Jehova—Yena Ya Na ni M’ata a Matuna

“Ka butuna bwa mata a hae ni kabakala bulena bwa hae bo bu tiile, ha ku na ye tokwahala.”—ISAYA 40:26.

1, 2. (a) Kaufel’a luna lu itingile fa simbule mañi sa m’ata? (b) Mu taluse libaka Jehova ha li yena Muñ’a m’ata kaufela.

BUÑATA bwa luna lu keshebisanga m’ata. Ka mutala, ha lu nahanangi za m’ata a malaiti a’ lu fanga liseli ni mufutumala kamba ku nahana za bunolo bwa ku itusisa lipangaliko za malaiti ze lu na ni zona. Konji malaiti h’a tima ka sipundumukela kona lu ka lemuha kuli malaiti h’a si yo, ibat’o ba lika kaufela mwa litolopo ha li sebezi. Buñata bwa malaiti e lu itusisa hahulu a simuluha ka nzila ye ñwi kwa simbule sa m’ata se si itingilwe hahulu fa lifasi-mubu, lona lizazi. * Ka sekondi ni sekondi, lizazi li cisa moya o kuma fa litani ze eza limilyoni ze ketalizoho, ili ku tisa kuli m’ata a’ pilisa a ambakane lifasi-mubu.

² M’ata ao kaufela e li na ni ona lizazi a zwa kai? Ki mañi ya n’a pangile lona liyekuyeku leo la kwahalimu? Ki Jehova Mulimu. Samu 74:16 i bulela kuli ki yena y’a “ezize liseli ni lizazi.” Ee, Jehova ki yena Muñ’a m’ata kaufela, sina hape h’a li yena Simbule sa bupilo kaufela. (Samu 36:9) Ni kamuta lu si keshebisi m’ata a hae. Ka mupolofita Isaya, Jehova u lu hupulisa ku talimela kwa lika ze kwahalimu, ze cwale ka lizazi ni linaleli, kuli lu nahanisise mo ne li tahezi. “A mu talime lihalimu, mu buhe: Ya ezize linto zeo ki mañi? Ki Yena ya zamaisa limpi za zona ka mulao, ya li biza kaufela ka mabizo; ka butuna bwa mata a hae ni kabakala bulena bwa hae bo bu tiile, ha ku na ye tokwahala.”—Isaya 40:26; Jeremia 32:17.

3. M’ata a Jehova a lu tusa cwañi?

³ Bakeñisa kuli Jehova ki y’a m’ata hahulu, lwa kona ku kolwa kuli lizazi li ka zwelapili ku lu fa liseli ni mufutumala ze lu tokwa kuli lu pile. Kono ze lu itingela fa m’ata a Mulimu haki kuli lu fumane fela ze lu tokwa hahulu kuli lu pile. Tukuluho  kwa sibi ni lifu, sepo ya luna ya za kwapili, ni sepo ya luna ku Jehova kaufela li itingile hahulu ka mw’a itusiseza m’ata a hae. (Samu 28:6-9; Isaya 50:2) Mwa Bibele ku na ni mitala ye miñata ye bonisa m’ata a Jehova a ku bupa ni ku liulula, a ku pilisa batu ba hae ni ku timeza lila za hae.

M’ata a Mulimu A Bonahala ka Pupo

4. (a) Davida n’a ikutwile cwañi ha n’a talimile kwa lihalimu busihu? (b) Lika ze kwahalimu li patululañi ka za m’ata a Mulimu?

⁴ Muapositola Paulusi n’a talusize kuli ‘mata a Mubupi wa luna a kamita a kona ku lemuhiwa hande mwa misebezi ya hae.’ (Maroma 1:20) Lilimo ze mianda-nda kwamulaho, walisamu Davida, ka ku ba mulisana mwendi n’a talimanga kwahalimu busihu, mi n’a lemuhile butuna bwa pupo ni m’ata a Muezi wa yona. N’a ñozi kuli: “Ha ni buha mahalimu a hao, musebezi wa minwana ya hao, kweli ni linaleli z’o beile mwateñi; ni li: Mutu ki mañi kuli u mu hupule? Ni mwan’a mutu ki mañi kuli u mu babalele?” (Samu 8:3, 4) Davida niha n’a sa zibi ze ñata ka za lika ze kwahalimu, n’a utwisisize kuli n’a li nto ye nyinyani-nyani h’a ibapanya ku Mubupi wa pupo ye tuna-tuna. Kacenu, baituti ba ze mwa mbyumbyulu ba ziba ze ñata hahulu ka za butuna bwa pupo kaufela ni m’ata a i zamaisa. Ka mutala, ba lu bulelela kuli ka sekondi ni sekondi, lizazi li tahisa m’ata a’ likana ni ku tunya kwa lindalamiti za TNT ze eza litani ze 100,000 trilioni. * Ki kalulo ye nyinyani-nyani fela ya m’ata ao ye fitanga fa lifasi-mubu; niteñi m’ata ao a kona ku pilisa libupiwa kaufela fa lifasi le. Kono lizazi haki yona naleli ye tuna ka ku fitisisa ye mwa lihalimu. Ze ñwi linaleli ka sekondi i liñwi fela li tahisa m’ata e li tahisa lizazi ka zazi mutumbi. Kacwalo mu nahane fela m’ata a’ na ni ona Mubupi wa lika ze kwahalimu zeo! Elihu n’a nepile ha n’a ize: “Ha ku na mo lu ka zibelelela Ya-Mata-Kaufela; mata ki a hae.”—Jobo 37:23.

5. Ki lifi ze paka m’ata a Jehova ze lu fumana mwa misebezi ya hae?

⁵ Haiba lu ‘batisisa misebezi ya Mulimu’ sina mwa n’a ezelize Davida, lu ka iponela m’ata a hae kai ni kai—mwa moya ni mandinda, mwa mishika ni mamonyi, mwa linuka ze tuna ni malundu a matuna-tuna. (Samu 111:2; Jobo 26:12-14) Hape sina Jehova mwa n’a hupuliselize Jobo, lifolofolo li paka m’ata a Hae. Ye ñwi ku zona ki Behemoti, kamba kubu. Jehova n’a bulelezi Jobo kuli: “Teka ya yona ko ku inzi ku tiya kwa yona . . . Makupo a yona a kuma fa lipakiso za sipi.” (Jobo 40:15-18) M’ata a’ sabisa a nali ni ona ne a zibwa ki ba kwaikale ba mwa Bibele, mi Davida n’a lapezi kuli a yangwelwe kwa “mulomo wa tau, ni kwa manaka a linali.”—Samu 22:21; Jobo 39:9-11.

6. Poho i swanisezañi mwa Mañolo, mi ki kabakalañi? (Mu bone litaluso za kwatasi.)

⁶ Kabakala m’ata a yona, poho i itusisizwe mwa Bibele ku swaniseza m’ata a Jehova. * Pono  ya muapositola Joani ya za lubona lwa Jehova i bonisa libupiwa ze pila z’e ne, mi sibupiwa se siñwi ne si na ni pata ya poho. (Sinulo 4:6, 7, NW) Kabakaleo, ku bonahala kuli m’ata ki ka kañwi ka tulemeno to tune to tu tuna twa Jehova to tu swaniselizwe ki zona likerubimi zeo. To tuñwi ki lilato, butali, ni katulo ye lukile. Bakeñisa kuli m’ata ki kalulo ye tuna ya mw’a inezi Mulimu, ku utwisisa hande m’ata a hae ni mw’a itusiseza ona ku ka lu suteleza hahulu ku yena. Hape ku ka lu tusa ku likanyisa mutala wa hae ka ku itusisa hande m’ata afi kamba afi e lu na ni ona.—Maefese 5:1.

‘Jehova wa Limpi, Ya-Mata’

7. Lu kona ku ikolwisa cwañi kuli bunde bu ka tula bumaswe?

⁷ Mwa Mañolo, Jehova u bizwa “Mulimu Ya-Mata-Kaufela,” mi leo ki libizo le li lu hupulisa kuli lu si nyinyafazi ni hanyinyani m’ata a hae kamba ku honona m’ata a hae a ku yundisa lila za hae. (Genese 17:1; Exoda 6:3) Muinelo wa linto wa Satani u kana wa bonahala ku tiya luli, kono ku Jehova “macaba a swana sina kalotoli ka ka lota mwa nkwana, mi a balwa sina lilulinyana le li fa sikala.” (Isaya 40:15) Kabakala m’ata a Mulimu ao, ha ku na kuliñi, bunde bu ka tula bumaswe. Ka nako ye, fo bu atezi bumaswe, lwa kona ku omba-ombiwa ku ziba kuli “[Muñ’a] Bupilo wa limpi, Ya-Mata wa Isilaele” u ka feliseleza bumaswe.—Isaya 1:24; Samu 37:9, 10.

8. Jehova u zamaisa limpi lifi za kwa lihalimu, mi ki sifi se si lu bonisa kuli li na ni m’ata?

⁸ Pulelo ye li “[Muñ’a] Bupilo wa limpi,” ye fumaneha h’a 285 mwa Bibele, ki kupuliso ye ñwi ya m’ata a Mulimu. “Limpi” ze bulelwa zeo ki libupiwa za moya ze ñata-ñata z’a zamaisa Jehova. (Samu 103:20, 21; 148:2) Busihu fela bu li buñwi, li li liñwi fela kwa mangeloi ao ne li bulaile masole ba Asirya b’a 185,000 be ne ba bemba Jerusalema. (2 Malena 19:35) Haiba lu lemuha m’ata a limpi za Jehova za kwa lihalimu, ha lu na ku saba-saba balwanisi. Mupolofita Elisha n’a si ka saba ha n’a potolohilwe ki mpi mutumbi ye n’e mu bata-bata kakuli, ka ku sa swana ni mutang’a hae, n’a boni ka meto a tumelo limpi ze ñata-ñata za kwa lihalimu ze n’e mu lamulela.—2 Malena 6:15-17.

9. Sina Jesu, ki kabakalañi ha lu swanela ku kolwa kuli Mulimu u ka lu sileleza?

⁹ Jesu ni yena n’a ziba kuli mangeloi n’a kona ku mu lamulela ha n’a taekilwe ki sikwata se ne si sweli mikwale ni milamu mwa simu ya Getsemani. Jesu ha s’a bulelezi Pitrosi ku kutiseza mukwale wa hae mwa sipusu sa ona, a mu bulelela kuli, kambe N’a lata, N’a ka kupa ku Ndat’ahe “limpi za mangeloi ze lishumi ka ze peli, ni ku fita.” (Mateu 26:47, 52, 53) Haiba ni luna lwa ziba seo ka za limpi za kwa lihalimu za na ni zona Mulimu, lu ka sepa ka ku tala kuli Mulimu u ka lu lamulela. Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Kana lu ka liñi ka zeo? Mulimu h’a lu yemela, ki mañi ya ka lu lwanisa?”—Maroma 8:31.

10. Jehova u itusisanga m’ata hae kuli a tuse bomañi?

¹⁰ Kacwalo, lu na ni libaka le li tiile la ku sepa kuli Jehova u ka lu sileleza. Kamita u itusisanga m’ata a hae ka nzila ye tusa, ili ka ku lumelelana ni tulemeno twa hae to tuñwi, ili, yona katulo ye lukile, butali, ni lilato. (Jobo 37:23; Jeremia 10:12) Hailif’o batu ba ba m’ata hañata ba nyandisanga babotana ni baishuwi ilikuli ba ifumise, Jehova yena ‘u zwisa ya maibile mwa liluli’ mi u na ni “mata a ku pilisa.” (Samu 113:5-7; Isaya 63:1) Sina mwa n’a utwisiselize Maria, mahe Jesu ya ishuwa ili ya ikokobeza, “Ya-Mata” u itusisanga m’ata a hae ka lilato kuli a tuse ba ba mu saba, ku kokobeza baikuhumusi ni ku pahamisa baikokobezi.—Luka 1:46-53.

Jehova U Bonisa Batanga ba Hae M’ata a Hae

11. Maisilaele ne ba iponeziñi ka 1513 B.C.E. ze bonisa m’ata a Mulimu?

¹¹ Ka linako ze ñata, Jehova n’a bonisize m’ata a hae kwa batanga ba hae. Nako ye ñwi ye cwalo n’e li fa lilundu la Sinai ka 1513 B.C.E. Mwahal’a silimo seo Maisilaele ne  se ba iponezi hande m’ata a Mulimu. Likoto ze lishumi ze omba moyo ne li bonisize m’ata a matuna a Jehova ni kutokwa m’ata kwa milimu ya Egepita. Hasamulahonyana, ku sila Liwate le Lifubelu ka makazo ni yundiso ya mpi ya Faro ne li bonisize hape m’ata a Mulimu. Hamulaho wa likweli ze talu, mwa mukulo wa lilundu la Sinai, Jehova a mema Maisilaele kuli ba be ‘buswa bwa hae tota mwahal’a macaba a mañwi kaufela.’ Mi bona se ba sepisa kuli: “Z’a bulezi kaufela [Muñ’a] Bupilo lu ka li eza.” (Exoda 19:5, 8) Kihona cwale Jehova a bonisa hande-nde m’ata a hae. Lilundu la Sinai la twishana musi ni ku njanja ha ne ku bile ni mishika ni mamonyi ni mulumo o mutuna wa tolombita. Batu be ne ba yemezi kwahule ne ba ngangama maswe. Kono Mushe a ba bulelela kuli nto yeo i swanela ku ba luta ku saba Mulimu, ili sabo ye n’e ka ba tiseza ku utwa Mulimu wa bona ya m’ata kaufela, a nosi wa niti, Jehova.—Exoda 19:16-19; 20:18-20.

12, 13. Kiñi ze n’e tisize kuli Elia a siye musebezi wa hae, kono Jehova n’a mu tiisize cwañi?

¹² Hamulaho wa lilimo ze mianda-nda, mwa miteñi ya Elia, fa lilundu la Sinai ne ku bonahezi hape m’ata a Mulimu. Mupolofita y’o n’a s’a iponezi kale m’ata a Mulimu. Ka lilimo ze talu ni licika, Mulimu n’a ‘kwalile lihalimu’ kabakala bukwenuheli bwa sicaba sa Isilaele. (2 Makolonika 7:13) Mwahal’a linanga le ne li tile, mañwalala ne a fepile Elia kwa kanukana ka Keriti, mi hamulaho, Elia a fepiwa ka kabupinyana ni olinyana za mbelwa ze ne li ekelizwe ka makazo. Jehova mane n’a konisize Elia ku zusa mwan’a mbelwa y’o kwa bafu. Hasamulaho, fa tiko ye tuna ya Bumulimu fa lilundu la Karmele, mulilo n’o zwile kwa lihalimu ku t’o cisa sitabelo sa Elia. (1 Malena 17:4-24; 18:36-40) Nihakulicwalo, hamulaho fela wa f’o, Elia n’a sabile ni ku zwafa muta Jezabele n’a mu fumbezi ku mu bulaya. (1 Malena 19:1-4) N’a balehile mwa naha, ka ku nahana kuli musebezi wa hae wa bupolofita u felile. Kuli a mu kolwise ni ku mu tiisa, Jehova ka sishemo a mu bonisa m’ata a hae.

¹³ Elia ha n’a nz’a ipatile mwa mukoti, a boniswa ze sabisa ze talu kwa lika ze m’ata zeo Jehova a zamaisa: n’a boni moya o mutuna, zikinyeho, ni mulilo. Kono Jehova ha n’a bulezi ni Elia, n’a bulezi ka “linzwi le li shobota, le lisisani.” A mu fa musebezi o muñwi mi a mu taluseza kuli ne ku sa siyezi balapeli ba Jehova ba ba sepahala b’a 7,000 mwa naha. (1 Malena 19:9-18) Haiba sina Elia, lu ikutwa ku zwafa kabakala ku sa peta se siñwi mwa bukombwa bwa luna, lwa kona ku kupa Jehova ‘mata a matuna hahulu,’ ili m’ata a’ kona ku lu tiisa kuli lu zwelepili ku kutaza taba ye nde.—2 Makorinte 4:7.

M’ata a Jehova A Tiisa Kuli Lisepiso za Hae Li Ka Talelezwa

14. Libizo tota la Jehova li patululañi, mi libizo la hae li bonisa cwañi m’ata a hae?

¹⁴ M’ata a Jehova hape a lumelelana hahulu ni libizo la hae ni ku ezwa kwa tato ya hae. Libizo le li ipitezi la Jehova, le li talusa kuli “Ya Tahisa ku Ba Teñi,” li bonisa kuli u ikeza ku ba Mutalelezi wa lisepiso. Ha ku na nto kamba mutu ya kona ku tibela Mulimu ku taleleza milelo ya hae, bahononi niha ba ka bona kuli ha ku konahali. Sina Jesu mwa n’a kile a bulelela baapositola ba hae, “ku Mulimu linto kaufela za konahala.”—Mateu 19:26.

15. Bo Abrahama ni Sara ne ba hupulisizwe cwañi kuli Jehova h’a palelwi se siñwi?

¹⁵ Ka mutala, Jehova n’a kile a sepisa bo Abrahama ni Sara kuli n’a ka bisa baikulu ba bona sicaba se situna. Kono ne ba si na mwana ka lilimo-limo. Kaufel’a bona ne se ba supezi hahulu muta Jehova n’a ba bulelezi kuli sepiso ne i tuha i talelezwa, mi Sara a seha. Lingeloi ne li mu alabile kuli: “Kikuli [Jehova, NW] a ka palelwa se siñwi?” (Genese 12:1-3; 17:4-8; 18:10-14) Hamulaho wa lilimo ze 400, Mushe ha n’a kopanyize baikulu ba Abrahama, be ne ba li sicaba se situna cwale, mwa mabala a Moabi, a ba hupulisa kuli Mulimu n’a talelelize sepiso ya hae. Mushe n’a ize: “Yena [Jehova] u latile bokuku a hao, u iketezi baikuliabo  mwamulaho wa bona, mi u ku zwisize mwa Egepita, Yena tota, ka mata a hae a matuna; kuli a lelekise fapil’a hao macaba a’ ku fita kwa butuna ni kwa mata, mi a ku kenye mwa naha ya ona, a ku fe yona, kuli ibe sanda sa hao, sina mo ku sa inezi ni kacenu.”—Deuteronoma 4:37, 38.

16. Ki sika mañi se ne si tisize kuli Basaduki ka mafosisa ba hane zuho ya bafu?

¹⁶ Hamulaho wa lilimo ze mianda-nda, Jesu n’a nyazize Basaduki, be ne ba sa lumeli kuli bafu ba ka zuha. Ne ba haneziñi sepiso ya Mulimu ya kuli u ka zusa bafu? Jesu n’a ba bulelezi kuli: “Ha mu si ka ziba Mañolo, ni mata a Mulimu.” (Mateu 22:29) Mañolo a lu kolwisa kuli ‘ba ba li mwa mabita kaufela, ba ka utwa linzwi la Mwan’a mutu, mi ba zwe.’ (Joani 5:27-29) Haiba lwa ziba ze i bulela Bibele ka za zuho ya bafu, sepo ya luna ya kuli Mulimu u m’ata i ka lu kolwisa kuli bafu ba ka zuha. Mulimu “u [ka miza] lifu ku ya ku ile . . . kakuli ki s’a bulezi [Jehova, NW].”—Isaya 25:8.

17. Ki lili kwapili fo ku ka tokwahalela ku sepa Jehova ka nzila ye ipitezi?

¹⁷ Ona cwale fa, nako i kabe i fitile yeo mañi ni mañi wa luna ka nzila ye ipitezi a ka bata ku sepa m’ata a Mulimu a’ pilisa. Satani Diabulosi u ka lwanisa batu ba Mulimu, ba ba ka bonahala ku sa silelezwa. (Ezekiele 38:14-16) Mulimu kihona a ka bonisa m’ata a hae a matuna ha ka lu lamulela, mi mañi ni mañi u ka ziba kuli ki Yena Jehova. (Ezekiele 38:21-23) Ye ki yona nako f’o lu swanela ku tiisa tumelo ni sepo ya luna ku Mulimu Ya M’ata Ote ilikuli lu si ke lwa t’o fokola ka nako yeo ya tiko.

18. (a) Ki lifi lituso ze lu fumana ka ku nahanisisa m’ata a Jehova? (b) Ki ifi puzo ye ka nyakisiswa mwa taba ye tatama?

¹⁸ Ee luli, lu na ni mabaka a mañata a ku nahanisisa m’ata a Jehova. Ha lu nze lu nahana za misebezi ya hae, ka buikokobezo lu susuezwa ku lumbeka Mubupi wa luna ni ku itumela ku yena kuli u itusisanga m’ata a hae ka nzila ye nde ili ye lilato cwalo. Ha lu na ku sabiswa ni hanyinyani haiba lu sepile Jehova wa limpi. Tumelo ya luna mwa lisepiso za hae i ka tiya. Kono mu hupule kuli lu bupilwe ka siswaniso sa Mulimu. Kacwalo lu na ni m’ata ni luna—nihaike ki a manyinyani fela. Lu kona ku likanyisa cwañi Mubupi wa luna ka mo lu itusiseza m’ata a luna? Seo si ka nyakisiswa mwa taba ye tatama.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Kona ku Alaba Lipuzo Ze?

• Ze bupilwe li bonisa cwañi m’ata a Jehova?

• Jehova u kona ku itusisa limpi mañi kuli a lamulele batu ba hae?

• Ki fa linako lifi ze ñwi fa n’a boniselize Jehova m’ata a hae?

• Ki sifi se si lu kolwisa kuli Jehova u ka taleleza lisepiso za hae?

[Lipuzo za Tuto]

 [Maswaniso a fa likepe 20]

“A mu talime lihalimu, mu buhe: Ya ezize linto zeo ki mañi?”

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Siswaniso si ngilwe ki Malin, © IAC/RGO 1991

[Maswaniso a fa likepe 23]

Ku nahanisisa liponiso za m’ata a Jehova ku tiisa tumelo ya luna mwa lisepiso za hae