Linawenga Ze Tabisa Ze Kutekisa Jehova

Bo Welsh Ni Elthea Ne Ba Nyalanezi Mwa Soweto, Kwa South Africa, Ka 1985. Ka Nako Ni Nako, Ba Talimanga Mwa Buka Ya Bona Ya Maswaniso A Sinawenga Hamoho Ni Mwan’a Bona, Zinzi, Ili Ku Hupula Lizazi Le Li Tabisa Leo. Zinzi U Lata Ku Punda Fa Maswaniso Be Ne Ba Tile Kwa Sinawenga Mi Sihulu U Lata Maswaniso A Bom’ahe Ba Ba Apezi Hande.

SINAWENGA ne si kalile ka ngambolo ya linyalo ye n’e fezwi mwa muyaho wa nyangela mwa Soweto. Kihona sikwata sa ba banca ba Sikreste ba opela lipina za ku lumbeka Mulimu ka miopelelo ye mine ye zamaelela. Ku tuha f’o, be ne ba tile ha ne ba nze ba ikola sico, tepu ya lipina za Mubuso ne i nze i lilela mwatasi. Ne ku si na bucwala, lipina za mulumo o pahami kamba ku bina. Kono be ne ba tile ne ba ikozi sango ni ku kandelela bosinyalana. Sinawenga mutumbi ne si tandile lihora ze bat’o ba ze talu. Raymond, eluda wa Sikreste, n’a ize: “Ni ka hupulanga sinawenga sani ka tabo.”

Ha ne ba nyalana, bo Welsh ni Elthea ne li babeleki ba baitateli kwa mutai wa South Africa wa Watch Tower Bible and Tract Society. Ne ba sa koni ku eza sinawenga se situna. Bakreste ba bañwi ba ikatulezi ku tuhela bukombwa bwa ka nako ye tezi ni ku kena mibeleko kuli ba fumane mali a ku ezisa sinawenga se situna. Kono bo Welsh ni Elthea ha ba inyazi kuli ne ba ketile ku eza sinawenga se sinyinyani kakuli ne ku ba konisize ku zwelapili ku sebeleza Mulimu ba li likombwa za ka nako ye tezi ku fitela Zinzi a pepiwa.

Kono ku cwañi bosinyalana ha ba keta kuli kwa sinawenga sa bona ku be ni lipina za silifasi ni ku bina? Ku cwañi haiba ba bata kuli ku be ni veine kamba bucwala? Ku cwañi haiba ba kona ku eza sinawenga se situna? Ba kona ku ikolwisa cwañi kuli mukiti u ka ba o tabisa ili o’ swanela balapeli ba Mulimu? Lipuzo zeo li tokwa ku nyakisiswa ka tokomelo, kakuli Bibele i laela kuli: “Niha mu ca, niha mu nwa, niha mu eza nto ye ñwi, mu eze linto kaufela kuli Mulimu a lumbekwe ka zona.”—1 Makorinte 10:31.

Ku Pima Mikiti Ye Lilata

Sinawenga si swanela ku tabisa luli. Kono ku tula tikanyo ni ku eza hahulu mikiti ye lilata ku tisa kozi ye tuna. Kwa linawenga ze ñata za ba ba si Lipaki, ku ezahalanga lika ze sa kutekisi Mulimu. Ka mutala, batu ba nwanga macwala ku fitela ba kolwa. Ka bumai, nto yeo se i ezahezi mane ni kwa linawenga ze ñwi za Sikreste.

Bibele i lemusa kuli “bucwala bu na ni lilata.” (Liproverbia 20:1) Linzwi la Siheberu le li tolokilwe kuli “lilata” li talusa ku “yowilikana ko kutuna.” Haiba bucwala bu kona ku ezisa mutu a li muñwi ku taza lilata, mu nahane lilata le bu kona ku ezisa batu ba bañata ba ba kopana hamoho ni ku nwa ku fiteleza! Kaniti, mikiti ye cwalo i kona ku isa ka bubebe kwa “butahwa, ni [mikiti ye lilata, NW], ni ze ñwi ze cwalo,” ili zeo Bibele i bulela kuli ki “misebezi ya nama.” Ze cwalo li kona ku tisa kuli ba ba li eza ba ba sa baki ba si ke ba fumana bupilo bo bu sa feli mwa Mubuso wa Mulimu.—Magalata 5:19-21.

Linzwi la Sigerike le li tolokilwe kuli “mikiti ye lilata” ne li itusisizwe ku talusa mundandwe wa ba banca ba ba kozwi hanyinyani ba ba opela, ku bina, ni ku liza lipina mwa mukwakwa.  Haiba kwa sinawenga batu ba itupwaela macwala, mi haiba ku lizwa lipina za mulumo o pahami mi kwa binwa maswe, u zibe ku na ni kozi luli ya kuli sinawenga seo si ka fetuha ku ba inge mukiti o lilata. Mwa muinelo o cwalo, ba ba si na buiswalo ba kana ba kena ka bubebe mwa muliko ni ku eza misebezi ye miñwi ya nama ye cwale ka ‘buhule, mikwa ye masila, bubelete, ni ku ba ni buhali.’ Ku kona ku ezwañi kuli misebezi ye cwalo ya nama i si ke ya sinya bunde bwa sinawenga sa Sikreste? Kuli lu alabe puzo yeo, ha lu nyakisiseñi seo Bibele i bulela ka za sinawenga se siñwi.

Sinawenga Kwa N’a Fumanehile Jesu

Jesu ni balutiwa ba hae ne ba memilwe kwa sinawenga kwa Kana wa kwa Galilea. Se ba ya kwateñi, mi Jesu mane a yo ekeza kwa bunde bwa mukiti wo. Veine ha ne i taezi, a eza ka makazo veine ye ñwi ye munati ka ku fitisisa. Ku si na kakanyo munyali ya itebuha ni lubasi lwa hae ne ba itusisize ye n’e siyezi hamulaho wa sinawenga.—Joani 2:3-11.

Ku na ni lituto ze ñwi ze lu kona ku ituta ka za sinawenga kwa n’a fumanehile Jesu. Tuto ya pili kikuli Jesu ni balutiwa ba hae ne ba si ka itahela fela kwa mukiti wa linyalo. Bibele i bulela hande-nde kuli ne ba memilwe. (Joani 2:1, 2) Mi hape, mwa liswanisezo ze peli ka za mikiti ya linyalo, Jesu n’a bulezi ka ku kuta-kutela kuli be ne ba tile ne ba memilwe.—Mateu 22:2-4, 8, 9; Luka 14:8-10.

Mwa linaha ze ñwi, mañi ni mañi mwa silalanda u ikutwanga ku lukuluha ku ya kwa mukiti wa linyalo niha memilwe kamba kutokwa. Kono nto yeo i kona ku tisa butata bwa za mali. Bosinyalana ba ba si ka fuma ba kana ba kena mwa likoloti ilikuli ba leke lico ni lino ze ñata za ku fepa ka zona batu ba bañata-ñata. Kacwalo, haiba bosinyalana ba Sikreste ba lela ku ba ni mukiti o munyinyani ko ku fumaneha fela ba ba ketilwe, Bakreste ba bañwi ba ba si ka memiwa teñi ba swanela ku utwisisa ni ku kuteka nto yeo. Munna yo muñwi ya n’a nyalezi mwa Cape Town, kwa South Africa, u hupula kuli n’a memile b’a 200 kwa sinawenga. Kono ne ku tile b’a 600, mi lico za fela ka bubebe-bebe. Ku be ne ba si ka memiwa, ne ku na ni bapoti ba ba kwana mwa mbasi mutumbi, be ne ba potiswa mwa Cape Town kwa mafelelezo a viki yeo ya sinawenga. Mupotisi wa batu bao n’e li muhabo munyaliwa mi n’a ikutwile kuli n’a na ni tukelo ya ku tahelela ni sikwata mutumbi ku si na niheba ku zibisa munyaliwa kamba munyali!

Haiba ha ku si ka bulelwa kuli ya lata kaufela wa kona ku fumaneha kwa mukiti, mulateleli wa niti wa Jesu n’a ka pima ku ya kwa mukiti wa linyalo kwa si ka memiwa ni ku abana kwa lico ni lino ze lukiselizwe ba ba memilwe. Ba ba bata ku ya ba si ka memiwa ba swanela ku ipuza kuli, ‘Kana ku ya kwa mukiti wa linyalo wo ha ku bonisi kutokwa lilato ku ba ba nyalana? Kana ha ni na ku tisa filikanyo ni kuli ba bañwi ba si ke ba ikola mukiti wo?’ Ku fita ku nyema kuli h’a si ka memiwa, Mukreste ya utwisisa a kana a fitisa ka lilato manzwi a ku kandelela bosinyalana ni ku ba lakaleza mbuyoti ya Jehova. Mane n’a kana a lela ku tusa bosinyalana ka ku ba lumela mpo ye ka ekeza kwa tabo ya fa lizazi la sinawenga sa bona.—Muekelesia 7:9; Maefese 4:28.

Muzamaisi Ki Mañi?

Mwa likalulo ze ñwi za Africa, bahabo mutu ba bahulu ki bona ba ba lukisanga za sinawenga. Bosinyalana ba kana ba itebuha nto yeo, kakuli i ba imulula kwa butata bwa za mali. Hape ba kana ba ikutwa kuli ku ba tusa ku sa ikalabela ka za se si ka ezahala kaufela. Nihakulicwalo, ba si ka amuhela kale tuso ifi kamba ifi ku bahabo bona ba ba bata ku tusa, bosinyalana ba swanela ku ikolwisa kuli maikuto a bona a ka kutekiwa.

Jesu niha n’a li Mwan’a Mulimu ya n’a “zwile kwa lihalimu,” ha ku na se si bonisa kuli n’a ipeile m’ata ni ku zamaisa lika ze ñata kwa sinawenga sa kwa Kana. (Joani 6:41) Taba ya Bibele i lu bulelela kuli mutu yo muñwi n’a ketilwe ku ba “muabi wa lico.” (Joani 2:8) Mi yena munna y’o, n’a ikalabela ku toho ya lubasi yo munca, yena munyali.—Joani 2:9, 10.

 Bahabo mutu ba Bakreste ba swanela ku kuteka toho ya lubasi lo lunca ya ketilwe ki Mulimu. (Makolose 3:18-20) Ki yena ya swanela ku zamaisa ze ezahala fa sinawenga sa hae. Ku libelelwa kuli munyali u ka ba mutu ya utwisisa mi, haiba kwa konahala, u ka kuteka maikuto a munyaliwa wa hae, bashemi ba hae, ni makwenyan’a hae. Kono haiba bahabo mutu ba tundamena ku eza litukiso ze ba sa lati bosinyalana, f’ohe bosinyalana ba kana ba hana ka likute tuso ya bona ni ku lifela sinawenga sa bona se sinyinyani. Ka nzila yeo, ha ku na se si ka ezahala se ba ka inyazanga bosinyalana. Ka mutala, kwa sinawenga se siñwi sa Bakreste mwa Africa, muhabo mutu y’a si mulumeli ya n’a ketilwe ku ba mubuleli wa fa mukiti n’a pailezi bokukululu ba ba shwile!

Fokuñwi, bosinyalana ba zwanga fa mukiti wa linyalo pili u si ka fela kale. Ha ku ba cwalo, munyali u swanela ku lukisa kuli batu ba bañwi ba ikolwise kuli likuka za Bibele za latelelwa ni kuli mukiti u fela ka nako ye swanela.

Ku Lelela Cimo ka Tokomelo ni Buitikaneleli

Ku bonahala kuli ne ku na ni lico ze ñata ze nde kwa sinawenga kwa n’a fumanehile Jesu, kakuli Bibele i bulela kuli ne li mukiti wa linyalo. Sina mo se lu bonezi, hape ne ku na ni veine ye ñata. Ku si na kakanyo, ne ku na ni lipina ze swanela ni ku bina ko kunde kakuli Majuda ne ba ezanga zeo kamita. Jesu n’a bonisize nto yeo mwa swanisezo ya hae ye tumile ya mwana wa sisinyi. Ndate ya fumile wa mwa swanisezo yeo n’a tabezi hahulu ku kuta kwa mwan’a hae ya n’a bakile kuli mane n’a ize: “Lu ce, lu itabise.” Mi Jesu n’a bulezi kuli kwa mukiti wo ne ku “mbetiwa, ni ku binwa.”—Luka 15:23, 25.

Kono ka ku lemuseha, Bibele ha i buleli ka ku nonga kuli kwa sinawenga sa kwa Kana ne ku na ni lipina ni ku bina. Mane, ku bina ha ku bulelwi mwa litaba kaufela za mwa Bibele ka za linawenga. Ku bonahala kuli kwa batanga ba Mulimu ba ba sepahala ba mwa miteñi ya ze mwa Bibele, ku bina ne li kwa ka siwela fela mi n’e si kalulo ye tuna ya linawenga za bona. Kana ku na ni se lu kona ku ituta ku seo?

Kwa linawenga ze ñwi za Bakreste mwa Africa, ku itusiswanga liwayalesi ze tuna za malaiti. Lipina li kona ku lizwa ka mulumo o pahami kuli mane ba ba tile ha ba koni ku ambolisana hande. Fokuñwi lico za taelanga luli kono batu ha ba tuhelangi ku bina. Ku bina ko ku cwalo ku fitanga fa ku tula tikanyo. Ku fita ku ba mukiti wa linyalo, mikiti ye cwalo i kana ya fetuha mikiti ya ku bina. Hape lipina za mulumo o pahami li bizanga bafilikanyi, ili batu ba ba taha ba si ka memiwa.

Bakeñisa kuli taba ya Bibele ya za linawenga ha i koñomeki lipina ni ku bina, seo si swanela ku etelela bosinyalana ba ba lela ku eza sinawenga se si ka kutekisa Jehova. Niteñi, linawenga ze sikai ha ne li itukisezwa cwanoñu fa kwa mboela wa Africa, ba banca ba Sikreste be ne ba ketilwe ku ba basindeketi ba munyali ni munyaliwa ne ba tandile lihora ze ñata ba nze ba itukiseza mibinelo ye t’ata. Ka likweli-kweli, ne ba tandile nako ye ñata-ñata inze ba eza cwalo. Kono Bakreste ba tokwa ku ‘yolisa linako’ kuli ba eze “linto ze nde ku fita,” ze cwale ka musebezi wa ku kutaza, ku ituta Bibele, ni ku ya kwa mikopano ya Sikreste.—Maefese 5:16; Mafilipi 1:10.

Buñata bwa veine ya n’a ezize Jesu bu bonisa kuli sinawenga sa mwa Kana ne li se situna luli. Kono lwa kona ku kolwa kuli mukiti wo ne si o lilata ni kuli be ne ba tile kwateñi ne ba si ka nwa hahulu sina mo ne ku belanga kwa linawenga ze ñwi za Majuda. (Joani 2:10) Lu kona ku ziba cwañi cwalo? Kakuli Mulena Jesu Kreste n’a li teñi kwateñi. Kwa batu kaufela, Jesu ki yena ya n’a ka latelela hahulu mulao  wa Mulimu o hanisa litwaelano ze maswe, o’ li: “U si ke wa twaelana ni sitakwa.”—Liproverbia 23:20.

Kacwalo, haiba bosinyalana ba keta ku ba ni veine kamba bucwala kwa sinawenga sa bona, ba swanela ku lukisa kuli ku be ni ba ba ka okamela hahulu nto yeo. Mi haiba ba bata kuli ku be ni lipina, ba lukela ku keta ze swanela ni ku bona kuli mutu yo muñwi u talima za mulumo. Ba ba memilwe ha ba swaneli ku tuhelelwa ku tisa lipina ze sa swaneli kamba ku ekeza mulumo ka ku tula tikanyo. Haiba ku ka binwa, ibe ka likute ni ka buiswalo. Haiba bahabo mutu ba ba si balumeli kamba Bakreste ba ba si ka hula kwa moya ba bina ka kutokwa likute kamba ka nzila ye masila, munyali a kana a cinca pina kamba ku kupa ka maseme kuli ku bina ku fele. Hakusicwalo sinawenga si kona ku fetuha mukiti o lilata ni ku sitatalisa ba bañwi.—Maroma 14:21.

Kabakala likozi ze banga mwa mifuta ye miñwi ya cwale ya mibinelo, lipina za milumo ye pahami, ni ku inwela macwala batu mo ba latela, banyali ba Sikreste ba bañwi ba ikatulezi ku sa li eza kwa linawenga za bona. Ba bañwi ba nyazelizwe ku eza cwalo, niteñi ba swanela ku babazwa kabakala takazo ya bona ya ku pima nto ifi kamba ifi ye kona ku swabisa libizo la Mulimu le li kenile. Banyali ba bañwi bona ba lukisanga ku ba ni lipina ze swanela, nako ya ku bina, ni bucwala bo bunyinyani. Mo ku bela kaufela, munyali u ka ikalabela ka za z’a tuhelela ku ezahala kwa sinawenga sa hae.

Mwa Africa, ba bañwi ba ba si ka hula kwa moya ba nyazanga linawenga za Sikreste ze kutekeha ni ku bulela kuli li swana inge ku ya kwa sililo. Kono wo haki mubonelo o itikanelezi. Misebezi ya nama ya sibi i kana ya tisa munyaka ka nakonyana, kono i siyelanga Bakreste mazwalo a’ tabehile ni ku shwaulisa libizo la Mulimu. (Maroma 2:24) Kono moya o kenile wa Mulimu ona u tahisa tabo ya luli. (Magalata 5:22) Bosinyalana ba Sikreste ba bañata ba hupulanga ka tabo lizazi la bona la sinawenga, ka ku ziba kuli ne li mukiti o tabisa mi ne u si ka ‘beela mutu sitataliso.’—2 Makorinte 6:3.

Bo Welsh ni Elthea ba sa hupula manzwi a mande a mañata a bahabo bona ba ba si balumeli be ne ba tile kwa sinawenga sa bona. Yo muñwi n’a ize: “Ha lu sa lata linawenga ze lilata za kacenu. Ne ku tabisa luli ku fumaneha kwa sinawenga se sinde se si fapana ni zeo.”

Sa butokwa hahulu kikuli, linawenga za Sikreste ze tabisa ni ku kutekeha li kutekisa Musimululi wa linyalo, Jehova Mulimu.

[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 32]

MUKOLOKO WA KU TATUBA ZA MUKITI WA LINYALO

• Haiba mu ka kupa wahabo mina ya si mulumeli kuli a bulele manzwi a mañwi, kana mu ikolwisize kuli h’a na ku tahisa sizo se siñwi sa buhedeni?

• Haiba ku ka lizwa lipina, kana mu ketile fela ze swanela?

• Kana lipina za mina li ka lizwa ka mulumo o itikanelezi?

• Haiba ku bina ku lumelezwa, kana ku ka eziwa ka likute?

• Kana bucwala bu ka fiwa ka ku sa tula tikanyo?

• Kana batu ba bañwi ba ka okamela mo bu abelelwa?

• Kana mu tomile nako ye nde ye u ka fela mukiti wa linyalo?

• Kana ku ka ba ni batu ba ba ka bona teñi kuli lika li ezwa ka swanelo ku fitela kwa mafelelezo?