Ku Fumana Nako ya ku Bala ni ku Ituta

“Mu yolise linako kakuli mazazi s’a li a maswe.”—MAEFESE 5:16.

1. Ki kabakalañi ku itomela nako ha ku li ko kunde, mi mo lu itusiseza nako ya luna ku patululañi ka za luna?

SE KU bulezwi kuli “ku toma nako ki ku buluka nako.” Mutu ya itomela nako ya ku eza lika ze tokwa ku eziwa hañata u ka eza ze ñata mwa nako ya hae. Mulena Salumoni ya butali n’a ñozi kuli: “Nto ni nto i na ni nako ya yona, mi nako i teñi ya linto kamukana mwatas’a lihalimu.” (Muekelesia 3:1) Kaufel’a luna lu na ni nako ye swana; ki ku luna ku keta mwa ku itusiseza yona. Mo lu tomahanyeza lika ni mo lu itusiseza nako ya luna ku patulula hahulu se i lata hahulu pilu ya luna.—Mateu 6:21.

2. (a) Mwa Ngambolo ya hae ya fa Lilundu, Jesu n’a buleziñi ka za butokwi bwa luna bwa kwa moya? (b) Neikaba hande ku eza buitekuli bufi?

² Lu tamehile ku ba ni nako ya ku ca ni ku lobala kakuli mubili wa luna u tokwa cwalo. Kono ku cwañi ka za butokwi bwa luna bwa kwa moya? Lwa ziba kuli ni bona bu swanela ku talelezwa. Mwa Ngambolo ya hae ya fa Lilundu, Jesu n’a ize: “Ba na ni litohonolo ba ba ikutwa bubotana mwa moya.” (Mateu 5:3, Bibele ye Kenile, hatiso ya 1984) Kona libaka “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” ha lu hupulisanga kamita za butokwa bwa ku fumana nako ya ku bala ni ku ituta Bibele. (Mateu 24:45) Mu kana mwa lemuha butokwa bwa nto yeo, kono mwendi mu ikutwa kuli ha mu na nako ya ku ituta kamba ya ku bala Bibele. Haiba ku cwalo, ha lu nyakisiseñi mwa ku fumanela nako ye ñata mwa bupilo bwa luna ilikuli lu bale Linzwi la Mulimu, ku eza tuto ya ka butu, ni ku nahanisisa ze lu bala.

Ku Fumana Nako ya ku Bala Bibele ni ku Ituta

3, 4. (a) Muapositola Paulusi n’a file kelezo mañi ka za ku itusisa nako ya luna, mi nto yeo i kopanyelezañi? (b) Paulusi n’a talusañi ha n’a lu elelize ‘ku yolisa linako’?

³ Kabakala linako ze lu pila ku zona, kaufel’a luna lu tokwa ku mamela manzwi a muapositola Paulusi a li: “Mu tokomele mo mu zamaela, mu si ke mwa ba sina likuba, kono mu be sina ba ba butali. Mu yolise linako kakuli mazazi s’a li a maswe. Kifohe, mu si ke mwa tokwa kutwisiso, kono mu utwiseze se si latwa ki Mulena.” (Maefese 5:15-17) Kaniti, kelezo yeo i sebeza mwa likalulo kaufela za bupilo bwa luna Bakreste ba ba ineezi, hamoho ni mwa ku fumana nako ya ku lapela, ku ituta, ku ya kwa mikopano, ni ku eza mo lu konela  kaufela ku kutaza ‘evangeli ya mubuso.’—Mateu 24:14; 28:19, 20.

⁴ Ku bonahala kuli batanga ba Jehova ba bañata kacenu ba fumana t’ata ku ba ni nako ya ku bala Bibele ni ku ituta ka butungi. Kaniti, ha lu koni ku ekeza hora i liñwi kwa lizazi la luna, kacwalo kelezo ya Paulusi i lukela ku talusa nto i sili. Mwa Sigerike, pulelo ye li “mu yolise linako” i talusa ku eza nto ye ñwi mwa sibaka sa ye ñwi. W. E. Vine, mwa buka ya hae ye bizwa Expository Dictionary, u bulela kuli pulelo yeo i talusa “ku itusisa ka ku tala kolo kaufela, ku itusisa hande ka ku fitisisa kolo kaufela, kakuli i sa bolomoka fela mutu, kipeto ku felile.” Ki kwañi kamba ki kakai ko lu kona ku fumana nako ya ku bala ni ku ituta Bibele?

Lu Lukela ku Tomahanya Lika Ka Ku Ya ka Butokwa bwa Zona

5. Ki kabakalañi ha lu swanela ku ‘ziba ku lemuha linto ze nde ku fita’ mi lu kona ku eza cwañi cwalo?

⁵ Kwand’a misebezi ya luna ya silifasi, lu na ni ze ñata za kwa moya ze lu tokwa ku eza. Ka ku ba batanga ba Jehova ba ba ineezi, lu ‘tiisa kamita musebezi wa Mulena.’ (1 Makorinte 15:58) Kabakaleo, Paulusi n’a laezi Bakreste ba kwa Filipi kuli ba “zibe ku lemuha linto ze nde ku fita.” (Mafilipi 1:10) Seo si talusa kuli tomahanyo ye nde i swanela ku eziwa. Za kwa moya kamita ki zona ze swanela ku ba za butokwa hahulu ku fita za kwa mubili. (Mateu 6:31-33) Kono hape lu tokwa buitikaneleli ha lu peta za kwa moya. Lu abanga cwañi nako ya luna ya ku eza likalulo ze fitana-fitana za mupilelo wa luna wa Sikreste? Baokameli ba maeto ba biha kuli mwahal’a “linto ze nde ku fita” z’a swanela ku eza Mukreste, ze sweli ku keshebiswa ki tuto ya ka butu ni ku bala Bibele.

6. Ku yolisa linako ku kona ku amañi ha lu bulela za mubeleko kamba misebezi ya fa lapa?

⁶ Sina mo se lu bonezi, ku yolisa linako ku talusa “ku itusisa ka ku tala kolo kaufela” ni “ku itusisa hande ka ku fitisisa kolo kaufela.” Kacwalo, haiba ha lu balangi ni ku ituta hahulu Bibele, neikaba hande ku itatuba kuli lu bone mo lu itusiseza nako ya luna. Haiba mubeleko wa luna u lu patehisa hahulu, mi u sinya hahulu nako ni m’ata a luna, lu swanela ku lapela ku Jehova ka za nto yeo. (Samu 55:22) Mwendi lwa kona ku eza licinceho ze ka lu konisa ku ba ni nako ye ñata ya ku eza linto ze nde ku fita ze ama bulapeli bwa Jehova, ili ze kopanyeleza ku ituta ni ku bala Bibele. Se ku bulezwi kuli musebezi wa basali ha u felangi mi pulelo yeo ki ya niti. Kacwalo likaizeli za Sikreste ni bona ba lukela ku tomahanya hande lika ni ku toma nako ye ñwi ya ku bala Bibele ni ku ituta ka butungi.

7, 8. (a) Ki kwa lika lifi ko lu kona ku yolisa nako kuli lu bale ni ku ituta? (b) Ki ufi mulelo wa ku itabisa, mi ku hupula nto yeo ku ka lu tusa cwañi ku tomahanya lika?

⁷ Hañata, buñata bwa luna lu kona ku fumana nako ya ku ituta ha lu tuhela ku eza lika ze si za butokwa. Lu kana lwa ipuza kuli: ‘Ni tandanga nako ye kuma kai ni nze ni bala limagazini ni mitende ya silifasi, ku buha televishini, ku teeleza kwa lipina, kamba ku bapala lipapali za fa vidio? Kana ni tandanga nako ye ñata fa kompyuta ye fita ye ni balanga Bibele?’ Paulusi u li: “Mu si ke mwa tokwa kutwisiso, kono mu utwiseze se si latwa ki Mulena.” (Maefese 5:17) Ku bonahala kuli ku buha hahulu televishini ki kona sihulu ko ku tisa kuli Lipaki ba bañata ba si ke ba ba ni nako ye likani ya ku ituta ka butu ni ku bala Bibele.—Samu 101:3; 119:37, 47, 48.

⁸ Ba bañwi ba kana ba bulela kuli ha ba koni ku ituta nako kaufela, mi ba tokwa ku ikatulusa hanyinyani. Nto yeo nihaike ki ya niti, neikaba hande ku nyakisisa nako ye lu ikatulusanga ni ku i bapanya ni nako luli ye lu itutanga kamba ku bala Bibele. Mwendi mu ka komoka. Ku ikatulusa ni ku itabisa niha ku tokwahala, ku swanela ku tomelwa nako ya kona. Mulelo wa kona ki wa ku lu fa m’ata a manca kuli lu kone ku zwelapili ku eza za kwa moya. Buñata bwa ze buhiswa fa televishini ni lipapali  za fa vidio za katalisa, kono ku bala ni ku ituta Linzwi la Mulimu kwa katulusa ni ku tiisa.—Samu 19:7, 8.

Ba Bañwi Mo Ba Fumanelanga Nako ya ku Ituta

9. Ki lifi lituso za ku utwa kelezo ye filwe mwa bukanyana ya 1999 ya Ku Tatuba Mañolo ka Zazi ni Zazi?

⁹ Manzwi a pili a mwa bukanyana ya 1999 ya Ku Tatuba Mañolo ka Zazi ni Zazi a li: “Ne ku ka ba hande ni ku fita ku nyakisisa liñolo la zazi ni litaluso za teñi ze mwa bukanyana ye kakusasana. Mu ka ikutwa inge kuli Jehova, yena Muluti yo Mutuna, wa mi zusa ka litaelo za hae. Jesu Kreste u bulelwa mwa bupolofita ku ba ya tusiwa ki litaelo za Jehova kakusasana ni kakusasana, kuli: ‘Habusile, ka zazi ni zazi, [Jehova] u zusa, e, u zusa zebe ya ka, kuli ni teeleze mo ku teeleleza balutiwa.’ Litaelo ze cwalo ne li file Jesu ‘lilimi le li talifile’ ilikuli ka ‘manzwi a [hae a] kone ku tiisa mutu ya katezi.’ (Is. 30:20; 50:4; Mat. 11:28-30) Ku utwa kelezo ya ka bunako ya linzwi la Mulimu kakusasana ni kakusasana ku ka mi tusa ku talimana hande ni butata bwa mina tota mi hape ku ka mi fa ‘lilimi le li talifile’ kuli mu tuse ba bañwi.” *

10. Ba bañwi ba fumananga cwañi nako ya ku bala Bibele ni ku ituta, mi ki lifi lituso ze ba fumananga?

¹⁰ Bakreste ba bañata ba utwa kelezo yeo ka ku bala liñolo la zazi ni litaluso za teñi ni ka ku bala Bibele kamba ku ituta ka mapakela kakusasana. Mwa France, paina yo muñwi ya sepahala u zuhanga ka mapakela ka zazi ni ku bala Bibele ka mizuzu ye 30. Kiñi se si konisize kaizeli y’o ku eza cwalo ka lilimo-limo? U li: “Ni susuezwanga hahulu, mi ni latelelanga tomahanyo ya ka ya ku bala ku be cwañi kamba cwañi!” Ibe kuli lu keta nako ifi kamba ifi ya lizazi, nto ya butokwa ki ku latelela tomahanyo ya luna. René Mica, ya bile paina ka lilimo ze fitelela 40 mwa Yurope ni kwa Mutulo wa Africa, u li: “Ku zwa ka 1950 ni bile ni sikonkwani sa ku bala Bibele mutumbi ka silimo ni silimo, mi ni i balile h’a 49. Ni ikutwa kuli nto yeo ki ya butokwa kuli ni zwelepili ku ba ni silikani se situna ni Mubupi wa ka. Ku nahanisisa Linzwi la Mulimu ku ni tusa ku utwisisa hahulu katulo ye lukile ya Jehova ni mikwa ye miñwi ya hae mi ku ni file m’ata a matuna hahulu.” *

“Lico ka Nako ya Teñi”

11, 12. (a) Ki lifi “lico” za kwa moya ze filwe ka “sikombwa se si sepahala”? (b) “Lico” li filwe cwañi ka nako ya teñi?

¹¹ Sina ku ca lico kamita ha ku ekeza kwa buiketo bwa mubili, ni tomahanyo ya kamita ya ku ituta ni ku bala Bibele i konisa mutu ku ikangula hande kwa moya. Mwa Buka ya Evangeli ya Luka, lu bala manzwi a Jesu a’ li: “Ki mañi sikombwa se si sepahala, se si na ni kutwisiso, s’a beile mulen’a sona fahalimu a batanga ba hae, ku ba holisa lico ka nako ya teñi?” (Luka 12:42) Ka lilimo ze fitelela 120 cwale, “lico [za kwa moya] ka nako ya teñi” li filwe mwa Tora ya ku Libelela, hamohocwalo ni mwa libuka ni lihatiso ze ñwi ze tomile fa Bibele.

¹² Mu lemuhe pulelo ye li “ka nako ya teñi.” Ka nako ye lukile, Jehova, yena “Muluti [wa luna] ya Pahami, NW” u etelezi batu  ba hae mwa lituto ni muzamao ka Mwan’a hae ni sitopa sa mutanga. Ku swana inge kuli kaufel’a luna lu utwile linzwi le li lu bulelela kuli: “Ha mu ka ya ku la bulyo kamba la nzohoto . . . Nzila ki yona ye, mu zamaye ku yona!” (Isaya 30:20, 21) Hape, batu ha ba bala ka tokomelo Bibele ni lihatiso kaufela ze tomile fa Bibele, hañata-ñata ba ikutwa kuli mihupulo ye ñozwi mwateñi i ñolezwi bona luli. Ee, kelezo ni ketelelo ya Mulimu i ka taha ku luna ka nako ya teñi, mi i ka lu konisa ku tiyela tiko kamba ku eza katulo ye nde.

Mu Be ni Micelo Ye Minde

13. Ki ifi micelo ye miñwi ya kwa moya ye maswe?

¹³ Kuli lu tusiwe ka ku tala ki “lico” zeo ze fiwa ka nako ya teñi, lu tokwa ku ba ni micelo ye minde. Ku butokwa hahulu ku ba ni tomahanyo ya kamita ya ku bala Bibele ni ya tuto ya ka butu, ni ku i latelela. Kana mu na ni micelo ye minde ya kwa moya ni linako ze mu tomile za ku ezanga tuto ya ka butu ye tungile? Kamba kana mu balanga fela ka lubilo litaba ze lu lukiselizwe ka tokomelo, ili ku li cela mwahalimu, ka mubulelelo wa swanisezo, kamba mane ku sa ca ze ñwi za zona? Kabakala ku sa ifepa hande kwa moya, ba bañwi ba fokozi mwa tumelo, kamba mane ni ku i latula.—1 Timotea 1:19; 4:15, 16.

14. Ki kabakalañi ku ituta ka tokomelo litaba ze kana za bonahala kuli lwa li ziba ha ku tusa?

¹⁴ Ba bañwi ba kana ba ikutwa kuli se ba zibile kale lituto za matatekelo ni kuli haki kuli taba kaufela i bulela za nto ye ñwi ye nca luli. Kacwalo, b’a nga kuli ku ituta ko ku tomahanyizwe hande ni ku ya kwa mikopano ha ku tokwahali. Kono Bibele i bonisa kuli lu tokwa ku hupuliswa lika ze se lu itutile kale. (Samu 119:95, 99; 2 Pitrosi 3:1; Juda 5) Sina muapehi ya ziba ha kona ku apeha lico ze swana ka mikwa ya miñata ye tabusa, ni sitopa sa mutanga si fanga lico za kwa moya ze tabusa ka linzila ze ñata ze fitana-fitana. Nihaiba mwa litaba ze ñwi ze se lu itutile hañata-ñata, ku na ni lisupo ze nde hahulu ze ne lu si ke lwa bata  ku yawa. Niti fela kikuli lituso ze lu fumana mwa ku bala li itingile hahulu fa nako ni buikatazo bwa luna mwa ku ituta zona.

Lituso za kwa Moya za ku Bala ni ku Ituta

15. Ku bala ni ku ituta Bibele ku lu tusa cwañi ku ba likombwa ze nde za Linzwi la Mulimu?

¹⁵ Lituso ze lu fumana mwa ku bala ni ku ituta Bibele ki ze ñata hahulu. Lu tusiwa ku fita ku ye ñwi ya litokwahalo za luna za Sikreste za butokwa, yona ya kuli ka butu lu be “mubeleki ya sa nyazwi, ya aba Linzwi la niti ka mukwa o lukile.” (2 Timotea 2:15) Ha lu bala ni ku ituta hahulu Bibele, minahano ya luna i ka tala hahulu mihupulo ya Mulimu. Mi sina Paulusi, lu ka kona ku ‘bulela ni batu ka ku ya ka Mañolo, lu nze lu ba taluseza ni ku ba bonisa’ niti ye nde-nde ka za milelo ya Jehova. (Likezo 17:2, 3) Bukwala bwa luna bwa ku luta bu ka ekezeha, mi lipuhisano, lingambolo, ni likelezo za luna li ka ba ze yahisa hahulu kwa moya.—Liproverbia 1:5.

16. Lu tusiwa cwañi ka butu ki ku bala ni ku ituta Linzwi la Mulimu?

¹⁶ Hape, nako ye lu tanda ku nyakisisa Linzwi la Mulimu i ka lu konisa ku latelela linzila za Jehova ka ku tala mwa bupilo bwa luna. (Samu 25:4; 119:9, 10; Liproverbia 6:20-23) I ka tiisa mikwa ya luna ya kwa moya, ye cwale ka buikokobezo, busepahali, ni tabo. (Deuteronoma 17:19, 20; Sinulo 1:3) Ha lu itusisa zibo ye lu fumana mwa ku bala ni ku ituta Bibele, moya wa Mulimu u ka lu suluhela mwa bupilo bwa luna ku si na litibelo, mi ona u ka lu beisa hahulu muselo wa moya ku ze lu eza kaufela.—Magalata 5:22, 23.

17. Nako ye lu tanda ka butu ku bala ni ku ituta Bibele ni mo lu ezeza cwalo li ama cwañi silikani sa luna ni Jehova?

¹⁷ Nto ya butokwa hahulu kikuli, nako ye l’u nga kwa likezo ze ñwi kuli lu bale ni ku ituta Linzwi la Mulimu i ka lu tusa hahulu mwa silikani sa luna ni Mulimu. Paulusi n’a lapezi kuli Bakreste ba bañwi ba kone  ku ‘tala zibo ya tato ya Mulimu, ye ka yona ba ka fiwa butali ni kutwisiso ya za moya; kuli ba zamaye ka mukwa o swanela Mulena, a ba katelwe kai ni kai.’ (Makolose 1:9, 10) Kuli lu “zamaye ka mukwa o swanela Mulena,” lu lukela ku ‘tala zibo ya tato ya hae, ye ka yona lu ka fiwa butali ni kutwisiso ya za moya.’ Kaniti, ku fumana mbuyoti ni tumelezo ya Jehova ku itingile hahulu fa nako ye lu tanda ka butu ku bala ni ku ituta Bibele ni mo lu ezeza cwalo.

18. Lu kona ku ba ni limbuyoti mañi ha lu latelela manzwi a Jesu a’ ñozwi kwa Joani 17:3?

¹⁸ “Bupilo bo bu sa feli, kikuli ba ku zibe, Wena, Mulimu a nosi wa niti, ni y’o lumile, yena Jesu Kreste.” (Joani 17:3) Leo ki le liñwi la mañolo e ba itusisa hahulu Lipaki za Jehova kuli ba tuse ba bañwi ku ziba butokwa bwa ku ituta Linzwi la Mulimu. Kaniti ki kwa butokwa hahulu kuli yo muñwi ni yo muñwi wa luna a eze cwalo ka butu. Sepo ya luna ya ku pila ku ya ku ile i itingile fa ku hula mwa zibo ya ku ziba Jehova ni Mwan’a hae, Jesu Kreste. Mi mu nahane fela se li talusa zeo. Ku talusa kuli ku ituta ka za Jehova ha ku na ku fela—mi batu ba ka pila kamita-ni-mita ba nze ba ituta ka za hae!—Muekelesia 3:11; Maroma 11:33.

Lipuzo za Lundululo

• Mo lu itusiseza nako ya luna ku patululañi?

• Ki kwa lika mañi ko lu kona k’u nga nako ilikuli lu kone ku bala ni ku ituta Bibele?

• Ki kabakalañi ha lu swanela ku tokomela micelo ya luna ya kwa moya?

• Ki lifi lituso ze zwa mwa ku bala ni ku ituta Mañolo?

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 31]

Ku bala ni ku ituta Bibele kamita ku ka lu konisa ku “aba Linzwi la niti ka mukwa o lukile”

[Maswaniso a fa likepe 32]

Ku fumana mwa mipateho ya luna nako ya ku eza lika za kwa moya ku tisa lituso ze tuna