Kana Mwa Kona ku Ba Ba Ba Tabile Luli?

GEORGE n’a lumelisanga mañi ni mañi ka lumenyo. Ku yena, bupilo ne li mpo ya butokwa ye lukela ku ikoliwa. Tabo ya hae ni buikolwiso ne li zona za n’a zibahala ka zona—mane sihulu ha n’a sa kalisize ku talimana ni matomola a busupali. Ku fitela lizazi la timela, George n’a zibahala ku ba mutu ya tabile. Kana mu ba ba tabile sina George? Kana mwa bonanga lizazi le liñwi ni le liñwi ku ba mpo ye lukela ku ikoliwa? Kamba kana tibelelo ya lizazi le liñwi ni le liñwi i mi bisanga ba ba si na mwangalo kamba mane ku ikalelwa? Kana ku na ni nto ye ñwi y’e mi palelwisa ku ba ni tabo?

Tabo se i talusizwe ku ba muinelo wa ku iketa o’ kana wa ba wa kamita. I zibahala ka maikuto a kala ka ku ba ni mbombolelwa ni ku ba ni nyakalalo ye tuna ni takazo ya ka sipepo ya ku bata kuli muinelo w’o u zwelepili. Kana tabo ye cwalo i teñi luli?

Kacenu, batu ba hulisa mubonelo wa kuli batu ne ba ka taba fela kambe ne ba ka ba ni lika kaufela ze ba tokwa. Bolule-lule ba mwa maefe-efe ha ba nze ba mbindana ku bata ku fuma. Mwa ku eza cwalo, buñata se ba latehezwi ki swalisano ya ka butu ni lika ze ñwi za butokwa mwa bupilo. Sina butwa fa lilundu la bona, ba zwelapili ku mata-mata kafa ni kafa, mi ha ba na nako ye likani ya ku yeya lika kamba ya ku ba hamoho ni ba bañwi. Kwa utwahala libaka “palo ya ba ba fumaneha ku ba ba ba lembwalile ha i sweli ku yuyuluka,” kona mo i taluseza piho ya mwa Los Angeles Times, “mi buhulu ili fo mutu a fita fa ku kalisa [ku lembwala] bu zwelapili ku fukuzeha. . . . Milyani ya ku fukuza ku lembwala se li ye miñwi ya milyani ye lekiswa hahulu mwa kampani ya milyani.” Likiti-kiti  se ba itusisa milyani i si ka tukelo kamba ku lika ku tibela matata a bona ka ku nwa hahulu macwala. Ba bañwi ba ya nga kwa ku leka lika ze ñata-ñata ha ba ikutwa ku lembwala. Pampili ya makande ya kwa Britain ye bizwa The Guardian, mwa patisiso ye ñwi i li, “basali ki bona be ne ba zwile mubano kwa ku ikalafa ka ku lekaka lika. Ne ba fumanehile kuli ba fita banna halalu mwa ku ya kwa lintolo ha ba ikutwa ku lembwala.”

Nihakulicwalo, tabo ya niti ha i fumanwi mwa sintolo, mwa lino ze kola, mwa mapilusi, lindonga, kamba akaunti ya mwa panga. Tabo ha i lekisiwi; ki ya mahala. Lu kona ku fumana kai ona mpo ya butokwa cwalo yeo? Lu ka nyakisisa zeo mwa taba ye tatama.