Ze Ezahezi Mwa Bupilo

Ne Lu Sebezanga Hamoho

KA MO LI KANDEKEZWI KI MELBA BARRY

Ka la July 2, ka 1999, na ni bomunn’a ka ne lu li kwa mukopano o mutuna wa Lipaki za Jehova. Mwa lilimo ze 57 za linyalo la luna, ne se lu bile hañata-ñata kwa mikopano ye cwalo. Lloyd n’a fa ngambolo ya mafelelezo kwa mukopano wa sikiliti mwa Hawaii ka lizazi la Butanu. Ka sipundumukela, a welela. Niha ne ku likilwe ka t’ata ku mu wetulusa, a timela. *

MIZWALE ni likaizeli ba Sikreste ba mwa Hawaii bani be ne ba bile bukaufi ni na ni ku ni tusa ku talimana ni kozi yeo ki ba ba butokwa luli! Lloyd n’a fitile kwa lipilu za ba bañata ku bona, hamoho cwalo ni ba bañata ba bañwi kai ni kai mwa lifasi.

Mwa lilimo ze bat’o ba ze peli ku zwa f’a timelezi, ni kengezi ka za lilimo za butokwa ha ne lu li hamoho—buñata bwa zona lu li mwa sebelezo ya bulumiwa mwa linaha ze ñwi ni kwa sibaka se situna sa tamaiso ya mwa lifasi kamukana sa Lipaki za Jehova kwa Brooklyn, New York. Hape ni kengezi ka za lilimo za kwa makalelo za bupilo bwa ka mwa Sydney, Australia, ni makulutendano ao na ni Lloyd ne lu kopani ni ona kuli lu nyalane mwahal’a makalelo a Ndwa ya Lifasi ya II. Kono pili ni mi taluseze mo ne ni bezi Paki ni mo ne ni kopanezi ni Lloyd kwamulaho k’o ka 1939.

Mo Ne ku Tezi kuli Ni Be Paki

Bashemi ba ka ba ba lilato ili ba ba babalela n’e li bo James ni Henrietta Jones. Ne ni li wa lilimo ze 14 fela ha ne ni felize sikolo ka 1932. Ka nako yeo, lifasi ne li li mwahal’a nako ya ku wa ko kutuna kwa lipisinisi. Na kalisa ku sebeza kuli ni tuse lubasi lwa hesu. Ne ni na ni banyani ba basizana ba babeli. Mwa lilimo fela ze sikai, na ba ni musebezi o ne u ni fumanisa mali a mañata,  mi ne ni okamela likalibe ba sikai be ne ni sebeza ni bona.

Ka nako ye swana, ka 1935, Bome ne ba amuhezi lihatiso za Bibele ze ne ba filwe ki yo muñwi wa Lipaki za Jehova mi ba kolwa kuli ne ba fumani niti. Luna kaufela lwa nga kuli ne ba pulumuka. Kono zazi le liñwi, na bona bukanyana ye n’e na ni toho ya taba y’e li Where Are the Dead? (Ba Ba Shwile Ba Kai?) mi toho ya taba yeo ya hoha mamelelo ya ka. Kacwalo na balela bukanyana yeo kwa mukunda. Honaf’o lika za cinca! Honaf’o fela na kalisa ku yanga ni Bome kwa mukopano wa mwahal’a viki o bizwa Model Study (Muzamaisezo wa Tuto). Bukanyana ye na ni toho y’e li Model Study—kwa nalulelule ne ku ezizwe z’e talu za yona—ne i na ni lipuzo ni likalabo ni mañolo a yemela likalabo.

Ibata iba ka yona nako yeo, mwa April ka 1938, Joseph F. Rutherford, muyemeli wa sibaka se situna sa tamaiso ya mwa lifasi kamukana sa Lipaki za Jehova, a to pota kwa Sydney. Ngambolo ya hae ya nyangela ne li yona ya pili ye ne ni kile na fumaneha teñi. Ne i lukela ku felwa kwa muyaho wa Sydney Town Hall, kono balwanisi ba lu palelwisa ku itusisa ona muyaho w’o. Kono ngambolo yeo ya y’o felwa mwa sibaka se situna ni ku fita sa Sydney Sports Ground. Kabakala ku zibahazwa ko ne ku ekelizwe ki balwanisi bao, ne ku kopani teñi ba ba bat’o eza 10,000. Yeo n’e li palo ye tuna hahulu kakuli ne ku na ni fela Lipaki ba 1,300 mwa Australia ka nako yeo.

Hamulahonyana wa f’o, na ya lwa pili mwa simu, ni si ka boniswa ni hanyinyani za ku eza. Sikwata sa luna ha ne si fitile mwa kalulo mo ne lu ka kutaleza, ya n’a etelela a ni bulelela kuli: “U yo kutaza ku ba ba mwa ndu yani.” Ne ni ikalezwi hahulu kuli musali cwana ha n’a ni kwalulezi munyako, na buza na li, “Ni kupa ku buza kwa nako.” A kena mwa ndu, a ni bonela nako, mi a kuta ni ku to ni bulelela. Kwa felela honaf’o, mi na kutela kwa mota.

Kono ne ni si kwa zwafa, mi hañihañi ne se ni shaela lushango lwa Mubuso ku ba bañwi ka nako ni nako. (Mateu 24:14) Mwa March ka 1939, na bonisa buineelo bwa ka ku Jehova ka ku kolobelezwa mwa litapelo la bo Dorothy Hutchings be ne ba pila mabapa ni luna. Bakeñisa kuli ne ku si na mizwale, hamulahonyana ku zwa fo ne ni kolobelizwe, na fiwa buikalabelo bwa mwa puteho, ili buikalabelo bo bu swanela ku eziwa fela ki banna ba Sikreste.

Ne lu ezezanga mikopano mwa mandu, kono fokuñwi ne lu lifelanga miyaho ha ne ku fiwanga lingambolo za nyangela. Muzwale wa mutangana cwana y’a buheha ya n’a zwa kwa Betele, ili ofisi ya mutai ya luna, a to fa ngambolo kwa puteho ya luna ye nyinyani. Ne ni sa zibi kuli n’a na ni libaka le liñwi la n’a tezi. Ne li kuli a to ni ziba hande. Ee, kona mo ne ni til’o zibanela ni Lloyd cwalo.

Ku Zibana ni Lubasi lwa Lloyd

Hañihañi na lakaza ku sebeleza Jehova ka nako ye tezi. Kono ha ne ni kupile ku eza bupaina (ku kena mwa sebelezo ya ka nako ye tezi ya bukutazi), na buziwa haiba ne ni ka tabela ku y’o sebeleza fa Betele. Kacwalo mwa September ka 1939, ili kweli fo ne i kalezi Ndwa ya Lifasi ya II, na ba silama sa lubasi lwa fa Betele mwa Strathfield, ye ne i li sifukambanda sa tolopo ya Sydney.

Mwa December ka 1939, na ya kwa New Zealand kuli ni y’o fumaneha kwa mukopano o mutuna. Ka ku ba kuli Lloyd n’a simuluha kwa New Zealand, ni yena ki kona kwa n’a ya. Lwa zamaya hamoho mwa sisepe, mi lwa fita fa ku zibana hande. Lloyd a lukisa kuli ni kopane ni bom’ahe ni bondat’ahe ni likaizeli za hae kwa mukopano mwa Wellington, ni ku yo kopana ni bona hape kwa ndu ya bona mwa tolopo ya Christchurch.

Musebezi wa Luna Wa Kwalelwa

La Mukibelo, la January 18, 1941, makwambuyu ba muso ba taha mwa limota ze bat’o ba ze supile z’e nsu kwa ofisi ya mutai kuli ba to kubulula lika. Bakeñisa kuli ne ni sebeleza kwa  kayaho ka kwa makenelo a Betele, n’e li na wa pili ku ba bona. Lihora ze bat’o ba ze 18 kwamulaho, ne lu lemusizwe kuli ne lu ka kwalelwa, kacwalo buñata bwa lihatiso ni mafailu ne li zwisizwe mwa mutai ku iswa ku sili. Viki ye tatama, kwa tamiwa lilama ba ketalizoho ba lubasi lwa Betele, ku kopanyeleza teñi ni Lloyd.

Ne ni ziba kuli ze ne ba tokwa hahulu mizwale bao be ne ba li mwa tolongo n’e li sico sa kwa moya. Kuli ni susueze Lloyd, na kalisa ku mu ñolelanga “mañolo a lilato.” Ne ni kalanga mañolo a ka ka mukalelo wa mañolo a’ cwalo, kono cwale kihona ni kopisa litaba kaufela za Tora ya ku Libelela ni ku feza ka ku ñola sina mulatiwa wa hae. Hamulaho wa likweli z’e ne ni licika, Lloyd a lukululwa.

Ku Nyalana Ni ku Zwelapili mwa Sebelezo

Ka 1940, bom’ahe Lloyd ba to pota kwa Australia, mi Lloyd a ba bulelela kuli ne lu bata ku nyalana. Bona ba mu hanisa kakuli ne ku bonahala kuli mafelelezo a muinelo wa linto w’o n’a tuha a fita. (Mateu 24:3-14) Hape a bulelela balikani ba hae za n’a lela ku eza, kono nako kaufela ne ba mu hanisa ku nyala. Kwa nalulelule, zazi le liñwi mwa February ka 1942, Lloyd a ya ni na—hamoho ni Lipaki ba bane be ne ba sepisize ku sa patulula mulelo wa luna—mi lwa ya kwa ofisi ya ku ñolisa za manyalo, mi lwa nyalana. Ka nako yeo mwa Australia, Lipaki za Jehova ne ba si na tumelezo ya ku nyalisa batu ka mulao.

Nihaike kuli ne lu si ka lumelezwa ku zwelapili ku sebeleza fa Betele ka ku ba bosinyalana, lwa buziwa haiba ne lu ka tabela ku eza musebezi wa bupaina bo bu ipitezi. Lwa lumela ka tabo ku yo ezeza musebezi w’o mwa tolopo ye bizwa Wagga Wagga. Musebezi wa luna wa ku kutaza n’o sa kwalezwi, mi ne lu si na mali, kacwalo ne lu na ni ku lwalisa Jehova milwalo ya luna luli.—Samu 55:22.

Ha lu ya mwa matakanyani, lwa coba njinga ye shimba batu ba babeli, mi lwa ambola ka nako ye telele ni batu ba bande be ne lu kopani ni bona. Buñata ne ba si ka amuhela tuto ya Bibele. Kono yo muñwi ya n’a sebelezanga mwa sintolo n’a itebuhile hahulu musebezi o ne lu eza kuli mane a lu fanga miselo ni miloho ka  viki. Ha se lu inzi likweli ze supile mwa Wagga Wagga, lwa memiwa ku kutela kwa Betele.

Lubasi lwa Betele ne lu zwile mwa ofisi ya kwa Strathfield mwa May ka 1942 mi ba ina mwa mandu a ba bañwi. Ka viki ni viki, ne ba tutelanga kwa mandu a sili kuli ba si ke ba lemuhiwa. Na ni Lloyd ha ne lu kutezi kwa Betele mwa August, lwa kopana ni bona ku ye ñwi ya libaka zeo. Mwahal’a lizazi, musebezi wa luna n’e li wa ku sebeleza mwa ofisi ye n’e tomilwe mo ku hatisezwa lihatiso. Kwa nalulelule, mwa June 1943, musebezi wa luna wa lumelezwa hape.

Ku Itukiseza Sebelezo ya mwa Naha I Sili

Mwa April ka 1947, lwa fiwa likupo za makalelo za kuli lu kone ku ya kwa Sikolo sa Gilead sa Bibele sa Watchtower, se ne si li kwa South Lansing, mwa New York, U.S.A. Ka nako ye swana, lwa fiwa musebezi wa ku potela liputeho mwa Australia kuli lu li tiise kwa moya. Hamulaho wa likwelinyana, lwa memiwa ku y’o kena sikolo sa Gilead sa bu 11. Ne lu na ni fela liviki ze talu za ku lukisa lika za luna ze n’e tokwahala ni ku longa libyana za luna. Lwa siya mabasi ni balikani mwa December ka 1947 mi lwa liba kwa New York. Ne lu zamaya ni b’a 15 ba bañwi ba ba zwa kwa Australia be ne ba memilwe kwa sikolo se si swana.

Likweli za luna ze nyinyani za ku ba kwa Sikolo sa Gilead za fela ka bubebe, mi lwa lumelwa ku yo sebeleza kwa Japan. Ka ku ba kuli ne ku ngile nako kuli lu nge mapampili a luna a n’a lu konisa ku ya kwa Japan, Lloyd hape a ketiwa ku ba muokameli wa mupotoloho wa Lipaki za Jehova. Ne lu filwe musebezi wa ku potela liputeho ze n’e li mwa sibaka sa ku zwa mwa muleneñi wa Los Angeles ku y’o fita cwalo kwa museto wa Mexico. Ne lu si na mota, kacwalo ka viki Lipaki ne ba lu isanga kwa puteho ye tatama. Sibaka sa kalulotuna ya mupotoloho w’o cwale si na ni likiliti z’e talu za Sikuwa ni ze talu za si-Spanish. Sikiliti ni sikiliti si na ni mipotoloho ye bat’o ba ye lishumi!

October ya 1949 ya fita ka bubebe, mi ne lu liba kwa Japan mwa sisepe sa masole se ne si cincizwe ku ba sa bazamai. Kalulo ye ñwi ya sisepe seo ne i bulukezwi banna mi ye ñwi yona ne i bulukezwi basali ni banana. Lizazi li li liñwi lu si ka fita kale mwa Yokohama, kwa zuha liñungwa. Ku bonahala kuli liñungwa leo ne li ngwelukisize mahalimu, kakuli lizazi ha ne li pazuzi lizazi le li tatama, ili la October 31, ne lu kona ku bona hande-nde Lilundu la Fuji. Ki kamuhelo kwa bunde ye ne lu filwe yeo ya mwa sebelezo ye nca!

Ku Sebeza ni Ba mwa Japan

Ha ne lu li bukaufi ni ko ne ku fuwekiwanga lisepe, lwa bona batu ba bañata-ñata ba milili ye minsu. Ha lu utwa lilata-tuna le ne ba eza, lwa li: ‘Ki batu kwa lilata!’ Kaufela bona ne ba tinile makatulo a pangilwe fa likota a n’a tisa lilata ha ne ba hatikela fa mafitelo a lisepe a n’a pangilwe fa likota. Ha se lu lobalezi hañwi mwa Yokohama, lwa kwela sitima ni ku ya kwa Kobe ko ne lu filwe ku y’o sebeleza. Teñi k’o, Don Haslett, ye ne lu li ni yena mwa sikolo sa Gilead ya n’a s’a fitile kale likwelinyana mwa Japan, n’a lifezi ndu ya balumiwa. N’e li muyahotuna o munde ili o swana ni ya ku luna o n’o lundatami mandu a mabeli. Ndu yeo ne i li mukungulu!

Kuli lu be ni fa ku lobala, lwa mweta bucwañi bo butelele bo ne bu li mwa lapa mi lwa bu yala fafasi. Lwa kalisa cwalo bupilo bwa luna bwa bulumiwa, lu si na nto ifi kamba ifi kwand’a fela libyana ze ne lu shimbile. Lwa leka maseho a manyinyani a’ bizwa hibachi, kuli lu be ni mufutumala ni kuli lu apehele teñi. Zazi le liñwi busihu, Lloyd a fumana kuli bo Percy ni Ilama Iszlaub, ili balumiwa sina luna, ne ba welezi. N’a konile ku ba wetulusa ka ku kwalula mahaulo kuli ku kene moya o munde o bata. Ni na ne ni welezi zazi le liñwi ha ne ni nze ni apehela fa maseho ao. Lika ze ñwi ne li tokwa nako ye telelenyana ku li twaela!

Ku ituta puo n’e li yona nto ya butokwa ka ku fitisisa, mi ne lu itutile puo ya si-Japan ka lihora ze 11 ka zazi mwa kweli. Kihona lu ya mwa simu lu ñozi mubamba u li muñwi kamba ye mibeli kuli lu itusise yona kwa ku kalisa ku kutaza. Fa lizazi la pili la ku ya mwa simu, na kopana ni kalibe yo munde ya bizwa Miyo Takagi, ya n’a ni amuhezi hande. Mwahal’a misipili ya makutisezo, lwa tandana ka ku itusisa lidikishinari za Sikuwa ni si-Japan ku fitela lu kalisa tuto  ye zwelapili ya Bibele. Mwa 1999, ha ne lu iz’o kopana kwa kakulo ya muyaho wa mutai o ekelizwe mwa Japan, na bonana ni Miyo hape, hamoho cwalo ni ba bañwi balatiwa be ne ni itutile ni bona. Se ku fitile lilimo ze 50, kono ba sa li bahasanyi ba Mubuso ba ba cisehela, ili ku eza ze ba kona mwa ku sebeleza Jehova.

La April 1, 1950 mwa Kobe, ba ba bat’o ba 180 ne ba til’o kopana kwa Kupuzo ya lifu la Kreste. Lwa komoka lizazi le li tatama ba 35 ha ne ba tile kuli ba ye mwa simu. Balumiwa kaufela ne ba ile mwa simu ni ba balalu kamba ba bane ku bona ba banca bao. Bañi ba mandu ne ba sa amboli ni na—na muzwahule ya n’a sa zibi hande puo—kono ne ba ambolisana ni ma-Japan be ne ba tile kwa Kupuzo be ne ba zamaya ni na. Ba ambolisana ka nako ye telele, kono ne ni sa zibi kuli ne ba ikambotañi. Ni ya tabile kuli ba bañwi ku bona ba banca bao ne ba ezize zwelopili mwa zibo mi ni ka nako ye ba sa zwelapili ku kutaza.

Matohonolo ni Misebezi ye Miñata

Lwa zwelapili ku sebeleza mwa musebezi wa luna wa bulumiwa mwa Kobe ku fitela ka 1952. Ka nako yeo lwa lumelwa kwa Tokyo, k’o Lloyd n’a filwe musebezi wa ku okamela ofisi ya mutai. Kwa nalulelule, a potela likalulo kaufela za mwa Japan ni linaha ze ñwi kabakala musebezi wa hae. Hamulaho, zazi le liñwi fa mazazi a ku pota kwa Nathan H. Knorr, ya n’a zwa kwa sibaka se situna sa tamaiso ya mwa lifasi kamukana a ni bulelela kuli: “Kana wa ziba kwa ka ya munn’a hao fa musipili o tatama wa ku potela linaha? U ka ya kwa Australia ni New Zealand.” A zwelapili kuli: “Ni wena wa kona ku ya haiba u itifela nzila.” Ne ni tabezi luli, kakuli ne ku fitile lilimo ze 9 ku zwa fo ne lu zwezi haesu!

Lwa ñolelana ka bubebe-bebe ni ba mabasi a luna. Boma ba ni tusa ku leka tikiti ya ku kwelisa fulai. Na ni Lloyd ne lu patehile mwa musebezi wa luna, mi ne lu si na mali kuli lu kone ku potela mabasi a luna. Kacwalo, litapelo za ka luli ne li alabilwe. Sina ha mu kona ku nahana, Boma ne ba tabile hahulu ku ni bona. Ba li, “Ni ka buluka mali kuli u tahe hape hamulaho wa lilimo z’e talu.” Lwa itaeza inge lu ziba kuli ne lu ka bonana hape, kono ka bumai, ba timela silimo se si tatama mwa July. Ni libelela hahulu ku kopana ni bona hape mwa lifasi le linca.

Ku to fitela mwa 1960 ne ni eza fela musebezi wa bulumiwa, kono cwale na amuhela liñolo le ne li talusa kuli: “Ku zwa kacenu, musebezi wa mina ikaba wa ku tapiseza ni ku hainela lubasi kamukana lwa Betele liapalo.” Mwa lubasi lwa luna ka nako yeo ne ku na ni fela batu ba ba bat’o ba 12, kacwalo ne ni kona ku eza musebezi w’o hamoho ni musebezi wa ka wa bulumiwa.

Ka 1962, ndu ya luna ye yahilwe ka mo a yahelwa mandu a mwa Japan ya tubiwa, mi silimo se si tatama, Muyaho wa Betele o lundatami mandu a supile wa yahiwa fa sibaka seo. Ne ni filwe musebezi wa ku tusa mizwale ba banca be ne ba sa zo taha fa Betele ku kenisanga mizuzu ya bona. Ka sizo, bashimani mwa Japan ne ba si ka lutiwa ku eza nto ifi kamba ifi mwa lapa. Ne ba lutilwe ku isa hahulu pilu kwa tuto ya kwa sikolo, mi bom’a bona ne ba ba ezezanga lika kaufela. Hañihañi ba ituta kuli ne si na bom’a bona. Kwa nalulelule, ba bañata ba zwelapili ku fita fa ku eza misebezi ye minca ye mituna mwa kopano.

Zazi le liñwi mwa mbumbi, muituti wa Bibele a to pota kwa miyaho ya luna, mi a ni bona ni tapisa mwa mizuzu ya ku tapela. A bulela kuli, “Shangwe, mu bulelele ya zamaisa kaufela kuli ni ka lifa mubeleki wa musali kuli a to mi ezeza musebezi w’o.” Na mu taluseza kuli ne ni itebuha hahulu muhupulo wa hae o munde, kono ne ni tabela  ku eza musebezi kaufela o ne ni ka fiwa mwa kopano ya Jehova.

Ibat’o ba ka nako yeo, na ni Lloyd lwa memiwa ku yo kena sikolo sa bu 39 sa Gilead! Yeo n’e li tohonolo ye tuna ya ku kona ku ya kwa sikolo hape mwa 1964, ni li wa lilimo za buhulu ze 46! Lituto zeo ne li lukiselizwe sihulu ku tusa be ne ba sebeleza mwa liofisi za mutai kuli ba kone ku peta hande buikalabelo bwa bona. Ha se ku fitile likweli ze lishumi za ku ituta, lwa lumelwa hape kwa Japan. Ka nako yeo, ne ku na ni bashaeli ba Mubuso ba ba fitelela 3,000 mwa naha yeo.

Kwa ba ni kulo ye tuna hahulu kuli ku to fita ka 1972, ne ku na ni Lipaki be ne ba fitelela 14,000, mi muyaho wa ofisi ya mutai o munca o lundatami miyaho ye ketalizoho wa ngangulwa mwa Numazu, ili kwa mboela wa Tokyo. Ne lu kona ku bona hande Lilundu la Fuji ku zwelela kwa muyaho wa luna. Kwa kalisa ku hatiswa limagazini ze fitelela lule ka kweli mwa puo ya si-Japan ka ku itusisa mushini o mutuna wa ku hatisa ka ona lihatiso. Kono ne lu tuha lu lumelwa ku sili hape.

Kwa mafelelezo a 1974, Lloyd a amuhela liñolo le li zwa kwa sibaka se situna sa tamaiso sa Lipaki za Jehova kwa Brooklyn. N’a memilwe ku y’o sebeza ka ku ba yo muñwi wa ba Sitopa Se Si Busa. Pili na hupula kuli: ‘Ku felile, ha lu sa na lu ba hamoho hape. Ka ku ba kuli Lloyd u na ni sepo ya ku yo pila kwa lihalimu mi na ni na ni sepo ya ku pila fa lifasi-mubu, nako ye ñwi lu ka be lu kauhani. Mwendi Lloyd a ye a nosi kwa Brooklyn.’ Kono kapili na cinca muhupulo wa ka mi na tahelela ni Lloyd mwa March ka 1975.

Limbuyoti kwa Sibaka Se Situna Sa Tamaiso

Niha n’a li kwa Brooklyn, Lloyd n’a sa tabela hahulu simu ya kwa Japan, mi kamita n’a bulelanga za ze ezahezi ze ne lu bile ni zona teñi. Kono cwale ne lu na ni matohonolo a ku atumulusa lipilu za luna. Mwa lilimo ze 24 za mafelelezo za ku pila kwa hae, Lloyd n’a itusisizwe hahulu mwa musebezi wa ku potela linaha, o ne u ama ku ya mwa likalulo ze ñata za lifasi. Ka linako li sikai ne ni potolohile ni yena lifasi.

Ku potela mizwale ba Sikreste ba luna mwa linaha ze ñwi kwa ni tusa ku lemuha miinelo yeo buñata bwa bona ba pila ni ku sebeleza ku yona. Ni ka shwa cwalo ni sa libali kasizana ka ka bizwa Entellia, ka lilimo za buhulu ze lishumi, ke ne ni kopani ni kona kwa mutulo wa Africa. Ne ka lata libizo la Mulimu mi ne ka yanga kwa mikopano ya Sikreste, ili ku zamaya musipili o eza lihora z’e talu ku ya ni ku kuta. Entellia niha n’a nyandisizwe hahulu ki ba lubasi lwa hae, a ineela bupilo bwa hae ku Jehova. Ha ne lu potezi puteho ya habo yena, ne ku na ni fela laiti iliñwi mwateñi ye ne i sa tuki hande ye ne i nyendaela fahalimw’a mapampili a mubuleli—kono muyaho wa mikopano wona n’o li mwa lififi luli. Mwa lififi le li cwalo, ne ku tabisa ku utwa mizwale ni likaizeli ha ba opela h’a munati.

Kezahalo ye tuna ya mwa bupilo bwa luna ne i ezahezi mwa December ka 1998. Ka nako yeo, na ni Lloyd ne lu li ba bañwi ba bayemeli ba kwa Mikopano ya Sikiliti ya “Mupilelo wa Silumeli” ye ne i ezahezi mwa Cuba. Ne lu tabile hahulu ku bona tabo ni buitebuho bo ne ba bonisize mizwale ni likaizeli ba kwateñi ku ba ni bapoti ba ba zwa kwa sibaka se situna sa tamaiso kwa Brooklyn! Ni sa hupulanga ka tabo linako za fo ne ni kopanezi ni balatiwa ba ba sweli ku fa tumbo ye tuna ku Jehova ka cisehelo.

Ku Pila ka ku Iketa ni Batu ba Mulimu

Nihaike kuli haesu luli ki kwa Australia, na fita fa ku lata batu be ne ba pila ko ne ni lumelwanga kaufela ki kopano ya Jehova. Ne ku li cwalo mwa Japan, mi cwale ha se ni pilile lilimo ze fitelela 25 mwa United States, ni kona ku sa li cwalo. Munn’a ka ha sa timezi, ne ni sa hupuli za ku kutela kwa Australia, kono ne ni bata ku zwelapili ku ina mwa Betele ya kwa Brooklyn, ili ko n’a ni lumezi Jehova.

Cwale se ni li wa lilimo za buhulu ze mwahal’a ma-80. Ha se ni sebelize ka nako ye tezi mwa bukombwa ka lilimo ze 61, ni sa tabela ku sebeleza kaufela k’o a bona Jehova kuli na swanela ku sebeleza teñi. U ni babalezi luli. Ni itebuha hahulu lilimo ze fitelela 57 ze ne ni kona ku pila ni mulikani wa mulatiwa ya n’a lata Jehova. Ni sepa kuli Jehova u ka zwelapili ku lu fuyola, mi ni ziba kuli h’a na ku libala musebezi ni lilato le lu bonisize kwa libizo la hae.—Maheberu 6:10.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 25]

Na ni boma ka 1956

[Siswaniso se si fa likepe 26]

Na ni Lloyd ni bahasanyi ba bañwi ba ma-Japan kwa makalelo a ma-1950

[Maswaniso a fa likepe 26]

Na ni muituti wa ka wa pili wa Bibele mwa Japan ya bizwa Miyo Takagi, kwa makalelo a ma-1950 ni ka 1999

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Na ni Lloyd lu nze lu li mwa musebezi wa ku fa limagazini mwa Japan