Mu Nga Cwañi Sanda sa Luna sa Butokwa Hahulu?

“A mu tahe, mina ba ba fuyozwi ki Ndate, mu yole mubuso o n’o lukiselizwe mina haisamba lifasi li tomwa.”—MATEU 25:34.

1. Ki lika za mufuta mañi ze li sanda se ba yolile batu?

BATU kaufela ne ba yolile lika ze ñwi. Ba bañwi sanda se ba yolile mwendi ki bumbombo. Ba bañwi ki bunjebwe. Fokuñwi, kabakala zeo baikale ne ba iponezi ni ku ikutwela, ba hozisize bana ba bona sitoyo se situna ku ba mushobo o muñwi. Nihakulicwalo, ku na ni nto yeo kaufel’a luna lu na ni yona. Kaufel’a luna lu hozize sibi ku Adama, mutu wa pili. Sanda seo si isa kwa lifu.—Muekelesia 9:2, 10; Maroma 5:12.

2, 3. Kwa makalelo Jehova n’a konahalisize sanda mañi kwa bana ba bo Adama ni Eva, mi kiñi ha ne ba si ka si amuhela?

 ² Jehova, ka ku ba Ndate wa kwa lihalimu ya lilato, kwa makalelo n’a file batu sanda si sili-sili. N’a ba file sanda sa ku pila ku ya ku ile mwa bupetehi mwa Paradaisi. Bashemi ba luna ba pili, bo Adama ni Eva, ne ba na ni makalelo a petehile, a si na sibi. Jehova Mulimu n’a file batu mpo ya Lifasi-mubu. (Samu 115:16) N’a file simu ya Edeni kuli i be mutala wa mo ne ku ka bela mwa lifasi kaufela mi n’a file bashemi ba luna ba pili musebezi o munde, o tabisa. Ne ba na ni ku pepa bana, ku babalela lifasi-mubu hamoho ni limela ni lifolofolo za lona za mifuta-futa, ni ku yandululela Paradaisi mwa lifasi kaufela. (Genese 1:28; 2:8, 9, 15) Bana ba bona ne ba ka ba tusa ku eza cwalo. Ki sanda kwa bunde se ne ba ka kona ku fa bana ba bona!

³ Kono kuli ba ikole zeo kaufela, bo Adama ni Eva ni bana ba bona ne ba na ni ku ba ni silikani se sinde ni Mulimu. Ne ba swanela ku lata Jehova ni ku mu utwa, kono bo Adama ni Eva ne ba si ka itebuha za n’a ba file Mulimu mi ne ba si ka utwa taelo ya hae. Ne ba latehezwi ki lihae la bona la Paradaisi ni lika ze nde za n’a ba bulukezi Mulimu kwapili. Kabakaleo, ne ba sa koni ku fa bana ba bona lika zeo.—Genese 2:16, 17; 3:1-24.

4. Lu kona ku fumana cwañi sanda sa n’a icawisize Adama?

⁴ Ka sishemo, Jehova n’a ezize tukiso ya kuli bana ba bo Adama ni Eva ba kone ku amuhela sanda sa n’a icawisize Adama. Ka mukwa ufi? Ka nako ya Mulimu ye tomilwe, Mwan’a hae ka sibili, yena Jesu Kreste, n’a fanile bupilo bwa hae bo bu petehile kuli bana ba Adama ba tusiwe. Ka yona nzila yeo, Kreste n’a ba lekile kaufel’a bona. Nihakulicwalo, sanda ha si koni ku itahela fela ku bona. Ba tokwa ku amuhelwa ki Mulimu, mi seo si konahala ha ba bonisa tumelo mwa sitabelo sa Jesu se si lifela libi ni ha ba bonisa tumelo yeo ka ku ipeya ku utwa. (Joani 3:16, 36; 1 Timotea 2:5, 6; Maheberu 2:9; 5:9) Kana mupilelo wa mina u bonisa kuli mwa itebuha tukiso yeo?

Sanda Se Ne Si Filwe ka Abrahama

5. Abrahama n’a bonisize cwañi kuli n’a itebuha silikani sa hae ni Jehova?

⁵ Jehova ha n’a nz’a peta mulelo wa hae ka za lifasi-mubu, n’a sebelisani ni Abrahama ka nzila ye ipitezi. N’a laezi musepahali y’o ku zwa habo yena ni ku tutela kwa naha ya n’a ka supezwa ki Mulimu ka sibili. Abrahama n’a ipeile ku utwa, a sa bilaeli. Abrahama ha s’a fitile teñi, Jehova n’a bulezi kuli baikulu ba Abrahama, isi Abrahama ka sibili, ki bona be ne ba ka luwa naha. (Genese 12:1, 2, 7) Abrahama n’a ikutwile cwañi? N’a latile ku sebeleza Jehova ku si na taba ni kwa n’a ka mu isa kamba ka mwa n’a ka mu iseza teñi Mulimu. N’a bata kuli baikulu ba hae ba t’o amuhela sanda sa bona. Abrahama n’a sebelelize Jehova mwa naha ye n’e si ya habo ka lilimo ze 100, ku fitela a shwa. (Genese 12:4; 25:8-10) Kana ne mu ka eza cwalo? Jehova n’a bulezi kuli Abrahama ne li “mulatiwa” wa hae.—Isaya 41:8.

6. (a) Abrahama n’a bonisizeñi ha n’a itatezi ku eza mwan’a hae sitabelo? (b) Abrahama n’a kona ku siyela bana ba hae sanda sifi sa butokwa?

⁶ Abrahama n’a litezi lilimo-limo kuli a fiwe Isaka mwan’a hae ya n’a latile hahulu. Mushimani y’o ha s’a hulile ku fita fa butangana, Jehova a laela Abrahama ku nga mutangana y’o ni ku mu eza sitabelo. Abrahama n’a sa zibi kuli n’a tuha a eza nto yeo Mulimu ka sibili n’a ka eza ha n’a ka fa Mwan’a hae kuli a be tiululo; niteñi, n’a ipeile ku utwa mi n’a tuha a eza Isaka sitabelo ha n’a hanisizwe ki lingeloi la Jehova. (Genese 22:9-14) Jehova n’a s’a bulezi kale kuli lisepiso za hae ku Abrahama ne li ka talelezwa ka Isaka. Kabakaleo, Abrahama kaniti n’a lumela kuli, haiba ku tokwahala, Mulimu n’a ka zusa Isaka kwa bafu, nihaike kuli nto yeo ne i si ka eziwa kale ni kamuta. (Genese 17:15-18; Maheberu 11:17-19) Bakeñisa kuli Abrahama n’a si ka katwa nihaiba mwan’a hae, Jehova n’a ize: “Macaba kamukana a lifasi a ka fiwa mbuyoti ka lusika lwa hao.” (Genese 22:15-18) Seo ne si bonisa kuli Peu ye bulezwi kwa Genese 3:15, yena Mesiya wa mulamuleli, ne i  ka zwa mwa lusika lwa Abrahama. Seo luli ki sanda sa butokwa sa ku fana!

7. Bo Abrahama, Isaka, ni Jakobo ne ba bonisize cwañi kuli ne ba itebuha sanda sa bona?

⁷ Abrahama n’a sa zibi taluso ya za n’a eza Jehova ka nako yeo; mi ni mwan’a hae Isaka ni muikulyae Jakobo, be ne ba “ka ca ni yena sanda sa Sepiso” ne ba sa zibi taluso. Kono kaufel’a bona ne ba na ni sepo ku Jehova. Ne ba si ka isepisa ka mibuso ya mwa naha yeo kakuli ne ba libelela nto ye nde ku fita—ona “munzi o na ni mitomo ya niti, o Mulali ni Muyahi wa ona ki Mulimu.” (Maheberu 11:8-10, 13-16) Niteñi, haki bana kaufela ba Abrahama be ne ba itebuhile butokwa bwa sanda se ne si tile ka Abrahama.

Ba Bañwi Be Ne Ba Shwauzi Sanda

8. Isau n’a bonisize cwañi kuli n’a si ka itebuha butokwa bwa sanda sa hae?

⁸ Isau, mwan’a Isaka wa mweli, n’a si ka itebuha tukelo ya hae ya ku ba mweli. N’a si ka itebuha za Mulimu. Kacwalo, ka zazi le liñwi Isau ha n’a lapile, a lekisa tukelo ya hae ya ku ba mweli ku Jakobo munyan’a hae. N’a i lekisize bukai? Ka sico si li siñwi sa buhobe ni muapeelo wa linawa! (Genese 25:29-34; Maheberu 12:14-17) Sicaba seo Mulimu n’a ka taleleza ka sona sepiso ya hae ku Abrahama ne si simuluhile ku Jakobo, ya n’a beilwe libizo li sili ki Mulimu la Isilaele. Sanda seo ne si ba konisize ku fumana limbuyoti mañi?

9. Kabakala sanda sa bona sa kwa moya, bana ba Jakobo, kamba Isilaele, ne ba yangwezwi kwañi?

⁹ Ka nako ya lukupwe, Jakobo ni lubasi lwa hae ne ba tutezi kwa Egepita. Teñi k’o, ne ba i zo ata hahulu, kono hape ne ba i zo ba batanga. Nihakulicwalo, Jehova n’a si ka libala bulikani bwa hae ni Abrahama. Ka nako ya Mulimu ye tomilwe, n’a zwisize bana ba Isilaele mwa butanga ni ku ba zibisa kuli n’a ka ba isa mwa “naha mo ku buba mabisi ni linosi,” yona naha ya n’a sepisize Abrahama.—Exoda 3:7, 8; Genese 15:18-21.

10. Kwa Lilundu la Sinai, ki lifi ze ñwi ze tuna ze ne ezahezi ze ama sanda sa bana ba Isilaele?

¹⁰ Bana ba Isilaele ha ne ba li mwa nzila ya ku ya kwa Naha ya Sepiso, Jehova n’a ba kopanyize kwa Lilundu la Sinai. Teñi k’o, a ba bulelela kuli: “Haiba mu ka utwa Linzwi la ka luli, mwa mamela bulikani bwa ka, mu ka ba buswa bwa ka tota mwahal’a macaba a mañwi kaufela, kakuli lifasi kaufela ki la ka. Ku Na, mu ka ba mubuso wa baprisita, ni sicaba se si kenile.” (Exoda 19:5, 6) Batu kaufela ha se ba lumezi seo ka ku itatela, Jehova a ba fa Mulao wa hae—ili nto ya n’a si ka eza kwa batu ba sili.—Samu 147:19, 20.

11. Ki lifi lika ze ñwi za butokwa ze ne kopanyelizwe mwa sanda sa kwa moya sa bana ba Isilaele?

¹¹ Ki sanda sa kwa moya kwa butuna se ne si amuhezi sicaba se sinca seo! Ne ba lapela Mulimu a nosi wa niti. Ne ba lamulezwi ki yena mwa Egepita mi ne ba iponezi lika ze sabisa ka nako yeo Mulao ne u filwe fa Lilundu la Sinai.  Sanda sa bona ne si ekelizwe ha ne ba amuhezi “Manzwi a Mulimu” a mañwi ka bapolofita. (Maroma 3:1, 2) Ne ba ketilwe ki Jehova kuli ba be lipaki za hae. (Isaya 43:10-12) Peu ya Bumesiya ne i ka zwelela mwa sicaba sa bona. Mulao ne u bulezi za ku taha kwa hae, ne u ka mu zibahaza, mi ne u swanela ku ba tusa ku utwisisa kuli ne ba mu tokwa. (Magalata 3:19, 24) Mi hape ne ba ka fiwa kolo ya ku sebeza hamoho ni Peu ya Bumesiya yeo ba li mubuso wa baprisita ni sicaba se si kenile.—Maroma 9:4, 5.

12. Niha ne ba keni mwa Naha ya Sepiso, Maisilaele ne ba palezwi ku fumanañi? Libaka?

¹² Sina mwa n’a sepiselize, Jehova n’a isize Maisilaele mwa Naha ya Sepiso. Kono sina mwa n’a taluselize muapositola Paulusi hasamulaho, kabakala ku sa ba ni tumelo kwa bona, naha yeo ne i si ka ba sibaka sa “Pumulo” luli. Sicaba ka nañungelele ne si si ka kena mwa “pumulo ya Mulimu” kakuli ne si palezwi ku lemuha ni ku sebeza ka ku lumelelana ni mulelo wa lizazi la pumulo ya Mulimu ka sibili, le ne li kalile ha s’a bupile bo Adama ni Eva.—Maheberu 4:3-10.

13. Kabakala ku sa itebuha sanda sa kwa moya, sicaba sa Isilaele ne si icawisizeñi?

¹³ Isilaele ya ka sipepo ne i kabe i kwanisize palo ya be ne ba ka swalisana ni Mesiya mwa Mubuso wa hae wa kwa lihalimu ka ku ba mubuso wa baprisita, ni sicaba se si kenile. Kono ne ba si ka itebuha sanda sa bona sa butokwa. Ki ba sikai fela kwa Maisilaele ba ka sipepo be ne ba amuhezi Mesiya ha n’a tile. Kabakaleo, ki ba banyinyani fela be ne ba kenyizwe mwa mubuso wa baprisita o n’o polofitilwe. Mubuso w’o n’o amuhilwe Isilaele wa ka sipepo ni ku fiwa “sicaba si sili, se si ka beya lukau lwa ona.” (Mateu 21:43) Ki sicaba mañi sona seo?

Sanda sa kwa Lihalimu

14, 15. (a) Hamulaho wa lifu la Jesu, macaba ne a kalisize cwañi ku fuyaulwa ka “lusika” lwa Abrahama? (b) Ba ba li “Isilaele wa Mulimu” ba amuhela sanda sifi?

¹⁴ Sicaba se ne si filwe Mubuso seo ki “Isilaele wa Mulimu,” ili Isilaele wa kwa moya. Yena Isilaele y’o ki balateleli ba Jesu Kreste ba ba pepilwe ka moya b’a 144,000. (Magalata 6:16; Sinulo 5:9, 10; 14:1-3) Ba bañwi ku b’a 144,000 bao ne li Majuda ba ka sipepo, kono buñata ne li batu Bamacaba. Ka nzila yeo, sepiso ya Jehova ku Abrahama ya kuli ka “lusika” lwa hae, macaba kaufela ne a ka fuyaulwa, ne i kalile ku talelezwa. (Likezo 3:25, 26; Magalata 3:8, 9) Mwa talelezo ya pili yeo, batu balicaba ne ba tozizwe ka moya o kenile ni ku amuhelwa ki Jehova Mulimu ku ba bana ba kwa moya, ili banyani ba Jesu Kreste. Kabakaleo, ni bona ne ba bile kalulo ya bubeli ya “lusika” l’o.—Magalata 3:28, 29.

¹⁵ Pili a si ka shwa kale, Jesu n’a ezize bulikani bo bunca ni Majuda be ne ba ka ba mwa sicaba se sinca seo. Bulikani b’o ne bu ka tiiswa ka mali a hae tota. Kabakala tumelo ya bona mwa sitabelo se si tiisa bulikani seo, ba ba mwa bulikani b’o ne ba ka ezwa “ku petahala ko ku sa feli.” (Maheberu 10:14-18) Ne ba ka ‘beiwa ba ba lukile’ mi libi za bona ne li ka swalelwa. (1 Makorinte 6:11) Ka nzila yeo, ba swana sina mwa n’a bezi Adama pili a si ka fosa kale. Nihakulicwalo, ha ba na ku pila mwa paradaisi ya fa lifasi-mubu. Jesu n’a bulezi kuli n’a ka ba lukiseza sibaka mwa lihalimu. (Joani 14:2, 3) Ba itombola za fa lifasi-mubu ilikuli ba amuhele ‘sanda se ba bulukezwi kwa lihalimu.’ (1 Pitrosi 1:4) Ba ezañi kwateñi? Jesu n’a talusize kuli: “Ni ka mi fa mubuso.”—Luka 22:29.

16. Bakreste ba ba tozizwe ba ka eza misebezi mañi ye minde kwapili?

¹⁶ Mwahal’a lika ze ñwi ze ba ka eza ba ba ka busa ni Kreste kwa lihalimu, ba ka abana mwa ku zwisa fa lifasi-mubu bote ba ba kwenuhela bubusi bwa Jehova. (Sinulo 2:26, 27) Ka ku ba kalulo ya bubeli ya lusika lwa kwa moya lwa Abrahama, ba ka abana mwa ku tiseza batu ba macaba kaufela mbuyoti ya bupilo bo bu petehile. (Maroma 8:17-21) Ki sanda kwa butokwa se ba na ni sona!—Maefese 1:16-18.

17. Ki lifi likalulo za sanda sa bona ze ba ikola Bakreste ba ba tozizwe ha ba sa li fa lifasi-mubu?

¹⁷ Kono sanda sa balateleli ba Jesu ha si ami  fela ze ka ezahala kwapili. Jesu, ka nzila ya sa koni mutu ufi kamba ufi, n’a ba tusize ku ziba Jehova, Mulimu a nosi wa niti. (Mateu 11:27; Joani 17:3, 26) Ka manzwi ni likezo za hae, n’a ba lutile taluso ya ku ‘sepa Jehova’ ni se si amiwa mwa ku utwa Jehova. (Maheberu 2:13; 5:7-9) Jesu n’a ba file zibo ya niti ka za mulelo wa Mulimu mi n’a ba kolwisize kuli moya o kenile ne u ka ba tusa ku u utwisisa hahulu ni ku fita. (Joani 14:24-26) N’a koñomekile mwa minahano ni lipilu za bona butokwa bwa Mubuso wa Mulimu. (Mateu 6:10, 33) Jesu hape n’a ba file musebezi wa ku kutaza ni ku tahisa balutiwa mwa Jerusalema, Judea, Samaria, ni ku isa cwalo kwa mafelelezo a lifasi.—Mateu 24:14; 28:19, 20; Likezo 1:8.

Sanda sa Butokwa Sa Buñata bo Butuna

18. Sepiso ya Jehova ya kuli macaba kaufela a ka fuyaulwa ka “lusika” lwa Abrahama i sweli ku talelezwa cwañi kacenu?

¹⁸ Ku bonahala kuli palo ya Isilaele ya kwa moya, ona “mutapinyana” wa bacalifa ba Mubuso, i kwanile. (Luka 12:32) Ka lilimo ze lishumi-shumi ze felile, Jehova u isize pilu kwa ku kubukanya buñata bo butuna bo bu zwa mwa macaba kaufela. Kacwalo, sepiso ya Jehova ku Abrahama ya kuli ka “lusika” lwa hae macaba kaufela ne a ka fuyaulwa, i sweli ya talelezwa hahulu. Ka tabo, ba ba fuyauzwi bao ni bona ba ezeza Jehova sebelezo ye kenile mi ba lemuha kuli punyuho ya bona i itingile fa tumelo  ku Ngunyana ya Mulimu, yena Jesu Kreste. (Sinulo 7:9, 10) Kana mu amuhezi memo ya Jehova ye lilato ya ku ba mwa sikwata se si tabile seo?

19. Ba macaba ba ba fuyaulwa cwale ba libelela sanda mañi?

¹⁹ Ki sifi sanda s’a fa Jehova ku ba ba si ba mutapinyana? Haki sanda sa kwa lihalimu. Ki sanda seo Adama n’a kabe a file bana ba hae. Sanda seo ki sepo ya bupilo bwa ku ya ku ile bo bu petehile mwa paradaisi ye ka yandulukela hanyinyani-hanyinyani mwa lifasi kaufela. Ikaba lifasi m’o “lifu ha li sa na ku ba teñi; nihaiba ku tahelwa ki maswabi ni ku lila, ni ku utwa butuku.” (Sinulo 21:4) Kacwalo ki mina be li bulelela Linzwi le li buyelezwi la Mulimu kuli: “U sepe [Muñ’a] Bupilo, mi u eze se si lukile; yaha mwa naha, mi u tundamene ku ba ya sepahala. [Muñ’a] Bupilo ibe Yena y’o tabela; mi u ka ku fa s’e shukelwa pilu ya hao. Ku sa na ni nakonyana ye nyinyani, mi ya maswe h’a sa na ku ba teñi . . . Kono ba ba ishuwa ba ka luwa naha, ba ka ikola kozo ye tuna. Ba ba na ni niti ba ka yola sanda sa naha, ni ku yaha mwateñi ku ya ku ile.”—Samu 37:3, 4, 10, 11, 29.

20. “Lingu ze ñwi” li ikola cwañi buñata bwa sanda sa kwa moya sa Bakreste ba ba tozizwe?

²⁰ “Lingu ze ñwi” za Jesu ba na ni sanda mwa liluko la lifasi-mubu la Mubuso wa kwa lihalimu. (Joani 10:16a) Nihaike kuli ha ba na ku ba mwa lihalimu, buñata bwa sanda sa kwa moya se ba ikola ba ba tozizwe si fiwa ni ku bona. Ki ka sitopa sa batoziwa, yena “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso,” lingu ze ñwi ha li kwalulezwi kutwisiso ya lisepiso za butokwa za mwa Linzwi la Mulimu. (Mateu 24:45-47; 25:34) Batoziwa ni lingu ze ñwi, ba ziba ni ku lapela hamoho Mulimu a nosi wa niti, yena Jehova. (Joani 17:20, 21) Hamoho, ba itumela ku Mulimu kwa sitabelo sa Jesu se si ba lifela libi. Ba sebeza hamoho mwa mutapi u li muñwi mwatas’a mulisana a li muñwi, yena Jesu Kreste. (Joani 10:16b) Kaufel’a bona ba mwa kopano i liñwi ye lilato ya mwa lifasi kaufela. Kaufel’a bona ba na ni tohonolo ya ku ba Lipaki za Jehova ni za Mubuso wa hae. Ee luli, haiba mu mutanga wa Jehova ya ineezi ili ya kolobelizwe, u zibe zeo kaufela li kopanyelizwe mwa sanda sa mina sa kwa moya.

21, 22. Lu kona ku bonisa cwañi kaufel’a luna kuli lwa itebuha sanda sa luna sa kwa moya?

²¹ Mu nga cwañi sanda sa kwa moya seo? Kana mwa itebuha sona hahulu kuli mane ku eza tato ya Mulimu ki yona nto ya butokwa ka ku fitisisa mwa bupilo bwa mina? Ka ku bonisa cwalo, kana mwa utwa kelezo ya Linzwi la hae ni ya kopano ya hae ya ku yanga kamita kwa mikopano kaufela ya puteho ya Sikreste? (Maheberu 10:24, 25) Kana sanda seo ki sa butokwa hahulu ku mina kuli mane mu zwelapili ku sebeleza Mulimu ku si na taba ni manyando? Kana mwa itebuha sona hahulu kuli mane mu hana muliko ufi kamba ufi wa ku eza nto ye kona ku tisa ku latehelwa ki sona?

²² Haike kaufel’a luna lu itebuhe hahulu sanda sa kwa moya s’a lu file Mulimu. Ha lu nze lu libelezi ka ku tiya Paradaisi ye taha, haike lu abane ka ku tala mwa misebezi ya kwa moya ya lu fa Jehova cwale. Ka ku ezisa ka buniti silikani sa luna ni Jehova ku ba sona sa butokwa ka ku fitisisa mwa bupilo bwa luna, lu fa bupaki bo bu kolwisa bwa m’o sanda s’a lu file Mulimu si bezi sa butokwa luli ku luna. Haike lu be mwahal’a ba ba bulela kuli: “Ni ka ku lumba Mulimu wa ka, Wena Mulen’a ka, ni ka lumbeka Libizo la hao ku ya ku ile.”—Samu 145:1.

Ne Mu Ka Talusa Cwañi?

• Kambe Adama n’a sepahalile ku Mulimu, n’a ka lu fa sanda mañi?

• Baikulu ba Abrahama ne ba ngile cwañi sanda se ne ba na ni sona?

• Ki sifi se si kopanyelizwe mwa sanda sa balateleli ba Kreste ba ba tozizwe?

• Ki sifi sanda sa buñata bo butuna, mi ba kona ku bonisa cwañi kuli ba itebuha sona luli?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 29]

Baikulu ba Abrahama ne ba amuhezi sepiso ya sanda sa butokwa

[Maswaniso a fa likepe 31]

Kana mwa itebuha sanda sa mina sa kwa moya?