M’o Sitopa Se Si Busa Si Shutanela ni Kopano Ye Ketilwe ka Mulao

MIKOPANO ya ka silimo ya Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania se i ezizwe ku zwa January ya 1885. Bakreste ba ba tozizwe ha ne ba nze ba kubukanywa kwa mafelelezo a ma-1800, bazamaisi ni baokameli mwahal’a bona ba yona kopano yeo ne ba sepa ku ya kwa lihalimu. Mane, se ku bile cwalo ibat’o ba kamita.

Ne ku bile ni shutano i liñwi. Ka 1940, Hayden C. Covington n’a ketilwe ku ba yo muñwi wa bazamaisi ba Sosaiti. Ka nako yeo n’a li muyemeli wa Sosaiti ku za mulao mi ne li yo muñwi wa “lingu ze ñwi,” mi n’a sepa ku pila fa lifasi-mubu. (Joani 10:16) Ne li yena mubakweli wa prezidenti wa Sosaiti ku zwa 1942 ku isa 1945. Ka nako yeo, Muzwale Covington n’a ituluzi fa buzamaisi kuli a latelele ye ne i bonahala ka nako yeo kuli ki tato ya Jehova—ya kuli bazamaisi ni baokameli mwahal’a bona ba kopano ya kwa Pennsylvania ibe Bakreste ba batoziwa. Lyman A. Swingle a yola Hayden C. Covington mwa sitopa sa bazamaisi, mi Frederick W. Franz a ketiwa ku ba mubakweli wa prezidenti.

Ki kabakalañi batanga ba Jehova ha ne ba lumela kuli bazamaisi kaufela ni baokameli mwahal’a bona ba Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ba swanela ku ba Bakreste ba ba li batoziwa? Kakuli ka nako yeo, sitopa sa bazamaisi ni baokameli mwahal’a bona ba kopano ya kwa Pennsylvania ne b’a ngiwa ku ba Sitopa Se Si Busa sa Lipaki za Jehova. Sitopa Se Si Busa kamita si bile ni banna fela ba ba tozizwe ka moya.

Mukopano wa ka Silimo O Ne U Ipitezi

Kwa mukopano wa ka silimo o n’o ezizwe la October 2, 1944, mwa Pittsburgh, lilama za kopano ya kwa Pennsylvania ba toma likatulo ze silezi ze n’e cincize litukelo za yona za ka mulao ze ñozwi. Litukelo zeo ne li lumelelize kuli bafani ba mali a za musebezi wa Sosaiti ba fiwe tukelo ya ku eza liketisa, kono cinceho ya bulalu ne i felisize tukiso yeo. Piho ya mukopano wa ka silimo w’o ne i ize: “Lilama za Sosaiti ha li na ku fitelela 500 . . . Ya ketiwa kaufela u lukela ku ba mutanga wa ka nako ye tezi wa Sosaiti kamba mutanga wa ka nako ye ñwi wa sitopa [puteho] sa lipaki za Jehova mi u lukela ku bonahaza moya wa Mulena.”

Ku tuha f’o, bazamaisi ba Sosaiti ne ba ka ketiwa ki batu be ne ba ipeile ka ku tala ku Jehova, ku si na taba ni fo ne a kuma mali e ne ba fa kwa ku zwisezapili musebezi wa Mubuso. Nto yeo ne i til’o lumelelana ni ku bolosola hanyinyani-hanyinyani ko ku bulezwi cimo kwa Isaya 60:17, ko lu bala kuli: “Bakeñisa kopa ni ka tisa gauda, mi bakeñisa sipi ni ka tisa silivera, bakeñisa kota ni tise kopa, mi bakeñisa macwe ni tise sipi; mi hape ni ku fa babusisi kuli ba ku pilise mwa kozo, ni bazamaisi kuli ba ku zamaise ka ku luka.” Bupolofita b’o ha ne bu bulezi za “babusisi” ni “bazamaisi,” ne bu polofita kuli mizamaisezo ya lika mwahal’a batu ba Jehova ne i ka bolosolwa.

Muhato wa butokwa w’o mwa ku tisa kuli kopano i zamaelele ni teokratiki ne u tile kwa mafelelezo a “linako za manzibwana ni za kakusasana ze kuma fa 2,300,” ze bulezwi kwa Daniele 8:14. Ka nako yeo, “Ndu ye kenile” ya “keniswa.”

Kono hamulaho wa mukopano o ne u ipitezi wa ka silimo ka 1944, kwa siyala puzo ya butokwa hahulu. Bakeñisa kuli sitopa sa bazamaisi b’a supile ba kopano ya kwa Pennsylvania ne b’a ngiwa ku ba Sitopa Se Si Busa ka nako yeo, kana f’o ne ku talusa kuli Sitopa Se Si Busa ni kamuta ne si si ke sa ba ni Bakreste ba batoziwa ba ba fitelela b’a supile? Hape, bakeñisa kuli bazamaisi  ba ketiwa ki lilama za kopano, kana lilama za kopano yeo ne ba keta lilama za Sitopa Se Si Busa kwa mukopano wa ka silimo ni silimo? Kana bazamaisi ni baokameli mwahal’a bona ba Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ni lilama za Sitopa Se Si Busa ki batu ba ba swana, kamba kana ba shutana?

Mukopano O Muñwi wa ka Silimo O Ne U Ipitezi

Lipuzo zeo ne li alabilwe kwa mukopano wa ka silimo o n’o ezizwe la October 1, 1971. Fa mukopano w’o, mubuleli yo muñwi n’a talusize kuli sitopa se si busa sa “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” ne si fita Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ka lilimo ze mianda-nda kwa bukale. (Mateu 24:45-47) Sitopa se si busa ne si tomilwe la Pentekonta ya 33 C.E., ili lilimo ze fitelela 1,800 pili kopano ya kwa Pennsylvania i si ka taha kale. Sapili, sitopa se si busa sani ne si na ni baapositola b’a 12, isi banna b’a supile. Ku bonahala kuli palo ya sona ne i ekelizwe hasamulaho, kakuli ‘baapositola ni ba bahulu ba Keleke mwa Jerusalema’ ne ba etelela.—Likezo 15:2.

Ka 1971 mubuleli ya swana a talusa kuli lilama za Watch Tower Society ne ba sa koni ku eza liketisa za ku keta lilama za Sitopa Se Si Busa se si tozizwe. Libaka? N’a ize: “Kakuli sitopa se si busa sa ‘mutanga’ ha si si ka ketwa ki mutu. Si ketilwe ki . . . Jesu Kreste, yena Toho ya puteho ya niti ya Sikreste ni Mulena ili Muñ’a sitopa sa ‘mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso.’” Kacwalo kwa iponelwa kuli lilama za Sitopa Se Si Busa ha ba koni ku ezezwa liketisa za ku ba keta ku ba baeteleli ki lilama za kopano ifi kamba ifi ye tomilwe ka mulao.

Ha n’a nze a bulela, mubuleli a bulela taba ye butokwa hahulu ye: “Sitopa se si busa hasi na baeteleli inge Sitopa sa Bazamaisi ba Sosaiti, inge cwalo prezidenti, mubakweli wa prezidenti, muñoli ya sweli mali ni mubakweli wa muñoli ya sweli mali. Si na ni fela muina-situlo.” Ka lilimo ze ñata, prezidenti wa kopano ya kwa Pennsylvania ne li yena hape ya n’a etelela Sitopa Se Si Busa. Nto yeo ne i ka cinca. Lilama za Sitopa Se Si Busa niha ba sa likaneleli kwa yeloseli kamba buikoneli, kaufela ne ba ka likanelela kwa buikalabelo. Mubuleli n’a ekelize kuli: “Silama ufi kamba ufi wa sitopa se si busa wa kona ku ba muina-situlo wa sona kono a si yena hape ya li prezidenti wa . . . Sosaiti . . . Kaufela ku itingile fa tukiso ya ku cincananga buina-situlo mwa sitopa se si busa.”

Kwa mukopano wa ka silimo o ne u ipitezi w’o wa ka 1971, ne ku taluhanyizwe hande shutano ye mwahal’a lilama ba ba tozizwe ka moya ba Sitopa Se Si Busa ni bazamaisi ba kopano ya kwa Pennsylvania. Niteñi, lilama za Sitopa Se Si Busa ne ba zwezipili ku ba bazamaisi ni baokameli ba Sosaiti. Kono kacenu ku zuha puzo ye: Kana ku na ni libaka la ka Mañolo bazamaisi ba Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ha ba lukela ku ba lilama za Sitopa Se Si Busa?

Kalabo kikuli batili. Kopano ya kwa Pennsylvania haki yona kopano inosi ye tomilwe ka mulao ye ba itusisa Lipaki za Jehova. Ku na ni likopano ze ñwi. Ye ñwi ki Watchtower Bible and Tract Society of New York, Incorporated. I nolofaza musebezi wa luna mwa United States. Mbuyoti ya Jehova kaniti i bile fa kopano yeo, nihaike kuli bazamaisi ni baokameli ba yona sihulu ibile ba “lingu ze ñwi.” Kopano ya International Bible Students Association i itusiswa mwa Britain. Likopano ze ñwi ze tomilwe ka mulao li itusiswa mwa ku yemela litaba za Mubuso mwa linaha ze ñwi. Kaufel’a zona za tusa ka ku swalisana mi ku na ni ze li lukiselizwe ku peta mwa ku bona teñi kuli taba ye nde ya shaelwa mwa lifasi kaufela. Ku si na taba ni ko li fumaneha kamba ba ba li bazamaisi ni baokameli ba zona, likopano zeo li zamaiswa ka teokratiki mi li itusiswa ki Sitopa Se Si Busa. Kacwalo, likopano ze cwalo li tomezwi misebezi ya ku eza mwa ku zwisezapili misebezi ya Mubuso.

Kwa tusa kuli lu be ni likopano ze tomilwe ka mulao. Lu latelela cwalo milao ya silalanda ni naha, ka mo li tokwela Linzwi la Mulimu. (Jeremia 32:11; Maroma 13:1) Likopano ze tomilwe ka mulao li nolofaza musebezi wa luna wa ku hasanya lushango lwa Mubuso ka ku hatisa Libibele, libuka, limagazini, libukanyana, ni lihatiso ze ñwi. Likopano ze cwalo hape ki liitusiso  za ka mulao ze talima litaba ze ama buñi bwa buswa, misebezi ya ku imulula ba ba kandauka, lipangano za ku itusisa miyaho ya mikopano, ni cwalo-cwalo. Lwa itumela lisebelezo za likopano ze cwalo ze tomilwe ka mulao.

Libizo la Jehova La Bubaniswa

Ka 1944, Kalulo II ya litukelo za ka mulao ze ñozwi za Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ne i cincizwe kuli ku koñomekwe milelo ya kopano yeo. Ka ku ya ka litukelo zeo, milelo ya Sosaiti i kopanyeleza mulelo wo, o mutuna ka ku fitisisa: “Ku shaela evangeli ya mubuso wa Mulimu mwatas’a Kreste Jesu kwa macaba kaufela kuli ibe bupaki kwa libizo, linzwi ni bupahamo bwa Mulimu ya M’ata Ote, yena JEHOVA.”

Ku zwa 1926 “mutanga ya sepahala” u bubanisize libizo la Jehova. Sihulu se si zwile mubano ne si ezahezi ka 1931 Baituti ba Bibele ha ne ba amuhezi libizo la Lipaki za Jehova. (Isaya 43:10-12) Lihatiso za Sosaiti ze bubanisize libizo la Mulimu li kopanyeleza libuka za Jehovah (1934), “Let Your Name Be Sanctified” [“Libizo la Hao Li Be Le Li Kenile”] (1961), ni “The Nations Shall Know That I Am Jehovah”—How? [“Macaba A Ka Ziba Kuli Ki Na Jehova”—Kamukwaufi?] (1971).

Nto ye lu sa swaneli ku libala ki New World Translation of the Holy Scriptures, ye ne i hatisizwe mutumbi mwa Sikuwa ka 1960. I na ni libizo la Jehova mwa sibaka ni sibaka m’o litaku z’e ne za Siheberu ze yemela libizo la Mulimu li fumaneha mwa Mañolo a Siheberu. Toloko yeo hape i na ni libizo la Mulimu mwa libaka ze 237 mwa Mañolo a Sigerike a Sikreste m’o tatubisiso ya ka tokomelo ne i bonisize kuli ne ku swanela ku ezwa cwalo. Lwa itumela hakalo kuli, ka linzila ze fitana-fitana, Jehova u lumelelize “mutanga” ni Sitopa sa hae Se Si Busa kuli ba itusise za ku hatisa ka zona ni likopano ze tomilwe ka mulao mwa ku zibahaza libizo la hae mwa lifasi kaufela!

Ku Hasanywa kwa Linzwi la Mulimu Kwa Tiisezwa

Batu ba Jehova kamita ba pakile za libizo la hae mi ba yemezi Linzwi la hae ka ku hatisa ni ku abela lihatiso ze tomile fa Bibele ze eza bolule-lule hamoho ni yona Bibele ka sibili. Kwa makalelo a ma-1900, Watch Tower Society ne i filwe m’ata a ka mulao a ku hatisa The Emphatic Diaglott. Yeo ki hatiso ya Benjamin Wilson ya Mañolo a Sigerike a Sikreste yeo mwatas’a mubamba ni mubamba wa Sigerike ku ñozwi teñi wa Sikuwa. Sosaiti ne i hasanyize hatiso ya Baituti ba Bibele ya King James Version, ye ne i na ni kalulo ya litaba ze ekelizwe kwa mafelelezo, ya makepe a’ 500. Ka 1942, ya hasanya King James Version ye na ni litaba ze ñozwi kwa matuko a mibamba ze isa kwa litaba ze ñwi. Mi ka 1944 Sosaiti ya kala ku hatisa American Standard Version ya 1901, ye itusisa libizo la Mulimu. Libizo la Jehova ne li fumaneha ni mwa The Bible in Living English, ya Stephen T. Byington, ili ye ne i hasanyizwe ki Sosaiti ka 1972.

Likopano ze tomilwe ka mulao ze ba itusisa Lipaki za Jehova li tusize mwa ku hatisa ni ku hasanya litoloko za Bibele zeo kaufela. Kono taba ye sa swaneli ku libalwa ki swalisano ye tuna hahulu ye mwahal’a Watch Tower Society ni sitopa sa Lipaki za Jehova ba ba tozizwe ba ba li mwa Katengo ka Toloko ya Bibele ya New World. Lwa nyakalala kuli ku t’o fita la kacenu le, likopi ze fitelela 106,400,000 za toloko yeo se li hatisizwe mutumbi kamba ka kabelo mwa lipuo ze 38. Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania kaniti ki kopano ye hasanya Bibele!

“Mutanga ya sepahala” u ‘beilwe ku lisa [tutu, NW] ya mulen’a hae.’ Tutu yeo i kopanyeleza miyaho kwa sibaka se situna sa tamaiso mwa  New York State, kwa U.S.A., ni mitai ye 110 ye sebeza ka nako ye mwa lifasi kaufela. Lilama za sitopa sa mutanga ba ziba kuli ba ka tokwa ku ikalabela ka za mo ba itusiselize ze beilwe mwa pabalelo ya bona. (Mateu 25:14-30) Kono taba yeo ha i tibeli ‘mutanga’ ku lumeleza baokameli ba ba lukela mwahal’a “lingu ze ñwi” kuli ba tokomele buikalabelo bwa za mulao ni tamaiso. Mane, ku eza cwalo ku konisa lilama za Sitopa Se Si Busa ku neela nako ye ñata “mwa milapelo, ni mwa sebelezo ya Linzwi.”—Likezo 6:4.

Ibile fela miinelo mwa lifasi le i lumeleza, Sitopa Se Si Busa, se si yemela “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso,” si ka itusisa likopano ze tomilwe ka mulao zeo. Likopano zeo li bisa lika bunolo, kono ha ku talusi kuli z’a tokwahala ku be cwañi kamba cwañi. Haiba kopano ye tomilwe ka mulao i feliswa ka taelo ya muso, musebezi wa ku kutaza ona u ka zwelapili. Nihaiba cwale, mwa linaha mo ku na ni likaniso ili mo ku si na likopano za ka mulao, lushango lwa Mubuso lwa shaelwa, balutiwa ba sweli ba tahiswa, mi kulo ya teokratiki ya zwelapili. Ku cwalo kakuli Lipaki za Jehova ba cala ni ku selaela, mi ‘Mulimu wa melisa.’—1 Makorinte 3:6, 7.

Ha lu nze lu talimezi kwapili, lu sepile kuli Jehova u ka fa batu ba hae ze ba tokwa kwa moya ni kwa mubili. Yena ni Mwan’a hae, Jesu Kreste, ba ka zwelapili ku fa ketelelo ni kemelo za kwa lihalimu ze tokwahala mwa ku ungula musebezi wa ku shaela za Mubuso. Kono kaniti, zote zeo luna batanga ba Mulimu lu peta li petwa ‘isi ka mata, nihaiba ka bulena, kono ka Moya wa Jehova.’ (Zakaria 4:6) Kacwalo lu lapelela tuso ya Mulimu, ka ku ziba kuli ka m’ata a’ fa Jehova, lu ka kona ku ungula musebezi w’a lu file ku eza mwa nako ye ya mafelelezo!