Sicaba sa Jehova Se si Lukuluzwi Sa Mu Lumbeka mwa Lifasi Kamukana
Sicaba sa Jehova Se si Lukuluzwi Sa Mu Lumbeka mwa Lifasi Kamukana
“Ni ka fa macaba milomo ye kenile, kuli a bize kaufela Libizo la [Muñ’a] Bupilo.”—ZEFANIA 3:9.
1. Ki kabakalañi likatulo za sinyeho ha ne li tahezi Juda ni macaba a mañwi?
KI LIKATULO kwa m’ata zeo Jehova n’a susumelize Zefania kuli a li shaele! Likatulo za sinyeho zeo ne li tahezi Juda ni muleneñi wa yona wa Jerusalema, kakuli bazamaisi ni sicaba hamoho ne ba sa ezi tato ya Jehova. Macaba a n’a li fakaufi, a’ cwale ka Mafilisita, Mamoabi, ni Maamoni, ni ona n’a ka utwa buhali bwa Mulimu. Libaka? Kakuli ne a lwanisize h’a situhu sicaba sa Jehova ka lilimo-limo. Ka lona libaka le li swana leo, mubusotuna wa Asirya n’o ka tataulwa, ku y’o shwa cwalo u sa zuswi hape.
2. Ki bomañi bao mwendi ne ba bulezwi kwa Zefania 3:8?
2 Nihakulicwalo, ne ku na ni be ne ba li hande mwa Juda ya kwaikale. Bao ne ba litezi hahulu kuli Mulimu a nate lifosi koto. Ku bonahala kuli bao ki bona ba ba bulezwi mwa manzwi a’a li: “Kabakaleo, [Muñ’a] Bupilo u li: A mu ni libelele he, ku fitela lizazi le ni ka nanuha ku t’o hapa; kakuli ni lelile ku puta macaba, ni kopanye ba mibuso, ni ba sululele buhali bwa ka, ona mabifi a ka kaufela a’ babula. Kakuli lifasi kaufela li ka ca mulilo wa lifufa la ka.”—Zefania 3:8.
“Milomo Ye Kenile” Ya Bomañi?
3. Ki ifi taba ya sepo yeo Zefania n’a buyelezwi ku fitisa?
3 Ee, Zefania n’a shaezi likatulo za sinyeho za Jehova. Kono mupolofita y’o hape n’a susumelizwe ku shaela ni lushango lo lunde lo lu fa sepo. Lona l’o ne lu ka tiisa hahulu batu be ne ba si ka tuhela ku sepahala ku Jehova. Ka mo ku ñolezwi kwa Zefania 3:9, Jehova Mulimu n’a ize: “Ka linako zeo ni ka fa macaba milomo ye kenile, kuli a bize kaufela Libizo la [Muñ’a] Bupilo, a mu sebeleze ka pilu i li ñwi.”
4, 5. (a) Ki sifi se ne si ka ezahala kwa batu ba ba sa sepahali (b) Ki bomañi be ne ba ka tusiwa ki seo, mi ki kabakalañi?
4 Ne ku na ni batu be ne ba si ke ba fiwa milomo ye kenile yeo. Bupolofita b’o bu bulela bao, kuli: “Ni ka zwisa ku wena ba ba ne ba ikuhumusa ka butuna bwa bona.” (Zefania 3:11) Kacwalo ne ku ka zwiswa baikuhumusi be ne ba lobaka milao ya Mulimu ni ku eza bumaswe. Mi ki bomañi be ne ba ka tusiwa ki nto yeo? Zefania 3:12, 13 i li: “Ni ka siya ku wena sicaba se si ishuwa, se si fokola, mi si ka sepa Libizo la [Muñ’a] Bupilo. Bomasialeti ba Isilaele ha ba sa na ku eza bumaswe, ha ba sa na ku bulela mashano hape; lilimi la buhata ha li sa na ku fumanwa mwa milomo ya bona; kono ba ka fula, ba be ba bute, ku si na ya ba sabisa.”
5 Basepahali ba bomasiyaleti ba Isilaele wa kwakale ne ba ka fuyolwa. Libaka? Kakuli ne ba ezize ze ne a bulela manzwi a’ li: “A mu bate [Muñ’a] Bupilo, mina kaufela ba ba ishuwa mwa lifasi, ba ba zamaya ka milao ya hae; a mu bate ze lukile, mu bate buikokobezo; mwendi mu ka suhana mu silelezwa mwa lizazi la buhali bwa [Muñ’a] Bupilo.”—Zefania 2:3.
6. Ne ku ezaheziñi mwa talelezo ya pili ya bupolofita bwa Zefania?
6 Mwa talelezo ya pili ya bupolofita bwa Zefania, Mulimu n’a natile koto Majuda ba ba sa sepahali ka ku tuhelela Mubuso wa Babilona, o n’o busa lifasi, ku ba hapa ka 607 B.C.E. Jeremia ni ba bañwi ne ba bandusizwe. Mi ba bañwi ne ba zwezipili ku sepahala ku Jehova mwa buhapiwa. Ka 539 B.C.E., Babilona ya tululwa ki Mamede ni Maperesia be ne ba busiwa ki Mulena Sirusi. Lilimo ze peli ku tuha f’o, Sirusi a eza mushaa o n’o lumelelize bomasiyaleti ba Majuda ku kutela habo. Kwa nalulelule, tempele ya Jerusalema ya zuswa, mi ni buprisita bwa zuswa kuli baprisita ba laye batu Mulao. (Malaki 2:7) Jehova a fuyola cwalo bomasiyaleti be ne ba lukuluzwi ha ne ba zwezipili ku sepahala.
7, 8. Manzwi a bupolofita a kwa Zefania 3:14-17 ne a ama bomañi, mi mu alabelañi cwalo?
7 Zefania n’a polofitile cwana ka za be ne ba ka lukululwa cwalo: “U opele, wena mwan’a Sione, wa musizana; wena Isilaele, u n’o wabelwa; u tabe ka pilu ya hao kaufela, wena mwan’a Jerusalema, wa musizana. [Muñ’a] Bupilo u swalezi likatulo ze ne ku tama, u sutisize sila sa hao; Mulena wa Isilaele, Yena [Muñ’a] Bupilo, u ku wena: Ha u sa na ku saba bumaswe, ku ya ku ile. Mwa lizazi leo, ku ka bulelelwa Jerusalema kuli: U si ke wa saba! Wena Sione, mazoho a hao a si ke a fokola! [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa hao u yahile mo ku wena; ki ndume ya pilisa! U ka ku tabela ka tabo ye tuna; kabakala lilato la hae, u ka ikuzeza fela; u ka ku wabelelwa ka lipina za tabo.”—Zefania 3:14-17.
8 Manzwi ao a bupolofita ne a ama bomasiyaleti be ne ba kungushuzwi ku zwa mwa buhapiwa bwa kwa Babilona ni ku kutisezwa kwa naha ye ne ba yolile ku bokukululu ba bona. Zefania 3:18-20 i bonisa taba yeo. I li: “Ni ka kubukanya ba ba inzi mwa maswabi kabakala ku tokwa lisebelezo ze tuna; ba zwile ku wena, mi ba imezwi ki ku shwaulwa. Ka nako yeo, ni ka feza banyandisi ba hao kaufela. Bana ba hao ba ba toza ni ka ba pilisa; ni kutise ba ba hasanyizwe, ni ba kopanye; mi ni ka ba bubanisa, ni ba kuteke ka libizo le lituna, bona ba ba pilile ka maswabi mwa mafasi kaufela. Ka nako yeo ni ka mi kutisa; ka nako yeo ni ka mi kopanya; kakuli ni ka mi bubanisa ni ku mi kuteka ka libizo le lituna mwahal’a macaba kamukana a lifasi, ha ni se ni kutisa ba ba hapilwe ba mina, mu nze mu iponela, ku bulela [Muñ’a] Bupilo.”
9. Jehova n’a ipubanisize cwañi kabakala za n’a ezelize Juda?
9 Mu nahane mo ne ba komokezi ba macaba a n’a yahile mabapa a n’a li lila za sicaba sa Mulimu! Bayahi ba Juda ne ba hapilwe ki Babilona ye m’ata, mi ne ku sa bonahali kuli ne ba ka tola ba kuta habo. Hape naha ya bona ne i li litota. Kono ka m’ata a Mulimu, ne ba kutiselizwe habo bona hamulaho wa lilimo ze 70, kono macaba a n’a li lila ona n’a libile kwa sinyeho. Jehova luli n’a ipubanisize ka ku kutisa bomasiyaleti ba ba sepahala bao! N’a ba ‘kutekile ka libizo le lituna mwahal’a macaba kamukana.’ Kaniti tukuluho yeo ne i tisize tumbo ku Jehova ni ku ba ba biziswa ka libizo la hae!
Bulapeli bwa Jehova Bwa Bubaniswa
10, 11. Talelezo ye tuna ya bupolofita bwa Zefania bwa tukuluho neikaba lili, mi lu ziba cwañi cwalo?
10 Ne ku bile ni ku kutiswa ko kuñwi mwa lilimo za mwanda wa pili wa Nako ya Luna, f’o Jesu Kreste n’a kubukanyize bomasiyaleti ba Isilaele ku ba isa mwa bulapeli bwa niti. Yeo ne li mitamuno ya ze ne ka taha, kakuli talelezo ye tuna ya ku kutiswa ne i sa li kwapili. Bupolofita bwa Mika ne bu bulezi cimo kuli: “Kwa mazazi a kwapili lilundu la [Muñ’a] Bupilo li ka tomwa fa ngo ya malundu, li ka umbuka tulundu; mi macaba kaufela a ka ya kwateñi.”—Mika 4:1.
11 Nto yeo ne i ka ezahala lili? Ka mo ne bu bulelezi bupolofita b’o, ne i ka ezahala “kwa mazazi a kwapili,” ee, mwa “mazazi a maungulelo” a’. (2 Timotea 3:1) Neikaba pili muinelo wa linto wo u si ka fela kale, macaba h’a nze a lapela milimu ya buhata. Mika 4:5 i li: “Macaba a zamaya, se siñwi ni se siñwi, ka libizo la mulimu wa sona.” Balapeli ba niti bo? Bupolofita bwa Mika bu alaba kuli: “Haili luna, lu ka zamaya ka Libizo la [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa luna, kamita ni ku ya ku ile.”
12. Bulapeli bwa niti bu pahami cwañi mwa mazazi a mafelelezo a?
12 Kacwalo, mwa mazazi a maungulelo a, ‘lilundu la Muñ’a Bupilo li tomilwe fa ngo ya malundu.’ Bulapeli bwa niti bwa Jehova ili bo bu pahami bu zusizwe ni ku tomwa fahalimu a mifuta kaufela ya bulapeli. Sina Mika hape mwa n’a polofitezi, “macaba kaufela a ka ya kwateñi.” Mi ba bulapeli bwa niti ba ka “zamaya ka Libizo la [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa luna, kamita ni ku ya ku ile.”
13, 14. Lifasi le, ne li keni lili mwa “mazazi a kwapili,” mi sifi se si ezahezi kwa bulapeli bwa niti haisali ku zwiwa f’o?
13 Likezahalo ze talelelize bupolofita bwa Bibele li bonisa kuli lifasi le, ne li fitile kwa “mazazi a kwapili,” ona mazazi a lona a maungulelo, mwa silimo sa 1914. (Mareka 13:4-10) Ze ezahezi li bonisa kuli Jehova ka nako yeo n’a kalile ku kubukanyeza hape mwa bulapeli bwa niti bomasiyaleti ba ba sepahala ba batoziwa, be ne ba na ni sepo ya ku ya kwa lihalimu. Ku tuha f’o, kwa kubukanyiwa “buñata bo butuna bwa batu” ba “ba zwa mwa macaba kaufela, ni mwa mishobo, ni mwa masika, ni mwa lipuo kaufela,” ili ba ba sepa ku pila ku ya ku ile fa lifasi-mubu.—Sinulo 7:9.
14 Ku zwa Ndwa ya Lifasi ya I ku t’o fita ni la kacenu le, bulapeli bwa Jehova bo ba eza ba ba paka libizo la hae bu zwezipili ka m’ata ka tamaiso ya hae. Hamulaho wa Ndwa ya Lifasi ya I, balapeli ba Jehova ne ba eza sikitinyana, kono cwale se ba bat’o ba 6 milioni, mi ba mwa liputeho ze bat’o ba 91,000 mwa linaha ze 235. Silimo ni silimo, bona bao ba tandanga lihora ze fitelela 1 bilioni mwa ku lumba Mulimu fapil’a nyangela. Kaniti luli Lipaki za Jehova bao ki bona ba ba taleleza manzwi a bupolofita a Jesu, a’ li: “Evangeli ye ya mubuso i ka bulelwa mwa lifasi kaufela, ibe bupaki mwa macaba kamukana; kihona ku ka taha mafelelezo.”—Mateu 24:14.
15. Zefania 2:3 i sweli ku talelezwa cwañi cwale?
15 Zefania 3:17 i li: “[Muñ’a] Bupilo Mulimu wa hao u yahile mo ku wena; ki ndume ya pilisa!” Se si tisize bufumu bwa kwa moya bo ba na ni bona batanga ba Jehova mwa mazazi a maungulelo a, kikuli u ‘yahile ku bona’ a li Mulimu wa bona Y’a M’ata Ote. Ne ku li cwalo ku Juda ya kwakale ye ne zusizwe ka 537 B.C.E., mi ni kacenu ku cwalo. Kacwalo, lwa kona ku bona m’o Zefania 2:3 i talelezwa hahulu mwa nako ya luna ha i li: ‘A mu bate Muñ’a Bupilo, mina kaufela ba ba ishuwa mwa lifasi.’ Ka 537 B.C.E., “kaufela” ne i yemela bomasiyaleti ba Majuda be ne ba kutile ku zwa mwa buhapiwa bwa kwa Babilona. Cwale i yemela baishuwi ba macaba kaufela kai ni kai fa lifasi-mubu, ili bao ba itebuha bukutazi bwa za Mubuso bwa mwa lifasi kaufela ili ba ba selehanela kwa “lilundu la [Muñ’a] Bupilo.”
Bulapeli bwa Niti bwa Konda
16. Lila za luna ba lukela ku ba ba ba ikutwa cwañi ha ba bona mbombolelwa ya batanga ba Jehova mwa miteñi ye?
16 Hamulaho wa 537 B.C.E., ba bañata mwa linaha ze n’e li bukaufi ne ba kakamalile batanga ba Mulimu ha ne ba kutiselizwe habo bona ku y’o kalisa sinca bulapeli bwa niti. Kono ku kutiswa k’o ne li ko kunyinyani fela. Kana mwa kona ku nahana zeo ba bañwi, hamoho ni lila za batu ba Mulimu, ba sweli ku bulela cwale ha ba bona kulo, buiketo, ni zwelopili ye tuna ya batanga ba Jehova mwa linako za cwale? Ku si na kuli cwañi, ba bañwi ba zona lila zeo ba ikutwa ka mo ne ba ikutwezi Bafalisi ha ne ba boni m’o batu ne ba selehanela ku Jesu. Ne ba makalile kuli: “A mu bone, naha kaufela i mu latelezi.”—Joani 12:19.
17. Muñoli yo muñwi n’a buleziñi ka za Lipaki za Jehova, mi ki ifi zwelopili ye ba bile ni yona?
17 Mwa buka ye bizwa These Also Believe, Caziba Charles S. Braden n’a ize: ‘Lipaki za Jehova ba talize lifasi-mubu kaufela ka bukutazi bwa bona. Kwa kona ku bulelwa kuli luli ha ku na bulapeli bo buñwi mwa lifasi bo bu bile ni tukufalelo ni tundamo ye swana ni ya Lipaki za Jehova mwa ku lika ku hasanya taba ye nde ya Mubuso. Ni sepa kuli kopano yeo i kana i ya i tiya.’ N’a kumbile luli! Ha n’a ñozi manzwi ao lilimo ze bat’o ba 50 kwamulaho, Lipaki be ne ba kutaza mwa lifasi ne ba bat’o ba 300,000. Kambe ki kacenu, n’a ka bulelañi ka za fo u kuma musebezi wa luna? Palo ya bakutazi ibat’o fitelela yeo ha 20, kakuli ki ba bat’o ba b’a 6 milioni.
18. Milomo ye kenile kiñi, mi Mulimu u i file bomañi?
18 Ka mupolofita wa hae, Mulimu n’a sepisize kuli: “Ni ka fa macaba milomo ye kenile, kuli a bize kaufela Libizo la [Muñ’a] Bupilo, a mu sebeleze ka pilu i li ñwi.” (Zefania 3:9) Mwa mazazi a maungulelo a, ki Lipaki za Jehova ba ba biza fa libizo la Jehova, ba ba mu sebeleza ka swalisano mwa tamo ye tiile ya lilato, ee, “ka pilu i li ñwi.” Ki bona bao Jehova a file milomo ye kenile. Milomo ye kenile yeo i ama ku utwisisa hande ni ku itebuha niti ka za Mulimu ni milelo ya hae. Ki Jehova fela ya kona ku fa kutwisiso yeo, mi u eza cwalo ka moya wa hae o kenile. (1 Makorinte 2:10) Ki bomañi b’a file moya wa hae? Ki bao fela “ba ba mu utwa.” (Likezo 5:32) Ki Lipaki za Jehova fela ba ba lata ku utwa Mulimu ka ku ba yena Mubusi mwa linto kaufela. Ki lona libaka ha ba fiwa moya wa Mulimu ni milomo ye kenile, ye yemela niti ka za Jehova ni milelo ya hae ye minde luli. Ba itusisa milomo ye kenile yeo kwa ku lumbeka hahulu Jehova mwa lifasi-mubu kaufela, mi ba sa zwelapili mwa ku eza cwalo.
19. Ku bulela ka milomo ye kenile ku amañi?
19 Ku bulela ka milomo ye kenile ha ku tokwi fela ku lumela niti ni ku i luta ba bañwi. Ku tokwahala hape kuli muzamao wa mutu u lumelelane ni milao ni likuka za Mulimu. Bakreste ba ba tozizwe ba etelezi mwa ku bata Jehova ni ku bulela ka milomo ye kenile. Mu nahane ze ba petile! Nihaike palo ya ba ba tozizwe i fukuzehile kuli mane i mwatas’a 8,700, ba ba bat’o eza 6 milioni ba bañwi ba likanyisa tumelo ya bona ka ku bata Jehova ni ku bulela ka milomo ye kenile. Bao ki buñata bo butuna bwa batu ba ba sweli ku ekezeha, ba ba zwa mwa macaba ote, ili ba ba bonisa tumelo mwa sitabelo sa tiululo sa Jesu. Ba sebeleza mwa lapa la fa lifasi-mubu la tempele ya Mulimu ya kwa moya, mi ba ka punyuha “ñalelwa ye tuna” ye ka tuha i tulukela lifasi le le li si ka luka.—Sinulo 7:9, 14, 15.
20. Ki lifi ze ka ezahala kwa batoziwa ba ba sepahala ni kwa buñata bo butuna bwa batu?
20 Buñata bo butuna bwa batu ba ka kenywa mwa lifasi le linca ili le linde hahulu. (2 Pitrosi 3:13) Jesu Kreste ni batoziwa b’a 144,000 ba ba ka zusezwa kwa lihalimu ku yo ba malena ni baprisita ni yena ki bona sitopa sa babusi se sinca se si ka busa lifasi. (Maroma 8:16, 17; Sinulo 7:4; 20:6) Bapunyuhi ba ñalelwa ye tuna ba ka eza musebezi wa ku fetula lifasi-mubu ku ba paradaisi mi ba ka zwelapili ku bulela ka milomo ye kenile y’a ba file Mulimu. Ba ka amiwa ki sikuka se, se si li: “Bana ba hao kaufela i ka ba ba ba lutilwe ki Mulena; mi kozo ye ba ka pila ku yona bana ba hao, i ka ba ye tuna. Ku eza niti, ki sona se si ka ku tiisa.”—Isaya 54:13, 14.
Musebezi wa Buluti O Mutuna Hahulu Haisali
21, 22. (a) Ka mo ku boniselizwe kwa Likezo 24:15, ki bomañi ba ba ka tokwa ku lutiwa ku bulela ka milomo ye kenile? (b) Ki ufi musebezi wa buluti o mutuna hahulu haisali o ka eziwa fa lifasi-mubu mwatas’a puso ya Mubuso?
21 Ku na ni batu ba bañwi ba bañata ba ba ka fiwa kolo ya ku bulela ka milomo ye kenile mwa lifasi le linca. Bao ba bulezwi kwa Likezo 24:15, ye li: “Ku zuha kwa bafu ku ka ba teñi, kwa ba ba lukile ni ba ba si ka luka.” Kwamulaho, libilioni za batu ba pilile ni ku timela ba sa zibi hande za Jehova. Ka mukwa o lukisizwe hande, u ka ba zusa kwa bafu. Mi ba ba ka zusiwa bao ba ka tokwa ku lutiwa ku bulela ka milomo ye kenile.
22 Ikaba tohonolo hakalo ku abana mwa buluti bo butuna b’o! Bu ka ba bona buluti bo butuna ka ku fitisisa haisali. Mi kaufela bu ka ezwa mwatas’a puso ye musa ya Kreste Jesu a li Mulena wa Mubuso. Kwa nalulelule, batu ba ka bona talelezo ya Isaya 11:9, ye li: “Lifasi li ka tala zibo ya [Muñ’a] Bupilo, sina mezi mw’a kwahelezi liwate.”
23. Ne mu ka bulelelañi kuli lu litohonolo hahulu luna batu ba Jehova?
23 Lu na ni tohonolo hakalo mwa mazazi a maungulelo a, ya ku itukiseza nako ye nde hahulu yeo muta lifasi li ka tala zibo ya Jehova! Mi lu na ni tohonolo hakalo nako ye ku ba batu ba Mulimu, ili ba ba iponela talelezo ye tuna ya manzwi a bupolofita a’ ñozwi kwa Zefania 3:20! Kwateñi Jehova u sepisa kuli: “Ni ka mi bubanisa ni ku mi kuteka ka libizo le lituna mwahal’a macaba kamukana a lifasi.”
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
• Bupolofita bwa Zefania bwa tukuluho bu bile ni litalelezo mañi?
• Bulapeli bwa niti bu fuyauzwi cwañi mwa mazazi a maungulo a?
• Ki ufi musebezituna wa buluti o ka eziwa mwa lifasi le linca?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 25]
Batu ba Jehova ne ba kutezi habo bona ku yo kalisa sinca bulapeli bo bu kenile. Kana mwa ziba taluso ya se kacenu?
[Siswaniso se si fa likepe 26]
Ka ku bulela ka “milomo ye kenile,” Lipaki za Jehova ba fa batu lushango lwa Bibele lo lu omba-omba