Lipina Ze Tabisa Mulimu

Lipina li talusizwe ku ba zona “za kale ka ku fitisisa ili zona ze eziwa ka taho ka ku fitisisa kwa lika za bukwala kaufela.” Sina puo, lipina ki mpo ye makaza ye bonisa shutano ye mwahal’a batu ni lifolofolo. Lipina za nyangumuna. Li kona ku tabisa mwa lizebe, ku yambaela mwa munahano, mi sihulu, lipina li kona ku tabisa Mulimu.

KA MO i boniseza Bibele, Maisilaele ne li batu ba ba bukwala kwa lipina. Hatiso ye bizwa Unger’s Bible Dictionary i talusa kuli lipina ne li “nto ya bukwala ye n’e atile mwa linako za kwakale za ze mwa Bibele.” Mwa bupilo bwa bona bwa ka zazi ni zazi, ne ba opelanga ni ku liza lipina mwa bulapeli bwa bona. Kono manzwi a batu ki ona a n’a itusiswa hahulu ni ku fita.

Mwahal’a Malivi, Mulena Davida n’a ketile bayemeli kuli ba eze “musebezi wa ku opela” kwa tabernakele, pili tempele ya n’a yahile Salumoni mwan’a hae i si ka kakulwa kale. (1 Makolonika 6:31, 32) Aleka ya bulikani, ye n’e yemela ku ba teñi kwa Jehova, ha ne i fitile mwa Jerusalema, Davida a lukisa kuli Malivi ba bañwi ba ‘lapele, ni ku itumela, ni ku lumbeka Jehova.’ Ba opela lipina za bona inze ba liza “tumbuli ni liharepa . . . likambeliso za mulumo o mutuna . . . [ni] litolombita.” Bona batu bao ne ba “ketilwe ka mabizo, kuli ba n’o lumbeka [Muñ’a] Bupilo, kakuli sishemo sa hae ki sa kamita.”—1 Makolonika 16:4-6, 41; 25:1.

Manzwi a’ li “sishemo sa [Mun’a] Bupilo ki sa kamita” a fumaneha hañata mwa Lisamu, yona buka ya Bibele y’e ngiwa ku ba ya Lipina. Ka mutala, manzwi ao ki ona a’ li kalulo ya bubeli ya litimana kaufela ze 26 za Samu 136. Muituti yo muñwi wa za Bibele u talusa kuli, “bukuswani bwa ona manzwi ao bu a konisa ku opelwa ki batu ka bunolo. Ya s’a utwile kaufela n’a kona ku a hupula.”

Manzwi a ñozwi fahalimw’a lisamu a bonisa kuli liliziso ne li itusiswa hahulu. Samu 150 i bulela za tolombita, harepa, tulupanyana,  pala, ni likambeliso, hamoho ni liopeliso za likwele. Nihakulicwalo, se si tokwahala hahulu ki manzwi a batu. Timana 6 i eleza kuli: “Se si buyela kaufela, si lumbeke [Muñ’a] Bupilo. A mu lumbeke [Muñ’a] Bupilo.”

Ka ku ba kuli lipina li bonisa maikuto a luna, maswabi mwa linako za ze mwa Bibele n’a tahisanga lipina za malilo kamba za manzwi a’ kutela-kutela. Kono muopelelo o cwalo ne u si ka ata mwahal’a lipina za Maisilaele. Encyclopedia ya Bibele ye bizwa Insight on the Scriptures * i talusa kuli: “Ki mwa pina ya malilo fela mo ne ku ka tabelwa ku itusisa manzwi a’ kuta-kutela. Hañata ne ku tabelwa mulumo wa pina kamba ku cinca kwa ona. Hape ne ku tabelwa koñomeko ya linzwi tenyene.”

Jesu ni baapositola ba hae ne ba opelezi Jehova milumbeko busihu bwa lizazi pili Jesu a si ka shwa kale, mi kaniti ne ba itusisize manzwi a Lisamu za Hallel. (Lisamu 113-118) Nto yeo luli i lukela ku ba ye n’e konisize balutiwa ba Jesu ku tiyela lifu la Mulen’a bona! Fahalimw’a seo, katulo ya bona ya ku zwelapili ku ba batanga ba ba sepahala ba Ya Pahami ka ku Fitisisa wa pupo kamukana, Jehova, i lukela ku ba ye n’e ekezehile ha n’e ba opezi h’a keta-lizoho manzwi a’ li “kakuli sishemo sa hae ki sa kamita.”—Samu 118:1-4, 29.

Bakreste ba kwa makalelo ba kwa Efese ni kwa Kolose ne ba opelezi Mulimu ‘lisamu ni lipina.’ Ku zona zeo ne ba ekelize “lipina za Moya” ze ne ba opelelanga mwa lipilu za bona. (Maefese 5:19; Makolose 3:16) Ka lipina ni lipulelo, ne ba itusisize milomo ya bona ka ku swanela kwa ku eza milumbeko. Hailif’o Jesu n’a zibahalize kuli “mulomo u buleliswa ki se si tezi mwa pilu.”—Mateu 12:34.

Lipina Ze Sa Tabisi Mulimu

Haki lipina kaufela ze talusizwe mwa Bibele ze n’e tabisize Mulimu. Mu hupule se ne si ezahezi fa lilundu la Sinai, k’o Mushe n’a iz’o amuhela Mulao, o ne u kopanyeleza ni Milao ye Lishumi. Mushe ha n’a shetumukile ku zwa fa lilundu, n’a utwileñi? “Haki manzwi a bahali ba ba fenyize ba ba luluweza,” “[Haki] manzwi a ba ba tuzwi ba ba bokolola,” kono ki “manzwi a ba ba showela lipina.” Zeo ne li lipina za ku lapela maswaniso, ili kezo ye n’e ezisize kuli Jehova a nyeme, mi seo ne si tahisize kuli b’a 3,000 ku bona baopeli bao ba timezwe.—Exoda 32:18, 25-28.

Nihaike batu ba kona ku panga, ku liza, ni ku ikola lipina za mifuta kaufela, ha ku talusi kuli kaufel’a zona ki ze tabisa ku Mulimu. Kabakalañi? Paulusi muapositola wa Mukreste, u talusa kuli: “Kaufela ba ezize sibi, mi ba kauhezwi kwa kanya ya Mulimu.” (Maroma 3:23) Lizo za sihedeni za lupepo, tuto ya ku sa shwa kwa moyo, ni ku lapela Maria kuli ki yena “mahe Mulimu” hañata ki zona ze banga mabizo a lipina ze pangiwanga. Kono zona litumelo ni likezo zeo li shwaula Mulimu wa niti, kakuli li lwanisana ni ze ñozwi mwa Linzwi la hae le li buyelezwi, yona Bibele.—Deuteronoma 18:10-12; Ezekiele 18:4; Luka 1:35, 38.

Ku Eza Keto ye Nde ya Lipina

Ku eza keto mwahal’a lipina ze li teñi kwa kataza. Lipusu za ma-Compact disc li pangilwe ka nzila ye ezisa baleki ku leka mifuta kaufela ya lipina. Kono haiba mulapeli wa Mulimu u bata ku Mu tabisa, u ka eza ka tokomelo ni ku keta ka butali kuli a si ke a leka lipina za manzwi kamba za milumo ze tahisizwe ka litumelo za bulapeli za buhata kamba ze bulela za muzamao o maswe kamba za budimona.

Albert, ya n’a kile a sebeleza mwa Africa ka ku ba mulumiwa wa Mukreste, u talusa kuli ha n’a li k’o, n’a sa bangi hande ni sibaka sa ku liza piano. Kono n’a kuta-kutelanga ku liza matapa a matuna a sikai a n’a ile ni ona. H’a kutile habo, Albert cwale s’a li muokameli wa maeto mi u potelanga liputeho za Sikreste. H’a sa na hande nako ya ku teeleza kwa lipina. U talusa kuli, “muopeli ye ni lata ka ku fitisisa ki Beethoven. Mwahal’a lilimo ze s’e fitile, ni bile ni lipina z’a opezi za mifuta-futa.” U ikozi hahulu ku teeleza ku zona lipina zeo. Ki niti kuli mañi ni mañi u na ni lipina z’a lata, kono ka ku ba Bakreste lu hupula kelezo ya Paulusi ye li: “Cwale niha mu ca, niha mu nwa, niha mu eza nto ye ñwi, mu eze linto kaufela kuli Mulimu a lumbekwe ka zona.”—1 Makorinte 10:31.

 Lipina ni Buineelo

Nto ya pili ya n’a lata hahulu Susie ki lipina. U talusa kuli: “Ne ni kalile ku bapala piano inge ni na ni lilimo ze 6, violin inge ni na ni lilimo ze 10, mi harepa yona ne ni kalile ku i bapala inge ni na ni lilimo ze 12.” Hasamulaho, Susie n’a ile kwa sikolo se si bizwa Royal College of Music, mwa London, kwa England, kuli a yo ituta za harepa. Ka lilimo z’e ne, n’a lutilwe ki mulizi wa harepa wa mu-Spanish ya tumile, mi hasamulaho a ituta ka silimo si li siñwi kwa sikolo se si luta fela za lipina mwa Paris. A pasa hande hahulu ni ku ba muituti ya cuukile mwa lipina mi a fiwa mapepa a bonisa kuli n’a ziba ku liza harepa ni ku luta ku liza piano.

Susie a kala ku kopana mwa puteho ye ñwi ya Lipaki za Jehova mwa London. Teñi m’o, a fumana cisehelo ye buniti ni lilato mwahal’a Lipaki ba n’a kopana ni bona. Hanyinyani-hanyinyani, lilato la hae la ku lata Jehova la hula, mi cisehelo ya ku Mu sebeleza ya mu ezisa ku bata linzila za ku Mu sebeleza ka zona. Nto yeo ya tahisa kuli a ineele ni ku kolobezwa. Susie u talusa kuli: “Ku eza musebezi wa ku liza lipina ku tokwa kuli mutu a neele bupilo bwa hae kwa musebezi wo, kacwalo ne ni ziba kuli ku ineela ku talusañi.” Nako ya hae ya ku liza lipina ni sikwata se siñwi ya kala ku fukuzeha ha n’a nze a eza bukombwa bwa Sikreste bwa ku kutaza taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu ka ku latelela litaelo za Jesu.—Mateu 24:14; Mareka 13:10.

U ikutwa cwañi cwale, ka ku ba kuli u ba nga fela ni nako ye nyinyani ya ku liza lipina? U itumelela kuli, “fokuñwi na zwafanga kakuli ha ni na nako ye ñata ya ku liza lipina, kono ni sa lizanga liliziso za ka ni ku ikola lipina. Lipina ki mpo ye zwelela ku Jehova. Nako ye, ni ikolanga zona ni ku fita kakuli ni beya sebelezo ya hae mwa sibaka sa pili mwa bupilo bwa ka.”—Mateu 6:33.

Lipina ze Lumbeka Mulimu

Albert ni Susie hamoho ni Lipaki za Jehova ba bañwi ba ba bat’o eza 6 milioni ba lumbekanga Jehova Mulimu kamita ka lipina. Ko ku konahala, kwa mikopano ya Sikreste ye ezezwanga mwa Mandu a Mubuso a’ mwa linaha ze 234, ba kalanga ni ku feza mikopano ya bona ka ku opelela Jehova lipina. Ka linoto ze tuna ni ze nyinyani, milumo ye munati i zamaisa manzwi a’ tomile fa Mañolo a ku lumbeka Jehova Mulimu.

Baputehi kaufela ba opela ka ku tiisa h’a mufutumala kuli Jehova ki Mulimu ya na ni pabalelo (Pina 44). Ba opelela Jehova pina y’e mu lumbeka (Pina 190). Lipina za bona li bonisa tabo ni buikalabelo bo bu mwa sizwale sa Sikreste, bupilo bwa Sikreste, ni tulemeno twa Sikreste. Se si ekeza kwa tabo ya bona ki milizezo ye shutana-shutana ye ne ba itusisize Lipaki ba kwa Asia, Australia, Yurope, ni kwa Mutulo ni kwa Mboela wa America ha ne ba panga zona lipina zeo. *

Manzwi a pili a pina ya bulena ye n’e ñozwi mwa mazazi a walisamu a li: “A mu opeleleñi [Muñ’a] Bupilo pina ye nca; mu opelele [Muñ’a] Bupilo, mina ba ba yahile mwa lifasi kaufela. Mu opelele [Muñ’a] Bupilo, mu lumbeke Libizo la hae; mu taluse ku pilisa kwa hae ka zazi ni zazi. Mu bulele kanya ya hae mwahal’a macaba, ni ze komokisa za hae mwahal’a mishobo-shobo kaufela.” (Samu 96:1-3) Seo ki sona se ba eza Lipaki za Jehova mwa sibaka mo mu pila, mi ba mi mema kuli mu swalisane ni bona mwa ku opela yona pina yeo ya tumbo. Mu ka amuhelwa kwa Mandu a bona a Mubuso, ko mu kona ku ituta ku lumbeka Jehova ka lipina z’a tabela.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 20]

Ku opelela Jehova milumbeko