mutanga yasepahala  kufita kuitinga fa mubonelo wabona, bakasepiwa ki mizwale ni likaizeli. Mizwale ni likaizeli hape basepanga baana-bahulu babakona kubuluka likunutu ni babatalelezanga lisepiso zabona.

16. Lukona kutusiwa cwañi ni kutusa babañwi haiba luba batu babasa cinci?

¹⁶ Mube mutu yasacinci. Lukaba mutala omunde ku babañwi haiba luyemela lika zelukile ni kueza likatulo zetomile fa likuka za mwa Bibele. Haiba luba ni tumelo yetiile ku Jehova ni kuba ni zibo yenepahezi, lukazwelapili kutiya mwa niti. Lukalemuha lituto za buhata ni mibonelo yesalumelelani ni mwaangela lika Jehova, mi haluna kukukuezwa ki mibonelo yeo. (Maef. 4:14; Jak. 1:​6-8) Kuba ni tumelo ku Jehova ni kusepa lisepiso zahae, kuka lutusa kusaikalelwa haluutwa litaba zemaswe. (Samu 112:​7, 8) Hape lwakona kutusa babakopana ni miinelo yetaata.—1 Mates. 3:​2, 3.

17. Baana-bahulu bakona kutusa cwañi mizwale ni likaizeli babona kusaikalelwa?

¹⁷ Baana-bahulu baswanela kuba batu babaeza lika ka kusafiteleza, babaeza lika ka mukwa oswanela, ni babanani kutwisiso. Baana bao batusanga babañwi kusaikalelwa ni kuba ni tumelo ku Jehova ka “[kukumalela] linzwi lelisepahala.” (Tite 1:9; 1 Tim. 3:​1-3) Ka kuba mutala omunde ni ka kuezanga musebezi wa bulisana, baana-bahulu batusanga mizwale ni likaizeli kufumaneha kwa mikopano kamita, kuba ba kamita mwa bukombwa, ni kuezanga tuto ya ka butu. Mizwale ni likaizeli habakopana ni butata bobutahisa kuli baikalelwe, baana-bahulu bakona kubatusa ka kubahupulisa kuli bazwelepili kuitinga ku Jehova ni kuisa pilu kwa lisepiso zahae.

18. Ki kabakalañi halubata kulumbeka Jehova ni kutiisa hahulu silikani saluna ni yena? (Mubone ni mbokisi yeli, “ Zekona Kumitusa Kutiisa Silikani Samina ni Jehova.”)

¹⁸ Hamulaho wa kunyakisisa tulemeno twa Jehova totunde, lwakona kubulela sina mwanaabulelezi Mulena Davida kuli: “Haike Jehova, yena Licwe laka, alumbekwe.” (Samu 144:1) Jehova ki Mulimu yelukona kusepa kamita. Mwa bupilo bwaluna kaufela, mane nihaiba mwa busupali, lukaba ni mabaka amande akubulela kuli: “Ki yena Licwe laka,” inze lukozwi kuli ukazwelapili kulutusa kuba ni silikani sesitiile ni yena.—Samu 92:​14, 15.