Lipuzo Ze Zwa kwa Babali

Ki kabakalañi Bibele ya New World Translation ha i bulela kwa 2 Pitrosi 3:13 ka za “mahalimu a manca [mwa buñata] ni lifasi le linca,” hailif’o Sinulo 21:1 i bulelela cimo za “lihalimu le linca [mwa buñwi] ni lifasi le linca”?

Yeo ka bunolo fela ki taba ya za milao ya muitusisezo wa manzwi ye ama lipuo za kwa makalelo. Ha i bonahali ku ba ni butokwa bo bu ipitezi bo ne bu ka cinca taluso.

Pili mu nyakisise Mañolo a Siheberu. Mwa litaba ze ñozwi mwa puo ya kwa makalelo, linzwi la Siheberu la sha·maʹyim, le li tolokilwe kuli “lihalimu kamba mahalimu,” hañata li mwa buñata. Ku ba kwa lona mwa buñata haki kwa ku bonisa ku pahama hahulu, kono ki kwa muhupulo wa yanduluko ya likalulo za sibaka, kamba muhupulo wa nto i liñwi ye kopanezi likalulo ze ñata-ñata. Seo sa utwahala kakuli lihalimu le li iponelwa li yandulukezi kwahule hahulu ni lifasi kwa maneku kaufela mi li kopanyeleza cwalo ni bolule-lule ba linaleli. Linzwi la sha·maʹyim ha li bulelwa ku ba le li talusa nto i liñwi ye zibahala, mwa Bibele ya New World Translation li tolokilwe ibat’o ba kamita kuli “mahalimu,” sina kwa Isaya 66:22. Linzwi la sha·maʹyim ha li sa bulelwi ku ba le li talusa nto i liñwi ye zibahala, li kona ku tolokiwa mwa buñwi (ili “lihalimu, sina kwa Genese 1:8; 14:19, 22; Samu 69:34, NW) kamba mwa buñata (ili “mahalimu,” sina kwa Genese 49:25; Baatuli 5:4; Jobo 9:8; Isaya 65:17, NW).

Kwa Isaya 65:17 ni 66:22, linzwi la Siheberu le li yemela lihalimu li mwa buñata, mi toloko ye sa cinca-cinci ye ketilwe ki ya “mahalimu a manca ni lifasi le linca.”

Linzwi la Sigerike la ou·ra·nosʹ li talusa “lihalimu,” mi mwa buñata ki ou·ra·noiʹ, ili ku talusa “mahalimu.” Kono, batoloki ba Septuagint ya Sigerike ba itusisize linzwi leo mwa buñwi kwa Isaya 65:17 ni 66:22.

Cwale ku cwañi ka za pulelo ye bonahala habeli ya “lihalimu le linca [kamba mahalimu a manca] ni lifasi le linca” ye mwa Mañolo a Sigerike a Sikreste?

Kwa 2 Pitrosi 3:13, muapositola n’a itusisize linzwi la Sigerike le li mwa buñata. Mwamulahonyana wa f’o (litimana 7,10,12, NW), n’a bulezi za “mahalimu” a cwale a maswe, ka ku bulela linzwi la lihalimu mwa buñata. Kacwalo n’a itusisa linzwi le li swana le li mwa buñata mwa timana 13. Ka ku ekeza, ku bonahala kuli n’a kutela manzwi a kwa makalelo a’ kwa Isaya 65:17, ili k’o linzwi la Siheberu li mwa buñata, sina kwa 2 Pitrosi 2:22, ha n’a ñozi ze mwa litaba za Siheberu kwa Liproverbia 26:11. Kacwalo Pitrosi n’a bulezi za “mahalimu a manca [mwa buñata] ni lifasi le linca ze lu libelela ka ku ya ka sepiso ya hae.”—NW.

Ka ku shutana hanyinyani, kwa Sinulo 21:1, muapositola Joani ku bonahala kuli n’a itusisize mutolokelo wa Isaya 65:17 o mwa toloko ya Septuagint, ili w’o, ka mo se ku bulelezwi, n’o itusisize linzwi la Sigerike le li talusa “lihalimu” mwa buñwi. Kacwalo, sa n’a ñozi Joani ne li kuli: “Na bona lihalimu le linca [mwa buñwi] ni lifasi le linca; kakuli lihalimu la pili ni lifasi la pili ne li felile.”

Zeo ki litaba za milao ya muitusisezo wa manzwi ze zamaelela ni toloko. Ku swanelwa ku kutelwa kuli ha ku bonahali ku ba ni shutano kwa taluso ibe kuli mutu u bala fela, kamba ku ambola ka za “mahalimu a manca” kamba “lihalimu le linca.” Taluso ya lipulelo ze peli zeo ki i liñwi.

[Manzwi a bañi ba siswaniso fa likepe 31]

Linaleli: Frank Zullo