Mu Yeme Ka ku Tiya ni ka Buikolwiso Bo Bu Tezi

“Musebezi wa Bucaziba”

KU ZWA kwa mazazi a makalelo a litaba za bona za cwale, Lipaki za Jehova ba bile ba ba cisehezi hahulu ku bo buñwi bwa bupolofita bwa Jesu Kreste bo bu li: “Evangeli ye ya mubuso i ka bulelwa mwa lifasi kaufela, ibe bupaki mwa macaba kamukana; kihona ku ka taha mafelelezo.” (Mateu 24:14) Silimo sa 1914—ili fa n’a kalezi “mazazi a maungulelo”—ha ne si atumela, Baituti ba Bibele ba ba sepahala ba kala ku eza musebezi wa tuto ye tomile fa Mañolo a Kenile ili w’o kwa li ku simwa u sa bonwi. Musebezi w’o ba u eza ka buikolwiso bo bu tezi.—2 Timotea 3:1.

Kuli ba pete mulelo wa bona wa ku shaela taba ye nde mwa lifasi kamukana, batanga ba Jehova bao ba itusisa mukwa o munca, o bundume, ili o sa libalwi. Kuli lu itute ze ekezehile ka za ona, ha lu kuteñi kwa miteñi yeo.

Nzila ye Nca ya ku Shaela ka Yona Taba ye Nde

Lu mwa kweli ya January mwa silimo sa 1914. M’u nge kuli mu mwa New York City mu inzi mwahal’a batu ba 5,000 mwa muyaho mo ku fifezi. Kwapil’a mina ku na ni libuhelotuna la maswaniso a zamaya. Munna wa milili ye misweu ya apezi mukanjo u to bonahala fa libuhelo. Se mu boni mafilimu a sina manzwi, kono munna y’o wa bulela, mi mwa utwa za bulela. Mu buha filimu ye boniswa lwa pili, ili nto ye nca haisali, mi lushango lwa yona ki lo lu ipitezi. Mubuleli y’o ki Charles Taze Russell, prezidenti wa pili wa Watch Tower Society, mi tahiso yeo ki maswaniso a “Photo-Drama of Creation.”

C. T. Russell n’a lemuhile za n’a kona ku peta maswaniso a zamaya kuli batu ba bañata ba kutazwe. Kacwalo, ka 1912, a kalisa ku lukisa maswaniso a “Photo-Drama of Creation.” Kwa mafelelezo, ya ba tahiso y’e nga lihora ze 8 ye bonisa maswaniso a zamaya ni a sa zamayi, ili ye kwanile hande mibala-bala ni mulumo.

Maswaniso a “Photo-Drama” n’a lelezwi ku boniswa ka likalulo z’e ne. Babuhi ne ba kona ku bona lika ku zwelela kwa pupo ku ya cwalo mwa litaba za batu mane ku yo fita kwa masetela a zeo Jehova Mulimu a lelile ku eza ka za lifasi-mubu ni batu kwa mafelelezo a Puso ya Kreste ya Lilimo ze Sikiti. Ne ku ka fita lilimo-limo pili mishini ya bumapanga-panga yeo i si ka fita kale fa ku kona ku lekiswa. Niteñi, bolule-lule ne ba buhile maswaniso a “Photo-Drama of Creation” ku si na tifo!

Mwa maswaniso a “Photo-Drama,” ne ku lukisizwe lipina ze munati ni lingambolo ze 96 ze beilwe fa matapa. Ma-slides a maswaniso a’ kona ku buhiwa ka ku tatamana ka ku itusisa liseli la mushini o bizwa stereopticon n’a ezizwe. Ona maswaniso ao n’a bonisa litaba ze ezahezi za lifasi. Hape ne ku tokwahala kuli ku eziwe maswaniso a mañata-ñata a manca. Matapa a mañwi fo ku beilwe maswaniso a mibala-bala ni mafilimu a mañwi n’a swanisizwe ka mazoho ili ka tokomelo ye tuna. Mi seo sa ezwa ka ku kuta-kutela, kuli, kwa mafelelezo, kwa ezwa likopi ze 20 zeo, ye ñwi ni ye ñwi ne i na  ni likalulo z’e ne. Seo sa tahisa kuli kalulo i liñwi ya maswaniso a “Photo-Drama” a boniswe mwa litolopo ze 80 ka zazi!

Ze N’e Ezahala kwa Mukunda

Ne ku ezahalañi kwa mukunda maswaniso a “Photo-Drama” ha n’a nze a buhiswa? Alice Hoffman, yo muñwi wa Baituti ba Bibele, n’a ize: “Drama yeo n’e kalisize ka poniso ya Muzwale Russell. Ha kalisa ku bonahala fa libuhelo mi milomo ya hae ya kala ku nyanganya, mushini o liza matapa fo ku na ni manzwi n’o tukiswa . . . mi ne lu ikola ku mu utwa h’a bulela.”

Zola Hoffman, ka ku ama kwa maswaniso a’ zamaya a bonisa lika ze ezahalanga mwahal’a nako ye telele ha li nze li ezahala mwa nako ye kuswani, n’a ize: “N’a ina ni mbwetukile hahulu ha ne lu nze lu buha poniso ya mazazi a pupo. Ne lu kona ku iponela mayangayanga ha n’a nze a tubula hanyinyani-hanyinyani.”

Karl F. Klein, yo muñwi wa silama sa Sitopa Se Si Busa sa Lipaki za Jehova ili ya lata lipina, u ekeza kuli: “Maswaniso ao ha n’a nze a boniswa, ne ku nze ku lizwa lipina ze munati hahulu, ili milumo ye minde hahulu ye cwale ka Narcissus ni Humoreske.”

Hape ne ku na ni likezahalo ze ñwi ze hupulwa hande. Clayton J. Woodworth, Jr. ha n’a hupula n’a ize: “Fokuñwi ne ku ezahalanga mafosisa a sehisa. Zazi le liñwi ha ne ku nze ku lizwa pina ya ‘Flee as a Bird to the Mountain’ (Sina Nyunywani, U Fufele kwa Lilundu) fa matapa, kwa boniswa folofolo ye tuna ya mwa linako za pili Munda u si ka taha kale”!

Kwand’a maswaniso a “Photo-Drama of Creation” a n’a boniswanga kamita, kwa boniswa ni likalulo za “Eureka Drama.” (Mu bone sikwenda.) Kalulo ye ñwi n’e li ya lingambolo ni lipina ze beilwe fa matapa. Ye ñwi yona ne i na ni matapa ni maswaniso. Maswaniso a “Eureka Drama” niha n’a si na maswaniso a zamaya, n’a petile ze tuna ha n’a bonisizwe mwa libaka mo ku si na hahulu batu ba bañata.

Siitusiso Se si M’ata Sa ku Ezisa ka Sona Bupaki

Kwa mafelelezo a 1914, maswaniso a “Photo-Drama” ne se a bonisizwe kwa batu ba ba eza palo ye fitelela 9,000,000 mwa North America, Yurope, ni Australia. Nihaike n’e li ba banyinyani, Baituti ba Bibele ne ba na ni buikolwiso bo bu tezi bo ne bu tokwahala kuli taba ye nde i shaelwe ka tahiso ye nca yeo. Ne ba fanile linubu ka tabo ze n’e tokwahala kuli ku lifelwe libaka ze swanela za ku boniseza teñi ona maswaniso ao. Kwa ba cwalo kuli maswaniso a “Photo-Drama of Creation” n’a petile musebezi o mutuna mwa ku tahisa kuli batu ba zibe za Linzwi la Mulimu ni milelo ya hae.

Mutu yo muñwi n’a ñolezi C. T. Russell kuli: “Nako ya cinceho mwa bupilo bwa ka n’e li fo ne ni bonezi Drama ya mina; kamba ni bulele kuli, nako ya cinceho mwa zibo ya ka ya Bibele.” Yo muñwi hape n’a ize: “Hanyinyani fela, kambe tumelo ya ka ku za bulapeli ne i felile, mi ni ikutwa kuli maswaniso a ‘Photo-Drama of Creation’ a n’a bonisizwe habo luna ka nako ya litabula nako ye felile n’a ni pilisize. . . . Cwale se ni na ni kozo ye sa koni ku fiwa ki lifasi le. Ha ni na ku i tuhela kabakala kuli ku yona ku na ni lika ze ñata ze nde.”

Demetrius Papageorge, ya s’a bile yo muñwi wa silama sa sibaka se situna sa tamaiso sa Sosaiti ka nako ye telele n’a ize: “Maswaniso a ‘Photo-Drama’ n’e li musebezi wa bucaziba, sihulu ha ne lu ka nyakisisa palo ye nyinyani ya Baituti ba Bibele ni masheleñi a manyinyani a n’a li teñi. Moya wa Jehova kaniti luli n’o zamaisa lika!”

[Mbokisi/Maswaniso a fa likepe 8, 9]

Drama ya “Eureka”

Ha se ku fitile likweli ze 8 ku zwa fo ne a kalezi ku boniswa maswaniso a “Photo-Drama”, Sosaiti ya bona tokwahalo ya ku tahisa poniso ye ñwi ya ona ye bizwa “Eureka Drama.” Maswaniso a’ kwanile a “Photo-Drama” ha n’a zwelapili ku boniswa mwa litolopo ze tuna, likalulo za “Eureka” ne li tahisa lushango lo lu swana ili lo lu mutomo l’o mwa minzi ni libaka za matakanyani. Kalulo ye ñwi ya drama ya “Eureka” n’e talusizwe kuli ne i fa “likaizeli kolo ye ipitezi” ya ku kutaza. Ne ku beziñi cwalo? Kakuli silwalelo sa matapa a yona ne si weita fela 14 kg. Kono kuli matapa a bapalwe, ne ku tokwahala kuli ku shimbiwe mushini wa ku a bapalela teñi.