Nenipepilwe ka 1934. Bashemi baka nebazwa kwa Switzerland mi nebayahile mwa tolopo ya Timmins, ili sibaka sa mikoti sesi mwa provinsi ya Ontario, kwa Canada. Ibato ba ka 1939, bo ma bakala kubalanga magazini ya Tawala ya Mulibeleli ni kufumaneha kwa mikopano ya Lipaki za Jehova. Nebayanga ni luna bana babona ba 7. Nakonyana kuzwa fo, bo ma baba babañwi ba Lipaki za Jehova.

Bo ndate nebasika tabiswa ki katulo yene baezize bo ma, kono bo ma nebalata niti, mi nebaikatulezi kuikumalela. Nebazwezipili kukumalela niti, mane nihaiba kwa makalelo a lilimo za ma 1940, ili nako yeo musebezi wa Lipaki za Jehova neukwalilwe mwa Canada. Mi kamita nebabonisanga sishemo ni likute ku bo ndate, nihaike kuli bo ndate nebaitusisanga lipulelo zemaswe. Mutala wabona omunde neutusize luna bana babona kuikatulela kusebeleza Jehova. Mubonelo wa bo ndate neucincize hasamulaho mi bakala kubonisa hahulu sishemo kwa lubasi lwaluna; taba yeo nei lutahiselize hahulu tabo.

Ka 1950, ili ka nako ya mbumbi neniizo fumaneha kwa mukopano one unani toho ya taba yeli, Theocracy’s Increase one uezelizwe mwa muleneñi wa New York. Nenisusuelizwe kueza zeñata mwa sebelezo yaka ku Jehova hamulaho wa kukopana ni mizwale ni likaizeli bane bazwa mwa libaka zeshutana-shutana za lifasi, ni kuteeleza kwa lipuisano zesusueza za bane bakwazize Sikolo sa Giliadi! Kuzwa feela ka nako yeo, neninyolezwi hahulu kuba mwa sebelezo ya nako kaufela. Hane nikutile kwa ndu, honafo feela nañola liñolo la kukupa kuba paina wa kamita. Ofisi ya mutai ya mwa Canada yaalaba liñolo la ka ni kuakaleza kuli pili nikolobezwe. Neniingile muhato wo la October 1, 1950. Hamulaho wa kweli kuzwa fo, naba paina wa kamita mi nalumiwa kuyo sebeleza kwa  Kapuskasing. Tolopo yeo neili kwahule hahulu ni kone nipila ka nako yeo.

Ka 1951, ili ka nako ya maliha ofisi ya mutai neikupile Lipaki bane baziba kubulela Sifura kuli banyakisise miinelo yabona ilikuli babone haiba bakona kututela kwa provinsi ya Quebec kone kubulelwa Sifura. Nekutokwahala hahulu bakutazi mwa sibaka seo. Nenibulelanga Sifura ni Sikuwa kuzwa feela kwa bwanana; kacwalo, naaamuhela memo yeo mi nakupiwa kuyo sebeleza kwa Rouyn. Hakuna nihaiba mutu alimuñwi yene niziba mwa sibaka seo. Sina monitaluselize kwamulaho, zene niziba feela ki sibaka kone nikayo fitela. Kono lika neli nizamaezi hande. Na ni bo Marcel nelubile balikani babande, mi neniikozi kusebeleza mwa Quebec ka lilimo zeene, mi hasamulaho nenibile paina yaipitezi.

Hane nili kwa Quebec, neniamuhezi memo ya kukena Sikolo sa Giliadi mwa kilasi ya bu 26, kwa South Lansing, mwa New York. Nenikwazize sikolo seo la February 12, 1956, mi nalumiwa kuyo sebeleza mwa naha yese ibizwa Ghana, b kwa wiko wa Africa. Kono pili nisikaya kale, neninani kukuta kwa Canada kufitela mapepa anaa nikonisa kuya kwa Ghana aluka, mi nenilibelela kuli nenikaba mwa Canada ka lisunda lisikai feela.

Neninani kulibelela mapepa ao mwa Toronto ka likweli ze 7. Ka nako yeo, nenifitezi mwa ndu ya lubasi lwa bo Cripps, mi nenikonile kuzibana ni mwanaa bona wa musizana wa libizo la Sheila. Na ni bo Sheila lwafita fa kulatana. Ka nako yene nibata kutaluseza bo Sheila kuli lunyalane, mapepa anaa nikonisa kuya kwa Ghana, ni ona aluka. Na ni bo Sheila lwalapela ka za teñi mi lwaatula kuli niye kwa Ghana. Kono nelulumelelani kuli lukazwelapili kuambolisananga kuli lubone haiba miinelo neika lukonisa kunyalana ni kuli neluka eza cwalo lili. Katulo yeo nesi yebunolo, kono hamulaho wa nako lwalemuha kuli neluezize katulo yende.

Hamulaho wa kutanda kweli mwa musipili ka sitima, sisepe, ni ka fulai, nenikonile kupunya mwa Accra, kwa Ghana. Teñi ko, nakupiwa kusebeza sina muokameli wa sikiliti. Nenipotolohelanga  mwa Ghana hamohocwalo ni mwa naha yeli mabapa ya Ivory Coast (yese ibizwa Côte d’Ivoire) ni mwa Togoland (yesebizwa Togo). Buñata bwa nako neniitusisanga mota yene nifilwe ki ofisi ya mutai. Neniikolanga hahulu kupotela mizwale.

Kwa mafelelezo a sunda, nenizamaisanga mikopano ya mupotoloho. Nelusina Libaka za Mikopano. Kacwalo, mizwale nebayahanga situwa sa swalelele ka kuitusisa mataka ni matali a likota za nzalu ilikuli batu basike bacisiwa ki kazazi. Bakeñisa kuli nekusina libatisezo mwa litatehelo, nelubulukanga limunanu zepila kuli likone kubulaiwa hakutokwahala ni kufepa babafumanehile kwa mukopano.

Nekubanga ni lika zenesehisanga ka linako zeñwi fa mikopano yeo. Ka mutala, nako yeñwi muzwale yabizwa Herb Jennings c yanaali mulumiwa, naafa ngambolo mi komu seizwa kwa litatehelo. Yamata ni kuya mwahalaa baputehi ni libulelelo. Bo Herb batuhela kubulela mi komu yeo yapalelwa kuziba zakueza. Kono mizwale babane babatiile baswala komu yeo ni kuikutisa kwa litatehelo, mi batu kaufela bakwashela.

Mwahalaa sunda pili nisika zamaisa kale mukopano wa mupotoloho, neniyanga mwa minzi yeneli bukaufi kuyo buhisa filimu yaluna yebizwa The New World Society in Action. Kuli nibuhise filimu yeo, nenitamelanga lisila lelisweu kwa misumo yemibeli kihona nikaitusisa kapangaliko kuli filimu ikone kubonahala fa lisila leo. Batu ba mwa minzi yeo nebatabela hahulu kubuha filimu yeo! Babañata ku bona, neli lwapili kubuha filimu. Nebakwashelanga hahulu hane babonanga batu babakolobezwa. Filimu yeo neitusanga hahulu batu bane baibuhanga kulemuha kuli Lipaki za Jehova bafumaneha kai ni kai mwa lifasi mi baswalisani.

Hamulaho wa kuba mwa Africa ka lilimo zebato ba zepeli, nenitabile hahulu kuyo fumaneha kwa mukopano omutuna wa macaba, one uezelizwe mwa muleneñi wa New York ka 1958. Nenitabile hahulu kubonana ni bo Sheila bane bazwa kwa Quebec kone basebeleza sina paina yaipitezi. Neluambolisananga ka kuñolelana mañolo, kono bakeñisa kuli nelukopani hape nabataluseza kuli nenibata kuli lunyalane mi balumela. Nañolela Muzwale Knorr d mi namubuza haiba nekukonahala kuli bo Sheila bakene Sikolo sa Giliadi ni kuya kwa Africa kone nisebeleza. Muzwale Knorr alumela. Mi hasamulaho, bo Sheila bataha kwa Ghana. Nelunyalani la October 3, 1959, mwa Accra.  Neluikutwile kuli Jehova naalufuyauzi hahulu kabakala kubeya za Mubuso mwa sibaka sapili.

Ka 1961, nelukupilwe kuyo sebeleza kwa Cameroon. Nenikupilwe kutusa kuli kutomiwe ofisi ya mutai mwa naha yeo, mi musebezi wo neu nipatehisize hahulu. Ka kuba mutangaa mutai yomunca, kunani lika zeñata zene nitokwa kuituta. Mi ka 1965, lwatalusezwa kuli bo Sheila nebanani mulwalo. Kubulela feela niti, neku luungezi nako kuutwisisa kuli lukaba bashemi. Kono hane lukalile kutabela buikalabelo bobunca bo ni kuitukiseza kukutela kwa Canada, kwaezahala nto yeñwi yene luutwisize hahulu butuku kwa pilu.

Mulwalo wa bo Sheila neusinyehile. Mualafi naalutaluselize kuli mwanaa luna yanaasika pepwa neli mushimani. Taba yeo neiezahezi lilimo zefitelela 50 kwamulaho, kono luzwezipili kuihupula. Nihaike kuli zeneezahezi neli luutwisize hahulu butuku kwa pilu, neluzwezipili kusebeleza mwa Cameroon, mi nelulata hahulu musebezi one lueza.

Mizwale mwa Cameroon hañata nebanyandiswanga kabakala kusaikenya mwa litaba za lipolitiki. Muinelo neutatafalanga hahulu sihulu ka nako ya liketisa za kuketa mueteleli wa naha. La May 13, 1970, ba muuso nebakwalile musebezi wa Lipaki za Jehova mwa naha, mi taba yeo nei lutahiselize hahulu sabo. Ba muuso neba luamuhile ofisi ya mutai yende yenesazo yahiwa, ili mone lupilile feela likweli zeketalizoho. Sunda isika fela kale, balumiwa kaufela, kukopanyeleza cwalo ni na ni bo Sheila, balundulwa mwa naha. Neku lubezi taata kusiya mizwale ni likaizeli bakeñisa kuli nelu balata hahulu mi neluikalezwi ka za zeneka ezahala ku bona.

Neluizo ina likweli ze 6 zenelatelezi fa ofisi ya mutai ya mwa France. Teñi ko, nazwelapili kueza mone nikonela kaufela kutusa mizwale baluna ba mwa Cameroon kufumana zene batokwa. Mwa December silimo sesiswana seo, lwakupiwa kuyo sebeleza fa mutai wa Nigeria, one ukalile kuokamela musebezi mwa Cameroon. Mizwale ni likaizeli mwa Nigeria neba luamuhezi hande, mi neluikozi kusebeleza mwa Nigeria lilimo lisikai.

Ka 1973 nelunani kueza katulo yetaata hahulu. Bo Sheila nebakalile kukatazwa ki mapongo. Hane luli kwa mukopano omutuna mwa New York, balila mi banitaluseza kuli: “Hanisa kona kuzwelapili! Niikutwa kukatala mi ka linako zeñata nakulanga.” Nebasebelize ni na kwa wiko wa Africa ka lilimo zefitelela 14. Neniitebuha hahulu busepahali bwabona, kono nelutokwa kueza licinceho. Hamulaho wa kuambolisana ka za muinelo one luli ku ona ni kulapela ka taata ka za teñi, lwaatula kuli lukutele kwa Canada, ilikuli bo Sheila bayo fiwa likalafo zekona kubatusa. Katulo ya kutuhela kuba balumiwa ni kutuhela kuba mwa sebelezo ya nako kaufela, ki yona katulo yetaata hahulu yelukile lwaeza mi nei luutwisize hahulu butuku kwa pilu.

Hase lupunyize mwa Canada, nenikenyizwe musebezi ki mulikanaaka yene niswalisani ni yena ka nako yetelele, ili yanaaeza pisinisi ya kulekisa limota mwa tolopo yeneli kwa mutulo wa Toronto. Nelufumani ndu ya kulifela, lwaleka lipula zenee itusisizwe, ni kukala bupilo bobunca kusina  kuikenya mwa likoloti. Nelubata kupila bupilo bobubunolo, kakuli nelunani sepo ya kuli nako yeñwi mwendi lukakona kuba mwa sebelezo ya nako kaufela hape. Nelukomokile hahulu bakeñisa kuli nekubile cwalo luli kusika fita nako, ili nto yene lusika libelela.

Nenikalile kutusanga ka kuitatela mwa musebezi wa kuyaha Sibaka sa Mikopano kwa Norval, mwa Ontario, mi neniezanga cwalo la Mukibelo. Hamulaho wa nako, nakupiwa kusebeza sina muokameli wa Sibaka sa Mikopano. Bo Sheila nese bakalile kuikutwa kwateñi hande, mi neluikutwa kuli nelukona kueza musebezi omunca wo. Kacwalo, mwa June ka 1974, lwatutela mwa ndu yeneli fa Sibaka sa Mikopano. Nelutabile hahulu kuba mwa sebelezo ya nako kaufela hape!

Ka litohonolo, bo Sheila nebazwezipili kuikutwa hande. Hamulaho wa lilimo zepeli, nelukonile kuamuhela musebezi wa kuba mwa mupotoloho. Mupotoloho waluna neuli mwa Manitoba, yona provinsi mwa Canada mokubatanga hahulu ka nako ya maliha. Nihakulicwalo, lilato lene balubonisa mizwale ni likaizeli nelitahisanga kuli lufutumalelwe ka mubulelelo wa swanisezo. Neluitutile kuli nto ya butokwa luli haki sibaka kolusebeleza, kono ki kuzwelapili kusebeleza Jehova kusina taba ni sibaka koluinzi.

Ka 1978 nelumemilwe kuyo sebeleza fa Betele ya mwa Canada, hamulaho wa kuba mwa mupotoloho ka lilimo zeñata. Nakonyana kuzwa fo, neniitutile tuto ya butokwa nihaike kuli nei niutwisize butuku kwa pilu. Nenifilwe ngambolo ya hora iliñwi ni licika mwa puo ya Sifura fa mukopano oipitezi mwa Montreal. Ka bumai, ngambolo yaka neisika hoha mamelelo ya batu bane bafumanehile kwa mukopano wo; kacwalo, muzwale wa mwa Liluko la Sebelezo anifa kelezo. Kubulela feela niti, ka nako yeo neniswanela kuba ni temuho yeninani yona cwale, ya kuli hani mubuleli yomunde. Kono nenisika amuhela kelezo yene nifilwe. Nenishelani ni muzwale yo. Neniikutwile kuli naaninyazize hahulu ni kuli naasika nibabaza nihanyinyani. Nenifosize hahulu kuunga kelezo yeo kulikana ni mone ifezwi ni mone niingela mutu yanaa nifile yona.

Mazazi asikai kuzwa fo, muzwale wa mwa Katengo ka Mutai aambola ni na ka za taba yeo. Naitumelela kuli nenisika eza hande hane nifilwe kelezo mi nainyaza. Kuzwa fo, naambola ni muzwale yanaa nifile kelezo. Naanibonisize sishemo ka kuniswalela. Zeneezahezi ku na neli nilutile tuto ya butokwa hahulu ka za buikokobezo yenisike nalibala. (Liprov. 16:18) Nenikuta-kutezi kulapela ku Jehova ka za taba yeo, mi niikatulezi kuli nikamuta hanina kuunga kelezo sina mone niingezi.

Senisebelelize fa Betele ya mwa Canada ka lilimo zefitelela 40, mi kuzwa ka 1985, nibile ni tohonolo ya kuba mwa Katengo ka Mutai. Mwa February 2021, bakuluna bo Sheila batimela. Kwandaa kutiyela muinelo wo, hape nikatazwa ki mapongo. Kono bakeñisa kuli nipatehile hahulu mwa sebelezo yaka ku Jehova mi ninani tabo, napalelwanga “kulemuha mwafelela mazazi.” (Muek. 5:20) Nihaike kuli nenikopananga ni miinelo yetaata, limbuyoti zeniikozi ki zeñata hahulu mi linitahiselize tabo. Kaniti luli, kubeya za Jehova mwa sibaka sapili ni kuba mwa sebelezo ya nako kaufela ka lilimo ze 70, kunitahiselize limbuyoti zeñata. Tapelo yaka kikuli mizwale ni likaizeli baluna babasali babanca ni bona babeye za Jehova mwa sibaka sapili, mi ninani buikolwiso bwa kuli ni bona bakaikola hahulu bupilo kabakala kusebeleza Jehova.