Mu Babalele Lizwalo la Mina

MUHUPULO wa ku fufa mwa fulai ye na ni kompyuta mo ku si ka beiwa litaba ze lukile wa sabisa. Kono, m’u nge kuli mutu yo muñwi u sinyize lika ze etelela fulai kamba u lyanganisize ka bomu litaba za yona! Ka mubulelelo wa swanisezo, nto yeo luli ki yona ya bata ku eza mutu yo muñwi kwa lizwalo la mina. U tiiselize ku sinya lika ze etelela muzamao wa mina. Mulelo wa hae kikuli mu be mwa nzila ye lwanisana ni Mulimu!—Jobo 2:2-5; Joani 8:44.

Ki mañi yena sisinyi ya maswe y’o? Mwa Bibele u bizwa ‘noha ya kale, ye bizwa Diabulosi ni Satani, ye pumanga lifasi kamukana.’ (Sinulo 12:9) N’a bonwi inge a eza cwalo mwa simu ya Edeni ili m’o, ka ku itusisa mano a kalole, n’a kukuelize Eva ku keshebisa za n’a zibile ku ba ze lukile ni ku fetuhela Mulimu. (Genese 3:1-6, 16-19) Ku zwa onaf’o, Satani u etelezi likopano kaufela za bupumi kuli li keluse batu kamukana ni ku ba bisa lila za Mulimu. Kopano ye maswe ka ku fitisisa ku zona ki ya bulapeli bwa buhata.—2 Makorinte 11:14, 15.

Bulapeli bwa Buhata Bu Silafaza Lizwalo

Mwa buka ya mwa Bibele ya Sinulo, bulapeli bwa buhata b’u taluswa sina lihule la swanisezo le li bizwa Babilona yo Mutuna. Lituto za hae li sinyize muzamao wa batu ba bañata mi li ba tahiselize ku toya mane ni ku lwanisa ba mwa bulapeli bo buñwi. Mane, ka ku ya ka Sinulo, Mulimu u file sihulu-hulu bulapeli bwa buhata mulatu wa ku sulula mali a ‘ba ba bulailwe kaufela mwa lifasi,’ ku kopanyeleza ni balapeli ba Mulimu.—Sinulo 17:1-6; 18:3, 24.

Jesu n’a lemusize balutiwa ba hae ka za m’o bulapeli bwa buhata ne bu ka sinyeza muzamao wa batu ba bañwi ha n’a ize: “Nako ya ta, yeo mutu kaufela ya ka mi bulaya, u ka hupula kuli ki ku sebeleza Mulimu.” Batu ba ba situhu ba ba cwalo ba mwa lififi ku za muzamao luli! Jesu n’a ize: ‘Ha ba si ka ziba Ndate, nihaiba na.’ (Joani 16:2, 3) Nakonyana Jesu ha s’a bulezi manzwi ao, yena ka sibili n’a bulailwe ka taelo ya ba bahulu ba bulapeli, be ne ba konile ku kuyula mazwalo a bona kwa bubulai b’o. (Joani 11:47-50) Ka ku fapahana, Jesu n’a bulezi kuli balateleli ba hae ba niti ba zibahala ka ku latana kwa bona. Kono lilato la bona li sa yanduluka hahulu, kakuli mane li fita ni kwa lila za bona.—Mateu 5:44-48; Joani 13:35.

Nzila ye ñwi yeo bulapeli bwa buhata bu sinyize ka yona mazwalo a ba bañata ki ka ku susueza muzamao o maswe kaufela o li teñi mwa lifasi. Muapositola Paulusi n’a bulelezi cimo taba yeo ha n’a ize: “Ku ka taha nako, ye ku yona, batu ba ka hana tuto ye pilisa; kono kabakala ku baba mwa lizebe ba ka ikubukanyeza  baluti, ka ku ya ka litakazo za bona.”—2 Timotea 4:3.

Kacenu, baeteleli ba bulapeli ba tabisa batu ka ku bulela kuli tobali kwand’a linyalo i kana ya amuheleha ku Mulimu. Ba bañwi ba lumeleza kalombe. Mane, ba bañwi mwahal’a ba bahulu ba bulapeli ka sibili ki baezi ba kalombe. Taba ya mwa mutende wa mwa Britain o bizwa The Times i li “ba bahulu ba bulapeli b’a 13 ba ba zibahala kwa nyangela” ba ketilwe ku ba mwa Kuta ya Mabishopu ya Keleke ya Church of England. Haiba ba bahulu ba bulapeli ba fulalela litaba za muzamao ze mwa Bibele mi likeleke za bona li sa ezi se siñwi ka za teñi, u zibe batu ba bona ba ka sinyeha. Ha ku komokisi kuli bolule-lule ba lyangani ka ku tala.

Ki ko kunde luli ku etelelwa ki muzamao ni niti ya kwa moya ye lutiwa mwa Bibele ye swana inge liseli le li bonisa mwa nzila! (Samu 43:3; Joani 17:17) Ka mutala, Bibele i luta kuli mahule ni babuki “ha ba na ku ca sanda sa mubuso wa Mulimu.” (1 Makorinte 6:9, 10) I lu bulelela kuli banna ni basali ba ba cinca “mukwa wa sizwalo, ku eza mukwa o isi wa sizwalo” ba ‘eza ze swabisa maswe’ ku Mulimu. (Maroma 1:26, 27, 32) Liniti za muzamao zeo haki ze ba ipangezi batu ba ba si ka petahala; ki lipimo za Mulimu ze buyelezwi, ili z’a si ka nyaziseza ni kamuta. (Magalata 1:8; 2 Timotea 3:16) Kono Satani u na ni linzila ze ñwi za ku sinya lizwalo ka zona.

Mu Kete Lika Za Ku Itabisa ka Zona

Ku hapeleza mutu ku eza nto ye fosahezi ku maswe hahulu, kono ki nto ye maswe hahulu ni ku fita ku mu lakazisa ku eza nto ye cwalo. Wo ki ona mulelo wa Satani, “mubusi wa lifasi le.” Kuli a beye mihupulo ya hae ye maswe mwa lipilu za batu ba likuba kamba ba ba sa hononi—sihulu ba banca, ili ba ba bunolo hahulu—u itusisa lika ze cwale ka libuka ze maswe, maswaniso a zamaya, lipina, lipapali za fa likompyuta, ni maswaniso a za mapunu a fa Intaneti.—Joani 14:30; Maefese 2:2.

Magazini ye bizwa Pediatrics i biha kuli: “Ba banca [mwa United States] ba buhanga za mifilifili ze bat’o ba ze 10000 ka silimo ni silimo, mi buñata bwa litukiso za banana za fa TV ki za mifilifili.” Piho yeo hape ne i bonisize kuli “ka silimo ni silimo, ba ba sa nonoboka ba buhanga lika ze bat’o ba ze 15000 za tobali, mashendekela, ni lishea.” I talusa kuli nihaiba ka nako ya manzibwana televishini “i banga ni likezahalo za tobali ze 8 ka hora ni hora, ka ku fitelela hane mo ne ku belanga mwa 1976.” Ha ku komokisi kuli mwa patisiso yeo ne ku fumanwi hape kuli “matapa ni ona a sweli ku ekezeha hahulu luli.” Niteñi, Bibele ni lituto ze ñata-ñata za sayansi li lemusa kuli ku ifepa ka lika ze cwalo ku ezisa batu ku ba ba ba maswe hahulu. Kacwalo haiba mu bata luli ku tabisa Mulimu ni ku fumana tuso, mu utwe Liproverbia 4:23, ye li: “Babalela pilu ya hao ku fita lika kaufela.”—Isaya 48:17.

 Buñata bwa lipina ze tumile ni zona li sinya lizwalo. Pampili ya makande ya kwa Australia ye bizwa The Sunday Mail i biha kuli: Muopeli wa lipina ze bubana hahulu mwa linaha ze ñwi za kwa Yurope ni America u eza “buikatazo bo bu ipitezi kuli a makalise batu.” Taba yeo i bihile kuli “lipina za hae li bubanisa milyani ye kola, sindoe ni ku swala likalala” ni kuli u “opela ka za ku bulaya musal’a hae ni ku nepela situpu sa hae mwa lisa.” Lipulelo ze ñwi ze mwa lipina zeo ha li swaneli niheba ku bulelwa mwa taba ye. Niteñi, buopeli bwa hae ne bu mu tahiselize mupuzo o mutuna. Kana mwa tabela ku kenya mihupulo ye fosahezi ye swana ni ye bulezwi fahalimu mwa pilu ya mina, niha li bonahala ku natifazwa ka lipina? Lu sepa kuli ha mu bati cwalo, kakuli ba ba eza cwalo ba silafaza mazwalo a bona mi kwa mafelelezo ba itahiseza “pilu ye na ni bumaswe,” ye ba fetula ku ba lila ku Mulimu.—Maheberu 3:12; Mateu 12:33-35.

Kacwalo mu kete hande lika za ku itabisa ka zona. Bibele i lu susueza kuli: “Linto kaufela ze li za niti, kaufela ze kutekeha, kaufela ze lukile, kaufela ze kenile, kaufela ze na ni libubo le linde, kaufela ze na ni swanelo, ni ze lukela ku lumbwa, ibe zona ze mu nze mu hupula.”—Mafilipi 4:8.

Liswalisano Li Ama Lizwalo la Mina

Neil ni Franz ha ne ba sa li banana ne ba ikola swalisano ye nde ni Bakreste ba ba sepahala. * Kono, hasamulaho, Neil n’a ize: “Na kalisa ku swalisana ni balikani ba ba maswe.” Ka maswabi a matuna, ne ku zwile bubulai ni ku lengiwa mwa tolongo. Franz ni yena ki taba ye swana. N’a bilaezi kuli: “Ne ni nahanile kuli ne ni ka kona ku ba mwahal’a ba banca ba silifasi ni sa ezi ze ba eza. Kono, sina Magalata 6:7 ha i bulela, ‘Mulimu h’a somiwi; kakuli s’a cala mutu, ki sona s’a ka kutula.’ Na ziba ka ku kandauka kuli ne ni fosize mi Mulimu n’a li ya lukile. Ni atulezwi ku pika tolongo ku isa lifu kabakala mulatu o ni ezize.”

Batu ba ba swana sina Neil ni Franz ha ba ezangi bubangoki ka sipundumukela; kwa makalelo ba kana ba sa nahani niheba ku nahana cwalo. Ku yembuluka ku tahanga ka mihato ye shutana-shutana, wa pili hañata ki liswalisano ze maswe. (1 Makorinte 15:33) Ku kana kwa latelelwa ki ku itusisa maswe milyani ye kola kamba butahwa. Mane, lizwalo li talusizwe hande kuli ki “kalulo ya butu ye kona ku shengunuka mwa bucwala.” Ku tuha f’o, ki hanyinyani fela kipeto mutu u ba mubulai kamba lihule.

Kacwalo mutu u’ ngelañi muhato wa pili w’o? Kono, mu swalisane ni batu ba ba butali ba ba lata Mulimu tenyene. Ba ka mi tusa ku tiisa lizwalo la mina ilikuli li mi etelele hande, ku mi ambusa kwa ku utwiswa hahulu butuku.  (Liproverbia 13:20) Niha ba sa li mwa tolongo, bo Neil ni Franz cwale ba bona mazwalo a bona ku ba mpo ye zwa ku Mulimu ye lukela ku lutiwa hande, ni ku babalelwa. Ku tuha f’o, ba sweli ku eza ka t’ata kuli ba be ni silikani se sinde ni Mulimu wa bona, Jehova. Mu talife, mi mu itute kwa mafosisa a bona.—Liproverbia 22:3.

Mu Sileleze Lizwalo la Mina

Lu bonisa kuli lu bata ku sileleza lizwalo la luna ha lu ba ni lilato ni tumelo ku Mulimu, hamohocwalo ni ku mu saba ka swanelo. (Liproverbia 8:13; 1 Joani 5:3) Bibele i bonisa kuli lizwalo le li sa susuezwi ki lika zeo hañata ha li tahisangi muzamao o munde. Ka mutala, Samu 14:1 i bulela ka za ba ba ipulelisa mwa lipilu za bona kuli: “Ha ku na Mulimu.” Ku tokwa tumelo k’o ku ama cwañi mupilelo wa bona? Timana yeo i ekeza kuli: “Ba bolile, misebezi ye ba eza ki ye nyenyisa.”

Batu ba ba si na tumelo sakata ku Mulimu ha ba na hape sepo ye tiile ya nako ye nde ya kwapili. Kacwalo, ba hanelela ku pilela fela nako ya cwale, ni ku busiwa ki litakazo za bona za nama. Mubonelo wa bona ki wa kuli: “A lu ceñi, a lu nweñi, kakuli kamuso lu ka shwa.” (1 Makorinte 15:32) Kono ba ba tomile meto a bona fa mupuzo wa bupilo bo bu sa feli ha ba yaululwi ki litakazo za lifasi za ka nakonyana fela. Sina kompyuta ye lukile ya mwa fulai, mazwalo a bona a’ lutilwe a ba buluka mwa nzila ye lukile ya ku ipeya ku utwa Mulimu ka busepahali.—Mafilipi 3:8.

Kuli lizwalo la mina li zwelepili ku ba ni m’ata ni ku sebeza hande, li tokwa ketelelo ya kamita ya Linzwi la Mulimu. Bibele i lu bulelela kuli ketelelo ye cwalo i teñi, ha i bulela ka swanisezo kuli: “Ha mu ka ya ku la bulyo kamba la nzohoto, lizebe za mina li ka utwa mwamulaho a mina linzwi le li li: Nzila ki yona ye, mu zamaye ku yona!” (Isaya 30:21) Kacwalo mu tome nako ya ku bala Bibele ka zazi. Ku eza cwalo ku ka mi tiisa ni ku mi susueza ha mu lika ku eza ze lukile kamba ha mu ikutwa ku ba ni pilaelo. Mu kolwe kuli Jehova u ka mi etelela mwa muzamao ni kwa moya haiba mu mu sepa ka ku tala. Ee, mu likanyise walisamu, ya n’a ñozi kuli: “Ni beile [Muñ’a] Bupilo fapil’a ka kamita; kabakala kuli u inzi ku la bulyo la ka, ha ni na ku nyanganyiswa.”—Samu 16:8; 55:22.

[Litaluso za kwatasi]

[Maswaniso a fa likepe 5]

Bulapeli bwa buhata, bo bu talusizwe mwa Bibele sina “Babilona yo mutuna,” ki bona bo bu zizibaza mazwalo a ba bañata

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Muprisita u lapelela masole: U.S. Army photo

[Maswaniso a fa likepe 6]

Ku buha za mifilifili ni za buhule ku ka sinya lizwalo la mina

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Ketelelo ya kamita ye zwa mwa Linzwi la Mulimu i ka babalela lizwalo la mina