1, 2. (a) Ki lipilaelo ze cwañi zebakopana ni zona batu babañata kacenu, mi litahisa kuli baikutwe cwañi? (b) Ki sepiso mañi ye kwa liñolo la Isaya 41:10, 13?

KAIZELI yali paina wa kamita ili yanyezwi ki muuna-muhulu, ubulela kuli: “Nihaike kuli niezanga lika zetiisa silikani saka ni Mulimu, nikatalizwe ki lipilaelo ka lilimo zeñata. Linipalelwisa kulobala, linitahiseza mapongo, litahisa kuli nisike naeza babañwi hande, mi fokuñwi linitahisezanga kuikutwa kuli neikaba hande hanenika tuhela feela kusebeleza Mulimu.”

² Kana mwakona kuutwisisa maikuto a kaizeli yo? Ka bumai, bakeñisa kuli lupila mwa lifasi la Satani lelimaswe, luimezwanga ki lipilaelo zeñata. Lipilaelo zeo likona kuswana ni ankora yetamelezwi kwa sisepe, yepalelwisa sisepe kuzamaya. (Liprov. 12:25) Ki lika mañi zekona kutahisa kuli muikutwe cwalo? Mwendi mulika kutiyela butata bwa kushwelwa ki mutu yemulata, munani butuku bobutuna, mubata kufepa lubasi lwamina nihaike kuli kutaata kufumana masheleñi mwa linako ze, kamba mwendi mwalwaniswa. Lipilaelo zetahiswa ki lika zeo zakona kutahisa kuli mufelelwe ki maata. Mane zakona kutahisa kuli musike mwaba ni tabo. Kono musepe kuli Mulimu wakona kumitusa.—Mubale Isaya 41:10, 13.

3, 4. (a) Linzwi la “mazoho” liitusisizwe cwañi mwa Bibele? (b) Ki lika mañi zekona kutahisa kuli mazoho aluna alepelele?

³ Bibele hañata iitusisanga lilama za mubili kuli iswaniseze  mikwa kamba likezo zeshutana-shutana. Ka mutala, lizoho lipundilwe hañata-ñata mwa Bibele. Pulelo ya kutiisa lizoho la mutu ikona kutalusa kususuezwa, kutiiswa, ni kufiwa maata a kueza nto yeñwi. (1 Sam. 23:16; Ezira 1:6, litaluso ze kwatasi, NW) Ikona kutalusa kuba ni mubonelo omunde ni kuba ni sepo ya kuli lika likaba hande kwapili.

⁴ Pulelo ya swanisezo ya kulepeleza mazoho, fokuñwi iitusisizwe kuama ku mutu yazwafile kamba yafelezwi ki sepo. (2 Makol. 15:7 litaluso ze kwatasi, NW; Maheb. 12:12) Hañata mutu ya mwa muinelo ocwalo, watuhelanga kusebeleza Mulimu. Haiba muba mwa muinelo otahisa kuli mube ni lipilaelo, mufelelwe ki maata, kamba nihaiba kufokola kwa moya, mukona kufumana kai maata? Mukona kususuezwa ni kutiiswa cwañi kuli mutiyele miinelo yeo ni kuba ni tabo?

5. (a) Halutahelwa ki butata, lukona kuezañi, kono luswanela kuhupulañi? (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

⁵ Mubale Zefania 3:16, 17. Kufita kutuhelela sabo ni kuzwafa kulupalelwisa kubelekela Mulimu, ili nto yeswana inge kulepeleza mazoho aluna, ndataa luna ya lubabalela, yena Jehova, ulubulelela kuli ‘lunepele lipilaelo zaluna ku yena.’ (1 Pit. 5:7) Lwakona kuhupula litaba zeo Mulimu naabulelezi Maisilaele bane balukuluzwi mwa buhapiwa kuli ‘lizoho lahae lelimaata hasi lelikuswani, kuli lipalelwe kupilisa’ batanga bahae babasepahala. (Isa. 59:1) Lukanyakisisa mitala yemilaalu ya mwa Bibele yebonisa kuli Jehova unani takazo ni buikoneli bwa kutiisa batu bahae kuli baeze tato yahae kusina taba ni miinelo yebonahala kuba yetaata hahulu kuitiyela. Mulemuhe mo mitala ye ikona kumitiiseza.

6, 7. Ki lituto mañi za butokwa zelukona kuituta ku zeneezahezi Maisilaele hane batuzi Maamaleke?

⁶ Maisilaele hase balukuluzwi ka makazo mwa buhapiwa mwa Egepita, batasezwa ki Maamaleke. Ka kulatelela ketelelo ya Mushe, Joshua yanaanani bundume aetelela Maisilaele kwa ndwa. Kono Mushe aya ni Aruni ni Huri kwa lilundu lenelili bukaufi, mi kwateñi nebabona koneilwanelwa ndwa. Kana baana babalaalu bao nebamatile kwa ndwa bakeñisa sabo? Batili!

⁷ Mushe naaitusisize mulwanelo one ubatusize kuwina ndwa. Mushe naazwezipili kunanulela mazoho ahae ni mulamu wa Mulimu wa niti mwahalimu. Mazoho a Mushe hanaali mwahalimu, Jehova atiisa mazoho a Maisilaele kuli batule Maamaleke. Kono Mushe hasaakatezi ni kukala kulepeleza mazoho ahae, Maamaleke bakala kutula mwa ndwa. Ka butali, Aruni ni Huri “ba nga licwe, ba li beya kwatasaa [Mushe] mi a ina fateñi, mi Aruni ni Huri ba seheza mazoho a hae, yo muñwi ku le liñwi, yo muñwi ku le liñwi; mazoho a hae a tiya cwalo ku fitela lizazi ha li likela.” Kacwalo, Maisilaele bawina ndwa ka kutusiwa ki lizoho lelimaata la Mulimu.—Exo. 17:8-13.

8. (a) Asa naaezize cwañi Maetopia hane batilo lwanisa Majuda? (b) Lukona kulikanyisa cwañi mutala wa Asa wa kuitinga ku Mulimu?

⁸ Hape Jehova naabonisize kuli lizoho lahae nesi lelikuswani mwa linako za Mulena Asa. Mwa Bibele kubulezwi za lindwa zeñata. Kono mpi yetuna ya masole yebulezwi mwa Bibele neli ya Zera wa Muetopia. Naanani masole ba 1,000,000 bane baziba hahulu kulwana. Kono Asa naanani masole feela baba bato ba 500,000. Mwa muinelo ocwalo, Asa naaka ikalelwa ni kusaba ni kulepeleza mazoho ahae ili kuikutwa kuli kikale atulwa. Kono Asa akupa ku Jehova  kuli amutuse. Mwa litaba za ndwa, nekusa konahali kutula Maetopia, kono “ku Mulimu linto kaufela za konahala.” (Mat. 19:26) Mulimu naabonisize maata ahae amatuna, mi a “natela Maetopia fapilaa Asa,” ili ‘yanaasebelelize Jehova ka pilu yahae kaufela mwa bupilo bwahae kaufela.’—2 Makol. 14:8-13; 1 Mal. 15:14.

9. (a) Ki lika mañi zenesika palelwisa Nehemia kuyaha sinca mamota a Jerusalema? (b) Mulimu naaalabile cwañi tapelo ya Nehemia?

⁹ Munahane mwanaaikutwezi Nehemia hanaaile kwa Jerusalema. Muleneñi neusika silelezwa, mi bana bahabo yena ba Majuda nebazwafile hahulu. Bakeñisa kufumbelwa ki lila zabona, Majuda balepeleza mazoho abona, batuhela kuyaha sinca mamota a Jerusalema. Kana Nehemia ni yena naalepelelize mazoho ahae ka kuzwafa? Batili! Ka kuswana ni Mushe, Asa, ni batanga ba Jehova babasepahala, Nehemia naaitinganga ku Jehova ka tapelo. Mi ni mwa muinelo wo, naalapezi ku Mulimu. Nihaike kuli muinelo wo neubonahala kuba otaata hahulu kwa Majuda, Jehova aalaba kupo ya Nehemia yenezwelela kwa pilu. Mulimu naaitusisize ‘maata ahae amatuna’ ni ‘lizoho lahae leli maata’ kuli atiise mazoho a Majuda anaalepelela. (Mubale Nehemia 1:10; 2:17-20; 6:9.) Kana mwalumela kuli Jehova waitusisanga ‘maata ahae amatuna’ ni ‘lizoho lahae leli maata’ kutiisa batanga bahae kacenu?

10, 11. (a) Satani ululika cwañi kuli lulepeleze mazoho aluna? (b) Jehova uitusisañi kuli alutiise ni kulufa maata? (c) Mutusizwe cwañi ki lituto zelufiwa ki Mulimu?

¹⁰ Lwaziba kuli Diabulosi haana kulepeleza mazoho ahae hanze alika kulupalelwisa kupeta misebezi yaluna ya Sikreste. Uitusisanga ba muuso, babahulu babulapeli, ni bakwenuheli kuli balulwanise ni kubulela litaba za buhata. Mulelo wahae ki ufi? Ubata kuli mazoho aluna alepelele ilikuli lutuhele kupeta musebezi waluna wa kukutaza taba yende ya Mubuso. Nihakulicwalo, Jehova wakona kulufa maata ka moya wahae okenile mi walata kueza cwalo. (1 Makol. 29:12) Luswanela hahulu kuitinga kwa moya okenile, kuli lutiyele miliko yetiswa ki Satani ni lifasi lahae lelimaswe. (Samu 18:39; 1 Makor. 10:13) Hape luswanela kuitumela kuli lunani Linzwi la Mulimu lelitahile ka moya okenile. Munahane feela za sico sa kwa moya sesitomile fa litaba za mwa Bibele seluamuhelanga kweli ni kweli. Manzwi a kwa Zakaria 8:9, 13 (mubale) naabulezwi ka nako yeneiyahiwa sinca tempele mwa Jerusalema, mi manzwi ao asasebeza ni ku luna kacenu.

¹¹ Hape lutiiswa ki tuto yelufiwa ki Mulimu kwa mikopano yaluna ya Sikreste, mikopano ya mupotoloho, mikopano yemituna, ni ka likolo zaluna zeluta Bibele. Lituto zeo likona kulususueza kueza lika zende, kulutusa kutoma likonkwani za kusebeleza Mulimu, ni kulutusa kupeta misebezi yaluna yemiñata ya Sikreste. (Samu 119:32) Kana mwanyolelwanga kufumana maata kwa lituto zeo?

12. Luswanela kuezañi kuli luzwelepili kuba ni silikani sesitiile ni Mulimu?

¹² Jehova naatusize Maisilaele kutula Maamaleke ni Maetopia, mi naafile Nehemia ni banaasebelisana ni bona maata a kuli bafeze musebezi wa kuyaha sinca mamota. Ka nzila yeswana, Mulimu ukalufa maata kuli luitiise halulwaniswa, kusheununwa, ni halubilaezwa ki nto yeñwi, ilikuli luzwelepili kukutaza taba yende. (1 Pit. 5:10) Halulibeleli kuli Jehova uka lutusa ka makazo. Kono lutokwa kueza kalulo yaluna. Lueza cwalo ka kubalanga Linzwi la Mulimu ka zazi ni zazi, kuitukiseza mikopano  ni kufumanehanga ku yona sunda ni sunda, kufepa minahano yaluna ni pilu yaluna ka kuitutanga ka butu ni kuba ni nako ya kulapela sina lubasi, ni kuiitinga ku Jehova kamita ka kulapelanga ku yena. Lusike lwatuhelela lika zeñwi kulupalelwisa kutiiswa ni kususuezwa ki lika zalulukiselize Jehova. Haiba mulemuha kuli mazoho amina alepelela kabakala kusaeza yeñwi ya lika zebulezwi fahalimu, mukupe Mulimu kuli amituse. Mi cwale mukabona mouka mitiiseza moya wahae ni kumifa ‘takazo ni maata a ku nga muhato.’ (Mafil. 2:13) Kono mukona kuezañi kuli mutiise mazoho ababañwi?

13, 14. (a) Muzwale yomuñwi naatiisizwe cwañi musalaa hae hasaashwile? (b) Ki mwa linzila mañi molukona kutiisa babañwi?

¹³ Jehova ulufa mizwale babalulata ba mwa lifasi kaufela babakona kulutiisa. Luhupule kuli muapositola Paulusi naañozi kuli: “Mu otolole mazoho a lepelela ni mañwele a fokola, mi mu zwelepili ku ezeza mahutu a mina linzila ze lukile.” (Maheb. 12:12, 13) Batu babañata ba mwa linako za baapositola bane banani mazoho alepelela, nebatiisizwe cwalo kwa moya. Ni kacenu kucwalo. Muzwale yomuñwi hasaashwezwi ki musalaa hae ni kuba mwa miinelo yemiñwi yemaswe hahulu, naabulezi kuli: “Niitutile kuli halukoni kuiketela miliko yeswanela kulutahela, kamba fo iswanela kutela, ni kuli iswanela kutaha hakai. Kulapelanga ni kuba ni tuto ya ka butu kunitusize hahulu kuli nisike nalembwala. Mi mizwale ni likaizeli baka baniomba-ombile hahulu. Nilemuhile kuli ki kwa butokwa hahulu kuba ni silikani sesitiile ni Jehova pili mutu asika tahelwa kale ki miinelo yetaata.”

¹⁴ Aruni ni Huri nebaswalelezi mazoho a Mushe ndwa hane inze ilwaniwa. Ni luna lwakona kubata linzila zelukona kutusa ka zona babañwi. Ki bo mañi bolukona kutusa? Lutusa babakatazwa ki mapongo atiswa ki busupali, babakula, babalwaniswa ki lubasi lwabona, babaikutwa buinosi, kamba babashwezwi ki balatiwa babona. Hape lwakona kutiisa babanca babahapelezwa kueza lika zemaswe, kamba babasusuezwa kuli bapete zetuna mwa lifasi le. (1 Mates. 3:1-3; 5:11, 14) Mubate linzila zemukona kubonisa ka zona kuli mwaisa pilu babañwi hamuli kwa Ndu ya Mubuso, mwa bukombwa, hamuikola lico hamoho, kamba hamuambola fa luwaile.

15. Manzwi amina amande akona kususueza cwañi Bakreste babañwi?

¹⁵ Asa hasaatuzi Maetopia, mupolofita Azaria amususueza ni kususueza sicaba kaufela ka manzwi a, ali: “Kono mina mu itiise, mi mazoho a mina a si ke a fokola, kakuli musebezi wa mina u ka mi fumanisa mupuzo.” (2 Makol. 15:7.) Taba yeo neisusuelize Asa kueza lincinceho zeñata ilikuli atuse batu kukala kulapela Mulimu hape. Ka nzila yeswana, manzwi amina amande akona kususueza hahulu babañwi. Kacwalo, mwakona kubatusa kusebeleza Jehova ka kutala. (Liprov. 15:23) Mi kwa mikopano mwakona kutusa hahulu babañwi haiba muyemisanga mazoho ni kufa likalabo zetiisa.

16. Ka kuswana ni Nehemia, baana-bahulu bakona kutiisa cwañi mazoho a baba mwa puteho? Mufe mitala yebonisa mobamituselize balumeli babañwi.

¹⁶ Ka kutusiwa ki Jehova, Nehemia ni batu banaali ni bona nebatiisize mazoho abona, mi baeza musebezi wa kuyaha. Kacwalo, bafeza kuyaha mamota a Jerusalema mwa mazazi a 52 feela. (Neh. 2:18; 6:15, 16) Nehemia naaokamela musebezi, mi hape naasebeza ni babañwi kuyaha mamota a Jerusalema. (Neh. 5:16) Ka kuswana,  baana-bahulu babañata babalilato, bakonile kulikanyisa mutala wa Nehemia ka kutusa kwa kuyaha libaka zeitusiswa kwa kulapela kamba kukenisa ni kubabalela Mandu abona a Mubuso. Ka kusebeza hamoho ni bahasanyi babañwi mwa bukombwa ni kueza misipili ya makutisezo, hape batiisa mazoho afokola a bababilaela mwa lipilu.—Mubale Isaya 35:3, 4.

17, 18. Haiba lukopana ni matata kamba kuba ni lipilaelo, ki buikolwiso mañi bolukona kuba ni bona?

¹⁷ Kusebeza hamoho ni mizwale ni likaizeli baluna kutahisa swalisano. Hape kutahisa kuli lube balikani babatuna ni kutahisa kuli lubeni buikolwiso bobuswana bwa kuamuhela limbuyoti zekatiswa ki Mubuso wa Mulimu. Halunze lutiisa mazoho ababañwi, lubatusa kutiyela miinelo yekona kubazwafisa, ni kubatusa kuzwelapili kubani mubonelo omunde ni sepo ya za nako ya kwapili. Halutusa babañwi ka linzila zeo, ni luna lukazwelapili kuisa hahulu mamelelo kwa lika za kwa moya mi lukalemuha lika zende za ka luezeza Mulimu kwapili. Ka niti kueza cwalo, hape kwatiisa mazoho aluna.

¹⁸ Kuituta mo Jehova naatuselize ni kusileleza batanga babahae babasepahala ba kwamulaho, kuswanela kutiisa tumelo yaluna ni sepo yaluna. Kacwalo, hamukopana ni matata mwa bupilo, ‘mazoho amina asike a fokola’! Kono mulapele ku Jehova mi mutuhelele lizoho lahae lelimaata kumitiisa ni kumitusa kuisa mamelelo kwa limbuyoti zekatiswa ki Mubuso.—Samu 73:23, 24.