Kana Mu Ba Ba Tomile mwa Niti?

“Mu fetuhe ka ku shemunwa mwa kutwisiso ya mina, kuli mu lemuhe se si latwa ki Mulimu kana ki sifi, se sinde, se si kateleha, se si petehile.”—MAROMA 12:2.

1, 2. Ki kabakalañi ku ba Mukreste kacenu ha i si nto ye bunolo?

KU BA Mukreste mwa mazazi a maungulelo a, ili “linako ze tata,” haki nto ye bunolo. (2 Timotea 3:1) Kaniti, kuli mutu a latelele mutala wa Kreste, u na ni ku tula lifasi. (1 Joani 5:4) Mu hupule kuli Jesu n’a bulezi ka za nzila ya Sikreste kuli: “Mu kene ka munyako o kumbani; kakuli munyako wa Sinyeho u atami, mi nzila ye ya mwateñi i atami, mi ba ba kena mwateñi ki ba bañata. Kakuli munyako wa bupilo wa kumbana, nzila ye ya mwateñi ki ye sisani, mi ki ba banyinyani ba ba i fumana.” Hape n’a ize: “Mutu h’a lata ku ni latelela, u na ni ku itoboha, a lwale [kota ya hae ya linyando, NW] ka zazi ni zazi, mi a ni siyale mwamulaho.”—Mateu 7:13, 14; Luka 9:23.

² Mukreste ha s’a fumani nzila ye kumbani ye isa kwa bupilo, s’a lukela ku tandanisa cwale ki ku zwelapili ku zamaya ku yona. Ki kabakalañi ku eza cwalo ha ku si ko ku bunolo? Kakuli buineelo ni kolobezo ya luna li tahisa kuli Satani a libise makilikicani a hae a maswe ku luna. (Baefese 6:11, Bibele ye Kenile, hatiso ya 1984) Wa lemuha bufokoli bwa luna mi u itusisa bona kwa ku lika ku sinya muinelo wa luna wa kwa moya. Mane, n’a likile ku shandaula Jesu, mi ni luna h’a koni ku lu tuhelela fela cwalo.—Mateu 4:1-11.

Makilikicani a Satani A’ Maswe

3. Satani n’a suñile cwañi buhononi mwa munahano wa Eva?

³ Mukwa u li muñwi w’a itusisa Satani ki ku suña buhononi mwa minahano ya luna. U batisisa bufokoli bo lu na ni bona mwa silelezo ya luna ya kwa moya. Kwa makalelo luli, n’a itusisize ona mukwa w’o ku Eva ka ku mu buza kuli: “Kana ki niti kuli Mulimu u ize: Mu si ke mwa ca likota kaufela ze mwa simu?” (Genese 3:1) Ka mubulelelo o muñwi, Satani n’a buza kuli, ‘Kana kwa konahala luli kuli Mulimu n’a ka mi fa kaniso ye cwalo? Kana n’a ka mi hanisa nto ye nde cwalo? Mulimu wa ziba kuli nako ye mu ka ca kwa kota yeo, meto a mina a ka tona, mi mu ka ba sina Mulimu, mu zibe bunde ni bumaswe!’ Satani a suña cwalo peu ya buhononi, mi a libelela kuli i mele.—Genese 3:5.

4. Ki mihupulo mañi ya buhononi ye kona ku ama ba bañwi kacenu?

⁴ Satani u itusisa cwañi ona mukwa w’o kacenu? Ha lu keshebisa ku bala Bibele, tuto ya luna ya ka butu, litapelo za luna, ni bukombwa ni mikopano ya Sikreste, lu kana lwa kenelwa ka bunolo ki buhononi bo ba tahisa ba bañwi. Ka mutala: “Lu ziba cwañi kuli ye ki yona niti ka mwa n’a i lutezi Jesu?” “Kana a luli ki ona mazazi a maungulelo? Hailif’o mane ki kale lu kena mwa lilimo za mwanda wa bu 21.” “Kana Armagedoni i ka tuha i taha, kamba isali kwahule?” Haiba lu kenelwa ki buhononi bo bu cwalo, lu kona ku bu felisa cwañi?

5, 6. Ki sifi se lu lukela ku eza ha lu kenelwa ki mihupulo ya buhononi?

⁵ Jakobo n’a file kelezo ye sebeza ha n’a ize: “Mutu ku mina h’a tokwa butali, a bu kupe ku Mulimu ya fanga batu kamukana ka bufani bo butuna, a sa kanani; mi u ka bu fiwa. Kono a kupe ka tumelo, a si ke a bilaela [“honona,” NW] ka se siñwi; kakuli ya [honona] u swana  sina liputu la liwate, le li zukuzwa ki moya, le li fukisezwa kafa ni kafa. Mutu ya cwalo a si ke a libelela ku amuhela se siñwi ku Mulena; ki mutu wa lipilu ze peli, ya lika-lika mwa linzila za hae kaufela.”—Jakobo 1:5-8.

⁶ Kacwalo, ki sifi se lu lukela ku eza? Mwa tapelo, lu “kupe ku Mulimu” kuli a lu fe tumelo ni kutwisiso ni ku ekeza kwa buikatazo bwa luna bwa ku ituta ka butu ka za lipuzo kamba litaba ze lu honona kaufela. Hape lwa kona ku kupa tuso ku ba ba tiile mwa tumelo, lu sa hononi ni hanyinyani kuli Jehova u ka lu fa tuso ye lu tokwa. Jakobo hape n’a ize: “Mu ipeye kwatas’a Mulimu; mu hanele Diabulosi, mi u ka saba ku mina. Mu sutelele ku Mulimu mi u ka sutelela ku mina.” Kaniti, buhononi bwa luna bu ka fela ha lu nze lu sutelela ku Mulimu ka ku ituta ni ku lapela.—Jakobo 4:7, 8.

7, 8. Ki lipimo mañi ze mutomo ze kona ku itusiswa mwa ku ziba mufuta wa bulapeli o ne u lutilwe ki Jesu mi ki bomañi ba ba latelela zona lipimo zeo?

⁷ Ka mutala, l’u nge puzo ye li: Lu ziba cwañi kuli mufuta wa bulapeli bwa luna ki ona wa n’a lutile Jesu? Kuli lu alabe puzo yeo, ki lipimo lifi ze lu lukela ku nyakisisa? Bibele i bonisa kuli Bakreste ba niti ba lukela ku ba ni lilato mwahal’a bona. (Joani 13:34, 35) Ba lukela ku bonisa bukeni bwa libizo la Mulimu, lona la Jehova. (Isaya 12:4, 5; Mateu 6:9) Mi ba lukela ku zibahaza lona libizo leo.—Exoda 3:15; Joani 17:26.

⁸ Nto ye ñwi ye bonisa bulapeli ku ba bwa niti ki ku kuteka Bibele, lona Linzwi la Mulimu. Ki yona buka ye ipitezi ye bonisa butu ni milelo ya Mulimu. (Joani 17:17; 2 Timotea 3:16, 17) Fahalimw’a seo, Bakreste ba niti ba zibahaza kuli Mubuso wa Mulimu ki ona fela o ka tiseza batu bupilo bo bu sa feli mwa paradaisi fa lifasi-mubu. (Mareka 13:10; Sinulo 21:1-4) Ha ba ikenyi mwa litaba za bupolitiki za lifasi le ze sinya ni mwa mupilelo wa lona o silafaza. (Joani 15:19; Jakobo 1:27; 4:4) Ki bomañi kacenu ba ba latelezi zona lipimo zeo? Litaba li bonisa kuli kalabo ki i liñwi fela—ki Lipaki za Jehova.

Ku Cwañi Haiba Buhononi Bu Sa Feli?

9, 10. Ki lifi ze lu kona ku eza kuli lu felise mihupulo ya ku honona ye sa feli kapili?

⁹ Ku cwañi ha ne lu ka ipumana inge lu fenyiwa ki buhononi? Ki sifi se lu swanela ku eza? Mulena Salumoni ya butali u fa kalabo, kuli: “Mwan’a ka, ha u ka amuhela manzwi a ka, mi wa buluka milao ya ka ku wena, kuli u sikekele zebe ya hao kwa butali, mi u ise pilu ya hao kwa kutwisiso; mane ha u ka lilela zibo, wa tiisa ku biza tuto, wa i bata sina silivera, wa i pumbula sina maluo a’ patilwe mwa mubu, fo, u ka utwisisa kuli, ku saba [Muñ’a] Bupilo ki nto mañi, mi u ka fumana ku ziba za Mulimu.”—Liproverbia 2:1-5.

 ¹⁰ Kana w’o haki muhupulo o makalisa? Haiba lu tabela ku isa mamelelo ye tuna kwa butali bwa Mulimu, lu ka “fumana ku ziba za Mulimu.” Ee, lwa kona ku ziba Muambakani ya pahami wa pupo kamukana haiba lu lata ku amuhela ni ku buluka manzwi a hae. Seo si talusa ku fita ku Jehova ka tapelo ni ka tuto ya ka butu. Maluwo a patilwe mwa mubu a Linzwi la hae a kona ku felisa mihupulo ya ku honona kaufela ni ku lu tusa ku bona liseli la niti.

11. Mutang’a Elisha n’a kenezwi cwañi ki buhononi?

¹¹ Liñolo la 2 Malena 6:11-18 li lu fa mutala o munde wa ka m’o mutanga wa Mulimu ya n’a li mwa sabo ili ya n’a honona n’a tuselizwe ki tapelo. Mutang’a Elisha n’a si na temuho ya kwa moya. N’a sa koni ku lemuha kuli mpi ya lihalimu ne i tusa mupolofita wa Mulimu, ya n’a taekilwe ki mpi ya Siria. Ka sabo, mutanga y’o a li: “Mawe, [muñ’a] ka, lu ka eza cwañi?” Elisha n’a alabile cwañi? “Si sabi; kakuli ba ba inzi ni luna ba fita ba ba inzi ni bona kwa buñata.” Kono mutanga y’o n’a ka kolwa cwañi seo? N’a sa koni ku bona mpi ya lihalimu yeo.

12. (a) Buhononi bwa mutanga ne bu felisizwe cwañi? (b) Lu kona cwañi ku felisa mihupulo ya buhononi kaufela ye lu na ni yona?

¹² “Elisha a lapela, a li: [Muñ’a] Bupilo, tonisa meto a hae, kuli a bone. [Muñ’a] Bupilo a tonisa meto a mutanga; mi a bona lilundu li tezi lipizi ni makoloi a mulilo, a’ beile Elisha mwahali kwa maneku kaufela.” Mwa taba yeo, Jehova n’a ezisize mutang’a Elisha ku bona mpi ya lihalimu ye n’e sileleza Elisha. Kono kacenu, lu si ke lwa libelela kuli Mulimu u ka lu fa tuso ye swana. Mu hupule kuli, mutang’a mupolofita y’o n’a sina Bibele ye kwanelezi ya n’a ka kona ku ituta kuli a tiise tumelo ya hae. Luna lu na ni Bibele. Haiba lu itusisa yona hande, ni luna tumelo ya luna ya kona ku tiiswa. Ka mutala, lwa kona ku nahanisisa za litaba li sikai ze talusa Jehova a li mwa kuta ya hae ya lihalimu. Litaba zeo li bonisa hande-nde kuli Jehova u na ni kopano ya hae ya kwa lihalimu ye tusa batanga ba hae mwa musebezi wa ku luta mwa lifasi kaufela kacenu.—Isaya 6:1-4; Ezekiele 1:4-28; Daniele 7:9, 10; Sinulo 4:1-11; 14:6, 7.

Mu Tokomele Makilikicani a Satani!

13. Satani u lika ka nzila ifi ku fokolisa ku yema kwa luna mwa niti?

¹³ Ki lifi linzila ze ñwi zeo Satani a itusisa kwa ku fokolisa muinelo wa luna wa kwa moya ni ku yema kwa luna mwa niti? Nzila ye ñwi ki muzamao o maswe, mwa mifuta ya ona kaufela. Mwa  lifasi la kacenu, m’o buhule bu atile hahulu, bunyazi (ili linzwi le li kopanyeleza ni bubuki) kamba ku eza tobali ni mutu busihu bu li buñwi fela se li nto ye ezahala ka zazi ni zazi mwa lusika lo lu lata hahulu minyaka lo lu bata ku ikola ku be cwañi kamba cwañi. Maswaniso a zamaya, TV, ni ma-vidio li yemela bupilo bo bu cwalo. Mwa likalulo kaufela ze hasanya makande ku tezi maswaniso a mapunu, sihulu fa Intaneti. Ba ba bata fela ku bona mw’a bonahalela maswaniso ao ba kena mwa muliko.—1 Matesalonika 4:3-5; Jakobo 1:13-15.

14. Ki kabakalañi Bakreste ba bañwi ha ba kwecekilwe ki makilikicani a Satani?

¹⁴ Bakreste ba bañwi ba tuhelezi mayupeleti a bona ku ba kenya mwa kozi mi ba silafalize minahano ni lipilu za bona ka ku buha maswaniso a bonisa hahulu mapunu kamba a a bonisa fela hanyinyani. Ba ituhelezi ku wela mwa katwa ka Satani ka ka hoha. Ku eza cwalo hañata ku tahisize kuli ba shwe kwa moya. Ba ba ba cwalo ba palezwi ku zwelapili ku ba “banana ku ze maswe.” Ha ba si ka ba “ba ba hulile mwa kutwisiso.” (1 Makorinte 14:20, NW) Ka silimo, likiti-kiti za batu ba welwanga ki ze maswe ze tiswa ki ku sa latelela likuka ni lipimo za Linzwi la Mulimu. Ha ba si ka isa pilu kwa ku apala ni ku buluka “lilwaniso kaufela za Mulimu.”—Maefese 6:10-13; Makolose 3:5-10; 1 Timotea 1:18, 19.

Mu Tokomele Hahulu ze Lu Na ni Zona

15. Ki kabakalañi ba bañwi ha ba kana ba fumana t’ata ku itebuha sanda sa bona sa kwa moya?

¹⁵ Jesu n’a ize: “Mu ka ziba niti, mi niti i ka mi lukulula.” (Joani 8:32) Lipaki ba bañata ne ba tuhezi bupilo bo ne ba pilanga ni liswalisano za bona za bulapeli. Kacwalo, ba kana ba itebuha hahulu tukuluho ye tahiswa ki niti. Kono, mikulwani ba bañwi ba ba kana ba hulisizwe ki bashemi ba ba mwa niti, ba kana ba fumana t’ata ku itebuha sanda sa bona sa kwa moya. Ba li ku ba ba sa bi mwa bulapeli bwa buhata kamba mwa lifasi le li lata hahulu minyaka, le li itusisa milyani ye kola, ili le li na ni mizamao ye maswe. Kabakaleo, ba kana ba palelwa ku bona shutano ye tuna ye mwahal’a paradaisi ya luna ya kwa moya ni lifasi la Satani le li bolile. Ba bañwi mane ba kana ba ituhelela ku kenelwa ki muliko wa ku iponela kozi ye mwa lifasi kuli ba bone ze ba yawile!—1 Joani 2:15-17; Sinulo 18:1-5.

16. (a) Ki lipuzo mañi ze lu kana lwa ipuza? (b) Lu lutiwa ni ku susuezwa ku ezañi?

¹⁶ Kana luli lu tokwa ku ibabaula kwa minwana kuli lu zibe kuli butuku ni manyando li cwañi? Kana ha lu koni ku ituta ku ze maswe ze ezahezi ku ba bañwi? Kana lwa tokwa ku kena mwa “sileze” sa lifasi le kuli lu bone haiba ku na ni ze lu yawile? (2 Pitrosi 2:20-22) Pitrosi n’a hupulisize Bakreste ba mwa lilimo za mwanda wa pili be ne ba kile ba banga mwa lifasi la Satani kuli: “Nako i likani ye lu pilile ka ku ya ka se si latwa ki bahedeni, ha ne lu zamaya ka buhule ni ka litakazo, ni ka butahwa, ka ku ca maswe ni ku nwa maswe, ni ka sebelezo ye masila ya milimu ya buhata.” Kaniti, ha lu tokwi ku ikenya mwa “buhule bo bu yuboka” bwa lifasi le kuli lu bone kuli bupilo bwa kona ku ba bo  bu maswe. (1 Pitrosi 4:3, 4) Ka ku fapana, kwa Mandu a luna a Mubuso, ili libaka mo ku lutelwa za Bibele, lu lutiwa lipimo za Jehova za muzamao o pahami. Mi hape, lu susuezwa ku itusisa m’ata a luna a ku nahana kuli lu iponele ili luna kuli lu na ni niti mi kacwalo ni ku tiya ku yona.—Joshua 1:8; Maroma 12:1, 2; 2 Timotea 3:14-17.

Libizo la Luna Haki Sipamesho Fela

17. Lu kona cwañi ku ba Lipaki za Jehova ba ba buanyu?

¹⁷ Haiba lu toma mwa niti, lu ka bata ku i abana ni ba bañwi fo ku konahalela kaufela. Seo ha si talusi kuli lu ka lika ku i hapeleza ba ba sa tabeli ku i teeleza. (Mateu 7:6) Kono, ha lu na ku swaba ku itibahaza ku ba Lipaki za Jehova. Haiba mutu a bonisa ku tabela ni haiba hanyinyani ka ku buza puzo ye buniti kamba ka ku amuhela hatiso ya Bibele, lu ka tabela ni ku itukiseza ku abana sepo ya luna ni yena. Ka mo ku inezi, seo si ka tokwa kuli kamita lu be ni lihatiso ko lu li kaufela, ibe kwa ndu, kwa musebezi, kwa sikolo, kwa masintolo, kamba kwa libaka za ku itabiseza teñi.—1 Pitrosi 3:15.

18. Ku itibahaza hande kuli lu Bakreste ku kona cwañi ku tisa bunde mwa bupilo bwa luna?

¹⁸ Ha lu itibahaza hande ku ba Bakreste, lu tiisa silelezo ya luna kwa litwaniso ze butali za Satani. Haiba ku ba ni mukiti wa ku pepwa kwa mutu kamba wa ngilisimusi kamba likezahalo za ku fa mipuzo ya ku wina ka litohonolo, be mu beleka ni bona hañata ba ka li, “Y’o mu mu tuhele. Ki paki ya Jehova.” Ka libaka le li swana, batu hañata ha ba na ku tisanga lishea la bukuba ha mu li teñi. Kacwalo, ku zibahaza mayemo a luna ka ku ba Bakreste ku tisa ze nde mwa bupilo bwa luna, sina ka mwa n’a taluselize muapositola Pitrosi kuli: “Ki mañi ya ka mi eza maswe ha mu tukufalelwa bunde? Kono niha mu ka utwiswa butuku kabakala niti, fo mu na ni mbuyoti.”—1 Pitrosi 3:13, 14.

19. Lu ziba cwañi kuli se lu keni hahulu mwa mazazi a maungulelo?

¹⁹ Bunde bo buñwi bwa ku toma mwa niti ki bwa kuli lu ka kolwa kuli a luli ki mazazi a maungulelo a muinelo wo wa linto. Lu ka ziba kuli buñata bwa bupolofita bwa Bibele bu sweli ku fita fa masetela a bona mwa linako za luna. * Temuso ya Paulusi ya kuli “mwa mazazi a maungulelo, ku ka taha linako ze tata” i tiisezwa ki lika ze sabisa ze ezahezi mwa lilimo za mwanda wo felile. (2 Timotea 3:1-5; Mareka 13:3-37) Taba ye mwa mutende wa cwanoñu fa ye n’e bulela za lilimo za mwanda wa bu 20 ne i na ni toho ya taba ye li “Li ka Hupulwa ku Ba Lilimo za Mikwa ye Maswe.” Taba yeo ne i bonisize kuli: “Silimo sa 1999 ne si bile sona silimo sa bubulai bo butuna ka ku fitisisa mwa kalulo ya bubeli ya lilimo ze mwanda za bubulai bo butuna ka ku fitisisa.”

20. Ye ki nako ya ku ezañi?

²⁰ Ye haki nako ya ku zina-zina. Kwa iponahaza hande kuli Jehova u sweli wa fuyaula musebezi o mutuna ka ku fitisisa o kile wa ezwa wa ku luta za Bibele o sweli ku ezwa mwa lifasi kaufela kuli u be bupaki kwa macaba. (Mateu 24:14) Mu tome mwa niti, mi mu i abane ni ba bañwi. Nako ya mina ya kwapili ya ku ya ku ile i itingile ku ze mu sweli ku eza cwale. Ku tepelela ha ku na ku mi konisa ku fumana limbuyoti za Jehova. (Luka 9:62) Kono, ye ki nako ya kuli mu “tiye, mu si ke mwa zikinyeha, mi mu tiise kamita musebezi wa Mulena, inze mu ziba kuli musebezi wa mina o tata ha u na ku ba o si na tuso ku Mulena.”—1 Makorinte 15:58.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Lu kona cwañi ku felisa buhononi?

• Lu kona ku itutañi kwa mutala wa mutang’a Elisha?

• Kamita lu lukela ku itibelela kwa miliko mañi ku za muzamao?

• Ki kabakalañi ha lu swanela ku itibahaza hande kuli lu Lipaki za Jehova?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 10]

Ku ituta Bibele ni ku lapela kamita ku kona ku lu tusa ku felisa buhononi

[Siswaniso se si fa likepe 11]

Buhononi bwa mutang’a Elisha ne bu felisizwe ka pono ya n’a bile ni yona

[Siswaniso se si fa likepe 12]

Kwa Mandu a Mubuso, sina ye, ya mwa Benin, lu lutiwa lipimo za muzamao ze pahami za Jehova