Lisinyi za Likota
Lisinyi za Likota
MWA miteñi ya ze mwa Bibele, likota ne l’i ngiwa ku ba lika za butokwa. Ka mutala, Abrahama ha n’a lekile sibaka sa ku pumbeka teñi Sarai, musal’a hae ya lateha, likota ni zona ne li beilwe fa mukoloko wa lika ze n’e filwe ku yena.—Genese 23:15-18.
Ka ku swana, kacenu likota l’i ngiwa ku ba za butokwa hahulu, mi linaha ze ñata li sweli ku isa mamelelo kwa ku sileleza mishitu. Buka ye li State of the World 1998, i li: “Nihaike kuli buñata bwa batu ba mwa linaha za kwa mutulo ba iyakatwa ka za mishitu ya mwa linaha za kwa mboela, ba kana ba sa zibi kuli mishitu ya mwa linaha za bona ki yona ye shambani ni ku sinyiwa hahulu ni ku fita.” Ki lika mañi ze sinya mishitu ya mwa linaha zeo za kwa mutulo wa Yurope ni America? Buñata bwa batu ba nahana kuli ki ku lemaka likota, kono ku na ni ze ñwi ze sinya mishitu ka ku sa lemuseha, litali ka litali, ka mubulelelo wa swanisezo. Ki lika mañi ona zeo? Ki silafalo ya moya ni pula ye silafalizwe ki misi. Lika ze tahisa silafalo zeo li kona ku fokolisa likota hanyinyani-hanyinyani, ku li bisa bunolo ku sinyiwa ki tukokwani kamba matuku.
Ka lilimo-limo, ba ba bona za ku sileleza lika kwa silafalo ni batu ba bañwi ba ba iyakatwa lika ba file mamela ka za butokwa bwa ku sileleza lika za ka taho mwa lifasi. Mwa ma-1980, ba sayansi ba mwa Germany ha se ba batisisize zeo silafalo ya moya ni pula ye silafalizwe ki misi li tahisa mwa lifasi, ne ba bulezi kuli: ‘Haiba ku sa eziwi se siñwi, silimo sa 2000 ha si ka fita, batu ba ka ikumbutanga fela mishitu fa maswaniso a kale ni mwa mafilimu.’ Ka litohonolo, m’ata a lifasi a ku kona ku i uncafaza a konisize mishitu ku sa sinyeha sina mo ne ku bulelezwi.
Niteñi, nako ha i nze i ya, ki Mulimu ya ka eza ze ñata mwa ku sileleza lika za ka taho mwa lifasi. “U kolobisa malundu, a li mwa mandu a hae” mi “u meliseza makomu bucwañi, ni ze mela ze ba pila batu.” Mi u sepisize “ku yundisa ba ba shandaula lifasi.” (Samu 104:13, 14; Sinulo 11:18) Ikaba nto ye makaza hakalo muta bayahi ba lifasi ba ka ikola ku pila mwa lifasi le li si na silafalo ku ya ku ile!—Samu 37:9-11.