1, 2. Batanga ba Jehova batalimana ni matata mañi?

KUZWA ku Abele, yena mutu wapili yanaasepahala kutofita mwa linako zaluna, balapeli babasepahala babile ni manyando. Muapositola Paulusi naañolezi Bakreste ba Maheberu kuli ‘nebaitiisize, mi nebanyandile mwa litiko zetaata.’ (Maheb. 10:32-34) Paulusi naabapanyize manyando a Bakreste kwa buikatazo bone baezanga Magerike ka nako ya lipapali za kukangisana, zecwale ka kumata, kumangana, ni kulwana ka liñindi. (Maheb. 12:1, 4) Kacenu, ni luna lu mwa siyano ya bupilo, mi kunani lila zebata kuluhakanyehisa, kulutubula liapalo zaluna, kuluwiseza fafasi, kulupalelwisa kuba ni tabo, ni kulutibela kuamuhela mupuzo wa kwapili.

² Sapili, lu mwa ndwa yetuna ya kulwana ni Satani ni lifasi lahae lelimaswe. (Maef. 6:12) Ki kwa butokwa kuli luhane kukukuezwa ki lika za lifasi zeswana sina “makwakwa a tiile.” Lika zeo likopanyeleza litumelo za buhata, lituto za butali bwa batu, ni likezo zemaswe zecwale ka buhule, kuzuba kwai, kunwa hahulu bucwala kamba kuitusisa maswe milyani. Mi luswanela kuzwelapili kulwanisa bufokoli bolunani bona ni lika zekona kuluzwafisa.—2 Makor. 10:3-6; Makolo. 3:5-9.

3. Mulimu ululuta cwañi kulwanisa lila zaluna?

 ³ Kana luli kwakonahala kutula lila zaluna zemaata zeo? Eni kwakonahala, kono pili luswanela kulwana. Hanaatalusa za mulwani wa liñindi wa mwa linako za kwaikale, Paulusi naaipulezi kuli: “Mumatelo wa ka haki wa ya sa zibi kwa ya; muposezo wa ka wa liñindi ki wa ku sa nata mwa moya.” (1 Makor. 9:26) Ka kuswana ni mutu yalwana ka liñindi kulwanisa sila sahae, luswanela kuitamulela kwa lila zaluna. Jehova waluluta ni kulutusa mwa ndwa yaluna. Mwa Linzwi lahae, ulufa litaelo zekona kulutusa kupilisa bupilo bwaluna. Hape ulutusa ka lihatiso zetomile fa litaba ze mwa Bibele, mikopano ya puteho, mikopano ya mupotoloho, ni mikopano yemituna. Kana mwasebelisa zemusweli kuituta? Haiba mupalelwa kueza cwalo, kuswana feela inge kuli musweli kuposa liñindi kono inze munata “mwa moya,” ili kutalusa kuli hamulwanisi sila samina.

4. Lukona kuezañi kuli lusike komiwa ki bumaswe?

⁴ Lila zaluna zakona kululwanisa ka nako yelusika libelela ni yelufokozi, kacwalo lulukela kuzwelapili kuba babatona. Bibele ilulemusa kuli: “U si ke wa tuhelela bumaswe ku ku koma, kono u zwelepili ku koma bumaswe ka bunde.” (Maro. 12:21) Manzwi asusueza a kuli lusike lwatuhelela ‘bumaswe kulukoma’ abonisa kuli lwakona kutula bumaswe. Lukona kueza cwalo haiba luzwelapili kulwanisa bumaswe. Kono lwakona kutulwa ki Satani, lifasi lahae lelimaswe, ni kusapetahala kwaluna haiba lutuhela kutona ni kulwana. Musike mwatuhelela Satani kumisabisa kuli mulepeleze mazoho amina ka kuikutwa kuli mutuzwi!—1 Pit. 5:9.

5. (a) Ki lika mañi zekona kulutusa kuzwelapili kulwana kuli lufuyolwe ki Mulimu? (b) Ki batu bafi babañozwi mwa Bibele beluka ituta zabona?

⁵ Kuli bakone kuwina, batu babalwana habaswaneli kulibala libaka habalwana. Kuli bashemubiwe ki Mulimu ni kufuyaulwa ki yena, baswanela kuzwelapili kuisa pilu kwa sepiso ye kwa Maheberu 11:6, yeli: “Ya mu atumela u swanela ku lumela kuli Mulimu u teñi mi ki yena ya fa mupuzo ku ba ba tiiseza ku mu bata.” Linzwi la Sigerike lelitolokilwe kuli ‘babatiiseza kubata’ litalusa kuikataza hahulu ni kueza ka taata. (Lik. 15:17) Mwa Bibele kunani mitala yeminde ya baana ni basali bane baikatalize hahulu kubata limbuyoti za Jehova. Jakobo, Rahele, Josefa, ni Paulusi nebaipumani mwa miinelo yene baziyelize hahulu, nihakulicwalo, nebabonisize kuli kuitiisa kutahisa limbuyoti zeñata. Lukona kulikanyisa cwañi batu babane bao?

6. Ki lika mañi zenetusize Jakobo kuitiisa mi naafuyauzwi cwañi? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 8.)

⁶ Jakobo naalwanile ni kuitiisa bakeñisa kuli naalata Jehova, naaitumela lika za kwa moya, mi naanani tumelo yetuna ya kuli Jehova naakataleleza sepiso yahae ya kufuyola bana bahae. (Gen. 28:3, 4) Ki lona libaka Jakobo niha naanani lilimo zebato ba 100, naaikatalize hahulu kuli akone kufuyaulwa ki Mulimu; mane naalwanile ni lingeloi lene liipetuzi kuba mutu. (Mubale Genese 32:24-28.) Kana Jakobo ka iliyena feela naanani maata ni buitiiso zenetokwahala kuli alwane ni lingeloi lelimaata leo? Batili! Kono naaikatulezi kulwana, mi naabonisize kuli naakazwelapili kueza cwalo! Mi ka niti, naafuyauzwi bakeñisa buitiiso bwahae. Naafilwe libizo leneli muswanezi la Isilaele, (ili lelitalusa “Ya mangani [Yaitiisize] ni Mulimu”). Jakobo naamuhezi mupuzo omutuna olubata ni luna kacenu, ona wa kushemubiwa ki Jehova ni kufuyaulwa ki yena.

7. (a) Ki muinelo mañi oziyeza wanaali ku ona Rahele? (b) Naazwezipili cwañi kulwana mi naafuyauzwi cwañi hamulaho?

 ⁷ Rahele, musalaa Jakobo yanaalata, ni yena naanyolelwa kubona Jehova hataleleza lisepiso zanaasepisize muunaa hae. Kono nekunani butata bone bubonahala kuli nebukapalelwisa kutalelezwa kwa lisepiso zeo. Naasina bana. Mwa linako zanaapila ku zona, kusabani bana nekuungiwa kuba butata bobutuna hahulu. Rahele naafumani kai maata a kuzwelapili kulwanisa miinelo yezwafisa yeo ili yanaasa koni kucinca? Naasika felelwa ki sepo. Kono naazwezipili kulwana ka kulapela ka taata. Jehova naautwile likupo za Rahele zezwelela kwa pilu, mi kwa mafelelezo afuyaulwa ka kuba ni bana. Ki lona libaka Rahele nako yeñwi hanaahuwile ka tabo kuli: “Ni lwanile . . . ndwa ye tata, mane ni . . . tuzi”!—Gen. 30:8, 20-24.

8. Josefa naaipumani mwa muinelo mañi one utandile nako yetelele, mi zanaaezize liluluta tuto mañi ya butokwa?

⁸ Kusina kukakanya, mutala omunde wa kuitiisa wanaatomile Jakobo ni Rahele neutusize hahulu mwanaa bona Josefa, ili kumutusa kuziba mwakuezeza hanaakaba mwa miliko kwapili. Josefa hanaanani lilimo ze 17, bupilo bwahae nebucincize ka kutala. Bakeñisa kuli neba mushwela muna, bahulwani bahae bamulekisa mwa butanga. Hamulaho, hanaali mwa Egepita, atamiwa ka lilimo zeñata nihaike kuli nasina mulatu. (Gen. 37:23-28; 39:7-9, 20, 21) Josefa naasika zwafa; mi naasika buluka ndimbelela mwa pilu yahae kuli abate kukutiseza misuha. Kono naaisize hahulu pilu ni munahano wahae kwa silikani sahae ni Jehova. (Liv. 19:18; Maro. 12:17-21) Mutala wa Josefa uswanela kulutusa. Ka mutala, haiba kuli hane luhula nelutalimani ni matata, kamba haiba kuli ka nako yacwale lu mwa miinelo yebonahala kuli halukoni kuicinca, lutokwa kuzwelapili kulwana ni kuitiisa. Lusepe kuli haiba lueza cwalo, Jehova uka lufuyaula.—Mubale Genese 39:21-23.

9. Ka kulikanyisa Jakobo, Rahele, ni Josefa, luswanela kueza buikatazo bobu cwañi kuli Jehova alufuyaule?

⁹ Munahane ka za muinelo omuli ku ona ili okona kuba muliko ku mina. Mwendi batu babañwi habamiezi hande, mwaketululwa, kamba kusheununwa. Kamba mwendi muliko omuli ku ona ki wa kuli mutu yomuñwi umitameleza taba ya buhata bakeñisa kuli wamishwela muna. Mwa sibaka sa kulepeleza mazoho amina ka kuikutwa kuli mutuzwi, muhupule zenekonisize Jakobo, Rahele, ni Josefa kuzwelapili kusebeleza Jehova ka tabo. Mulimu naabatiisize ni kubafuyaula bakeñisa kuli nebazwezipili kuitebuha hahulu lika za kwa moya. Nebazwezipili kulwana ni kueza lika ka kulumelelana ni litapelo zabona zezwelela kwa lipilu. Selupila kwa mafelelezo luli a lifasi lelimaswe le, kacwalo, lutokwa kuzwelapili kukumalela sepo yelufilwe! Kana mwaitatela kuikataza, kamba kulwana ka swanisezo, kuli mushemubiwe ki Jehova?

10, 11. (a) Lukona kulwana cwañi kuli lufuyolwe ki Mulimu? (b) Ki lika mañi zekona kulutusa kueza liketo zende ni kuwina ndwa ya kulwanisa lika zezwafisa ni lika zeñwi zekona kulupalelwisa kusebeleza Mulimu?

¹⁰ Ki miinelo mañi yekona kutahisa kuli lulwane ka mulelo wa kuli lufuyaulwe ki Mulimu? Omuñwi wa miinelo yebakopana ni yona batu babañata ki wa kulwana kuli bafelise bufokoli bobanani bona. Babañwi nebatokwa kuikataza kuli baange kuli bukombwa ki bwa butokwa. Kamba mwendi mutokwa kuitiisa bakeñisa makulano kamba kuikutwa buinosi. Hape babañwi balwana ka taata kuli bakone kuba ni mukwa wa kuswalelanga  babañwi baba bafoseza. Kusina taba ni kuli lusebelelize Jehova ka nako ye kuma kai, kaufelaa luna luswanela kulwanisa lika zekona kulupalelwisa kusebeleza Mulimu, ya fa mupuzo kwa batu babasepahala.

¹¹ Ka niti, kutaata luli kueza liketo zende ni kupila sina Mukreste. Kucwalo sihulu haiba pilu yaluna yepuma iluhohela kwa kueza lika zemaswe. (Jer. 17:9) Haiba mulemuha kuli mutokwa kuikataza luli kuli musike mwaeza mafosisa, mulapele kukupa moya okenile. Tapelo ni moya okenile zakona kumitiisa kuli muzwelepili kueza lika zemuziba kuli lilukile ni zakona kufuyaula Jehova. Mueze lika zemukupa mwa litapelo zamina. Mulike kubala Bibele ka zazi ni zazi, mi muezange tuto ya ka butu hamoho cwalo ni kuba ni Nako ya Kulapela Sina Lubasi.—Mubale Samu 119:32.

12, 13. Bakreste bababeli nebatusizwe cwañi kutuhela kuba ni litakazo zemaswe?

¹² Kunani mitala yemiñata yebonisa mo Linzwi la Mulimu, moya wahae, ni lihatiso zaluna za Sikreste lituselize Bakreste kutuhela kuba ni litakazo zemaswe. Mutangana yomuñwi wa lilimo ze 17 naabalile taba ya mwa magazini ya Sikuwa ya Mu Zuhe! ya December 8, 2003, yenebulela zakona kueza mutu kuli atuhele kuba ni litakazo zemaswe. Naaezize cwañi? Ubulela kuli: “Nieza ka taata kuli nisike nabani mihupulo yemaswe. Haneni balile taba ya kuli batu babañata batokwa kulwana ka taata kuli bafelise litakazo zemaswe, neniikutwile kuli kanti hakina ni nosi ya mwa butata bo, kono ni  mizwale babañwi ba mwa muinelo oswana.” Mutangana yo, hape naatusizwe ki taba yenebulela za kalombe ya mwa magazini ya Mu Zuhe! ya October 8, 2003. Naalemuhile kuli magazini yeo neibulezi kuli ku babañwi kutuhela mikwa yecwalo ki “muutwa mwa mubili.” (2 Makor. 12:7) Habanze bazwelapili kulwanisa litakazo zemaswe kuli babeni mikwa yeminde, banani sepo ya kuli kwapili lika likaba hande. Mutangana yo naabulezi kuli: “Ka lona libaka leo, niikutwa kuli zazi ni zazi nakona kuzwelapili kuba yasepahala. Niitumela hahulu ku Jehova kwa kuitusisa kopano yahae kuli ilutuse kuzwelapili kupila ka busepahali zazi ni zazi mwa lifasi lelimaswe le.”

¹³ Hape munahane zeneezahezi ku kaizeli wa kwa United States. Naañozi kuli: “Nibata kuitumela ku mina bakeñisa kuli kamita mulufanga lico zelutokwa hahulu, ili ka nako yeswanela. Kamita niikutwanga kuli litaba ze, liñolezwi feela na. Ka lilimo zeñata nibile ni takazo yetuna ya nto yeñwi yatoile Jehova. Ka linako zeñwi niikutwanga kuli inge nikatuhela feela kulwana. Naziba kuli Jehova unani sishemo mi walata kuswalela, kono bakeñisa kuli ninani takazo yemaswe ye, mi mwa pilu yaka nalata kueza nto yeo, niikutwa kuli hakoni kunitusa. Ndwa ye yesafeli, itatafalize hahulu bupilo bwaka. . . . Haseni balile taba yeñwi ya mwa Tawala ya Mulibeleli ya March 15, 2013 yebulela za kuziba Jehova, neniikutwile kuli Jehova ubata kunitusa luli.”

14. (a) Paulusi naaikutwile cwañi ka za ndwa yanaali ku yona? (b) Lukona kueza cwañi kuli luwine ndwa ya kulwanisa bufokoli bwaluna?

¹⁴ Mubale Maroma 7:21-25. Bakeñisa kuli ni yena naanani butata bobuswana, Paulusi naaziba hande kuli kutaata kulwanisa litakazo zemaswe ni bufokoli bobutiswa ki kusapetahala. Nihakulicwalo, naanani buikolwiso bwa kuli wakona kuwina ndwa yeo ka kuitinga ku Jehova ni kulapela ku yena, ni ka kubonisa tumelo mwa sitabelo sa Jesu sa tiululo. Luna bo? Ni luna lwakona kuwina ndwa ya kulwanisa bufokoli bwaluna. Ka mukwa ufi? Ka kulikanyisa mutala wa Paulusi ni ka kuitinga ku Jehova ka kutala isiñi kuitinga fa maata aluna, ni ka kuba ni tumelo mwa sitabelo sa tiululo.

15. Ki kabakalañi tapelo haikona kulutusa kuzwelapili kusepahala ni kuitiisa mwa miliko?

¹⁵ Ka linako zeñwi Mulimu ulufanga kolo ya kuli lubonise maikuto azwelela kwa pilu yaluna ka za taba yeñwi. Ka mutala, kucwañi haiba lukula butuku bobutuna kamba haiba batu babañwi habamiezi hande (kamba haiba zeo liezahala ku yomuñwi wa mwa lubasi lwaluna)? Lubonise kuli lusepile hahulu Jehova ka kulapelanga ku yena kuli alufe maata a kuzwelapili kuba babasepahala ni kuli lusike lwafelelwa ki tabo yaluna ni kufokola kwa moya. (Mafil. 4:13) Zebaipumani ku zona batu babañata, ibe mwa miteñi ya Paulusi kamba mwa linako zaluna, libonisa kuli tapelo yakona kulutusa kukutelwa ki maata ni kutiisa buikolwiso bwaluna kuli luzwelepili kuitiisa.

16, 17. Muikatulela kuezañi?

¹⁶ Diabulosi ubata kuli mupalelwe mi mulepeleze mazoho amina ka kuikutwa kuli mutuzwi. Kacwalo, “mu kumalele ku ze nde.” (1 Mates. 5:21) Muikolwise kuli mwakona kuwina ndwa ya kulwanisa Satani, lifasi lahae lelimaswe, ni litakazo zetiswa ki sibi. Mwakona kueza cwalo, ka kusepa kuli Mulimu uka mifa maata.—2 Makor. 4:7-9; Magal. 6:9.

¹⁷ Kacwalo, muzwelepili kulwana. Muzwelepili kuikataza. Muzwelepili kueza ka taata. Muzwelepili kuiitiisa. Musepe kuli Jehova uka mi “sululela mbuyoti, mane sibaka mo mu ka i amuhelela si taele.”—Mala. 3:10.