Mu Si Ke Mwa Katala ku Eza Hande
Mu Si Ke Mwa Katala ku Eza Hande
“Lu si ke lwa katala ku eza hande, kakuli lu ka kutula mwa nako ya teñi ha lu sa zwafi.”—MAGALATA 6:9.
1, 2. (a) Ki kabakalañi ku itiisa ha ku tokwahala mwa ku sebeleza Mulimu? (b) Abrahama n’a bonisize cwañi buitiiso, mi ki nto mañi ye n’e mu tusize ku eza cwalo?
KA KU ba Lipaki za Jehova, lwa tabela ku eza tato ya Mulimu. Hape lwa imululwa ha lu lwala “coko” ya bulutiwa. (Mateu 11:29) Niteñi, ku sebeleza Jehova ka Kreste haki kamita ku banga ko ku bunolo. Muapositola Paulusi n’a bulezi seo ka ku utwahala ha n’a susuelize Bakreste sina yena kuli: “Mu swanezi ku tundamena ku eza se si latwa ki Mulimu, ni kuli mu fiwe se mu sepisizwe.” (Maheberu 10:36) Ku tundamena kwa tokwahala kakuli ku sebeleza Mulimu ku kona ku ba t’ata.
2 Bupilo bwa Abrahama kaniti luli ki bupaki bwa seo. Hañata-ñata, n’a na ni ku eza liketo ze t’ata ni ku talimana ni miinelo ye swenya. Ku laelwa ku tuta mwa muleneñi wa Ure o n’o fumile ne ku li fela makalelo. Ku si ka fita nako, a talimana ni lukupwe, ku toiwa ki bomuyahwa ni yena, ku bata ku yangiwa musal’a hae, ku toiwa ki bahabo ba bañwi, ni situhu sa ndwa. Ne ku sa taha miliko ye mituna ni ku fita. Kono Abrahama ni kamuta n’a si ka tuhela ku eza se si lukile. Seo sa komokisa ha mu lemuha kuli n’a si na Linzwi la Mulimu mutumbi, sina ha lu na ni lona kacenu. Niteñi, n’a ziba za bupolofita bwa pili, b’o ka bona Mulimu n’a ize: “Ni ka beya toyano mwahal’a mina, ni wena ni musali, ni mwahal’a peu ya hao ni peu ya musali.” (Genese 3:15) Ka ku ba kuli Peu yeo ne i ka taha ka yena, Abrahama n’a ka toiwa ki Satani. Ku lemuha niti yeo kaniti luli ne ku tusize Abrahama ku tiyela miliko ya hae ka tabo.
3. (a) Ki kabakalañi batu ba Jehova kacenu ha ba lukela ku libelela ñalelwa? (b) Magalata 6:9 i lu fa susuezo mañi?
3 Batu ba Jehova kacenu ni bona ba lukela ku libelela ñalelwa. (1 Pitrosi 1:6, 7) Esi mane Sinulo 12:17 i lu lemusa kuli Satani u sweli ku “lwanisa” bomasiyaleti ba batoziwa. “Lingu ze ñwi,” kabakala swalisano ya bona ye tuna ni batoziwa, ni bona ba bululelwa buhali bwa Satani. (Joani 10:16) Kwand’a twaniso yeo Bakreste ba kana ba talimana ni yona mwa bukombwa bwa bona bwa fa nyangela, hape ba kona ku talimana ni lisineneketo ze tuna mwa bupilo bwa bona luli. Paulusi u lu susueza kuli: “Lu si ke lwa katala ku eza hande, kakuli lu ka kutula mwa nako ya teñi ha lu sa zwafi.” (Magalata 6:9) Ee, Satani nih’a tundamezi ku felisa tumelo ya luna, lu lukela ku mu hanyeza, ili ka ku tiya mwa tumelo. (1 Pitrosi 5:8, 9) Ku kona ku zwañi mwa mupilelo wa luna wa ka busepahali? Jakobo 1:2, 3 i talusa kuli: “Banabahesu, mu talime kuli ki tabo fela ha mu tahelwa ki miliko ye miñata, inze mu ziba kuli ku likwa kwa tumelo ya mina ku tahisa ku itiisa.”
Twaniso ya ka ku Nonga
4. Satani u itusisize cwañi twaniso ya ka ku nonga ka ku lika ku felisa busepahali bwa batu ba Mulimu?
4 Bupilo bwa Abrahama kaniti bu bonisa “miliko ye miñata” yeo Mukreste a kana a talimana ni yona kacenu. Ka mutala, n’a na ni ku eza se siñwi ka za twaniso ya balwanisi ba kwa Shinari. (Genese 14:11-16) Ha ku komokisi kuli Satani u sa zwelapili ku itusisa twaniso ya ka ku nonga ye tahanga ka manyando. Ku zwa fo i felezi ndwa ya Lifasi ya II, linaha ze ñata li kwalezi musebezi wa tuto ya Sikreste wa Lipaki za Jehova. Hatiso ya 2001 Yearbook of Jehovah’s Witnesses i biha za twaniso yeo Bakreste ba mwa Angola ne ba na ni ku tiyela bakeñisa lila. Ka ku itinga ku Jehova, mizwale ba luna ba ba mwa linaha ze cwalo ka ku tiya ba hanile ku tuhela! Ha ba si ka bata ku yolisa misuha, kono ka maseme ba tundamezi mwa musebezi wa ku kutaza.—Mateu 24:14.
5. Bakreste ba banca ba kona ku nyandiswa cwañi kwa sikolo?
5 Kono haki kamita nyandiso i amanga mufilifili. Kwa mafelelezo, Abrahama n’a filwe bana ba babeli—ili Ishimaele ni Isaka. Genese 21:8-12 i lu bulelela kuli muta o muñwi Ishimaele n’a sweli ku “seha” Isaka. Mwa liñolo la n’a ñolezi Magalata, Paulusi u bonisa kuli nto yeo ne li ye tuna hahulu ku fita papali ya bwanana, kakuli u talusa kuli Ishimaele n’a sweli ku nyandisa Isaka! (Magalata 4:29) Ku shendiwa ki b’a kena ni bona sikolo mutu ni ku nenaunwa ki balwanisi ka ku nepahala ku konwa ku bulelwa kuli ki ku nyandiswa. Mukreste yo munca ya bizwa Ryan u hupula manyando e ne ba mu nyandisize ka ona ba n’a kena ni bona sikolo: “Ku zamaya ka mbasi ka mizuzu ye 15 ku ya ni ku zwa kwa sikolo ni nze ni nenaunwa ne ku bonahala inge lihora. Ne ba ni babulanga ka tukunupo twa mapepa to ne ba cisanga ka ku itusisa tupangaliko twa ku tukisisa kwai ka tona.” Ki kabakalañi ha n’a nyandiswa cwalo? “Tuto ya za Mulimu ye ne ni na ni yona ne i ni bisize ya sa swani ni ba banca ba bañwi kwa sikolo.” Niteñi, ka tuso ya bashemi ba hae, Ryan n’a konile ku itiisa ka busepahali. Ba banca, kana ku shendiwa ko ba mi shenda litaka za mina ku mi zwafisize? Mu si zwafi! Ka ku itiisa ka busepahali, mu ka iponela talelezo ya manzwi a Jesu, a li: “Mu ka ba ni mbuyoti ha ba mi tapaula kabakala ka, ha ba mi nyandisa, ba mi tameleza bumaswe kamukana ka buhata.”—Mateu 5:11.
Lipilaelo za ka Zazi ni Zazi
6. Ki lika mañi ze kona ku sinya liswalisano mwahal’a Bakreste kacenu?
6 Buñata bwa miliko ye lu talimana ni yona kacenu i ama lipilaelo za ka zazi ni zazi. Yena Abrahama ka sibili n’a na ni ku tiyela likomano ze n’e hulile mwahal’a balisana ba hae ni balisana ba Lota, mwan’a muhabo yena. (Genese 13:5-7) Ka ku swana kacenu, lifapahano za butu ni ku shwela ba bañwi muna ku kona ku sinya liswalisano mane ni ku beya kozo ya puteho mwa lubeta. “Fo ku na ni muna ni kañi, ki fo ku inzi mifilifili ni misebezi kaufela ye maswe.” (Jakobo 3:16) Ki kwa butokwa ku luna kuli lu si zwafi kono kuli lu beye kozo kwapil’a muikuhumuso ni ku bata za ba bañwi, ka mwa n’a ezelize Abrahama!—1 Makorinte 13:5; Jakobo 3:17.
7. (a) Mutu u lukela ku ezañi ha eziwa maswe ki Mukreste sina yena? (b) Abrahama n’a tomile cwañi mutala o munde wa ku zwelapili ku ba mwa kozo ni ba bañwi?
7 Ku ba ba ba na ni kozo ku kona ku ba t’ata ha lu ikutwa kuli mulumeli sina luna u lu ezize maswe. Liproverbia 12:18 i li: “Yo muñwi h’a bulela, manzwi a hae a taba sina mukwale.” Ku bulela ka ku sa nahanisisa, niha ku si ka lelwa, kwa kona ku tisa kolofalo ye tuna. Kolofalo ya kona ku ba ye tuna ni ku fita ha lu ikutwa kuli lu sawanilwe kamba ku sebiwa ha situhu. (Samu 6:6, 7) Kono Mukreste ha koni ku tuhelela ku utwiswa butuku ka manzwi ku mu zwafisa! Haiba mu mwa muinelo o cwalo, mu nge muhato wa ku hakulula litaba ka ku bulela ka musa ku ya mi foselize. (Mateu 5:23, 24; Maefese 4:26) Mu be ba ba tabela ku swalela yena mutu y’o. (Makolose 3:13) Ka ku sa zwelapili ku ba ni ndimbelela, lwa kona ku ezisa kuli butuku bo lu utwa bu fele ni ku lukisa swalisano ya luna ni muzwale wa luna. Abrahama n’a si ka zwelapili ku ba ni ndimbelela ya n’a kana a bile ni yona ku Lota. Esi mane Abrahama n’a matezi ku y’o lamulela Lota ni lubasi lwa hae!—Genese 14:12-16.
Miliko ya ku Ipatiseza
8. (a) Bakreste ba kona ‘ku itabaka cwañi ka manyando a mañata’? (b) Ki kabakalañi Abrahama ha n’a konile ku ba ni mubonelo o itikanelezi wa za sifumu?
8 Ki niti kuli miliko ye miñwi ki ya ku ipatiseza. Ka mutala, Jesu n’a laezi balateleli ba hae kuli: “Mu si ke mwa ikubukanyeza bufumu bwa mwa lifasi, fo ku na ni maswele ni mafumi a’ ca fateñi, ni fo ku na ni masholi ba ba punya mwateñi, ba ba uzwa.” (Mateu 6:19) Niteñi, mizwale ba bañwi ba ‘itabaka ili bona ka manyando a mañata’ ka ku beya za kwa nama kwapil’a ze ama za Mubuso. (1 Timotea 6:9, 10) Abrahama n’a tabela ku itombola bufumu kuli a tabise Mulimu. “Ka tumelo, a ina mwa naha ya Sepiso, mo ku inelwa mwa naha ya basili, inz’a pila mwa litente, hamoho ni Isaka, ni Jakobo, ba ba ne ba ka ca ni yena sanda sa Sepiso. Kakuli n’a talimezi munzi o na ni mitomo ya niti, o Mulali ni Muyahi wa ona ki Mulimu.” (Maheberu 11:9, 10) Tumelo ya Abrahama mwa “munzi” wa kwapili, kamba mulonga wa Mulimu, ne i mu tusize ku sa itinga fa sifumu. Ne lu ka eza hande ha ne lu ka mu likanyisa.
9, 10. (a) Ku lakaza ku tuma ku kona ku tisa cwañi muliko? (b) Muzwale kacenu u kona ku ikeza cwañi “yo munyinyani”?
9 Mu nyakisise muinelo o muñwi. Bibele i fa kelezo ye tiile, ye li: “Mutu h’a ikupula kuli ki nto ye tuna, kanti hasi se siñwi, wa ipuma.” (Magalata 6:3) Hape, lu susuezwa ku sa “eza se siñwi ka kañi, kamba ka buipabazo kwa fela; kono ka buikokobezo.” (Mafilipi 2:3) Ba bañwi ba itahiseza miliko ka ku sa sebelisa kelezo yeo. Ka ku ba ni takazo ye tuna ya ku bata ku tuma ku fita ku lakaza ku eza “musebezi o munde,” ba fita fa ku zwafa ni ku filikana ha ba sa fiwi matohonolo mwa puteho.—1 Timotea 3:1.
10 Abrahama n’a tomile mutala o munde ka ku sa “itikanya butuna bo bu fita ni s’a swanezi ku likanya.” (Maroma 12:3) Ha n’a kopani ni Melekizedeke, Abrahama n’a si ka eza inge kuli ku fuyaulwa kwa hae ki Mulimu ne ku mu pahamisize. Kono n’a bonisize kuli n’a lemuha situlo se si pahami sa Melekizedeke sa ku ba muprisita ka ku mu fa mubingu wa nto i liñwi ku ze lishumi. (Maheberu 7:4-7) Bakreste ni bona kacenu ba lukela ku tabela ku ikeza ‘ba banyinyani’ ku fita ku bata ku tuma. (Luka 9:48) Haiba mwendi ba ba etelela mwa puteho ha ba mi fi matohonolo a mañwi, mu itatube ka busepahali kuli mu zibe licinceho ze mu kona ku eza kwa butu bwa mina kamba kwa muezezo wa mina wa lika. Ku fita ku filikana kabakala tohonolo ye mu si na, mu itusise hahulu tohonolo ye mu na ni yona—ili tohonolo ya ku tusa ba bañwi ku fita fa ku ziba Jehova. Ee, “mu ikokobeze mwatas’a lizoho la Mulimu le li na ni mata, kuli a mi hulise mwa nako ye swanela.”—1 Pitrosi 5:6.
Ku Lumela ku Ze Sa Bonwi
11, 12. (a) Ki kabakalañi ba bañwi mwa puteho ha ba kana ba tuhela ku tona hahulu? (b) Abrahama n’a tomile cwañi mutala o munde ka ku toma bupilo bwa hae fa lisepiso za Mulimu?
11 Muliko o muñwi u kana wa ba wa kuli mafelelezo a muinelo o maswe wa linto a bonahala ku liyeha. Ka ku ya ka 2 Pitrosi 3:12, Bakreste ba lukela ku ‘libelela ni ku [“beya mwa munahano ku ba teñi kwa,” NW] lizazi la Mulimu.’ Kono ba bañwi ba libelezi “lizazi” leo ka lilimo-limo. Kabakaleo, ba bañwi ba kana ba zwafa ni ku tuhela ku ba ba ba tona hahulu.
12 Hape, mu nyakisise mutala wa Abrahama. N’a tomile bupilo bwa hae kamukana fa tumelo ili mwa lisepiso za Mulimu, niha ne li si ke za talelezwa mwa nako ya bupilo bwa hae. Ki niti kuli n’a pilile ka nako ye telele kuli mane n’a boni mwan’a hae Isaka h’a hula. Kono ne ku ka nga lilimo ze mianda-nda kuli lusika lwa Abrahama lu kone ku bapanywa kwa “linaleli za lihalimu” kamba kwa “lishabati le li fa likamba la liwate.” (Genese 22:17) Kono Abrahama n’a si ka filikana kamba ku zwafa. Kacwalo, muapositola Paulusi n’a bulezi cwana ka za Abrahama ni litoho zeñwi za masika: “Bao kaufela ba shwile mwa tumelo, ba si ka amuhela ze ba sepisizwe; kono ba li boni li sa li kwahule, ba li cilanisize; mi ba ipulezi kuli, bona, ki ba ku sili mi ki baenyi fafasi.”—Maheberu 11:13.
13. (a) Bakreste kacenu ba swana cwañi sina “baenyi”? (b) Ki kabakalañi Jehova ha ka tisa mafelelezo a muinelo w’o wa linto?
13 Haiba Abrahama n’a konile ku toma bupilo bwa hae fa lisepiso zeo talelezo ya zona ne i li “kwahule,” luna sihulu lu lukela ku eza cwalo kacenu, kakuli talelezo ya lika zeo i fakaufi luli! Sina Abrahama, lu lukela ku ikunga ku ba “baenyi” mwa muinelo wa Satani, ili ku hana ku ina mwa mupilelo wa ku ikezeza mo lu latela kaufela. Ka mo ku inezi, ne lu ka bata kuli “mafelelezo a linto kamukana” a tahe kapili, isiñi fela kuli u be fakaufi. (1 Pitrosi 4:7) Mwendi lu kula butuku bo butuna hahulu. Kamba mwendi ha lu na hande mali a ku ipilisa ka ona. Kono lu si libali kuli Jehova h’a tisa mafelelezo haki fela kuli a lu banduse kwa miinelo ye t’ata, kono ni kuli a bonise bukeni bwa libizo la hae luli. (Ezekiele 36:23; Mateu 6:9, 10) Mafelelezo a ka taha, isiñi ka nako ye lu bata luna, kono ka nako ye peta hande milelo ya Jehova.
14. Pilutelele ya Mulimu i tusa cwañi Bakreste kacenu?
14 Hape, mu si libali kuli “Mulena h’a liyehisi lisepiso za hae, mo ba hupulela ba bañwi kuli ki ku liyeha; kono u isa nako kwapili kabakala luna; kakuli h’a lati ba bañwi ha ba ka timela, kono u lata kuli kaufela ba kene mwa ku baka.” (2 Pitrosi 3:9) Mu lemuhe kuli Mulimu ‘u isa nako kwapili kabakala luna’—luna lilama za puteho ya Sikreste. Mwendi, ba bañwi ku luna lu tokwa nako ye ñata kuli lu eze licinceho ilikuli lu “fumanwe ki yena [lu] na ni kozo, [lu] si na litiba kamba se si nyazahala.” (2 Pitrosi 3:14) Kana ha lu lukeli ku itebuha kuli Mulimu u bile ni pilutelele cwalo?
Ku Fumana Tabo ku Si Na Taba ni Lisitataliso
15. Jesu n’a konile cwañi ku zwelapili ku ba ni tabo mwa miliko, mi ku mu likanyisa ku tusa cwañi Bakreste kacenu?
15 Bupilo bwa Abrahama bu luta Bakreste lituto ze ñata kacenu. N’a si ka bonisa fela tumelo, kono n’a bonisize ni pilutelele, butali, bundume, ni lilato la buitomboli. N’a beile bulapeli bwa Jehova kwapili mwa bupilo bwa hae. Kono lu hupuleñi kuli mutala o mutuna ka ku fitisisa o lu likanyisa n’o tomilwe ki Jesu Kreste. Ni yena n’a talimani ni miliko ye miñata-ñata, kono ku yona kaufela, n’a si ka felelwa ki tabo ya hae. Libaka? Kakuli n’a isize hahulu mamelelo kwa sepo ya kwapili. (Maheberu 12:2, 3) Kacwalo, Paulusi n’a lapezi kuli: “Mi Mulimu, yena [Muñ’a] ku tiisa ni ku kutaza, a mi fe, mutu ni mutu, ku ba ni maikuto a li mañwi ka ku ya ka Jesu Kreste.” (Maroma 15:5) Ka ku ba ni mubonelo o munde, lwa kona ku fumana tabo ku si na taba ni lisitataliso zeo Satani a kana a lu teela.
16. Lu kona ku ezañi matata a luna h’a bonahala ku ba a matuna hahulu?
16 Matata h’a bonahala ku ba a eshula, mu ikupulise kuli, sina Jehova ha n’a latile Abrahama, wa mi lata ni mina. U bata kuli mu kondise lika. (Mafilipi 1:6) Mu beye sepo ya mina kamukana ku Jehova, ka ku ikolwisa kuli “h’a na ku lumela kuli mu likwe ki ze mi fita; kono hamoho ni muliko u ka mi fa nzila ya ku zwa ku ona, kuli mu kone ku itiisa ku ona.” (1 Makorinte 10:13) Mu be ni mukwa wa ku balanga Linzwi la Mulimu ka zazi. (Samu 1:2) Mu tundamene mwa tapelo, ili ku kupa kuli Jehova a mi tuse ku itiisa. (Mafilipi 4:6) U ka “fa Moya o Kenile ku ba ba u kupa ku yena.” (Luka 11:13) Mu itusise hahulu liitusiso z’a lukisize Jehova kuli li mi fepe kwa moya, inge cwalo lihatiso za luna ze tomile fa Bibele. Hape, mu bate ku tusiwa ki mizwale. (1 Pitrosi 2:17) Mu fumanehange kwa mikopano ya Sikreste ka busepahali, kakuli mu ka fumana teñi susuezo ye mu tokwa kuli mu itiise. (Maheberu 10:24, 25) Mu kolwiswe ki ku ziba kuli ku itiisa kwa mina ku tisa ku sepahala ku Mulimu ni kuli busepahali bwa mina bu tabisa pilu ya hae!—Liproverbia 27:11; Maroma 5:3-5.
17. Ki kabakalañi Bakreste ha ba sa zwafi?
17 Abrahama n’a latilwe ki Mulimu ka ku ba “mulatiwa” wa hae. (Jakobo 2:23) Niteñi, bupilo bwa Abrahama ne bu tezi miliko ni manyando a mañata. Kacwalo, Bakreste kacenu ni bona ba libelela ku talimana ni miinelo ye swana mwa “mazazi a maungulelo” a maswe a. Mane, Bibele i lu lemusa kuli “batu ba lunya, ba ba puma, ba ka zwelapili mwa bumaswe.” (2 Timotea 3:1, 13) Ku fita ku zwafa, mu si libali kuli lisineneketo ze lu talimana ni zona li fa bupaki bwa kuli mafelelezo a muinelo o maswe wa Satani a fakaufi. Kono Jesu u lu hupuza kuli “ya tundamena ku isa kwa mafelelezo, ki yena ya ka piliswa.” (Mateu 24:13) Kacwalo, ‘mu si zwafi ku eza hande!’ Mu likanyise Abrahama, mi mu be mwahal’a ba ba “fumani ku yola lisepiso, ka tumelo ni ka ku itiisa.”—Maheberu 6:12.
Kana Mu Lemuhile?
• Ki kabakalañi batu ba Jehova ha ba lukela lu libelela litiko ni manyando kacenu?
• Satani u kona ku itusisa cwañi twaniso ya ka ku nonga?
• Lifapahano za ka butu mwahal’a Bakreste li konwa ku tatululwa cwañi?
• Muikuhumuso ni buitati li kona cwañi ku tisa miliko?
• Abrahama n’a tomile cwañi mutala o munde wa ku libelelela fo ne li ka talelezwa lisepiso za Mulimu?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 26]
Ba banca ba Sikreste ba bañata ba nyandiswanga, ili ku nenaunwa ki litaka za bona
[Siswaniso se si fa likepe 29]
Mwa miteñi ya Abrahama, talelezo ya lisepiso za Mulimu ne i li “kwapili,” kono n’a tomile bupilo bwa hae ku zona lisepiso zeo