Kana Mwa Susuezwa Ku Eza Sina Jesu?
Kana Mwa Susuezwa Ku Eza Sina Jesu?
“A bona undi wa nyangela, mi a ba utwela butuku, kakuli ne ba swana inge lingu ze si na mulisana; mi a kala ku ba luta litaba ze ñata.”—MAREKA 6:34.
1. Ki kabakalañi ha ku utwahala batu ha ba bonisanga mikwa ye minde?
KA LINAKO kaufela, batu ba bañata ba bonisize ku ba ni mikwa ye minde hahulu. Ku na ni libaka ha ba i bonisize. Jehova Mulimu u na ni lilato, sishemo, bufani, ni mikwa ye miñwi ye lu tabela mi hape u bonisanga mikwa yeo. Batu ne ba bupilwe ka siswaniso sa Mulimu. Kacwalo lwa kona ku utwisisa libaka batu ba bañata ha ba bonisanga lilato, sishemo, mufelañeke, ni mikwa ye miñwi ya Mulimu, mane sina ba bañata mo ba boniseza kuli ba na ni lizwalo. (Genese 1:26; Maroma 2:14, 15) Kono mwendi mu ka lemuha kuli ba bañwi ba bonisanga hahulu mikwa yeo ku fita ba bañwi.
2. Batu ba kona ku eza misebezi ifi ye minde, mwendi ka ku ikutwa kuli ba likanyisa Kreste?
2 Mwendi mwa ziba banna ni basali ba ba potelanga kamba ku tusa bakuli, ba ba bonisanga mufelañeke kwa liyanga, kamba ba ba tusanga babotana. Hape mu nahane za batu ba ba mufelañeke ili ba ba ifana ku sebeleza mwa sasana ya ba mbingwa kamba mwa miyaho mo ku babalelwa lindiala, ni ba ba itatela ku sebeleza mwa lipatela kamba mo ku babalelwa ba matuku a libisa fela kwa lifu ili a si na likalafo, kamba ba ba ikataza ku tusa ba ba si na maino kamba babalehi. Mwendi ba bañwi ku bona ba ikutwa kuli ba likanyisa Jesu, ya n’a siyezi Bakreste mutala. Mwa Libuka za Evangeli, lu bala kuli Kreste n’a folisize bakuli ni ku fepa ba ba lapile. (Mareka 1:34; 8:1-9; Luka 4:40) Lilato, sishemo, ni mufelañeke wa n’a bonisize Jesu ki poniso ya “muhupulo wa Kreste.” Mi Kreste n’a likanyisa Ndat’ahe wa kwa lihalimu.—1 Makorinte 2:16.
3. Kuli lu be ni mubonelo o itikanelezi ka za misebezi ye minde ya Jesu, lu tokwa ku nyakisisañi?
3 Kono kana se mu lemuhile kuli kacenu ba bañata ba ba susuelizwe ki lilato ni mufelañeke wa Jesu ba libala kalulo ya butokwa ya muhupulo wa Kreste? Lwa kona ku utwisisa nto yeo ha lu nyakisisa ka tokomelo Mareka kauhanyo 6. Teñi k’o lu bala kuli batu ne ba tisize bakuli ku Jesu kuli a ba folise. Mwa taba yeo hape lu ituta kuli Jesu ha n’a boni kuli likiti-kiti be ne ba tile ku yena ba lapile, a ba fepa ka makazo. (Mareka 6:35-44, 54-56) Ku folisa bakuli ni ku fepa ba ba lapile ne li liponiso ze tuna za lilato ni mufelañeke, kono kana zeo ki zona lituso ze tuna zeo Jesu n’a file batu? Mi lu kona ku likanyisa cwañi hande mutala wa hae o petehile wa lilato, sishemo, ni mufelañeke, sina yena mwa n’a likanyiselize Jehova?
Ku Susuezwa ku Eza Se Siñwi ka za Butokwi bwa kwa Moya
4. Taba ye ñozwi kwa Mareka 6:30-34 ne i ezahalezi kai, mi ili lili?
4 Jesu n’a utwezi butuku batu be ne ba inzi ni yena sihulu kakuli ne ba na ni butokwi bwa kwa moya. Butokwi b’o ki bona bo ne bu bilaeza hahulu ku fita bwa kwa mubili. Mu nyakisise taba ye kwa Mareka 6:30-34. Taba ye ñozwi teñi k’o ne i ezahalezi fa makamba a liwate la Galilea, ibat’o ba ka nako ya Paseka ya 32 C.E. Baapositola ne ba tabile, mi luli ne ba swanela ku taba. Ha se ba kutile mwa musipilituna, ba taha ku Jesu, mi ku si na kakanyo ne ba bata ku mu bulelela ze ne ba ezize. Kono buñata bwa kubukana. Ne li batu ba bañata luli kuli mane Jesu ni baapositola ba hae ne ba sa koni niheba ku ca lico kamba ku pumula. Jesu kih’a li kwa baapositola: “A mu tahe, lu ye kwatuko, mo ku si na batu, mu katuluhe hanyinyani.” (Mareka 6:31) Ba kwela sisepe, mwendi bukaufi ni Kapernauma, mi ba fuluhela mwa buse bwa liwate la Galilea kwa sibaka se si kuzize. Kono buñata bwa ba matela fa likamba mane bwa y’o fita pili sisepe si si ka fita kale. Jesu n’a ka eza cwañi? Kana n’a nyemile kuli ne ba mu filikanya? Kutokwa!
5. Jesu n’a ikutwile cwañi ka za buñata bo ne bu tile ku yena, mi n’a ezizeñi kabakaleo?
5 Jesu n’a shwile makeke ha n’a boni likiti-kiti bao be ne ba mu libelezi hahulu, mi mwahal’a bona ne ku na ni bakuli. (Mateu 14:14; Mareka 6:44) Mareka h’a koñomeka ze n’e utwisize Jesu mufelañeke ni za N’a ezize, n’a ñozi kuli: “A bona undi wa nyangela, mi a ba utwela butuku, kakuli ne ba swana inge lingu ze si na mulisana; mi a kala ku ba luta litaba ze ñata.” (Mareka 6:34) Jesu n’a si ka talima fela sikwata. N’a boni kuli ki batu ba ba lapile kwa moya. Ne ba swana inge lingu ze yambaela fela, ze si na mulisana wa ku li isa kwa mafulelo a mande kamba wa ku li sileleza. Jesu n’a zibile kuli ba bahulu ba bulapeli ba ba si na makeke, be ne ba swanela ku ba balisana ba ba lilato, mane ne ba nyenya batu-tu mi ne ba si na taba ni butokwi bwa bona bwa kwa moya. (Ezekiele 34:2-4; Joani 7:47-49) Jesu n’a bata ku eza nto ye fapana, n’a bata ku ba tusa mwa n’a konela kaufela. A kala ku ba luta za Mubuso wa Mulimu.
6, 7. (a) Libuka za Evangeli li patulula nto ifi ya pili yeo Jesu n’a ezelize batu? (b) Ki lifi ze n’e susuelize Jesu ku kutaza ni ku luta?
6 Mwa taba ye ñwi ye swana ni yeo, mu bone mutatamanelo wa lika ni mo u boniseza ze n’e ezizwe pili. Taba yeo ne i ñozwi ki Luka, ya n’a li mualafi mi ili ya n’a iyakatwa hahulu za buiketo bwa ba bañwi. I li: ‘Buñata bwa mu latelela. Jesu a ba amuhela, a ba bulelela za mubuso wa Mulimu, mi a folisa ba ba tokwa ku foliswa.’ (Luka 9:11; Makolose 4:14) Nihaike kuli ne ku si cwalo kwa makazo ni makazo, taba ya Luka ye buyelezwi yeo ne i buleziñi pili? Ze ne i bulezi pili kikuli Jesu n’a lutile batu.
7 Mane yeo ki yona koñomeko ye lu fumana kwa Mareka 6:34. Timana yeo i bonisa hande-nde mwa n’a susuelizwe hahulu Jesu ku utwela batu butuku. N’a lutile batu, ili ku eza se siñwi kwa butokwi bwa bona bwa kwa moya. Kwa makalelo mwa bukombwa bwa hae, Jesu n’a ize: “Ni swanezi ku y’o bulelela ni minzi ye miñwi taba ye munati ya mubuso wa Mulimu; kakuli ki sona se ni lumezwi.” (Luka 4:43) Nihakulicwalo, ne lu ka busha ha ne lu ka nahana kuli Jesu n’a shaezi taba ya Mubuso ka ku ezeza fela mulao, inge kuli n’a kutaza ka ku ikutwa fela ku tameha ku eza cwalo. Kono lilato ni mufelañeke wa hae kwa batu ki zona ze n’e mu susueza hahulu ku ba bulelela taba ye nde. Nto ye nde ka ku fitisisa yeo Jesu n’a kona ku ezeza batu ne li ku ba tusa ku ziba, ku amuhela, ni ku lata niti ya za Mubuso wa Mulimu, ibe bakuli, ba madimona, kamba ba ba lapile. Niti yeo ne li ya butokwa hahulu kakuli Mubuso u ka bonisa kuli bubusi bwa Jehova bu lukile mi u ka tiseza batu limbuyoti za kamita-ni-mita.
8. Jesu n’a ikutwile cwañi ka za ku kutaza ni ku luta kwa hae?
8 Libaka le lituna la n’a tezi Jesu fa lifasi-mubu ki ku kutaza hahulu za Mubuso. Bukaufi ni mafelelezo a bukombwa bwa hae bwa fa lifasi-mubu, Jesu n’a bulelezi Pilato kuli: “Ki sona se ni pepezwi, ni se ni tezi mwa lifasi; kuli ni t’o paka niti.” (Joani 18:37) Mwa lituto ze peli ze felile, ne lu itutile kuli Jesu ne li mutu ya sishemo—n’a isanga pilu ku ba bañwi, n’a atumeleha, n’a beyanga mwa munahano za ba bañwi, n’a sepa ba bañwi, mi sihulu n’a na ni lilato. Lu tokwa ku ziba hande mikwa ya hae yeo haiba lu bata luli ku utwisisa muhupulo wa Kreste. Hape ku butokwa ku lemuha kuli muhupulo wa Kreste u ama ni musebezi wa n’a ezize pili wa ku kutaza ni ku luta.
N’a Susuelize Ba Bañwi Kuli Ba Kutaze
9. Ki bomañi be ne ba swanela pili ku kutaza ni ku luta?
9 Haki Jesu fela ya n’a tokwa ku eza pili musebezi wa ku kutaza ni ku luta, kuli a bonise lilato ni mufelañeke wa hae. N’a susuelize balateleli ba hae kuli ba likanyise milelo ya hae, za n’a ezize pili, ni likezo za hae. Ka mutala, Jesu ha s’a ketile baapositola ba hae b’a 12, ne ba ka ezañi? Mareka 3:14, 15 i lu bulelela kuli: “Ku bona, a keta ba ba lishumi ka ba babeli, kuli ba ine ni yena; a ba lume kuli ba y’o luta batu, ba nze ba na ni mata a ku leleka mioya ye maswe,” (litaku li siyamisizwe ki luna) Kana mwa bona zeo baapositola ne ba swanela ku eza pili?
10, 11. (a) Jesu ha n’a lumile baapositola, n’a ba bulelezi ku ezañi? (b) Baapositola ha ne ba lumilwe, ki ufi o n’o li mulelo o mutuna?
10 Kwa nalulelule, Jesu n’a konisize b’a 12 bao ku folisa batu ni ku leleka badimona. (Mateu 10:1; Luka 9:1) Kihona a ba luma kwa “lingu ze latehile za ndu ya Isilaele.” Ku y’o ezañi? Jesu n’a ba laezi kuli: “Ha mu nze mu zamaya, mu bulele, mu li: Mubuso wa kwa lihalimu s’o li fakaufi. Mu folise ba ba kula, mu zuse ba ba shwile, mu folise ba ba kula mbingwa, mu latele mioya ye maswe kwande.” (Mateu 10:5-8; Luka 9:2) Mi se ba eza cwañi? “Kiha ba zamaya [1] ba y’o luta batu, kuli ba bake; [2] ba leleka mioya ye maswe ye miñata; mi ba ba kula ba bañata, balutiwa ba ba toza oli, mi ba ba folisa.”—Mareka 6:12, 13.
11 Bakeñisa kuli haki mwa taba kaufela mo ku bulezwi pili za ku luta, kana ku lemuha mutatamanelo w’o o bulezwi ki ku koñomeka ka mafosisa taba ya ze swanela ku eziwa pili kamba ze lelilwe? (Luka 10:1-8) Lu si keshebisi taba ya kuli hañata ku luta ku bulezwi pili kihona ku bulelwa za ku folisa. Mu nyakisise ze ñwi ze bonisa cwalo. Nakonyana pili Jesu a si ka luma kale baapositola ba hae b’a 12, n’a swabile ha n’a boni muinelo wa buñata. Lu bala kuli: “Jesu a zamaya a potela minzi ni minzinyana, a lutanga batu mwa masinagoge a bona, a bulela Evangeli ya mubuso, inz’a folisa matuku kaufela ni buanga kaufela. H’a bona undi wa nyangela, a ba utwela butuku, kakuli ne ba katezi, ba hasani, inge lingu ze si na mulisana. Honafo a bulelela balutiwa ba hae, a li: Lukau ki lo lutuna luli, kono ba ba kutula ki ba banyinyani. Mu lapele kihona Muñ’a lukau, kuli a lume babeleki mwa lukau lwa hae.”—Mateu 9:35-38.
12. Limakazo za Jesu ni baapositola ne li kona ku peta mulelo ufi o muñwi?
12 Ka ku ba hamoho ni yena, baapositola ne ba kona ku likanyisa muhupulo wa Kreste. Ne ba lemuhile kuli ku ba ni lilato ni mufelañeke luli kwa batu ne ku kopanyeleza ku kutaza ni ku luta za Mubuso—yeo ki yona kalulo ye tuna ya misebezi ya bona ye minde. Kabakaleo, misebezi ye minde ya ku tusa batu, ye cwale ka ku folisa bakuli, ne i petile ze ñata isi fela ku tusa ba ba nyandile. Mane mwendi ba bañwi ne ba hohilwe kabakala ku foliswa kamba lico ze ne tahisizwe ka makazo. (Mateu 4:24, 25; 8:16; 9:32, 33; 14:35, 36; Joani 6:26) Kono kwand’a ku tusa fela batu, misebezi ye cwalo kaniti ne i konisize batu ku lemuha kuli Jesu ki Mwan’a Mulimu mi ki yena “mupolofita” y’o Mushe n’a bulezi cimo ka za hae.—Joani 6:14; Deuteronoma 18:15.
13. Bupolofita bwa kwa Deuteronoma 18:18 ne bu bonisize kuli “mupolofita” ya n’a ka taha n’a ka t’o ezañi?
13 Ki kabakalañi ku ba kwa Jesu “mupolofita” ha ne i li nto ya butokwa? Ki ifi nto ye tuna ya n’a polofitezwi ku t’o eza? Kana “mupolofita” y’o n’a ka zibahala ka ku folisa bakuli ka makazo kamba ka ku fepa ka mufelañeke ba ba lapile? Deuteronoma 18:18 ne i polofitile kuli: “Ni ka ba tahiseza mupolofita ya zwa mwahal’a banabahabo bona, ya swana sina wena [Mushe]; ni ka beya manzwi a ka mwa mulomo wa hae, mi u ka ba bulelela kaufela mo ni ka mu laelela.” Kacwalo, baapositola ha ne ba nze ba ituta ku ba ni sishemo, ne ba kona ku bona kuli muhupulo wa Kreste ne u swanela ku boniswa hape ka musebezi wa bona wa ku kutaza ni ku luta. W’o ki wona musebezi o munde ka ku fitisisa o ne ba ka kona ku ezeza batu. Ka nzila yeo, bakuli ni babotana ne ba kona ku fumana tuso ya kamita-ni-mita, isi fela ya nakonyana ya bupilo bwa bona kamba ku ca fela sico hañwi kamba habeli.—Joani 6:26-30.
Mu Be ni Muhupulo wa Kreste Kacenu
14. Ku ba ni muhupulo wa Kreste ku amilwe cwañi mwa ku kutaza ko lu eza?
14 Ha ku na ya n’a ka nga kuli muhupulo wa Kreste ne u tokwahala fela mwa lilimo za mwanda wa pili—kuli ne u tokwahala fela ku Jesu ni balutiwa ba kwa makalelo bao muapositola Paulusi n’a ba bulezi kuli: “Luna lu zibile muhupulo wa Kreste.” (1 Makorinte 2:16) Mi ne lu ka lumela kuli lu tokwiwa ku kutaza taba ye nde ni ku tahisa balutiwa. (Mateu 24:14; 28:19, 20) Nihakulicwalo, ki kwa butokwa ku nahanisisa ka butu ze lu ezeza luli musebezi wo. Ha lu swaneli ku u ezeza fela mulao. Libaka le lituna le lu ezeza bukombwa kikuli lu lata Mulimu, mi ku ba sina Jesu luli ku kopanyeleza ku kutaza ni ku luta kabakala mufelañeke kwa batu.—Mateu 22:37-39.
15. Ki kabakalañi ha lu swanela ku ba ni mufelañeke mwa bukombwa bwa luna bwa fa nyangela?
15 Ki niti, kamita ku t’ata ku ba ni mufelañeke ku ba ba sa lapeli ni luna, sihulu ha ba sa lu isi pilu, ha ba lu hana, kamba ku lu lwanisa. Kono ha ne lu ka tuhela ku ba ni lilato ni mufelañeke kwa batu, ne lu si ke lwa ba ni susuezo ya butokwa ye ka lu ezisa bukombwa bwa Sikreste. Kacwalo lu kona ku ba cwañi ni mufelañeke? Lwa kona ku lika ku bona batu ka mw’a n’a ba bonezi Jesu, ku ba bona kuli “ba katezi, ba hasani, inge lingu ze si na mulisana.” (Mateu 9:36) Kana batu ba bañata ha ba cwalo kacenu? Balisana ba bulapeli bwa buhata ha ba ba isi pilu mi ba ba foufalize kwa moya. Kabakaleo, ha ba zibi ketelelo ye nde ye mwa Bibele kamba miinelo ya Paradaisi yeo Mubuso wa Mulimu u ka tuha u tisa fa lifasi-mubu le. Ba tahelwa ki butata bwa bupilo bwa ka zazi—ni tala, lifapano mwa lubasi, makulanu, ni lifu—ba si na sepo ya za Mubuso. Lu na ni ze ba tokwa: ili taba ye nde ye pilisa ya Mubuso wa Mulimu o se u tomilwe mwa lihalimu!
16. Ki kabakalañi ha lu swanela ku bata ku bulelela ba bañwi taba ye nde?
16 Kacwalo ha mu nahana ze ba tokwa kwa moya be mu pila ni bona, kana pilu ya mina ha i mi susuezi ku eza mo mu konela kaufela ku ba bulelela za mulelo wa Mulimu o’ lilato? Ee, musebezi wa luna ki o’ mufelañeke. Ha lu utwela batu butuku sina Jesu, mubulelelo, pata, ni mulutelo wa luna li ka bonisa cwalo. Zeo kaufela li ka tisa kuli lushango lwa luna lu tabelwe hahulu ki “ba ba ketezwi bupilo bo bu sa feli.”—Likezo 13:48.
17. (a) Ki lifi linzila ze ñwi ze lu kona ku bonisa ka zona lilato ni mufelañeke ku ba bañwi? (b) Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku keta mwahal’a ku eza misebezi ye minde ni ku kutaza kwa nyangela?
17 Ka niti lilato ni mufelañeke wa luna li swanela ku boniswa mwa mupilelo wa luna kaufela. Seo si kopanyeleza ku ba ni sishemo ku ba ba nyandile, bakuli, ni babotana—ili ku eza mo lu konela kaufela ku ba imulula kwa manyando a bona. Ku kopanyeleza ku ikataza ku omba-omba ka manzwi ni likezo ba ba shwezwi ki balatiwa ba bona. (Luka 7:11-15; Joani 11:33-35) Nihakulicwalo, liponiso ze cwalo za lilato, sishemo, ni mufelañeke ha li lukeli ku ba yona fela misebezi ye minde ye lu eza , sina mo ba ezeza batusi ba bañwi. Misebezi ye tahisa bunde bo bu inelela ki ye lu eza ka ku susuezwa ki mikwa ya silumeli yeo kono ili ye lu bonisa ka musebezi wa Sikreste wa ku kutaza ni ku luta. Mu hupule za n’a bulezi Jesu ka za ba bahulu ba bulapeli bwa Sijuda kuli: “Mu zwisa koleko ya nto i liñwi ku ze lishumi, za minta ni anisi ni kumini, mi ha mu na taba ni ze tuna za mwa Mulao, kikuli tukelo ni sishemo ni busepahali. Kanti kabe mu eza zeo, mu sa tuheli zani.” (Mateu 23:23) Jesu n’a si ka keta kuli ni ka eza sifi—ku tusa batu kwa mubili kamba ku ba luta litaba za kwa moya ze pilisa. Jesu n’a ezize lika ze peli zeo kaufela. Nihakulicwalo, lwa ziba hande kuli n’a eza pili musebezi wa ku luta kakuli bunde bwa n’a ka tahisa ne bu ka ba ni tuso ya kamita-ni-mita.—Joani 20:16.
18. Ku nyakisisa muhupulo wa Kreste ku swanela ku lu ezisañi?
18 Lwa itebuha hakalo kuli Jehova u lu patululezi muhupulo wa Kreste! Ka Libuka za Evangeli, lwa kona ku ziba hande minahano, maikuto, mikwa, likezo, ni lika za n’a beile mwa sibaka sa pili mutu yo mutuna ka ku fitisisa y’a kile a pila fa lifasi. Ku itingile ku luna beñi ku bala, ku nahanisisa, ni ku sebelisa ze i bulela Bibele ka za Jesu. Mu hupule kuli, kuli lu eze sina Jesu luli, lu lukela pili ku ituta ku nahana, ku ikutwa, ni ku nyakisisa litaba sina mwa n’a ezeza yena, ka mo lu konela kaufela ka ku ba batu ba ba si ka petahala. Kacwalo, ha lu tundameneñi ku ba ni muhupulo wa Kreste ni ku u bonisa. Ki yona nzila ye nde hahulu yeo ka yona lu kona ku pila, ku sebelisana ni batu, ni ku sutelela hamoho ni ba bañwi ku Mulimu wa luna ya sishemo Jehova, y’o Kreste n’a likanyisize ka ku petahala.—2 Makorinte 1:3; Maheberu 1:3.
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
• Bibele i lu fa kutwisiso mañi ka za m’o Jesu hañata n’a tuselize ba ba nyandile?
• Jesu n’a koñomekileñi ha n’a laezi balateleli ba hae?
• Lu kona ku bonisa cwañi “muhupulo wa Kreste” mwa likezo za luna?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 16]
Ki ifi nto ye nde ka ku fitisisa yeo Bakreste ba kona ku ezeza ba bañwi?