Ze Mu Swanela ku Ziba ka za Buloi

BULOI bwa miteñi ye bu t’ata ku bu talusa. Libaka ki kuli baloi ba shutana-shutana hahulu. Litumelo za bona ha li zamaiswi ki mutu kamba tuto kamba buka ye ñwi yeo ba lumela kaufel’a bona. Hape ni lizo, kopano, mikwa, ni mihupulo ya bona ka za balimu be ba swanela ku kuteka z’a shutana. Muñoli yo muñwi n’a ize: “Miinelo ya za litumelo ze sa zibwi i na ni mihupulo ye miñata-ñata.” Yo muñwi u li: “Buñata bwa Mahedeni ba Banca ha ba lumelelani ibat’o ba mwa taba kaufela.”

Ku ba bañata, lishutano zeo ha li na taba. Buka ye ñwi ye tusa ba ba bata ku ba baloi i li: “Ha mu zielizwe ki litaba ze bonahala ku fapahana, mu tatube litaba zeo ni ku keta ze mu ka latelela. Mu eze mo mu ikutwela. Ku talusa kuli mu ikutwe ku lukuluha ku noma mwahal’a lizo ni libuka za lizo ze hasanyizwe ilikuli mu ikatulele se mu ikutwa kuli ki sona se si lukile.”

Ku ba ba ziba mo i inezi niti, lishutano zeo li na ni taba. Niti ki niti, ili nto ya luli. Mutu ha ikutwa kamba ku sepa kamba ku lumela kuli nto ye ñwi ki ya niti, ha ku talusi kuli ki ya niti luli. Ka mutala, ka nako ye ñwi baalafi ne ba lumela kuli ne ba kona ku folisa sitabi ka ku puma kuhu ye pila fahali ni ku lobaza biemba bya yona fa sifuba sa mukuli. Bakuli ba bañata ne ba lumela luli kuli kalafo yeo ne i ka ba folisa. Kono litumelo ni lisepo za bona ne li sa lumelelani ni muinelo tota, wa kuli kezo yeo ha i folisi sitabi. Batu haki bona ba ba panga niti; ba satalala fela kuli ba i utwisise.

Bibele i bulela kuli ki yona ye na ni niti ka za litaba za kwa moya. Jesu Kreste ha n’a li fa lifasi-mubu n’a lapezi ku Ndat’ahe kuli: “Linzwi la hao ki yona niti.” (Joani 17:17) Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Liñolo kamukana li tahile ka Moya wa Mulimu.” (2 Timotea 3:16) Baloi ba bañata ha ba lumelelani ni seo. Kono bona ba bata ku etelelwa ki matangu, bulapeli bwa kale-kale, mi mane ni makande a ku ikupulela a za sayansi. Kono ki nto ye utwahala nihaiba ku nyakisisa fela se i bulela Bibele. Kakuli mane ibat’o ba batu b’ote ba nga kuli yona ki buka ye kenile. Hape ki ye ñwi ya libuka za bulapeli za kale ka ku fitisisa ze til’o fita mwa linako za cwale. Bibele ne i ñozwi mwa nako ye eza  lilimo ze 1,600, kono lituto za yona kaufela za lumelelana. Ha lu bapanyeni lituto za Bibele ni litumelo ze ñwi ze atile ili ze taluswa cwale ki bayemeli ba buloi.

Ki Bomañi ba ba Fumaneha mwa Liluko la Moya?

Puzo ye mutomo mwa ku bata kutwisiso ya kwa moya ki ye, Ki bomañi ba ba fumaneha mwa liluko la kwa moya? Hailif’o baloi ba bañata ba miteñi ye ki balapeli ba za pupo ya ka taho, ye ama balimu ba bañata, ba bañwi ba lapela mulimu yo mutuna wa musali, ya bonwa halalu sina kalibe, me, ni mucembele, ili miinelo ye yemela likalulo za bupilo. Mulatiwa wa hae ki mulimu ya na ni manaka. Baloi ba bañwi ba lapela mulimu wa munna ni wa musali hamoho. Muñoli yo muñwi u li: “Mulimu wa musali ni wa munna ba ngiwa ku ba yona ponahalo ya m’ata a sisali ni a sinna mwa lika za ka taho. Miinelo ya ona ye shutana [i] kopana ku tisa bupilo bo bu swanela.” Caziba yo muñwi u ñola kuli: “Ye ñwi ya liketo ze tuna ka ku fitisisa mwa Buloi ki keto ya balimu (Banna/Basali) be mu ka sebelisana ni bona. . . . Buloi bu mi fa tukuluho ya ku keta mulimu ye mu bata ni ku mu kuteka kwa nalulelule.”

Bibele ha i yemeli ni ye kana ya litumelo zeo. Jesu Kreste n’a tandile bukombwa bwa hae kaufela a nze a luta ba bañwi ka za Jehova, “Mulimu a nosi wa niti.” (Joani 17:3) Bibele i li: “[Jehova, NW] ki yo muhulu, mi u lukela ku lumbiwa hahulu; wa sabisa ku fita milimu kaufela. Kakuli milimu kaufela ye mwa macaba ki maswaniso fela.”—1 Makolonika 16:25, 26.

Diabulosi bo? Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary i talusa buloi kuli ki “ku ambolisana ni diabulosi.” Kacenu ku t’ata ku fumana muloi ya lumelelana ni taluso ye, kakuli buñata mane ha ba lumeli kuli Satani Diabulosi u teñi. Kalibe yo muñwi, ya talusizwe mwa The Irish Times kuli ki “muloi wa situlo se situna ili mueteleli wa se siñwi sa likwata za baloi ze tuna ka ku fitisisa mwa Ireland,” u li: “Ku lumela Diabulosi ki ku lumela Bukreste . . . [Diabulosi] ha koni ku fumaneha mo ku si na Mulimu.”

Bibele i li Diabulosi u teñi mi i li ki yena ya tisa buñata bwa manyando ni mikwangalakanyi ye fa lifasi-mubu. (Sinulo 12:12) Jesu n’a lutile kuli Diabulosi u teñi ni kuli mutu u kona ku eza tato ya Diabulosi a sa zibi. Sina ka mutala, baeteleli ba bulapeli ba ne ba ikutwa ku luka mwa lilimo za mwanda wa pili ne ba ikutwa kuli ka linzila ze ñwi ne ba li bana ba Mulimu mi ne ba lumela kuli ne ba eza tato ya Mulimu. Jesu, ya n’a kona ku lemuha ze mwa lipilu za bona, n’a ziba kuli hakucwalo. N’a ba bulelezi ngambu kuli: “Mina mu zwa ku ndat’a mina, yena Diabulosi, mi mu lata ku eza litakazo za ndat’a mina.” (Joani 8:44) Hape, buka ya Sinulo mwa Bibele i bulela kuli Diabulosi u “pumanga lifasi kamukana.”—Sinulo 12:9.

Kana Mabibo a Mañwi Ki A Mande?

Kamita mabibo se a nahanezwi ku ba a swalisani ni za m’ata a sa zibwi. Batu ba bañata kwaikale ni mwa miteñi ye, ba lumela kuli mabibo a’ eziwa ki baloi a ezezwa ku sinyeza ba bañwi. Kutwi baloi ba na ni m’ata a ku utwisa mutu butuku kamba mane ku mu bulaya ka mabibo.  Kamita baloi ba filwe mulatu wa ku tahisa maziezi a sa balwi a fitana-fitana, hamohocwalo ni matuku, mafu, ni ku pala kwa njimo.

Baloi kacenu ba ikwangela milatu ye cwalo. Hailifo ba lumela kuli fokuñwi ku banga ni baloi ba ba sa utwi ba ba ezanga ze maswe, buñata ba li mabibo a bona a itusiswa ka ku tusa batu, isiñi ku ba sinyeza. Ba bulapeli bwa Wicca ba luta kuli likezo za mabibo li ka kutela muñ’a zona halalu mi ba li tuto yeo ki yona ye tibela hahulu baloi ku fa batu ba bañwi likuto. Mitala ya mabibo ao a twi a’ tusa i kopanyeleza sompo ya ku isileleza, ku kenisa ndu ya mutu kwa liunduma ze siilwe ki ba ba tutile mwateñi, ku tisa kuli mutu a mi late, ku alafa ni ku folisa, ku isileleza kwa ku zwisiwa fa mubeleko, ni ku fumana mali. Ha ku komokisi buloi ha bu atile hahulu kakuli butwi bu na ni m’ata a mañata hahulu.

Kono Bibele ha i taluhanyi mabibo a mande ni mabibo a maswe. Mwa Mulao o ne u filwe ku Mushe, Mulimu n’a bonisize hande mayemo a hae. N’a ize: “Mu si ke mwa laula [“eza mabibo,” NW].” (Livitike 19:26) Hape lu bala kuli: “Ku si ke kwa fumanwa haenu mutu . . . wa mabibo, kamba muloi; kamba wa liunduma, nihaiba ya buza balimu ni baloi.”—Deuteronoma 18:10, 11.

Ki kabakalañi Mulimu ha n’a bulezi zeo? Haki kabakala kuli u bata ku lu tima lika ze tusa. Jehova n’a file sicaba sa hae milao yeo kakuli n’a ba lata mi n’a sa lati kuli ba be mwa butanga bwa sabo ni litumelo za lififi. Kono u kupa batanga ba hae ku mu kupa ze ba bata. Ki Mufani wa “mpo ye nde kaufela, ni mpo ye petehile kaufela.” (Jakobo 1:17) Muapositola Joani n’a kolwisize balapeli sina yena kuli: “Se lu kupa lwa si amuhela ku [Mulimu], kakuli lu ya ka litaelo za hae, mi lu eza ze mu kolisa.”—1 Joani 3:22.

Mioya Ye Maswe Bo?

Baloi ba bañata ba lumelelana ni Bibele mwa taba ya kuli mioya ye maswe i teñi. Mwa taba ye ñwi, muyemeli wa buloi u lemusa kuli: “Mioya ye maswe i teñi: Ya fumaneha, mwa liluko le li sa bonwi ili le li bapanyeha ku la luna, mo ku na ni ze pila. . . . Lipulelo za kuli ‘Moya o Maswe’ ni ‘Mudimona’ ki ze nepahezi luli. Mioya yeo i tiile hahulu. . . . Ye mwa mufuta o butali ka ku fitisisa . . . ya kona ku kena mwa liluko la luna (haiba mutu a i fa kolo). . . . Ya kona ku kena mwa mubili wa mina. . . . , mane ni ku mi zamaisa ka sipimo se siñwi. Ee, inge ona cwalo mo ku bulelezwi mwa makande a kale a ku kenwa ki Badimona.”

 Mwa miteñi ya likezahalo ze mwa Bibele, ku kenwa ki badimona ne ku nyandisize batu ka linzila ze fitana-fitana. Ba bañwi be ne ba kenwi ki ona ne ba sa koni ku bulela, ba bañwi ne ba bile libofu, ba bañwi ne ba pulumukile, mi ba bañwi ne ba bile ni m’ata a’ fita a butu. (Mateu 9:32; 12:22; 17:15, 18; Mareka 5:2-5; Luka 8:29; 9:42; 11:14; Likezo 19:16) Fokuñwi manyando ao ne a ba a matuna ni ku fita mutu ha n’a kenwa ki badimona ba sikai ka nako ye swana. (Luka 8:2, 30) Luli kanti ku na ni mabaka a mande Jehova ha lemusa batu kuli ba ikambuse kwa buloi ni likezo ze ñwi za lififi.

Bulapeli bo bu Tomile fa Niti

Ba bañata ba ikenya mwa buloi kakuli bu bonahala ku ba bulapeli bo bu sa sinyi, bo bu tusa, ili bwa za lika za ka taho. Mwa libaka ze ñwi se bu amuhelwa. Ha bu sabiwi. Kono se bu keshebiswa. Mwa miinelo m’o ku sa ketuka litumelo ze sienyi ku isa batu ba bañata kwa ku lumela nihaike mihupulo ye sisimuna mubili, buloi se bu fitile fa ku kutekehanyana.

Luli bulapeli se bu atile kuli mane mutu u kona ku noma bo bu mu swanela inge fa musika, sina batu mo ba lekelanga makatulo. Ka ku fapahana, Jesu n’a bulezi kuli ku na ni liketo ze peli fela. N’a ize: “Mu kene ka munyako o kumbani; kakuli munyako wa Sinyeho u atami, mi nzila ye ya mwateñi i atami, mi ba ba kena mwateñi ki ba bañata. Kakuli munyako wa bupilo wa kumbana, nzila ye ya mwateñi ki ye sisani, mi ki ba banyinyani ba ba i fumana.” (Mateu 7:13, 14) Lu lukuluhile ku iketela munyako o lu bata ku kena ku ona. Kono bakeñisa kuli keto yeo i ama bupilo bwa luna bwa kamita, ki keto ya butokwa hahulu. Kuli lu be ni liseli la kwa moya, lu lukela ku ndongwama nzila ya niti—yona nzila ye fumanwa fela mwa Linzwi la Mulimu, yona Bibele.

[Siswaniso se si fa likepe 5]

Ba bañata kacenu b’a nga kuli buloi ki bulapeli bwa za ka taho ili bo bu sa sinyi

[Siswaniso se si fa likepe 6]

Kamita mabibo se a nahanezwi ku ba a swalisani ni za m’ata a sa zibwi

[Siswaniso se si fa likepe 6]

Kana baloi ba eza tato ya Diabulosi ba sa zibi?

[Maswaniso a fa likepe 7]

Bibele i zibahaza nzila ya niti