1. Lingeloi libulelañi, mi taba yeo iluama cwañi?

 LINGELOI hane likabulela ku mina, kana nemuka teeleza? Niti kikuli, kacenu kunani lingeloi lelisweli kubulela “kwa macaba kaufela ni mishobo ni malimi ni batu.” Libulelañi? Libulela kuli: “Musabe Mulimu mi mumufe kanya . . . Mulapele yaezize lihalimu ni lifasi.” (Sin. 14:​6, 7) Jehova ki yena Mulimu anosi wa niti yebaswanela kulapela batu kaufela. Lwaitumela hahulu ku yena kakuli ulufile tohonolo ya kumulapela mwa tempele yahae yetuna ya kwa moya!

2. Tempele ya Jehova ya kwa moya ki nto mañi? (Mubone mbokisi yeli, “ Zeisa Yemeli.”)

² Tempele ya kwa moya ki nto mañi luli, mi lukona kufumana kai litaba zetalusa hande tempele yeo? Tempele ya kwa moya haki muyaho wa luli. Ki tukiso yaezize Jehova kuli lumulapele ka nzila yelukile, ili yetomile fa sitabelo sa tiululo sa Jesu. Muapositola Paulusi naatalusize za tukiso yeo mwa liñolo lanaañolezi Bakreste ba Maheberu bane bapila mwa Judea mwa linako za baapositola. b

3-4. Ki lika mañi zenebilaeza Paulusi ka za Bakreste ba Maheberu ba mwa Judea, mi naabatusize cwañi?

³ Ki kabakalañi Paulusi hanaañolezi liñolo Bakreste ba Maheberu bane bapila mwa Judea? Mwendi naaezize cwalo ka  mabaka amabeli amatuna. Libaka lapili kikuli, naabata kubasusueza. Buñata bwabona nebahuliselizwe mwa bulapeli bwa Sijuda. Baeteleli ba bulapeli bone baswalisananga ni bona mwendi neba basheununanga kabakala kuba Bakreste. Kabakalañi? Bakeñisa kuli Bakreste nebasina tempele yebuheha mwa kulapelela, nebasina aletare fa kuciseza matabelo ku Mulimu, mi nebasina baprisita ba kubasebeleza. Taba yeo neikona kuzwafisa balutiwa ba Kreste ni kufokolisa tumelo yabona. (Maheb. 2:1; 3:​12, 14) Mwendi mane babañwi ku bona nebanahanile za kukutela kwa bulapeli bwa Sijuda.

⁴ Libaka la bubeli kikuli, Paulusi naabata kutusa Bakreste ba Maheberu kulemuha kuli nebasa ikatazi kuutwisisa lituto za kwa moya zenca kamba zetungile, zona “lico zetiile” zefumaneha mwa Linzwi la Mulimu. (Maheb. 5:​11-14) Kubonahala kuli babañwi ku bona nebasa latelela Mulao wa Mushe. Kono Paulusi naatalusize kuli matabelo ane bafanga ka kuya ka Mulao, naasakoni kuzwisa libi ka kutala. Kabakaleo, Mulao wo ‘neuzwisizwe.’ Kacwalo, Paulusi abaluta litaba za niti zetungile. Naahupulisize Bakreste sina yena za “sepo yende hahulu” yetomile fa sitabelo sa Jesu, ili sepo yenekona kubatusa ‘kusutelela ku Mulimu.’—Maheb. 7:​18, 19.

5. Ki litaba lifi za mwa buka ya mwa Bibele ya Maheberu zeluswanela kuutwisisa, mi ki kabakalañi?

⁵ Paulusi naataluselize mizwale bahae ba Maheberu libaka nzila yene balapela ka yona Mulimu haneli yende hahulu kufita nzila yene bamulapela ka yona kwamulaho. Likalulo za bulapeli bwa Sijuda neli “muluti feela wa lika zesataha, kono mubili luli ki Kreste.” (Makolo. 2:17) Muluti ubonisa feela moiinezi nto yetahisize muluti wo. Ka mukwa oswana, nzila yene balapela ka yona Majuda kwamulaho, neli feela muluti wa lika zeneka ezahala kwapili. Luswanela kuutwisisa tukiso yaezize Jehova kuli libi zaluna liswalelwe, ilikuli lumulapele ka nzila yelukile. Ka nako ya cwale, halubapanyeñi “muluti” (nzila yene balapela ka yona Majuda kwamulaho) ni “mubili luli” (nzila yebalapela ka yona Bakreste), sina mokutaluselizwe mwa liñolo la Maheberu. Kueza cwalo, kuka lutusa kuutwisisa hande tempele ya kwa moya ni moiluamela.

6. Tabernakele neiitusiswanga cwañi?

⁶ Mone balapelelanga Majuda kwamulaho. Puisano ya Paulusi neitomile fa tabernakele yenekalile kuitusiswa mwa linako za Mushe ka silimo sa 1512 B.C.E. (Mubone chati  yeli, “Mone Balapelelanga Majuda Kwamulaho—Mobalapelela Bakreste.”) Tabernakele neli muyaho wa tende one baitusisanga Maisilaele kwamulaho, mi neikona kushimbululwa kuzwa mwa sibaka sesiñwi kuya ku sesiñwi. Nebaitusisize yona ka lilimo zebato ba 500, kufitela fone bayahezi tempele mwa Jerusalema. (Exo. 25:​8, 9; Num. 9:22) “Tende ya makopanelo” yeo neli sona sibaka kone bakopanelanga Maisilaele kuli balapele Mulimu ni kufa matabelo. (Exo. 29:​43-46) Nihakulicwalo, tabernakele hape neiyemela nto yeñwi ya butokwa hahulu kwa Bakreste.

7. Tempele ya kwa moya neikalile lili kubateñi?

⁷ Mobalapelela Bakreste. Tabernakele ya kwamulaho neli “muluti wa lika ze kwa lihalimu,” mi neiyemela tempele ya Jehova yetuna ya kwa moya. Paulusi naabulezi kuli “tende ye [kamba tabernakele] ki swanisezo ya nako ya cwale.” (Maheb. 8:5; 9:9) Kacwalo, ka nako yanaañolela Bakreste ba Maheberu, tempele ya kwa moya nese ibile kale teñi. Neikalile kuba teñi ka silimo sa 29 C.E. Ka silimo seo, Jesu naakolobelizwe, naatozizwe ka moya okenile, mi naakalile kusebeza sina “muprisita yapahami yamaata” wa Jehova mwa tempele ya kwa moya. c—Maheb. 4:14; Lik. 10:​37, 38.

8-9. Ka kuya ka Maheberu 7:​23-27, ki ifi shutano yetuna ye mwahalaa baprisita babapahami ba Maisilaele ni Muprisita Yapahami yamaata, yena Jesu Kreste?

⁸ Mone balapelelanga Majuda kwamulaho. Muprisita Yapahami naafilwe maata a kuyemela sicaba fapilaa Mulimu. Aruni, yena Muprisita Yapahami wapili wa Maisilaele, naaketilwe ki Jehova ka nako yeikakulwa tabernakele. Nihakulicwalo, sina mwanaataluselize Paulusi, “babañata nebabile baprisita ka kuyola bakeñisa kuli lifu neli bapalelwisize kuzwelapili sina baprisita.” d (Mubale Maheberu 7:​23-27.) Mi bakeñisa kuli baprisita babapahami bao nebasika petahala, nebafanga matabelo kuli libi zabona liswalelwe. Taba yeo ibonisa shutano yetuna ye mwahalaa baprisita babapahami ba Maisilaele ni Muprisita Yapahami yamaata, yena Jesu Kreste.

⁹ Mobalapelela Bakreste. Ka kuba muprisita wa luna yapahami, Jesu Kreste ki “sikombwa . . . sa tende ya niti, yetomilwe ki Jehova, isiñi mutu.” (Maheb. 8:​1, 2) Paulusi naatalusize kuli: “Kabakala kuli [Jesu] uzwelapili kupila kuya kuile, buprisita bwahae habuna baba buyola.” Paulusi naaekelize kubulela kuli Jesu ki muprisita yapahami “yasika silafala, yashutana ni baezalibi” mi “hatokwi kufa matabelo zazi ni zazi, a libi zahae” sina mone baezezanga baprisita babapahami ba Maisilaele. Ka nako ya cwale, halunyakisiseñi shutano ye mwahalaa lialetare ni matabelo zeneitusiswa mwa bulapeli bwa Majuda kwamulaho ni zebaitusisa Bakreste.

10. Matabelo anaafelwanga fa aletare ya kopa naayemelañi?

¹⁰ Mone balapelelanga Majuda kwamulaho. Kwa munyako wa tabernakele nekunani aletare ya kopa fone bafelanga matabelo a lifolofolo ku Jehova. (Exo. 27:​1, 2; 40:29) Nihakulicwalo, matabelo ao naasakoni kutahisa kuli libi za sicaba liswalelwe ka kutala. (Maheb. 10:​1-4) Matabelo a lifolofolo ane bazwelangapili kufa kwa tabernakele naayemela sitabelo silisiñwi sene sikatahisa kuli libi za batu liswalelwe ka kutala.

11. Jesu naaifanile sina sitabelo fa aletare ifi? (Maheberu 10:​5-7, 10)

¹¹ Mobalapelela Bakreste. Jesu naaziba kuli Jehova naamulumile fa lifasi kuli ato fa bupilo  bwahae sina sitabelo kuli aliulule batu. (Mat. 20:28) Kacwalo, Jesu haakolobezwa, naaifanile kuli aeze zanaabata Jehova kuli aeze. (Joa. 6:38; Magal. 1:4) Jesu naaifanile fa aletare ya swanisezo yeneyemela “tato” ya Mulimu ya kuli Mwanaa hae afane bupilo bwahae bobupetahalile, sina sitabelo. Mi Jesu naafanile bupilo bwahae “hañwi feela” kuli libi za mutu ufi kamba ufi yabonisa tumelo ku Kreste liswalelwe kamba kukwahelwa ka kutala. (Mubale Maheberu 10:​5-7, 10.) Cwale halunyakisiseñi butokwa bwa likalulo za mwahalaa tabernakele.

12. Ki bo mañi bane bakona kukena mwa mizuzu ya tabernakele?

¹² Mone balapelelanga Majuda kwamulaho. Tabernakele ni litempele zeneyahilwe hasamulaho mwa Jerusalema, neliswana mwahali. Nekunani mizuzu yemibeli mwahali, ili “Sibaka Sesikenile” ni “Sibaka Sesikenile Hahulu” zenekauhanyizwe ki lisila. (Maheb. 9:​2-5; Exo. 26:​31-33) Mwa Sibaka Sesikenile nekunani matomelo a lilambi a gauda, aletare fa kuciseza insense, ni tafule fa kubeya sinkwa sa poniso. Ki “baprisita babatozizwe” feela bane balumelezwa kukena mwa sibaka sesikenile kuli baeze misebezi yabona ya buprisita. (Num. 3:​3, 7, 10) Mwa Sibaka Sesikenile Hahulu nekunani aleka ya tumelelano ya gauda yeneyemela kubateñi kwa Jehova. (Exo. 25:​21, 22) Ki Muprisita Yapahami feela yanaalumelelizwe kuya kwa buse bwa lisila, ili mwa Sibaka Sesikenile Hahulu, mi naezanga cwalo hañwi ka silimo fa Lizazi la Sebelezo ya Kukwahela Libi. (Liv. 16:​2, 17) Silimo ni silimo naakenanga mwateñi ni mali a lifolofolo kuyo eza sebelezo ya kukwahela libi zahae ni za sicaba kaufela. Hamulaho wa nako, Jehova naaitusisize moya wahae okenile kutalusa  hande zeneyemelwa ki likalulo za tabernakele zeo.—Maheb. 9:​6-8. e

13. Sibaka Sesikenile ni Sibaka Sesikenile Hahulu mwa tabernakele liyemelañi mwa bulapeli bwa Bakreste?

¹³ Mobalapelela Bakreste. Palonyana ya balutiwa ba Kreste batozizwe ka moya okenile, mi banani silikani sesiipitezi ni Jehova. Bakreste ba 144,000 bao bakayo sebeza hamoho ni Jesu kwa lihalimu sina baprisita. (Sin. 1:6; 14:1) Sibaka Sesikenile sa tabernakele siyemela taba ya kuli Bakreste bao baañuzwi sina bana ba Mulimu ba kwa moya ka nako yebasali fa lifasi. (Maro. 8:​15-17) Sibaka Sesikenile Hahulu sa tabernakele siyemela lihalimu, sona sibaka kwapila Jehova. “Lisila” lene likauhanya Sibaka Sesikenile ni Sibaka Sesikenile Hahulu liyemela mubili wa Jesu wa nama one umupaleliswa kukena mwa lihalimu sina Muprisita Yapahami ya maata wa tempele ya kwa moya. Jesu hanaafile mubili wahae wa nama sina sitabelo, naakwalulezi Bakreste babatozizwe kaufela nzila ya kuya kwa lihalimu. Ni bona baswanela kutubula mibili ya nama kuli bafiwe mupuzo wabona wa kuya kwa lihalimu. (Maheb. 10:​19, 20; 1 Makor. 15:50) Jesu hasaazusizwe kwa bafu, naakeni mwa Sibaka Sesikenile Hahulu sa tempele ya kwa moya, mi kwa mafelelezo, Bakreste babatozizwe kaufela bona bakaba ni yena mwa sibaka seo.

14. Ka kuya ka Maheberu 9:​12, 24-26, ki kabakalañi tempele ya Jehova ya kwa moya haili yende hahulu?

¹⁴ Taba yeo ibonisa kuli tukiso yaezize Jehova ya kumulapela ka nzila yekenile, yetomile fa sitabelo sa tiululo ni buprisita bwa Jesu Kreste, ki yende hahulu. Muprisita Yapahami mwa Isilaele naakenanga ni mali a lifolofolo mwa Sibaka Sesikenile Hahulu sesiezizwe ki batu, kono Jesu yena naakeni “mwa lihalimu luli,” sona sibaka sesi kenile hahulu nikufita, kuli abonahale fapilaa Jehova. Teñi ko, afitisa teko ya bupilo bwahae bobupetehile bwanaa fanile kabakala luna “kuli afeze sibi ka sitabelo sahae.” (Mubale Maheberu 9:​12, 24-26.) Sitabelo sa Jesu ki sona sesi lukenisa ka kutala kwa sibi. Sina moluka itutela cwale, ibe kuli sepo yaluna ki ya kuyo pila kwa lihalimu kamba ki ya kuto pila fa lifasi, kaufelaa luna lwakona kulapela Jehova mwa tempele yahae ya kwa moya.

15. Ki bo mañi bane basebeleza mwa lapa la tabernakele?

¹⁵ Mone balapelelanga Majuda kwamulaho. Tabernakele neinani lapa lililiñwi, ili sibaka sesituna sene sipotolohilwe ki lukwakwa mone baezezanga misebezi yabona baprisita. Mwa lapa leo nekunani aletare yetuna ya kopa fa kuciseza matabelo, hamohocwalo ni mukeke wa kopa wa mezi ane baitusisanga baprisita kwa kuikenisa pili basika eza kale sebelezo yekenile. (Exoda 30:​17-20; 40:​6-8) Nihakulicwalo, litempele zeneyahilwe hasamulaho, hape nelinani lapa la kwande mone bakona kuyema batu bane basi baprisita kuli balapele Mulimu.

16. Ki bo mañi babasebeleza mwa malapa a tempele ya kwa moya?

¹⁶ Mobalapelela Bakreste. Pili basika ya kale kwa lihalimu kuyo sebeza ni Jesu sina baprisita, banyani ba Kreste babatozizwe ili babasepahala babasali fa lifasi, basebeleza mwa lapa la mwahali la tempele ya kwa moya. Mukeke omutuna wa mezi one ubanga mwa tabernakele ni mwa litempele, uhupulisa Bakreste babatozizwe ni ba lingu zeñwi kuli baswanela kuzwelapili kuba babakenile mwa muzamao ni kwa moya. Bakreste ba “lingu zeñwi” babatusa ka busepahali banyani ba Kreste babatozizwe, bona balapelela kai? Muapositola Joani naababoni ‘bayemi fapilaa lubona inze baezeza Mulimu sebelezo yekenile musihali ni busihu mwa tempele yahae,’ mi baeza cwalo fa lifasi mwa lapa la  kwande la tempele ya kwa moya. (Sin. 7:​9, 13-15) Lwaitumela luli ku Jehova kakuli ulufile tohonolo ya kumulapela mwa tempele yahae yetuna ya kwa moya!

17. Ki matabelo mañi elukona kufa Jehova?

¹⁷ Kacenu, Bakreste kaufela banani tohonolo ya kufa Jehova matabelo ka kuitusisa nako yabona, maata abona, ni maluwo abona kuli bazwisezepili za Mubuso wa Mulimu. Muapositola Paulusi naataluselize Bakreste ba Maheberu manzwi abonisa zeluswanela kueza ni luna ali: “Kamita lufe Mulimu sitabelo sa milumbeko, fo kikuli, manzwi azwa mwa milomo yaluna, ili alumbeka libizo lahae fapilaa nyangela.” (Maheb. 13:15) Lwakona kubonisa kuli lwaitebuha tohonolo yelunani ya kulapela Jehova ka kumufa matabelo amande hahulu.

18. Ka kuya ka Maheberu 10:​22-25, ki lika mañi zelusa swaneli kukeshebisa, mi ki lika mañi zeluswanela kuzwelapili kuhupula?

¹⁸ Mubale Maheberu 10:​22-25. Ibato ba kwa mafelelezo a liñolo lahae kwa Bakreste ba Maheberu, Paulusi utalusa likalulo zeshutana-shutana za bulapeli bwaluna zelusa swaneli kukeshebisa. Likalulo zeo likopanyeleza kuatumela Jehova mwa tapelo, kubulela za sepo yaluna fapilaa nyangela, kukopana hamoho sina puteho, ni kususuezana “sihulu [halubona] kuli lizazi [la Jehova] lisutelezi.” Ibato ba kwa mafelelezo a litaba ze mwa buka ya Sinulo, Lingeloi la Jehova nelibulezi kuli: “Ulapele Mulimu!” (Sin. 19:10; 22:9) Mi nelikoñomekile taba yeo ka kuibulela habeli. Haike luzwelepili kuhupula taba yetungile ya kwa moya ye, yeama tempele ya Jehova yetuna ya kwa moya ni kuitebuha tohonolo yelunani ya kulapela Mulimu waluna yomutuna!