Lu Si Kuteli Mwamulaho, Ku Y’o Lateha!

“Luna ha lu yo ku ba ba kutela mwamulaho, ku y’o lateha.”—MAHEBERU 10:39.

1. Ki ifi miinelo ye n’e tisize kuli muapositola Pitrosi a kenelwe ki sabo?

BAAPOSITOLA ba lukela ku ba be ne ba komokile muta Jesu, Mulen’a bona ya latwa, ha n’a ba bulelezi kuli kaufel’a bona ba ka hasana ni ku mu siya anosi. Ne ku ka ba cwañi cwalo—ka nako yeo, ya n’a tokwa hahulu tuso? Pitrosi a pihelela a li: “Niha ne ba ka sitatala kaufel’a bona, na, ha ni na ku eza cwalo.” Ki niti kuli Pitrosi n’e li ndume. Kono Jesu ha n’a betekilwe ni ku tamiwa, baapositola—mane ni Pitrosi—ba hasana. Hamulaho, Jesu ha n’a nz’a zekiswa mwa ndu ya Kayafa Muprista yo Mutuna, Pitrosi a ina mwa lapa ka sabo. Ha ne ku nze ku ba busihu hahulu bo bu bata, mwendi Pitrosi a telwa ki sabo ya kuli Jesu ni balikani ba hae kaufela ba ka bulaiwa. Bashalimeli ba bañwi ha ne ba lemuhile kuli Pitrosi ne li yo muñwi wa balikani ba batuna ba Jesu, a kenelwa ki sabo. A latula halalu kuli n’a si mulikan’a Jesu. Pitrosi n’a konkile kuli mane h’a mu zibi!—Mareka 14:27-31, 66-72.

2. (a) Ki kabakalañi sabo ya Pitrosi busihu bwa n’a tamilwe Jesu ha ne i si ke ya mu bisa ‘ya kutela mwamulaho’? (b) Lu swanela ku ikatulelañi?

² Pitrosi f’o n’a fokozi luli, mi kaniti n’a inyazize nto yeo mwa bupilo bwa hae kaufela. Kono kana za n’a ezize Pitrosi busihu bwani ne li mu bisize lipyeha? Kana ne li mu bisize yo muñwi wa ba n’a talusize Paulusi hasamulaho ha n’a ñozi kuli: “Kono luna ha lu yo ku ba ba kutela mwamulaho, ku y’o lateha”? (Maheberu 10:39) Buñata bwa luna lu ka lumela kuli za n’a bulezi Paulusi ha li ami Pitrosi. Kabakalañi? Kakuli Pitrosi n’a sabile nakonyana fela, n’a fokozi nakonyana fela kono n’e li mutu y’a bundume ili wa tumelo ye tiile. Ka ku swana, buñata bwa luna lu hupulanga linako ze ñwi ka maswabi a mañwi, ili f’o ne lu patisizwe ki sabo mi lwa palelwa ku yemela niti ka bundume mo ne lu ka tokwela. (Mu bapanye Maroma 7:21-23.) Bufokolinyana b’o ha bu lu bisi ba ba kutela mwamulaho, ku y’o lateha. Nihakulicwalo, lu tokwa ku ikatulela ku sa kutela mwamulaho. Kabakalañi? Mi lu kona cwañi ku sa ba mutu y’a cwalo?

Taluso ya ku Kutela Mwamulaho, ku Y’o Lateha

3. Bapolofita bo Elia ni Jonasi ne ba kenezwi cwañi ki sabo?

³ Paulusi ha n’a ñozi za “ba ba kutela mwamulaho,” n’a sa talusi ba ba kana ba saba nakonyana. Paulusi kaniti n’a ziba kezo ya Pitrosi ni litaba ze ñwi ze swana. Elia, mupolofita y’a bundume ili ya sa sabi ku bulela niti, n’a kile a kenelwa ki sabo mi a baleha ku pilisa bupilo bwa hae, Jezabele muoli ya maswe ha n’a fumbezi ku mu bulaya. (1 Malena 19:1-4) Mupolofita Jonasi n’a tahezwi ki sabo ye tuna. Jehova n’a mu lumile kwa Ninive, o n’o li munzi o maswe mo ku tezi mifilifili. Kapili-pili Jonasi a kwela sisepe se si ya kwa Tareshishi—ili likilomita ze eza 3,500 ku ya kwa naha i  sili! (Jonasi 1:1-3) Niteñi, bapolofita ba ba sepahala bao ni muapositola Pitrosi ha ba koni ku bulelwa luli kuli ne li ba ba kutela mwamulaho. Kabakalañi?

4, 5. (a) Taba ye bulelwa i lu tusa cwañi ku ziba za n’a talusa Paulusi kwa Maheberu 10:39 ha n’a ize “ku y’o lateha”? (b) Paulusi n’a talusañi ha n’a ize: “Luna ha lu yo ku ba ba kutela mwamulaho, ku y’o lateha”?

⁴ Mu lemuhe pulelo mutumbi ya n’a itusisize Paulusi: ‘Kono luna ha lu yo ku ba ba kutela mwamulaho, ku y’o lateha.’ N’a talusañi ha n’a bulezi kuli “ku y’o lateha”? Linzwi la Sigerike la n’a itusisize fokuñwi li talusa ku shwelela. Taluso yeo ya lumelelana ni taba ye bulelwa. Paulusi kihona ha n’a sa zo lemusa kuli: “Ha lu eza sibi ka bomu, bo lu se lu amuhezi zibo ya ku ziba niti, fo, ha ku sa na sitabelo se siñwi sa libi; kono ku siyezi talimelo ye sabisa ya Katulo, ni ya mulilo o buhali o ka cisa bahanyezi.”—Maheberu 10:26, 27.

⁵ Kacwalo Paulusi ha n’a bulelezi balumeli ba bañwi kuli, “Luna ha lu yo ku ba ba kutela mwamulaho, ku y’o lateha,” n’a talusa kuli yena ni Bakreste ba ba sepahala ba ba bala za n’a ñozi ne ba ikatulezi ku sa fulalela Jehova ni ku tuhela ku mu sebeleza. Ku eza cwalo ne ku ka isa fela kwa ku shwelela. Judasi Isikariota ki yo muñwi ya n’a kutezi mwamulaho, ku y’o lateha cwalo, sina mo ne ba ezelize ba bañwi be ne ba toile niti ili be ne ba lwanisize moya wa Jehova ka bomu. (Joani 17:12; 2 Matesalonika 2:3) Ba ba cwalo ba mwahal’a ba “ba boi” ba ba shwelela mwa lisa la mulilo la swanisezo. (Sinulo 21:8) Kaniti, ha lu bati ni hanyinyani ku ba ba ba cwalo!

6. Satani Diabulosi u bata kuli lu be cwañi?

⁶ Satani Diabulosi u bata kuli lu kutele mwamulaho, lu y’o lateha. Ka ku ba caziba wa “makilikicani,” w’a ziba kuli nto ye sinya yeo i kalanga ka linzila ze nyinyani. (Maefese 6:11, NW, litaluso za kwatasi) H’a palelwa ku fokolisa tumelo ya Bakreste ba niti ka ku ba nyandisa luli, u batanga linzila za ka sitalifi. U bata ku yemisa Lipaki za Jehova ba ba bundume ili ba ba tukufalezwi. Ha lu nyakisiseñi linzila za n’a lwanisize ka zona Bakreste ba Maheberu ba n’a ñolezi Paulusi.

 Kukuezo Ye Ne Ba Li ku Yona Bakreste ya Kuli Ba Kutele Mwamulaho

7. (a) Puteho ya mwa Jerusalema ne i bile cwañi kwa makalelo? (b) Ba bañwi ba n’a ñolezi Paulusi ne ba bile cwañi kwa moya?

⁷ Ku bonahala kuli Paulusi n’a ñolezi Maheberu ibat’o ba ka 61 C.E. Puteho ya mwa Jerusalema ne i li mwa butata kwa makalelo. Jesu ha s’a shwile, ne ku zuhile nyandiso ye situhu, y’e ne tisize kuli Bakreste ba bañata mwa munzi w’o ba hasane. Kono se ku ba ni nako ya kozo, ili fo ne i hulezi palo ya Bakreste. (Likezo 8:4; 9:31) Lilimo ha ne li nze li ya, nyandiso ni butata ne li banga teñi fokuñwi. Ku bonahala kuli ha ku to fitwa mwa nako yeo Paulusi n’a ñolezi Maheberu liñolo, puteho yeo ne i li mwa kozonyana hape. Kono butata ne bu li teñi. Lilimo ze bat’o ba ze 30 ne se li felile ku zwa fa n’a polofitezi Jesu za sinyeho ya Jerusalema. Mwendi ne ku na ni be ne ba ikutwa kuli mafelelezo ne a liyehile hahulu ni kuli ne a ka taha ha se ba shwile. Ba bañwi, sihulu be ne ba sa zo lumela, ne ba si ka tahelwa kale ki nyandiso ye tuna mi ne ba sa zibi za tokwahalo ya ku tiyela litiko. (Maheberu 12:4) Kaniti Satani n’a bata ku itusisa yona miinelo yeo. N’a itusisize “makilikicani” afi?

8. Majuda ba bañata ne b’a nga cwañi puteho ya Sikreste ye nca?

⁸ Majuda ba mwa Jerusalema ni Judea ne ba nyaziseza puteho ya Sikreste ye nca. Ha lu bala liñolo la Paulusi, lu ka lemuha mashendo a mañwi ao ba bahulu ba bulapeli bwa Sijuda ba ba ikuhumusa ni balateleli ba bona ne ba shenda Bakreste. Mwendi se ne ba talusa kikuli: ‘Lu na ni tempele ye tuna mwa Jerusalema, y’e bile teñi ka lilimo-limo! Lu na ni muprisita yo mutuna ili y’a kutekeha y’a sebeza kwateñi, hamoho ni baprisitanyana ba hae. Matabelo a fiwa zazi ni zazi. Lu na ni Mulao, o n’o filwe ku Mushe ka mangeloi ili o n’o tomilwe ka liponiso ze tuna fa lilundu la Sinai. Kakeleke ka kanca ka, ka Bakreste, ili ka ka ipanguzi kwa bulapeli bwa Sijuda, ha ka na zona zeo kaufela!’ Kana nyefulo yeo ne i petile ze ne i lelezwi? Ku bonahala kuli Bakreste ba Maheberu ba bañwi ne ba katazwa ki twaniso yeo. Liñolo la Paulusi ne li tile luli ka nako ye ne ba tokwa tuso.

Ze Ne Ba Sa Swaneli ku Kutela Mwamulaho

9. (a) Ki ifi taba ye koñomekwa hahulu mwa liñolo la Maheberu? (b) Bakreste ne ba sebeleza mwa tempele ye nde ku fita ya mwa Jerusalema ka mukwa ufi?

⁹ Ha lu nyakisiseñi mabaka a mabeli a ku sa kutela mwamulaho ao Paulusi n’a file mizwale ni likaizeli ba hae ba mwa Judea. Libaka la pili le li koñomekilwe hahulu mwa liñolo la Maheberu ki la kuli bulapeli bwa Sikreste bu fita bo buñwi. Mwa liñolo leo kaufela, Paulusi u bulela fa sisupo se. Tempele ya mwa Jerusalema ne li fela swanisezo ya tempele ya Jehova ya kwa moya ye tuna ni ku fita, ona muyaho o “si ka yahiwa ka mazoho.” (Maheberu 9:11) Bakreste bao ne ba na ni tohonolo ya ku sebeleza mwa tukiso ya kwa moya yeo ya bulapeli bo bu kenile. Ne ba li mwa bulikani bo bunde, ona bulikani bo bunca bo ne bu sepisizwe kale-kale, b’o Jesu Kreste a li Muyemeli wa bona yo mutuna ku fita Mushe.—Jeremia 31:31-34.

10, 11. (a) Ki kabakalañi lusika mw’a n’a zwa Jesu ha ne lu si ka mu palelwisa ku ba Muprisita yo Mutuna wa tempele ya kwa moya? (b) Jesu ne li Muprisita yo Mutuna y’a n’a fita wa kwa tempele ya Jerusalema ka mukwa ufi?

¹⁰ Bakreste bao hape ne ba na ni Muprisita yo Mutuna hahulu, yena Jesu Kreste. Yena n’a si ka simuluha ku Aruni. Kono n’a bile Muprisita yo Mutuna “ka mukwa wa Melekisedeke.” (Samu 110:4) Melekisedeke, y’o litaba za lusika lwa hae ha li si ka ñolwa, ne li mulena ni muprisita yo mutuna wa Salema ya kwaikale. Kacwalo n’a li swanisezo luli ya bupolofita ya Jesu, y’a li muprisita kabakala buitamo bwa Jehova Mulimu ka sibili isi kabakala lusika lwa butu lo lu si ka petahala. Sina Melekisedeke, Jesu ki Muprisita yo Mutuna mi hape ki Mulena, ya si ke a shwa.—Maheberu 7:11-21.

 ¹¹ Hape, Jesu ka ku fapana ni muprisita yo mutuna wa kwa tempele ya Jerusalema, n’a sa tokwi ku fa matabelo ka silimo ni silimo. Sitabelo sa n’a file ki bupilo bwa hae bo bu petehile, bwa n’a file fela hañwi kipeto. (Maheberu 7:27) Matabelo kaufela a n’a fiwa kwa tempele ne a swaniseza fela sitabelo sa Jesu. Sitabelo sa hae se si petehile si konisa swalelo luli ya libi za bote ba ba na ni tumelo. Nto ye ñwi ye omba-omba ki manzwi a Paulusi a’ bonisa kuli Muprisita yo Mutuna y’o ki yena Jesu ya sa cinci ye ba izibela Bakreste ba mwa Jerusalema. Ne li mutu y’a ishuwa, y’a sishemo, y’a kona ku “lu utwela butuku mwa mifokolo ya luna.” (Maheberu 4:15; 13:8) Bakreste ba ba tozizwe bao ne ba na ni sepo ya ku ba baprisitanyana ba Kreste! Ne ba kona cwañi mane ku nahana za ku kutela hape kwa ‘lituto ze fokola, ze sa tusi se siñwi’ za bulapeli bwa Sijuda bo ne bu silafezi?—Magalata 4:9.

12, 13. (a) Ki lifi libaka la bubeli la ku sa kutela mwamulaho la n’a file Paulusi? (b) Ki kabakalañi buitiiso bo ne ba kile ba bonisa Bakreste ba Maheberu ha ne bu ka ba tiisa ku sa kutela mwamulaho, ku y’o lateha?

¹² Kwand’a libaka leo, Paulusi n’a file Maheberu libaka la bubeli la ku sa kutela mwamulaho—la buitiiso bwa bona luli. N’a ñozi kuli: “Mu hupule mazazi ale a pili, ha mu man’o bonisezwa, mwa itiisa mwa ndwa ye tuna ye butuku.” Paulusi a ba hupulisa kuli ne ba kile ba “shubulwa patalaza” ka ku tapaulwa ni ku nyandiswa. Ba bañwi ne ba lengilwe mwa litolongo; ba bañwi ne ba utwela butuku ba ba tamilwe ni ku ba tiisa. Kaniti, ne ba tomile mutala o munde wa tumelo ni tundamo. (Maheberu 10:32-34) Kono Paulusi n’a ba buleleziñi kuli ba “hupule” lika ze butuku zeo? Kana ne li si ke za ba zwafisa?

¹³ Kutokwa, ‘ku hupula mazazi ale a pili’ ne ku ka hupulisa Maheberu mwa n’a ba tiiselize Jehova mwahal’a litiko. Ka tuso ya hae, ne se ba tiyezi kale litwaniso ze ñata za Satani. Paulusi n’a ñozi kuli: “Mulimu hasi ya si ka luka, kuli a libale misebezi ya mina, ni lilato le mu bonisize kwa Libizo la hae.” (Maheberu 6:10) Kaniti, Jehova n’a hupula ze ne ba ezize kaufela ka busepahali, n’a li bulukile mwa munahano wa hae o sa tali. Lu hupuliswa kelezo ya Jesu ya ku ikubukanyeza bufumu kwa lihalimu. Ha ku na lisholi ya kona ku uzwa bufumu b’o, mi ha bu koni ku ciwa ki maswele ni mafumi. (Mateu 6:19-21) Mane, bufumu b’o bu kona fela ku sinyiwa Mukreste h’a kutela mwamulaho, ku y’o lateha. Seo ne si ka felisa bufumu kaufela bw’a ikubukanyelize kwa lihalimu. Leo ki libaka le lituna luli la ku sa eza cwalo la n’a file Paulusi kwa Bakreste ba Maheberu! Misebezi ye ba ezize ka busepahali ka lilimo-limo neikaba ya mbango. Neikaba nto ye nde hahulu ku zwelapili ku itiisa.

Mabaka Ha Lu Sa Swaneli ku Kutela Mwamulaho, ku Y’o Lateha

14. Ki bufi butata bo bu lu tahela bo bu swana ni bo ne bu tahezi Bakreste ba mwa lilimo za mwanda wa pili?

¹⁴ Bakreste ba niti kacenu ni bona ba na ni mabaka a matuna a ku sa kutela mwamulaho. Pili, ha lu hupuleñi mbuyoti ye lu na ni yona ka bulapeli bo bu kenile bw’a lu file Jehova. Sina Bakreste ba mwa lilimo za mwanda wa pili, lu pila mwa nako yeo ba mwa bulapeli bo bu tumile ba lu shenda ni ku lu sheununa, ba nze ba ikuhumuseza miyaho ya bona ya bulapeli ye mituna-tuna ni bukale bwa lizo za bona. Kono Jehova u lu kolwisa kuli w’a tabela bulapeli bwa luna. Mane, lu ikola limbuyoti kacenu ze ne ba sa ikoli Bakreste ba mwa lilimo za mwanda wa pili. Mwendi mu ka li, ‘Ku kona ku ba cwañi cwalo?’ Kakuli bona mane ne ba pila ka nako yeo tempele ya kwa moya ne i tomilwe. Kreste n’a bile Muprisita yo Mutuna wa yona ha n’a kolobelizwe ka 29 C.E. Ba bañwi ku bona ne ba iponezi Mwan’a Mulimu ya n’a eza limakazo. Mane niha s’a shwile, ne ku sa na ni limakazo ze ñata. Kono sina ka mo ku polofitezwi, limpo zeo ne li felile.—1 Makorinte 13:8.

15. Bakreste kacenu ba pila ka nako ye bu talelezwa bupolofita bufi, mi seo si talusañi ku luna?

 ¹⁵ Nihakulicwalo, lu pila ka nako ye bu talelezwa hahulu bupolofita bo butuna bwa za tempele bo bu mwa Ezekiele likauhanyo 40 ku isa 48. * Kacwalo, lu iponezi tukiso ya Mulimu ya bulapeli bo bu kenile ha i zuha. Tempele ya kwa moya yeo i kenisizwe kwa masila kaufela a bulapeli ni a ku lapela maswaniso. (Ezekiele 43:9; Malaki 3:1-5) Mu nahane lituso ze lu fumani kabakala ku keniswa k’o.

16. Ki ifi nto ye zwafisa ye n’e tahezi Bakreste ba mwa lilimo za mwanda wa pili?

¹⁶ Mwa lilimo za mwanda wa pili, puteho ya Sikreste ye swalisanisizwe ne i talimani ni butata. Jesu n’a polofitile kuli ne ku ka ba inge kuli simu ye sa zo caliwa buloto hape i caliwa mufuka, ili ku tisa kuli buloto ni mufuka li si ke za taluhanyiwa. (Mateu 13:24-30) Mi ne ku bile cwalo luli. Ha ku to fitwa kwa mafelelezo a lilimo za mwanda wa pili, muapositola Joani wa musupali ha n’a li yena wa mafelelezo ku tibela lituto ze maswe, bukwenuheli ne se bu atile. (2 Matesalonika 2:6; 1 Joani 2:18) Baapositola ba sa zo shwa fela, kwa taha ba bahulu ba bulapeli basili, be ne ba nyandisa mutapi ili be ne ba tinanga liapalo ze ipitezi. Bukwenuheli ne bu li kai ni kai. Seo ne si zwafisize luli Bakreste ba ba sepahala! Ne ba iponezi tukiso ya bulapeli bo bu kenile ye sa zo tomiwa ha i komiwa ki bulapeli bo bu silafezi. Mi seo ne si ezahezi lilimo ze sa kwani ze mwanda ku zwa f’o Kreste n’a tomezi puteho.

17. Puteho ya Sikreste ya cwale i bile teñi cwañi ka nako ye telele ku fita ya mwa lilimo za mwanda wa pili?

¹⁷ Cwale ha mu nyakisise muinelo o fapana ku w’o. Kacenu, bulapeli bo bu kenile se bu bile teñi ka nako ye telele ku fita ye ne bu bile teñi ku fitela baapositola ba shwa. Ku zwa fo i hatisezwa lwa pili magazini ye ka 1879, Jehova u lu file bulapeli bo bu kenisizwe ka ku ekezeha. Jehova ni Kreste Jesu ne ba keni mwa tempele ya kwa moya ka 1918 kuli ba i kenise. (Malaki 3:1-5) Ku kala ka 1919, tukiso ya ku lapela Jehova Mulimu i bolosozwi hanyinyani-hanyinyani. Kutwisiso ya luna ya bupolofita ni likuka za Bibele se i ekezehile. (Liproverbia 4:18) Y’a tisize zeo ki mañi? Haki batu ba ba si ka petahala. Ki Jehova fela, ka Mwan’a hae y’a li Toho ya puteho, y’a konile ku sileleza sicaba sa Hae kwa lituto za buhata mwa linako ze maswe ze. Kacwalo, lu n’o itumelanga ku Jehova kwa ku lu konisa ku ba mwa bulapeli bo bu kenile kacenu. Mi haike lu ikatulele ku sa kutela mwamulaho, ku y’o lateha!

18. Lu na ni libaka mañi la ku sa kutela mwamulaho, ku y’o lateha?

¹⁸ Sina Bakreste ba Maheberu bani, lu na ni libaka la bubeli la ku sa kutela mwamulaho ka bupyeha—ili la buitiiso bwa luna luli. Ibe kuli lu kalile ku sebeleza Jehova mwa lilimo za cwanoñu fa kamba lu mu sebelelize ka busepahali ka lilimo-limo, ki kale lu bonisa misebezi ya Sikreste. Buñata bwa luna lu nyandisizwe, ka ku lengiwa mwa litolongo, ku kwalelwa, kamba ku latehelwa ki maluo. Ba bañwi ba bañata ba lwanisizwe ki mabasi, ku shendiwa, ku sheununwa, ni ku sa iswa pilu. Kaufel’a luna lu itiisize, lu zwezipili ku sebeleza  Jehova ka busepahali ku si na taba ni butata ni litiko ze lu tahezi. Kabakaleo, se lu bonisize tundamo y’a si ke a libala Jehova, ili sishete sa bufumu kwa lihalimu. Kacwalo he ye haki nako ya ku kutela kwa muinelo wa kale o maswe o ne lu fulalezi! Ha lu tokwi kuli ku ikataza kwa luna kaufela ku be kwa mbango, sihulu kacenu, ha ku siyezi fela “nako ye nyinyani” kuli mafelelezo a fite.—Maheberu 10:37.

19. Ku ka nyakisiswañi mwa taba ya luna ye tatama?

¹⁹ Kaniti, haike lu ikatulele kuli “luna ha lu yo ku ba ba kutela mwamulaho, ku y’o lateha”! Kono haike lu be ku “ba ba tiiseza mwa tumelo.” (Maheberu 10:39) Lu kona ku ikolwisa cwañi kuli lu ba ba cwalo, mi lu kona ku tusa cwañi Bakreste ba bañwi ku ba cwalo ni bona? Taba ya luna ye tatama i ka nyakisisa zeo.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Ku kutela mwamulaho, ku y’o lateha, ku talusañi?

• Ki bufi butata bo ne bu kataza Bakreste ba Maheberu ba n’a ñolezi Paulusi?

• Ki afi mabaka a ku sa kutela mwamulaho, ku y’o lateha, ao Paulusi n’a file Maheberu?

• Ki afi mabaka e lu na ni ona a ku ikatulela ku sa kutela mwamulaho, ku y’o lateha?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 7]

Ku kenelwa ki sabo kwa Pitrosi ne ku si ka mu bisa yo muñwi wa ba ba “kutela mwamulaho, ku y’o lateha”