Mu Kona ku Tusa Cwañi Mwana Ya “Ipanguzi”?
Mu Kona ku Tusa Cwañi Mwana Ya “Ipanguzi”?
“Ku nyakalalwe; kakuli . . . n’a latehile, mi u fumanwi.”—LUKA 15:32.
1, 2. (a) Banana ba bañwi b’a ngile muhato mañi kwa niti ya Sikreste? (b) Bashemi ni bana ba ba mwa muinelo o cwalo ba kana ba ikutwa cwañi?
“NA ZWA mwa niti!” Bashemi ba ba saba Mulimu ili ba ba likile ka t’ata ku hulisa bana ba bona ka nzila ya Sikreste ba kona ku mbemuka luli ku utwa manzwi a cwalo ku mwan’a bona! Ba banca ba bañwi ba ‘yendukanga’ fela ba sa zibahazi mulelo wa bona. (Maheberu 2:1) Buñata bwa bona bao ba swana ni mwana wa sisinyi wa mwa nguli ya Jesu, ya n’a siile ndu ya ndat’ahe ni ku yo sinya sanda sa hae kwa naha ya kwahule.—Luka 15:11-16.
2 Nihaike kuli buñata bwa Lipaki za Jehova ha ba na butata bo bu cwalo, ku ba ba na ni bona, ha ku na manzwi a omba-omba a kona ku feliseleza maswabi a bona. Mi ku lukelwa ku zibwa kuli yo munca wa lingulunde y’o h’a na ku ba ni tabo. Lizwalo la hae li kana la mu sisita luli. Mwa nguli ya Jesu, mwana wa sisinyi kwa mafelelezo n’a konile ku “ikupula” mi a tabisa ndat’ahe. Bashemi ni ba bañwi mwa puteho ba kona ku tusa cwañi ba ba ipanguzi kuli ba ‘ikupule’?—Luka 15:17, NW.
Libaka Ba Bañwi Ha Ba Ikatulela ku Zwa
3. Ki mabaka afi a mañwi a tahisa kuli ba banca ba bañwi ba zwe mwa puteho ya Sikreste?
3 Ku na ni ba banca ba bañata-ñata ba ba sebeleza Jehova ka tabo mwa puteho ya Sikreste. Cwale ki kabakalañi ba bañwi ha ba zwa mwateñi? Ba kana ba ikutwa kuli ku na ni ze ba yawa mwa lifasi. (2 Timotea 4:10) Kamba ba kana b’a nga mutapi o’ sileleza wa lingu za Jehova ku ba o tibela hahulu. Ku sisitwa ki lizwalo, ku lakaza hahulu wa silama si sili, kamba takazo ya ku bata ku latiwa ki litaka ni zona li kona ku tahiseza yo munca ku zwa mwa mutapi wa Jehova. Yo munca a kana a tuhela ku sebeleza Mulimu mwendi kabakala ku bona likezo ze bonahala ku ba za buipi kwa bashemi ba hae kamba mwendi ku Mukreste yo muñwi.
4. Hañata kiñi se si ezisanga ba banca ku ipangula?
4 Mwana ha bonisa moya kamba mukwa wa bufetuheli, hañata ki lisupo za kuli wa fokola kwa moya, ili ku bonahaza ze mwa pilu ya hae. (Liproverbia 15:13; Mateu 12:34) Ku si na taba ni ze tahisa kuli yo munca a ipangule, simuluho ya butata hañata ki ku sa ba ni “zibo ye nepahezi ya niti.” (2 Timotea 3:7, NW) Mwa sibaka sa ku lapela Jehova fahalimu fela, ku butokwa kuli ba banca ba be ni silikani sa ka butu se si tiile ni yena. Ki sika mañi se si ka ba tusa ku eza cwalo?
Mu Sutelele ku Mulimu
5. Ki si fi se si tokwahala hahulu kuli yo munca a hulise silikani sa ka butu ni Mulimu?
5 Muapositola Jakobo n’a ñozi kuli: “Mu sutelele ku Mulimu mi u ka sutelela ku mina.” (Jakobo 4:8) Kuli yo munca a kone ku eza cwalo, u lukela ku tusiwa ku lata Linzwi la Mulimu. (Samu 34:8) Kwa makalelo u ka tokwa “mabisi”—ili lituto za Bibele za makalelo. Kono ha nze a ba ni takazo ya Linzwi la Mulimu ni ku kala ku lata “lico ze tiile,”—ili litaba ze tungile za kwa moya—a tuha a hula kwa moya. (Maheberu 5:11-14; Samu 1:2) Yo munca ya n’a itumelezi kuli n’a totobezi mwa nzila ya lifasi n’a kalisize ku itebuha lika za butokwa za kwa moya. Kiñi se ne si mu tusize ku cinca? Ka ku amuhela akalezo ya ku bala Bibele mukatumbi, a kumalela kwa tomahanyo ya ku bala Bibele kamita. Ee, ku bala Linzwi la Mulimu kamita ku butokwa hahulu mwa ku hulisa swalisano ye tiile ni Jehova.
6, 7. Bashemi ba kona ku tusa cwañi bana ba bona ku hulisa lilato kwa Linzwi la Mulimu?
6 Ku butokwa hahulu luli kuli bashemi ba tuse bana ba bona ku hulisa takazo mwa Linzwi la Mulimu! Niha ne ba na ni tuto ya lubasi kamita, musizani yo muñwi ya sa nonoboka n’a ezanga siango ni baipanguli. H’a hupula ka za tuto ya hae ya lubasi, u li: “Bondate ha ne ba buzanga lipuzo, ne ni balanga fela likalabo, ku si na niheba ku ba talima kwa pata.” Mwa sibaka sa ku feza fela ze itutiwa mwa tuto ya lubasi, bashemi ba ba butali ba itusisa bunangu bwa ku luta. (2 Timotea 4:2) Kuli yo munca a tabele tuto, u lukela ku ikutwa ku amiwa. Mwa kona ku buza lipuzo ze tokwa ku fa maikuto ni ku mu fa sibaka sa ku fa maikuto a hae. Mu susueze yo munca y’o kuli a taluse mo li kona ku itusisezwa litaba ze itutiwa. *
7 Ku tuha f’o, mu ezise puhisano ya mina ya Mañolo ku ba ye mafulofulo. Ha ku swanela, mu fe bana kuli ba bapale likezahalo kamba lidrama za mwa Bibele. Mu ba tuse ku nahana libaka ni lika ze fumaneha mwa libaka mo ne ku ezahalezi likezahalo ze buhisanwa. Ku kana kwa tusa ku itusisa limapa. Ee, ka ku ikupulelanyana za ku eza, tuto ya lubasi i kona ku ba ye mafulofulo ni ye shutani-shutani. Bashemi ni bona ba lukela ku tatuba silikani sa bona ni Jehova. Bona ka sibili ha ba sutelela ku Jehova, ba kona ku tusa bana ba bona ku eza cwalo.—Deuteronoma 6:5-7.
8. Tapelo i tusa cwañi mutu ku sutelela ku Mulimu?
8 Tapelo ni yona i tusa mutu ku sutelela ku Mulimu. Musizana yo muñwi wa lilimo za makalelo za ku nonoboka n’a ziyelizwe ki ku eza keto mwahal’a mupilelo wa Sikreste ni swalisano ya hae ni balikani be ne ba sa lumeli mwa litumelo za hae. (Jakobo 4:4) N’a ezize cwañi ka za taba yeo? N’a itumelezi kuli, “Ne li lona lwa pili ku lapela ku Jehova ka za mo ne ni ikutwela.” N’a lumezi kuli tapelo ya hae ne i alabilwe kwa nalule-lule ha n’a fumani mulikani mwa puteho ya Sikreste ya n’a kona ku itinga ku yena. Ka ku ikutwa kuli Jehova n’a mu zamaisa, a kalisa ku ba ni silikani sa ka butu ni Mulimu. Ka ku bolosola litapelo za bona, bashemi ba kona ku tusa bana ba bona. Ha ba lapela ka ku ba lubasi, bashemi ba kona ku talusa ka ku lukuluha ilikuli bana ba bona ba kone ku utwa silikani se si mwahal’a bashemi ba bona ni Jehova.
Mu Be ni Pilu-Telele Kono ili Ba Ba Tiile
9, 10. Ki mutala mañi wa n’a tomile Jehova ka ku ba ni pilu-telele kwa Maisilaele be ne ba ipanguzi?
9 Yo munca ha kalisa ku yembuluka, a kana a lika ku ikambusa ni ku hana buikatazo bufi kamba bufi bwa bashemi ba hae bwa ku buhisana ni yena litaba za kwa moya. Bashemi ba kona ku eza cwañi mwa muliko o cwalo? Mu nahane sa n’a ezize Jehova ku Isilaele wa kwaikale. N’a tiyezi Maisilaele ba ba “ikomelelize milala” ka lilimo ze fitelela 900 pili a si ka ba tuhelela mwa nzila ya bona ye maswe. (Exoda 34:9; 2 Makolonika 36:17-21; Maroma 10:21) Niha ne ba kuta-kutela ku ‘mu lika,’ Jehova n’a na ni “mukekecima” ku bona. “Hañata n’a iswala mwa ku halifa kwa hae, mi a hana ku fa buhali sibaka.” (Samu 78:38-42) Mulimu n’a si na foso mwa ku sebelisana ni bona. Bashemi ba ba lilato ba likanyisa Jehova mi ba ba ni pilu-telele mwana niha sa ezi honaf’o ka ku ya ka buikatazo bwa bona bwa ku bata ku mu tusa.
10 Ku ba ni pilu-telele ha ku talusi ku “nyanda nako ye telele”; ku talusa ku sa felelwa ki sepo kaufela ya kuli ku ka ba ni licinceho kwa silikani se si sinyehile. Jehova n’a tomile mutala wa mwa ku bela ni pilu-telele. N’a ngile muhato ka ku luma ‘hape ni hape’ linumwana za hae kwa Maisilaele. Niha ne ba “seha ba ba lumilwe ki Mulimu, ba shwaula manzwi a hae,” Jehova ‘n’a utwela sicaba sa hae butuku.’ (2 Makolonika 36:15, 16, NW) A kupa Maisilaele kuli: “A mu sikuluhe, mutu ni mutu mwa mikwa ya hae ye maswe.” (Jeremia 25:4, 5) Niteñi, Jehova n’a si ka tuhela likuka za hae ze lukile. Maisilaele ne ba laezwi kuli ba ‘sikuluhele’ kwa linzila za Mulimu.
11. Bashemi ba kona ku ba cwañi ni pilu-telele kono ili ba ba tiile mwa ku sebelisana ni mwana ya keluha?
11 Bashemi ba kona ku likanyisa Jehova ka ku ba ni pilu-telele ka ku sa felelwa ki sepo ku mwana ya keluha. Ka ku sa felelwa ki sepo, ba kona ku zwisezapili ku ambolisana kamba ku kutisa sinca ku ambolisana. Ha ba nze ba mamela likuka ze lukile, ba kona ku kupa mwan’a bona ‘hape ni hape’ kuli a kute mwa nzila ya niti.
Mwana H’a Zwiswa mwa Puteho
12. Bashemi ba na ni buikalabelo mañi bwa mwana ya pila ni bona kono ili ya zwisizwe mwa puteho?
12 Ku cwañi haiba mwana ya pila ni bashemi ba hae a eza mulatu o mutuna mi bakeñisa ku sa baka u zwiswa mwa puteho? Bakeñisa kuli mwana y’o u pila ni bashemi ba hae, bashemi ba sa na ni buikalabelo bwa ku mu laela ni ku mu eleza ka ku lumelelana ni Linzwi la Mulimu. Seo si kona ku eziwa cwañi?—Liproverbia 6:20-22; 29:17.
13. Bashemi ba kona ku lika ku fita cwañi kwa pilu ya mwan’a ya fokola?
13 Ku kana kwa konahala—mane, ne ku ka ba hande ni ku fita—ku fa litaelo ni likelezo ze cwalo mwa tuto ya Bibele ya kwa mukunda. Mushemi h’a lukeli ku toma fela fa muñañatoho wa mwana kono a like ku bona ze mwa pilu ya hae. Bufokoli bwa hae kwa moya bu kuma kai? (Liproverbia 20:5) Kana u sa kona ku fitwa kwa pilu? Ki Mañolo mañi a konwa ku sebeliswa ka buanyu? Muapositola Paulusi u lu kolwisa kuli: “Linzwi la Mulimu ki le li pila, mi li na ni mata; kwa buhali li fita lilumo le li lozizwe kafa ni kafa, mi li punya ku y’o fita kwa makauhanelo a moya ni pilu, ni kwa makopanelo a masapo, ni kwa mooko; mi li na ni bubebe mwa ku atula maikuto ni mihupulo ya mwa pilu.” (Maheberu 4:12) Ee, bashemi ba kona ku eza ze ñata ku fita ku bulelela fela mwana bona ku sa ikenya mwa bufosi hape. Ba kona ku lika ku tahisa ni ku hulisa muhato wa ku fola.
14. Ki ufi muhato wa pili wa swanela k’u nga yo munca ya fosize kuli a kutise silikani sa hae ni Jehova, mi bashemi ba kona ku mu tusa cwañi ku eza cwalo?
14 Yo munca ya fosize u tokwa ku kutisa silikani sa hae ni Jehova. Muhato wa pili wa lukela k’u nga ki ku ‘baka, ni ku sikuluha.’ (Likezo 3:19; Isaya 55:6, 7) Mwa ku tusa ba banca kuli ba bake mwa malapa a bona, bashemi ba lukela ku ‘ba ni pilu, ku sikulula ka musa’ mwana ya si ka luka. (2 Timotea 2:24-26) Ba tokwa ku mu “kalimela” ka kutwisiso ya Bibele. Linzwi la Sigerike le li tolokilwe ku “kalimela” li kona ku tolokiwa hape sina ‘ku fa bupaki bo bu kolwisa.’ (Sinulo 3:19; Joani 16:8) Kacwalo, ku kalimela ku ama ku bonisa bupaki bo bu likani ili bo bu kolwisa mwana ka za bumaswe bwa nzila ya hae. Ki niti kuli ku eza cwalo ku t’ata. Ha ku konahala, bashemi ba kona ku fita kwa pilu ya hae ka ku itusisa linzila kaufela ze swanela za ka Mañolo kuli ba mu kolwise. Ba lukela ku lika ku mu tusa ku utwisisa butokwa bwa ku ‘toya bumaswe, ni ku lata bunde.’ (Amosi 5:15) A kana a ‘iswasulula kwa liteo za Diabulosi.’
15. Tapelo i peta kalulo mañi mwa ku kutisa silikani sa sifosi ni Jehova?
15 Tapelo ki ya butokwa hahulu mwa ku kutisa silikani sa mutu ni Jehova. Ki niti kuli ha ku na ya lukela ku ‘lapelela’ sibi se situna se si iponahaza ili se si eziwa ki mutu ufi kamba ufi ya sa baki ili y’o ka nako ye ñwi n’a swalisana ni puteho ya Sikreste. (1 Joani 5:16, 17; Jeremia 7:16-20; Maheberu 10:26, 27) Niteñi, bashemi ba kona ku kupa Jehova kuli a ba fe butali bwa ku kona ku talimana ni muinelo w’o. (Jakobo 1:5) Haiba yo munca ya zwisizwe mwa puteho a bonisa kuli u bakile kono h’a koni “ku bulela ka ku lukuluha ku Mulimu,” bashemi ba kona ku lapela kuli haiba Mulimu wa bona libaka la ku swalela bufosi bwa mwana, ku ezwe tato ya Hae. (1 Joani 3:21, NW) Ku utwa litapelo ze cwalo ku lukela ku tusa yo munca k’u nga Jehova ku ba Mulimu ya na ni sishemo. *—Exoda 34:6, 7; Jakobo 5:16.
16. Lu kona ku tusa cwañi lilama za mabasi a bana ba ba zwisizwe mwa puteho?
16 Haiba yo munca ya kolobelizwe a zwiswa mwa puteho, lilama za puteho ba libelelwa kuli ‘ba si ke ba kopana ni’ yena. (1 Makorinte 5:11; 2 Joani 10, 11) Ku eza cwalo, kwa nalule-lule ku kana kwa mu tusa ku “ikupula” ni ku kutela mwa mutapi wa Mulimu o sileleza. (Luka 15:17) Kono, ku si na taba ni kuli wa kuta kamba kutokwa, lilama za puteho ba kona ku tiisa lubasi lwa yo munca y’o ya zwisizwe mwa puteho. Kaufela lwa kona ku bata mo lu kona ku boniseza “maikuto a li mañwi” ni ku ba ni “mukekecima” ku bona.—1 Pitrosi 3:8, 9.
Mo Ba Kona ku Tuseza Ba Bañwi
17. Lilama za puteho ba lukela ku hupulañi ha ba lika ku tusa mwana ya ipanguzi?
17 Ku cwañi ka za yo munca ya si ka zwiswa mwa puteho kono ili ya fokola mwa tumelo? Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Silama se siñwi ha si utwa butuku, lilama kaufela li utwa butuku ni sona.” (1 Makorinte 12:26) Ba bañwi ba kona ku bonisa cisehelo y’e mafulofulo ku yo munca ya cwalo. Ki niti kuli ku tokwahala tokomelo, bakeñisa kuli yo munca ya kula kwa moya y’o u kona ku kukueza ba bañwi. (Magalata 5:7-9) Mwa puteho ye ñwi, ba bahulu be ne ba na ni mulelo o munde be ne ba bata ku tusa ba banca be ne ba fokola kwa moya ne ba memanga ba banca bao ku yo liza ni bona lipina ze tumile. Nihaike kuli ba banca bao ne ba lumezi mi ne ba ikolanga linako ze cwalo, ne ba kukuezani kuli mane kwa mafelelezo ba tuhela ku swalisana ni puteho. (1 Makorinte 15:33; Juda 22, 23) Se si kona ku tusa mwa ku folisa mwana ya fokola kwa moya haki ku eza mikiti ku si na ketelelo ya kwa moya, kono ki swalisano ye mu tusa ku hulisa lilato la ku lata lika za kwa moya. *
18. Lu kona ku likanyisa cwañi moya wa ndat’ahe mwana wa sisinyi wa mwa nguli ya Jesu?
18 Haiba yo munca ya siile puteho a taha kwa Ndu ya Mubuso kamba kwa mukopano, mu nahane mwa kana a ikutwela. Kana ha lu swaneli ku bonisa moya wa kamuhelo wa n’a bonisize ndat’ahe mwana wa sisinyi wa mwa nguli ya Jesu? (Luka 15:18-20, 25-32) Ya sa nonoboka yo muñwi ya n’a siile puteho ya Sikreste, ili yo hasamulaho n’a ile kwa mukopano wa sikiliti n’a ize: “Ne ni nahana kuli batu kaufela ne ba ka shengoka mutu ya swana sina na, kono mizwale ni likaizeli ba taha ku na ni ku ni amuhela. Ne ni susuelizwe luli.” A kalisa ku ituta Bibele hape mi hamulaho a kolobezwa.
Mu Si Katali
19, 20. Ki kabakalañi ha lu lukela ku ba ni mubonelo o munde ku mwana ya ipanguzi?
19 Ku tusa mwana ya “ipanguzi” kuli a ‘ikupule’ ku tokwa pilu-telele mi ku kona ku ba shemaeto kwa bashemi ni ku ba bañwi. Kono mu si katali. “Mulena h’a liyehisi lisepiso za hae, mo ba hupulela ba bañwi kuli ki ku liyeha; kono u sa isa nako kwapili kabakala luna; kakuli h’a lati ba bañwi ha ba ka timela, kono u lata kuli kaufela ba kene mwa ku baka.” (2 Pitrosi 3:9) Lu na ni sepiso ya ka Mañolo ya kuli Jehova u bata kuli batu ba bake ni ku piliswa. Mane, u ezize tukiso ya ku kutisana ni batu. (2 Makorinte 5:18, 19) Pilu-telele ya hae i konisize kuli likiti-kiti ba ikupule.—Isaya 2:2, 3.
20 Kana haki ko ku swanela he kuli bashemi ba itusise miezezo kaufela ya ka Mañolo ye konahala kuli ba tuse mwan’a bona ya ipanguzi ku ikupula? Ka ku likanyisa Jehova, mu be ni pilu-telele ha mu nze m’u nga mihato ye minde ya ku tusa mwan’a mina kuli a kute ku Jehova. Mu kumalele ka ku tiya kwa likuka za Bibele, mi mu like ku bonisa mikwa ya Jehova ya lilato, katulo ye lukile, ni butali ha mu nze mu lapela ku yena kuli a mi tuse. Sina baipanguli ba ba ngangatezi ba bañata ha ba konile ku utwa memo ya Jehova ye lilato ya ku kutela ku yena, mwan’a mina ni yena a kana a kuta kwa mutapi wa Mulimu o sileleza.—Luka 15:6, 7.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 6 Ka za litaba ze ekezehile ka mwa ku lutela ba banca hande, mu bone Tora ya ku Libelela, July 1, 1999, makepe 23-27.
^ para. 15 Mwana ya zwisizwe mwa puteho ha na ku lapelelwa litapelo ze cwalo kwa mikopano ya puteho, kakuli ba bañwi ba kana ba sa zibi muinelo wa mutu y’o ya zwisizwe mwa puteho.—Mu bone The Watchtower ya October 15, 1979, likepe 31.
^ para. 17 Ka za liakalezo ze nongile fa sisupo, mu bone Awake! ya June 22, 1972, makepe 13-16; September 22, 1996, makepe 21-3.
Kana Mwa Hupula?
• Kiñi luli se si kana sa tahisa butata bwa kuli ba banca ba zwe mwa puteho?
• Ba banca ba kona ku tusiwa cwañi kuli ba hulise silikani sa ka butu ni Jehova?
• Ki kabakalañi bashemi ha ba tokwa ku ba ni pilu-telele kono ili ba ba tiile mwa ku tusa mwana ya ipanguzi?
• Ba ba mwa puteho ba kona ku tusa cwañi yo munca ya ipanguzi kuli a kute?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 15]
Ku bala Linzwi la Mulimu ku butokwa hahulu mwa ku hulisa swalisano ye tiile ni Jehova
[Siswaniso se si fa likepe 15]
Tapelo ya bashemi ye zwelela kwa pilu i kona ku tusa bana ba bona ku utwa swalisano ya ka butu ye mwahal’a bashemi ba bona ni Jehova
[Siswaniso se si fa likepe 17]
Mu amuhele mwana ya ipanguzi ha “ikupula”
[Siswaniso se si fa likepe 18]
M’u nge mihato ye minde kuli mu tuse mwan’a mina ku kutela ku Jehova