“Mina Kaufela Mu Bana Hamoho”

“Mu si ke mwa bizwa Rabbi; kakuli Muluti wa mina ki a li muñwi, Yena Kreste; mi mina kaufela mu bana hamoho.”—MATEU 23:8.

1. Ki taba mañi ye lu swanela ku nyakisisa?

“KI UFI ya swanela ku kutekiwa hahulu, mulumiwa kamba ya sebeleza fa Betele?” ki mona mwa n’a buzelize ha buniti musali yo muñwi wa Mukreste kwa linaha za bucabela. N’a buza mulumiwa ya zwa kwa Australia. Musali y’o n’a bata ku ziba ya swanela ku kutekiwa hahulu mwahal’a mulumiwa ya zwa kwa naha isili ni sikombwa wa naha yeo ya sebeza fa ofisi ye li mutai wa Watch Tower Society. Puzo ye si na kaiñole yeo, ye bonisa kuli sizo sa batu bao si lemuha hahulu mayemo a mutu, ne i patisize mulumiwa y’o. Kono puzo ya kuli yo mutuna ki mañi i zwelela fa takazo ya ku ziba litulo za batu ni susuezo ye ba na ni yona.

2. Lu swanela k’u nga cwañi balapeli sina luna?

² Yona takazo yeo ya ku ziba zeo haki ye nca. Mane ni balutiwa ba Jesu ne ba kananisananga ka za yo mutuna mwahal’a bona. (Mateu 20:20-24; Mareka 9:33-37; Luka 22:24-27) Ni bona ne ba zwa kwa sizo se si bat’o ba se si lemuha hahulu mayemo a mutu, sa Bujuda bwa mwa lilimo za mwanda wa pili. Ka ku nahana za nyangela ye cwalo, Jesu n’a elelize balutiwa ba hae kuli: “Mu si ke mwa bizwa Rabbi; kakuli Muluti wa mina ki a li muñwi, Yena Kreste; mi mina kaufela mu bana hamoho.” (Mateu 23:8) Lilumbatina la bulapeli le li cwale ka “Rabbi,” ye talusa “Muluti,” “li tisanga muikuhumuso ku ba ba na ni lona mi ba ikutwanga ku fita ba bañwi. Hape li shwisa ba ba si na lona muna ni ku ba tiseza ku ikutwa kuli ki ba kwatasi; mi moya ni tengamo kaufela ya lona i fapahanela kwahule ni ‘bunolo bo bu ku Kreste,’” ki mwa taluseza Albert  Barnes, caziba wa litaba za Bibele. Ee, Bakreste ba tokolomoha ku bizanga baokameli mwahal’a bona kuli “Eluda Ngete,” ka ku itusisa linzwi la “eluda” ku ba lilumbatina la ku colaula mutu ka lona. (Jobo 32:21, 22) Kwa neku le liñwi, maeluda ba ba sebelisa kelezo ya Jesu ba kuteka lilama ba bañwi ba puteho, sina Jehova ha kuteka balapeli ba ba sepahala ni Jesu Kreste ha kuteka balateleli ba hae ba ba sepahala.

Mutala wa Jehova ni wa Jesu

3. Jehova n’a kutekile cwañi libupiwa za hae za moya?

³ Nihaike kuli Jehova ki “Muambakani-ya-Pahami,” u kutekile libupiwa za hae ka ku li ama mwa misebezi ya hae ku zwa kwa makalelo. (Samu 83:18) Ha n’a bupile mutu wa pili, Jehova n’a sebelize ni Mwan’a hae wa libanda ya n’a “mu sebeleza” mwa mungendenge w’o. (Liproverbia 8:27-30; Genese 1:26) Mane Jehova ha n’a lelile ku bulaya Mulena Akabe ya maswe, n’a memile mangeloi a hae a kwa lihalimu kuli a fe maikuto ka mwa ka bulaelwa Akabe.—1 Malena 22:19-23.

4, 5. Jehova u kuteka cwañi batu b’a bupile?

⁴ Jehova ki yena Mubusi yo mutuna ka ku fitisisa mwa pupo kaufela. (Deuteronoma 3:24) Wa kona ku eza lika a sa buzi batu. Kono lu kana lwa bulela kuli wa ikisanga kwatasi, kuli a sebelisane ni bona. Walisamu yo muñwi n’a opezi kuli: “Ki mañi ya swana sina [Jehova, NW] Mulimu wa luna, ya yahile mwa mabaka a kwahalimu-limu, ya inamela ku ukumela ze mwa lihalimu ni lifasi? Ya maibile, u mu zwisa mwa liluli.”—Samu 113:5-8.

⁵ A si ka yundisa kale Sodoma ni Gomora, Jehova n’a teelelize kwa lipuzo za Abrahama mi a mu kolwisa kuli u ka eza se si lukile. (Genese 18:23-33) Nihaike kuli Jehova n’a zibile kale ko ne li libile lipuzo za Abrahama, n’a mu teelelize ka pilu telele ni ku amuhela muhupulo wa hae.

6. Ki sifi se ne si zwile mwa ku bonisa likute kwa Jehova Habakuki ha n’a buzize lipuzo?

⁶ Jehova hape n’a teelelize Habakuki, ya n’a buzize kuli: “Mawe [Muñ’a] Bupilo, ni ka biza ku Wena hakai u sa ni utwi?” Kana Jehova n’a ngile kuli puzo yeo i lwanisa tamaiso ya hae? Batili, n’a ngile kuli lipuzo za Habakuki za swanela, mi honaf’o a zibahaza mulelo wa hae wa ku tisa Makalade kuli ba t’o fitisa katulo. N’a kolwisize mupolofita y’o kuli ‘katulo ye polofitilwe yeo i ka bonahala.’ (Habakuki 1:1, 2, 5, 6, 13, 14; 2:2, 3) Ka ku isa pilu kwa lipilaelo za Habakuki ni ku mu alaba, Jehova n’a kutekile mupolofita y’o. Kacwalo, mupolofita ya n’a katazwa ki lipilaelo y’o a ba ni mwangalwa mi a taba, a sepile ka ku tala Mulimu ya mu pilisa. Seo si bonwa mwa buka ya Habakuki ye buyelezwi ye tisa kuli lu sepe hahulu Jehova kacenu.—Habakuki 3:18, 19.

7. Ki kabakalañi kalulo ya Pitrosi la Pentekonta ya 33 C.E. ha i na ni taluso ye tuna?

⁷ Jesu Kreste ki mutala o muñwi o munde wa ku kuteka ba bañwi. Jesu n’a bulelezi balutiwa ba hae kuli “mutu kaufela ya ka ni latula kwa batu, ni na ni ka mu latula ku Ndate.” (Mateu 10:32, 33) Kono busihu bw’a betekiwa, balutiwa ba hae kaufela ne ba mu fulalezi, mi muapositola Pitrosi a mu latula halalu. (Mateu 26:34, 35, 69-75) Jesu n’a nyakisisize taba ka butungi isi ku bona fela ze ne ezahezi mi a lemuha maikuto tota a Pitrosi, a ku baka ko ku buniti. (Luka 22:61, 62) Hamulaho wa mazazi a 51 fela, Kreste a kuteka muapositola ya bakile y’o ka ku mu fa ku yemela balutiwa ba Jesu b’a 120 fa lizazi la Pentekonta ni kuli a itusise sinotolo sa  pili sa “linotolo za mubuso.” (Mateu 16:19; Likezo 2:14-40) Pitrosi n’a filwe kolo ya ku ‘sikuluha, ku tiisa banabahabo.’—Luka 22:31-33.

Ku Kuteka ba mwa Lubasi

8, 9. Munna u kona ku likanyisa cwañi Jehova ni Jesu mwa taba ya ku kuteka musal’a hae?

⁸ Banna ni bashemi ba eza hande ha ba likanyisa Jehova ni Jesu Kreste ka mo ba sebeliseza m’ata a bona a tamaiso. Pitrosi n’a elelize kuli: “Mina banna, mu pilisane ni [basali ba mina] ka kutwisiso, kakuli musali ki piza ye fokola ku fita mina; mu ba kuteke.” (1 Pitrosi 3:7) Mu nahane kuli mu swala mukeke wa lizupa, o fokola ku fita wa kota. Kana ne mu si ke mwa u swala ka tokomelo? Munna u kona ku eza cwalo ka ku likanyisa Jehova, ku teeleza maikuto a musal’a hae ha atula za mwa lubasi. Mu hupule kuli Jehova n’a itusisize nako ye ñwi mwa ku nyakisisa taba ni Abrahama. Ka ku ba ya si ka petahala, munna a kana a palelwa ku bona tunango kaufela twa taba. Kacwalo neikaba nto ye butali ha n’a ka kuteka musal’a hae ka ku nyakisisa ha buniti maikuto a musali.

⁹ Mwa linaha m’o m’ata a banna a tiile hahulu, munna u swanela ku hupula kuli musal’a hae a kana a tokwa ku satalala hahulu kuli a kone ku talusa maikuto a hae. Mu likanyise Jesu mwa n’a sebelisanezi ni balutiwa ba hae ha n’a li fa lifasi-mubu. Balutiwa bao ne li ba sitopa se si ka ba munyaliwa wa hae kwapili. N’a ba lata, ili ku hupula bufokoli bwa bona bwa kwa mubili ni kwa moya mane ni pili ba si ka bulela kale butokwi bwa bona. (Mareka 6:31; Joani 16:12, 13; Maefese 5:28-30) Hape, mu be ni nako ya ku bonisisa zeo bomusal’a mina ba sweli ku mi ezeza ni ze ba ezeza lubasi, mi mu bonise buitebuho ka manzwi ni ka likezo. Jehova hamohocwalo ni Jesu ne ba itebuhanga, ku babaza, ni ku fuyaula ba ba swanela. (1 Malena 3:10-14; Jobo 42:12-15; Mareka 12:41-44; Joani 12:3-8) Munn’a hae ha s’a bile Paki ya Jehova, musali yo muñwi wa Mukreste mwa naha ya kwa bucabela n’a ize: “Bomunn’a ka ne ba ni siyanga mwamulaho, ni nze ni lwezi lika kaufela. Cwale se ba lwalanga mikotana mi ba itebuha ze ni sweli ku eza fa ndu!” Manzwi a buitebuho bo bu buniti a tusa hahulu ku tiseza bomusal’a mina ku ikutwa kuli ki ba butokwa.—Liproverbia 31:28.

10, 11. Bashemi ba kona ku itutañi kwa mutala o munde wa Jehova ka mwa n’a sebelisanela ni sicaba sa Isilaele se ne si kwenuhile?

¹⁰ Bashemi ba swanela ku likanyisa mutala wa Mulimu ha ba sebelisana ni bana ba bona, sihulu ha ku tokwahala kalimelo. “[Muñ’a] Bupilo n’a lemusa Isilaele ni Juda” kuli ba bakele bumaswe bwa bona, kono ‘ba andalalisa milala ya bona.’ (2 Malena 17:13-15) Mane Maisilaele ba lika ku mu “shemba fela ka milomo ya bona, ni ku bulela mashano ka malimi a bona.” Bashemi ba bañata ba kana ba ikutwa kuli bana ba bona fokuñwi ba ezanga cwalo. Maisilaele ne ba “lika Mulimu” ni ku mu utwisa pilu butuku, ku mu swabisa. Niteñi, Jehova “Yena, ka mukekecima n’a swalelanga lifoso za bona, mi h’a si ka ba yundisa.”—Samu 78:36-41.

¹¹ Jehova mane n’a kupile Maisilaele kuli: “A mu tahe, lu lukise litaba, . . . Libi za mina, niha li ka ba ze fubelu sina mali, li ka fetuha ze sweu sina litwa.” (Isaya 1:18) Nihaike kuli Jehova n’a si ka fosa, n’a memile sicaba sa bakwenuheli ku t’o lukisa litaba. Ki mutala kwa bunde o ba swanela ku likanyisa bashemi ha ba sebelisana ni bana ba bona! Ha ku tokwahala, mu ba kuteke ka ku teeleza lineku la bona mwa taba, mi mu nyakisise ni bona mabaka ha ba swanela ku cinca.

12. (a) Ki kabakalañi ha lu swanela ku tokolomoha ku kuteka bana ba luna ku fita mo lu kutekela Jehova? (b) Ki sifi se si tokwahala kuli lu bukeleze ku kutekeha kwa bana ba luna ha lu ba kalimela?

¹² Ki niti kuli fokuñwi bana ba tokwa kalimelo ye tiile. Bashemi ne ba si ke ba tabela ku ba inge Eli, ya n’a ‘kuteka bana ba hae ku fita mwa n’a kutekela Jehova.’ (1 Samuele 2:29) Niteñi, banana ba tokwa ku bona lilato le li tisa kalimelo yeo. Ba swanela ku lemuha kuli bashemi ba bona ba ba lata. Paulusi u eleza bondate kuli: “Mu si ke mwa halifisa bana ba mina; kono mu  ba hulise ka ku ba lemusa, ni ka tuto ya Mulena.” (Maefese 6:4) Hailif’o ku boniswa kuli ndate u na ni m’ata ku mwana, sisupo se situna ki sa kuli ndate u tokwa ku hupula ku kuteka bana ka ku sa ba halifisa ka bubamba bwa hae. Ee, ku hupula ku kutekeha kwa bana ku tokwa nako ni buikatazo kwa bashemi, kono ze zwa mwa ku eza cwalo ki ze swanelwa ki buitomboli bo bu eziwa.

13. Bibele i’ nga cwañi basupali mwa lubasi?

¹³ Ku kuteka ba mwa lubasi ha ku feleli fela ku musal’a mutu ni bana ba hae. Lishitanguti le liñwi la kwa Japan li li: “Ha u supezi, u utwe bana ba hao.” Sisupo se si mwa lishitanguti leo ki sa kuli bashemi ba ba supezi ba tokolomohe ku fiteleza m’ata a bona a bushemi mi ba swanela ku lemuha ze bulelwa ki bana ba bona ba ba hulile. Hailif’o Mañolo a lumeleza bashemi ku kuteka bana ba bona ka ku ba utwa, bana ha ba swaneli ku ba ni kashwau kwa basupali ba ba mwa lubasi. Liproverbia 23:22 i li: “U si ke wa kenda m’aho h’a s’a supezi.” Mulena Salumoni n’a latelezi lishitanguti leo mi n’a kutekile m’ahe ha n’a mu atumezi ku t’o fitisa kupo. Salumoni a tomisa lubona lo luñwi kwa bulyo bwa lwa hae kuli a teeleze z’a n’a bata ku mu bulelela m’ahe wa musupali, Bati-Sheba.—1 Malena 2:19, 20.

14. Lu kona ku kuteka cwañi basupali mwa puteho?

¹⁴ Mwa lubasituna lwa luna lwa kwa moya, lu kona hande ku “beyana kwapili” mwa ku kuteka basupali ba mwa puteho. (Maroma 12:10) Ba kana ba sa koni ku eza mo ne ba ezeza kale, mi seo si kana sa ba zwafisa. (Muekelesia 12:1-7) Paki wa mutoziwa wa musupali ya n’a swelwi mwa sipatela ka nako ye ñwi a kile a talusa cwana kona ku zwafa k’o: “Ni libelezi hahulu lifu kuli ni kutele fa musebezi.” Ku lemuha ni ku kuteka ka swanelo basupali ba ba cwalo za kona ku tusa. Maisilaele ne ba laezwi kuli: “U yeme, ha u li fapil’a wa toho ye ize pululu, u kuteke munnamuhulu.” (Livitike 19:32) Mu bonise kuli mu bata ku tusa ba bañwi ka ku ezisa basupali ku ikutwa ku ba ni tuso ni ku itebuhiwa. ‘Ku yema’ ku kana kwa kopanyeleza ku ina ni ku ba teeleza ha ba kandeka ze ne ba petile kwamulaho. Ku eza cwalo ku ka kutekehisa basupali ni ku tusa hahulu bupilo bwa luna bwa kwa moya.

‘Mu Beyane Kwapili ka ku Fanana Likute’

15. Maeluda ba kona ku ezañi kuli ba kuteke ba ba mwa puteho?

¹⁵ Ba mwa puteho ba eza hande hahulu maeluda ha ba ba tomela mutala o munde. (1 Pitrosi 5:2, 3) Niha ba patehile hahulu, maeluda ba ba na ni pabalelo ba nga muhato wa ku atumela banana, litoho za mabasi, bome ba makwasha, bom’a lubasi, ni basupali, ibe kuli batu bao ba na ni butata kamba cwañi. Maeluda ba teeleza ze ba bulela ba ba mwa puteho mi ba ba babaleza ze ba eza. Eluda ya lemuha lika ili ya fa maikuto a buitebuho ka z’a eza muzwale kamba kaizeli u likanyisa Jehova, ya itebuha libupiwa za hae za fa lifasi-mubu.

16. Ki kabakalañi ha lu swanela k’u nga kuli maeluda ba swanelwa ki likute hamoho ni ba bañwi mwa puteho?

¹⁶ Ka ku likanyisa Jehova, maeluda ba fa mutala o munde mwa ku sebelisa kelezo ya Paulusi ye li: “Mu latane ba bañwi ni ba bañwi ka lilato la mutu ni munyan’a hae, inze mu beyana kwapili ka ku fanana likute.” (Maroma 12:10) Seo ne si ka ba t’ata kwa maeluda ba ba pila mwa linaha mo ku na ni sizo sa ku lemuha hahulu mayemo a mutu. Ka mutala, mwa naha ye ñwi ya kwa bucabela, ku na ni manzwi a mabeli a’ talusa “muzwale,” le liñwi la tompehisa mi le liñwi ki le li si ka ipitela. Ku t’o fita cwanoñu fa, ba mwa liputeho ne ba biza maeluda ni ba  bahulu ku bona ka pulelo ye tompehisa, ba nze ba itusisa ye si ka ipitela ku ba bañwi. Kono ne ba susuelizwe ku itusisanga le li si ka ipitela ku b’ote kakuli Jesu n’a bulezi kuli “mina kaufela mu bana hamoho.” (Mateu 23:8) Nihaike kuli mwa linaha ze ñwi shutano ne i si ke ya itunumanela cwalo, luna kaufela lu tokwa ku lemuha tengamo ya butu ya ku keta batu ka mayemo mwa bupilo.—Jakobo 2:4.

17. (a) Ki kabakalañi maeluda ha ba swanela ku atumeleha? (b) Maeluda ba kona ku likanyisa ka linzila lifi Jehova mwa ku sebelisana kwa bona ni ba mwa puteho?

¹⁷ Ki niti kuli Paulusi n’a lu susuelize k’u nga maeluda ba bañwi kuli ba swanela “ku kutekiwa mane ku fita,” kono isali mizwale. (1 Timotea 5:17) Haiba lu kona ku ‘sutelela ka sepo ye tuna kwa lubona lwa sishemo’ sa Mubusi wa mwa Pupo Kamukana, lu kona ku palelwa cwañi ku atumela maeluda, ba ba lukela ku likanyisa Jehova? (Maheberu 4:16; Maefese 5:1) Baokameli ba kana ba tatuba ku atumeleha kwa bona ka ku nyakisisa kuli ki hakai ba bañwi ba taha ku bona ku t’o bata kelezo kamba ku t’o akaleza lika. Mu itute kwa nzila yeo Jehova a amela ba bañwi mwa mingendenge ya hae. Wa kutekanga ba bañwi ka ku ba fa buikalabelo. Liakalezo ze ñwi ze fiwa ki Paki yo muñwi niha ne li kana za bonahala ku sa kona ku sebeza, maeluda ba swanela ku itumela kuli mutu y’o ki ya iyakatwa miinelo. Mu hupule Jehova mwa n’a ezelize ha n’a buzisiswa ki Abrahama ni ku tongokelwa ki Habakuki.

18. Maeluda ba kona ku likanyisa cwañi Jehova mwa ku sikulula ba ba tokwa tuso?

¹⁸ Bakreste ba bañwi ba tokwa ku sikululwa. (Magalata 6:1) Niteñi ki ba butokwa ku Jehova mi ba swanela ku eziwa ka ku kutekiwa. “Ya fa kelezo h’a ni eza ka likute, ni ikutwa ku lukuluha ku mu atumela,” ki mwa n’a bulelezi Paki yo muñwi. Batu ba bañata ba amuhelanga kelezo ha ba eziwa ka likute. Ku teeleza ba ba fosize ku kana kw’a nga nako, kono ku ba nolofaleza ku amuhela kelezo ye ba tokwa. Mu hupule Jehova mwa n’a nyakisiselize litaba ni Maisilaele ka ku kuta-kutela kabakala ku ba shwela makeke. (2 Makolonika 36:15; Tite 3:2) Kelezo ye fiwa ka ku utwela mutu butuku ni makeke i amuhelwa ka bunolo ki ba ba tokwa tuso.—Liproverbia 17:17; Mafilipi 2:2, 3; 1 Pitrosi 3:8.

19. Lu swanela k’u nga cwañi batu ba ba sa lumeli sina mo ba lumelela Bakreste?

¹⁹ Ku kuteka ba bañwi kwa luna ku ama ni ba ba kana ba ba mizwale ba luna kwapili. Batu ba ba cwalo ba kana ba ba ni bunya mwa ku amuhela lushango lwa luna cwale, kono lu sa tokwa ku ba ni pilu-telele ku bona ni ku lemuha ku kutekeha kwa bona ka ku ba batu. Jehova “h’a lati ba bañwi ha ba ka timela, kono u lata kuli kaufela ba kene mwa ku baka.” (2 Pitrosi 3:9) Lu swanela ku bona lika mwa li bonela Jehova. Kwa batu kaufela, lwa kona ku tatula nzila ya ku paka haiba lu lika kamita ku ba ni silikani kwa batu. Kono lu si libali ku tokolomoha liango ze kana za ba ni mabeta a kwa moya. (1 Makorinte 15:33) Niteñi, lu ‘eza hande’ batu, ili ku sa kenda ba ba sa lumeli ze lu lumela.—Likezo 27:3.

20. Mutala wa Jehova ni wa Jesu Kreste u swanela ku lu susueza ku ezañi?

²⁰ Ee, Jehova ni Jesu Kreste b’a nga mañi ni mañi wa luna kuli u swanela ku kutekiwa. Haike lu hupule kamita mo ba ezeza lika mi ni luna ka ku swana lu beyane kwapili mwa ku fanana likute. Mi haike lu hupule kamita manzwi a Mulen’a luna Jesu Kreste, a’ li: “Mina kaufela mu bana hamoho.”—Mateu 23:8.

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• Mu swanela k’u nga cwañi balapeli ba bañwi?

• Mutala wa Jehova ni Jesu u mi susueza cwañi ku kuteka ba bañwi?

• Banna ni bashemi ba kona ku kuteka cwañi ba bañwi?

• K’u nga Bakreste ba bañwi kuli ki mizwale ba bona ku tusa maeluda ku eza lika ka linzila lifi?

[Lipuzo za Tuto]

 [Siswaniso se si fa likepe 16]

Mu kuteke bomusal’a mina ka manzwi a buitebuho

[Siswaniso se si fa likepe 16]

Mu kuteke bana ba mina ka ku ba teeleza

[Siswaniso se si fa likepe 16]

Mu kuteke ba ba mwa puteho