“Mulimu H’a Lu Yemela, Ki Mañi Ya Ka Lu Lwanisa?”
“Mulimu H’a Lu Yemela, Ki Mañi Ya Ka Lu Lwanisa?”
“Kana lu ka liñi ka zeo? Mulimu h’a lu yemela, ki mañi ya ka lu lwanisa?”—MAROMA 8:31.
1. Ki bomañi be ne ba zwile mwa Egepita ni Maisilaele, mi kiñi se ne si tahisize kuli ba eze cwalo?
MAISILAELE ha ne ba liba kwa tukuluho hamulaho wa ku ina lilimo ze 215 mwa Egepita, buñata bwa yona nako yeo ba li mwa butanga, “silundwamanje sa batu ba mishobo ye kopa-kopani sa ya ni bona.” (Exoda 12:38) Batu bao be ne ba si Maisilaele ne ba iponezi likoto ze lishumi ze sabisa, ze n’e tisize sinyeho mwa Egepita ni ku sheununisa milimu ya yona ya buhata. Ka nako ye swana, ne ba boni kuli Jehova wa kona ku sileleza batu ba hae, sihulu ku zwelela fa koto ya bune ku isa kwapili. (Exoda 8:23, 24) Niha ne ba sa zibi ze ñata ka za milelo ya Jehova, ne ba na ni buikolwiso ka za nto i liñwi: Milimu ya Egepita ne i palezwi ku sileleza Maegepita, kono Jehova yena n’a bonahalize ku ba ya m’ata kwa neku la Maisilaele.
2. Ki kabakalañi Rahaba ha n’a yemezi litwela ba Maisilaele, mi ki kabakalañi ku sepa Mulimu wa bona ha ne ku bile nto ye butali?
2 Lilimo ze 40 hasamulaho, nakonyana fela pili Maisilaele ba si ka kena kale mwa naha ya Sepiso, Joshua, ya n’a yolile Mushe, a luma banna ba babeli ku yo twela naha. Teñi k’o ba yo katana Rahaba, ya n’a pila mwa Jeriko. Ka ku ya ka za n’a utwile ka za likezo ze m’ata za n’a ezize Jehova mwa ku sileleza Maisilaele mwa lilimo ze 40 ku zwa fo ne ba zwezi mwa Egepita, n’a ziba kuli haiba n’a bata ku fuyaulwa ki Mulimu, n’a na ni ku yemela batu ba hae. Kabakala katulo ya hae ye butali, yena ni ba ndu ya hae ne ba bandukile sinyeho Maisilaele ha ne ba til’o hapa munzi. Nzila ya ka makazo ye ne ba pilisizwe ka yona ne i bonisize hande-nde kuli Mulimu n’a li ni bona. Kacwalo, Rahaba n’a ezize ka butali ku sepa Mulimu wa Maisilaele.—Joshua 2:1, 9-13; 6:15-17, 25.
3. (a) Jesu n’a ezize makazo mañi bukaufi ni munzi wa Jeriko o n’o yahilwe sinca, mi ba bahulu ba bulapeli bwa Sijuda ne ba ezize cwañi? (b) Majuda ba bañwi, mi hasamulaho ni ba bañata be ne ba si Majuda ne ba til’o ba ni mubonelo mañi?
3 Lilimo ze mianda ye 15 hamulaho, Jesu Kreste n’a folisize mukupi wa sibofu bukaufi ni munzi wa Jeriko o n’o yahilwe sinca. (Mareka 10:46-52; Luka 18:35-43) Munna y’o a kupa Jesu kuli a mu shemube, ili ku bonisa kuli n’a lemuha kuli Jesu n’a yemelwa ki Mulimu. Kono ba bahulu ba bulapeli bwa Sijuda ni balateleli ba bona, ka nañungelele ne ba hanile ku amuhela limakazo za n’a ezize Jesu ze n’e bonisa kuli n’a eza musebezi wa Mulimu. Ba mu nyaza. (Mareka 2:15, 16; 3:1-6; Luka 7:31-35) Niha ne ba wezwi ki buniti bwa kuli Jesu n’a zusizwe kwa bafu ha se ba mu bulaile, ne ba sa lati ku lumela kuli yeo ne li nto ye n’e ezizwe ki Mulimu. Kono ba etelela mwa ku nyandisa balateleli ba Jesu, ili ku lika ku palelwisa musebezi wa bona wa ku ‘bulela Evangeli ya Mulena Jesu.’ Kono Majuda ba bañwi, mi hasamulaho ni ba bañata ba bañwi be ne ba si Majuda, ba isa mamelelo kwa likezahalo zeo mi ba l’i nga ka mo ne li swanela k’u ngelwa. Ku bona, ne ku iponahaza hande kuli Mulimu n’a fulalezi baeteleli ba Majuda be ne ba ipala ku ba ba ba lukile. Ne b’a nga kuli Mulimu n’a yemela balateleli ba Jesu Kreste ba ba ikokobeza.—Likezo 11:19-21.
Ki Bomañi Kacenu Ba Ba Yemelwa ki Mulimu?
4, 5. (a) Batu ba bañwi ba ikutwa cwañi ka za ku keta bulapeli? (b) Puzo ye tuna ki ifi ha ku taha ku za ku ziba bulapeli bwa niti?
4 Ka za puzo ya za bulapeli bwa niti, yo muhulu wa bulapeli yo muñwi n’a bulezi cwana mwa puhisano ya cwanoñu fa ya fa televishini: “Ni lumela ka ku tiya kuli bulapeli ki bwa niti haiba bu ezisa mutu ku ba yo munde hahulu h’a bu latelela.” Ki niti kuli bulapeli bwa niti bu ezisanga batu ku ba ba bande ni ku fita. Kono kana libaka fela la kuli bulapeli bu tahisa batu ba bande ni ku fita li fa bupaki bwa kuli Mulimu wa bu yemela? Kana yeo ki yona fela nzila ya ku bona ka yona haiba bulapeli ki bwa niti?
5 Mañi ni mañi u lata ku iketela lika, ku kopanyeleza cwalo ni ku keta bulapeli. Kono ku ba ni tukuluho ya ku iketela ha ku fi buikolwiso bwa kuli mutu u ka eza keto ye lukile. Ka mutala, batu ba bañwi ba ketanga bulapeli ka ku ya ka butuna bwa bona, bufumu bwa bona, ku buheha kwa mikiti ye eziwanga teñi, kamba ka ku ya ka bulapeli bwa lubasi lwa habo bona. Ku zona zeo kaufela, ha ku na se si tusa ka nzila ifi kamba ifi ku bona haiba bulapeli ki bwa niti kamba kutokwa. Puzo ye tuna mwa taba ye ki ya kuli: Ki bulapeli bufi bo bu susueza balateleli ba bona ku eza tato ya Mulimu, bo bu fa bupaki bo bu tiile bwa kuli Mulimu wa bu yemela, ilikuli ba ba bu latelela ba kone ku bulela ka ku tiya kuli, ‘Mulimu wa lu yemela’?
6. Ki manzwi mañi a Jesu a monyehela fa taba ya bulapeli bwa niti ni bwa buhata?
6 Jesu n’a tomile mulao ka za ku ketahanya bulapeli bwa niti ku bwa buhata ha n’a bulezi kuli: “Mu pime bapolofita ba buhata, ba ba taha ku mina ba apezi kubo ya ngu, kono mwahali ki litongwani ze pamula. Mu ka ba ziba ka miselo ya bona.” (Mateu 7:15, 16, litaku li siyamisizwe ki luna; Malaki 3:18) Ha lu tatubeñi ye miñwi ya “miselo” yeo, kamba lizibelo za bulapeli bwa niti, ilikuli ka buniti, lu kone ku ziba kuli ki bomañi ba ba yemelwa ki Mulimu kacenu.
Ze Zibahaza Ba Ba Yemelwa ki Mulimu
7. Ku luta fela ze tomile fa Bibele ku talusañi?
7 Ba toma lituto za bona fa Bibele. Jesu n’a ize: “Tuto ya ka ha i zwi ku na, kono i zwa ku Ya ni lumile. Mutu h’a lata ku eza se si latwa ki Mulimu, u ka ziba tuto ya ka kamba i zwa ku Mulimu, kamba ni ipulelela za ka.” Hape n’a bulezi kuli: “Ye li wa Mulimu, u utwa manzwi a Mulimu.” (Joani 7:16, 17; 8:47) Ki nto ye utwahala kuli, kuli mutu a yemelwe ki Mulimu, u lukela ku luta fela z’a bonisa Mulimu mwa Linzwi la hae ni ku hana lituto ze tomile fa butali kamba fa lizo za batu.—Isaya 29:13; Mateu 15:3-9; Makolose 2:8.
8. Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku itusisa libizo la Mulimu mwa bulapeli?
8 Ba itusisa ni ku zibahaza libizo la Mulimu, lona la Jehova. Isaya n’a bulezi cimo kuli: “Ka lizazi leo mu ka li: A mu lumbeke [Muñ’a] Bupilo, mu lapele Libizo la hae, mu babaze limakazo za hae mwahal’a macaba, mu bubanise Libizo la hae le li pahami. A mu opelele [Muñ’a] Bupilo, kakuli z’a ezize ki ze nde, ze tuna hahulu. Li zibiswe mwa lifasi kamukana.” (Isaya 12:4, 5) Jesu n’a lutile balateleli ba hae ku lapela kuli: “Ndat’a luna ya kwa lihalimu, Libizo la hao a li be le li kenile.” (Mateu 6:9) Kacwalo Bakreste, ibe kuli ne ba li Majuda kamba kutokwa, ne ba na ni ku sebeza ka ku ba “sicaba se si sumekelwa Libizo la [Mulimu].” (Likezo 15:14) Kaniti luli Mulimu wa tabela ku yemela ba ba lata hahulu ku ba “sicaba se si sumekelwa Libizo la hae.”
9. (a) Ki kabakalañi lilama za bulapeli bwa niti ha ba na ni tabo? (b) Isaya u bonisa cwañi shutano ye mwahal’a bulapeli bwa niti ni bwa buhata?
9 Ba bonisa butu bwa Mulimu bwa ku ba ni tabo. Ka ku ba yena musimululi wa “Evangeli,” Jehova ki “Mulimu ya tabile.” (1 Timotea 1:11, NW) Kacwalo, balapeli ba hae ba kona cwañi ku ba ba ba si na tabo kamba ba ba si na mubonelo o munde ka nako kaufela? Ku si na taba ni maziyezi a mwa lifasi ni matata a ka butu e ba na ni ona, Bakreste ba niti ba buluka moya wa tabo kakuli kamita ba ca lico ze ñata za kwa moya. Isaya u bonisa mo ba shutanela ni ba bulapeli bwa buhata kuli: “Mulena [Muñ’a] Bupilo s’a bulela ki se, u li: A mu bone, batanga ba ka ba ka ca, kono mina mu ka lapa; batanga ba ka ba ka nwa, kono mina mu ka shwa linyolwa; a mu bone, batanga ba ka ba ka wabelwa, kono mina mu ka swaba; mi hape, batanga ba ka ba ka opela, lipilu inze li tabile; kono mina mu ka lila, lipilu li nze li lobehile; mu bokolole mu nze mu nyandile.”—Isaya 65:13, 14.
10. Ba ba na ni bulapeli bwa niti ba picuka cwañi ku ituta ka ku lika-lika ze ñata kuli ba bone se si ka sebeza?
10 Ba toma muzamao ni likatulo za bona fa likuka za Bibele. Muñoli wa Liproverbia u lu eleza kuli: “U sepe [Muñ’a] Bupilo ka pilu ya hao kaufela, mi u si ke wa tiyela fa butali bwa hao; u beye [Muñ’a] Bupilo mwa milelo ya hao kaufela, mi Yena u ka lukisa linzila za hao.” (Liproverbia 3:5, 6) Mulimu u yemela ba ba bata ketelelo ku yena mi h’a tusi ba ba sepa mihupulo ye lwanisana ya batu ba ba si na taba ni butali bwa hae. Mw’a batela mutu ku pila bupilo bwa hae ka ku ya ka Linzwi la Mulimu, u ka picuka ku ituta lika ka ku lika-lika lika ze ñata kuli a bone se si ka sebeza.—Samu 119:33; 1 Makorinte 1:19-21.
11. (a) Ki kabakalañi lilama za bulapeli bwa niti ha ba sa koni ku abiwa ku ba sitopa sa ba bahulu ba bulapeli ni sa lilama fela ze ñwi za puteho? (b) Ba ba etelela mwahal’a batu ba Mulimu ba swanela ku fa mutala mañi?
11 Ba na ni litukiso ze swana ni za puteho ya Sikreste ya mwa lilimo za mwanda wa pili. Jesu n’a tomile sikuka se: “Mu si ke mwa bizwa Rabbi; kakuli Muluti wa mina ki a li muñwi, Yena Kreste; mi mina kaufela mu bana hamoho. Mi mu si ke mwa biza mutu fafasi kuli ki ndat’a mina; kakuli ndat’a mina ki a li muñwi, Yena ya inzi kwa lihalimu. Hape mu si ke mwa bizwa bazamaisi: kakuli Muzamaisi wa mina ki a li muñwi, Yena Kreste. Yo mutuna ku mina, ibe yena mutang’a mina.” (Mateu 23:8-11) Mwa puteho ya mizwale ha ku fumanehi sitopa sa ba bahulu ba bulapeli ba ba ikankabeka ni ku ipubeka ka malumbatina a’ kutekeha ni ku ipeya fahalimw’a lilama ze ñwi kaufela za puteho. (Jobo 32:21, 22) Ba ba babalela mutapi wa Mulimu ba bulelelwa kuli ba eze cwalo “isi ka ku hapelezwa, kono ibe ka ku lata ku ezeza Mulimu; isi kabakala bufumu bo bu maswe, kono ibe ka pilu ye lata; isi ka ku busa mitapi ya [bona] ka tata, kono ka ku ezeza mutapi mutala.” (1 Pitrosi 5:2, 3) Balisana ba Sikreste ba niti ba pima ku lika ku ipeya babusi fahalimw’a tumelo ya ba bañwi. Ka ku ba babeleki hamoho mwa sebelezo ya Mulimu, ba lika fela ka t’ata ku fa mutala o munde.—2 Makorinte 1:24.
12. Mulimu u tokwa kuli ba ba bata ku yemelwa ki yena ba be ni mubonelo mañi o itikanelezi ka za mibuso ya butu?
12 Ba ipeya kwatas’a lipuso za batu kono ha ba ikenyi ku zona. Ya palelwa ku ‘ipeya mwatas’a ba ba beilwe fa bulena’ h’a koni ku libelela ku yemelwa ki Mulimu. Kabakalañi? Kakuli “ha ku na bulena bo bu sa zwi ku Mulimu; kono bo bu li teñi bu tomilwe ki Mulimu. Hakulicwalo ya hana bulena, u hana se si tomilwe ki Mulimu.” (Maroma 13:1, 2) Nihakulicwalo, Jesu n’a boni kuli ne ku kana kwa ba ni ku sa utwana ha n’a bulezi kuli: “Mu kutiseze Sesare ze li za Sesare, mi mu zwiseze Mulimu ze li za Mulimu.” (Mareka 12:17) Ba ba bata ku yemelwa ki Mulimu ba lukela ku ‘bata pili mubuso wa Mulimu ni Ku Luka kwa Hae.’ Ka nako ye swana, ba lukela ku utwa milao ya naha ye sa lwanisani ni buikalabelo bwa bona ku Mulimu bo bu pahami ni ku fita. (Mateu 6:33; Likezo 5:29) Jesu n’a koñomekile ka za buikambuso ha n’a bulezi ka za balutiwa ba hae kuli: “Hasi ba lifasi, sina na ha ni si wa lifasi.” Hasamulaho n’a ekelize ku bulela kuli: “Mubuso wa ka hasi wa lifasi le.”—Joani 17:16; 18:36.
13. Lilato li peta kalulo mañi mwa ku zibahaza batu ba Mulimu?
13 Ha ba na sobozi mwa ku eza “batu kaufela hande.” (Magalata 6:10) Lilato la Sikreste ha li na sobozi, mi li amuhela batu kaufela ku si na taba ni mubala wa litalo la bona, mayemo a bona ku za mali kamba tuto ya kwa sikolo, naha ko ba zwa, kamba puo ye ba bulela. Ku eza batu kaufela hande, sihulu banabahabo bona ba balumeli ku tusa mwa ku zibahaza ba ba yemelwa ki Mulimu. Jesu n’a ize: “Se ba ka ziba batu kaufela kuli mu balutiwa ba ka ka sona, ki ha mu latana.”—Joani 13:35; Likezo 10:34, 35.
14. Kana ka nañungelele batu ba ba na ni tumelezo ya Mulimu ba tabelwa ki batu? Mu taluse.
14 Ba itakaleza ku nyandiswa kabakala ku eza tato ya Mulimu. Jesu n’a lemusize cimo balateleli ba hae kuli: “Ha ba ni nyandisize, ba ka mi nyandisa ni mina; haiba ba mamezi linzwi la ka, ba ka mamela ni la mina.” (Joani 15:20; Mateu 5:11, 12; 2 Timotea 3:12) Ba ba yemelwa ki Mulimu kamita ba bile ba ba sa tabelwi, sina mo ne ku bezi ku Nuwe, y’o ka tumelo ya hae n’a atuzi lifasi. (Maheberu 11:7) Kacenu, ba ba bata ku yemelwa ki Mulimu ha ba liki ku timuna Linzwi la Mulimu kamba ku loba likuka za Mulimu kuli ba picuke nyandiso. Ibe fela kuli ba sebeleza Mulimu ka busepahali, ba ziba kuli batu ba ka ‘ba komoka ni ku ba bulela maswe.’—1 Pitrosi 2:12; 3:16; 4:4.
Nako ya ku Nyakisisa Buniti
15, 16. (a) Ki lipuzo mañi ze ka lu tusa ku ziba sikwata sa bulapeli se si yemelwa ki Mulimu? (b) Bolule-lule ba batu ba fitile fa kutwisiso mañi, mi ki kabakalañi?
15 Mu ipuze kuli, ‘Ki sikwata mañi sa bulapeli se si lemuseha ku ba se si kumalela hahulu kwa Linzwi la Mulimu, mi hailif’o lituto za sona li shutana ni litumelo za buñata bwa batu? Ki bomañi ba ba koñomeka butokwa bwa libizo luli la Mulimu, mane ni ku ipiza ka lona? Ki bomañi bao ka buikolwiso ba bonisa kuli Mubuso wa Mulimu ki ona fela o ka felisa butata kaufela bwa batu? Ki bomañi ba ba yemela likuka za Bibele za muzamao, ba si na taba ni ko ba ngiwa ku ba ba ba siyalezi? Ki sikwata mañi se si lemuseha ku sa ba ni ba bahulu ba bulapeli ba ba lifiwa, mi lilama za sona kaufela ba li bakutazi? Ki bomañi ba ba lumbiwa ku ba bayahi ba ba latelela mulao, niha ba sa ikenyi ku za bupolitiki? Ki bomañi bao ka lilato ba itusisanga nako ni mali a bona mwa ku tusa ba bañwi ku ituta ka za Mulimu ni milelo ya hae? Mi ku si na taba ni zona lika ze nde zeo kaufela, ki bomañi ba ba sa sheununwa, ku nyaziwa, ni ku nyandiswa?’
16 Bolule-lule ba batu mwa lifasi kaufela ba tatubisisize buniti mi ba fitile fa ku kolwa kuli ki Lipaki za Jehova ba nosi ba ba na ni bulapeli bwa niti. Ba fitile fa kutwisiso yeo ka ku bona ze ba luta Lipaki za Jehova ni mo ba ezeza lika, hamoho cwalo ni ka ku bona ze nde ze bu tisize bulapeli bwa bona. (Isaya 48:17) Bolule-lule ba sweli ku bulela ka mo ku bulelezwi cimo kwa Zakaria 8:23, kuli: “Lu ka ya ni mina; kakuli lu utwile kuli [Muñ’a] Bupilo u inzi ni mina.”
17. Ki kabakalañi Lipaki za Jehova ha ba sa ikanyisi ha ba bulela kuli ba na ni bulapeli bwa niti?
17 Kana Lipaki za Jehova ba ikanyisa ka ku bonisa kuli ki bona fela ba ba yemelwa ki Mulimu? Mubonelo wa bona u swana fela ni wa Maisilaele be ne ba li mwa Egepita be ne b’a nga kuli Mulimu n’a ba yemela ku si na taba ni ze ne ba lumela Maegepita. Bakreste ba mwa lilimo za mwanda wa pili ni bona ne b’a nga kuli Mulimu n’a ba yemela mi n’a sa yemeli ba bulapeli bwa Sijuda. Buniti bwa iponahaza. Mwa linaha ze 235, Lipaki za Jehova ba sweli ku eza musebezi w’o Jesu n’a bulezi kuli balateleli ba hae ba niti ne ba ka u eza mwa linako za maungulelo, kuli: “Evangeli ye ya mubuso i ka bulelwa mwa lifasi kaufela, ibe bupaki mwa macaba kamukana; kihona ku ka taha mafelelezo.”—Mateu 24:14.
18, 19. (a) Ki kabakalañi Lipaki za Jehova ha ba si na libaka la ku tuhela musebezi wa bona wa ku kutaza, niha ba lwaniswa? (b) Samu 41:11 i yemela cwañi buniti bwa kuli Lipaki ba yemelwa ki Mulimu?
18 Lipaki za Jehova ba ka zwelapili ku eza musebezi w’o, mi ha ba na ku tuhelela nyandiso kamba twaniso ku kwalela musebezi wa bona. Musebezi wa Jehova u na ni ku eziwa, mi u ka eziwa. Buikatazo kaufela bo ba ezize ba bañwi mwa lilimo za mwanda o felile bwa ku lika ku palelwisa Lipaki ku peta musebezi wa Mulimu kwa mafelelezo bu bile bo bu si ka konda, kakuli Jehova n’a sepisize kuli: “Ha ku na silwaniso se si ezezwa wena se si ka konda; mi wa lilimi kaufela le li ka ku zekisa, u ka mu beya mulatu. Se, ki sanda sa batanga ba [Muñ’a] Bupilo, ni litukelo za bona ze zwa ku Na.”—Isaya 54:17.
19 Ku tiya hahulu kwa Lipaki za Jehova ni ku ekezeha kwa musebezi wa bona ku fita lili kaufela ki bupaki bwa kuli Jehova wa lata ze ba eza. Mi zeo ba li eza mwahal’a ku lwaniswa kwa mwa lifasi kaufela. Mulena Davida n’a ize: “Fo ni ka zibela kuli wa ni lata, ki sila sa ka ha si ka palelwa ku ni kona.” (Samu 41:11; 56:9, 11) Lila za Mulimu ni kamuta ha li na ku kona batu ba Jehova, kakuli Mulen’a bona, yena Jesu Kreste, u sweli ku liba kwa tulo ya mafelelezo!
Kana Mwa Kona Ku Alaba?
• Ki mitala mañi ya kwakale ya batu be ne ba yemelwa ki Mulimu?
• Ki lika mañi ze ñwi ze zibahaza bulapeli bwa niti?
• Ki kabakalañi mina ka butu ha mu kolwa kuli Lipaki za Jehova ba yemelwa ki Mulimu?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 13]
Ba ba bata ku yemelwa ki Mulimu ba lukela ku toma lituto za bona fa Linzwi la hae fela
[Siswaniso se si fa likepe 15]
Maeluda ba Sikreste ki mitala kwa mutapi