Sikuka Se Situna—Tuto Ye Lutiwa mwa Lifasi Kaufela

“Mi cwale linto kamukana ze mu lata kuli batu ba mi ezeze, mu ba ezeze zona ni mina.”—Mateu 7:12.

MANZWI ao n’a bulezwi ki Jesu Kreste mwa Ngambolo ya hae ye zibahala ya fa Lilundu ibat’o ba lilimo ze 2,000 kwamulaho. Mwa lilimo ze mianda-nda haisali, se ku bulezwi ni ku ñolwa ze ñata ka za pulelonyana yeo. Ka mutala, se i babalizwe ku ba “yona taluso luli ya Mañolo,” “kusufazo ya buikalabelo bwa Mukreste ku mutu yo muñwi,” ni “mulao o mutuna wa muzamao.” Se i zibahalile hahulu kuli mane hañata i ngiwa ku ba sona Sikuka Se Situna.

Kono haki ba batwi ki Bakreste fela ba ba amuhela muhupulo wa Sikuka Se Situna. Bulapeli bwa Sijuda, Sibuddha, ni lituto za Sigerike ka za mihupulo ya batu li tolongoshize sikuka seo sa muzamao ka linzila ze ñata-ñata. Za n’a bulezi Confucius, y’a ngiwa ku ba muluti wa kwa Bucabela ya butali ka ku fitisisa, li zibahala hahulu, sihulu kwa linaha za kwa Bucabela. Mwa buka ya The Analects, yona ya bulalu kwa libuka za Confucius ze bizwa Four Books, lu fumana kuli pulelo yeo i bulezwi halalu. Habeli, Confucius ha n’a alabile baituti lipuzo za bona, n’a ize: “Ze mu sa lati kuli ba bañwi ba li eze ku mina, mu si li ezi ku bona.” Ka nako ye ñwi, Zigong muituti wa hae ha n’a bulezi ka ku itundumuna kuli “Ze ni sa lati kuli ba bañwi ba li eze ku na, ni na ha ni lati ku li eza ku bona,” muluti y’o n’a file kalabo ye makaza ye, “Ee, kono ha u koni ku eza cwalo ka nako ye.”

Ka ku bala manzwi ao, mutu wa kona ku iponela kuli za n’a bulezi Confucius li swanela musili ni za n’a til’o bulela Jesu hasamulaho. Shutano ye iponelwa ka bunolo ki kuli Sikuka Se Situna sa n’a bulezi Jesu si tokwa mihato ye minde ya ku ezeza ba bañwi bunde. Kambe batu ne ba ka latelela za n’a bulezi Jesu, ku babalela ni ku tusa ba bañwi, ni ku pila ka sikuka seo zazi ni zazi, mu li ku eza cwalo ne ku ka bisa lifasi ku ba sibaka se sinde? Ee luli.

Sikuka seo niha ne si ka bulelwa mo si inezi, ku bulelelwa musili, kamba ka mukwa ufi kamba ufi, sa butokwa kikuli batu ba mwa linako ni libaka ze shutana ili ba lisimuluho ze fitana-fitana ba bile ni sepo  ye tuna mwa muhupulo wa Sikuka Se Situna. Seo si bonisa fela kuli za n’a bulezi Jesu mwa Ngambolo ya fa lilundu ki tuto ye tuna ye ama batu kakai ni kakai mwa masika kaufela.

Mu ipuze kuli: ‘Kana na tabela ku eziwa ka likute, ka swanelo, ka busepahali? Kana na tabela ku pila mwa lifasi mo ku si na saluluti sa mubala, bukebenga, ni ndwa? Kana na tabela ku ba mwa lubasi m’o mañi ni mañi u iyakatwa maikuto ni buiketo bwa ba bañwi?’ Ki mañi ya sa tabeli miinelo ye cwalo? Ka bumai, ki ba banyinyani fela ba ba mwa miinelo ye cwalo. Buñata bwa batu ha ba sepi kuli ze cwalo za konahala.

Sikuka Se Situna Si Fokolisizwe

Ku kala haisali, ku bile ni litaba za bukebenga bo bu ezizwe kwa batu, mi mwa bukebenga b’o, litukelo za batu ne li keshebisizwe. Zeo li kopanyeleza ku lekisa batanga kwa mwa Africa, minganda ya lifu ya ba Nazi, ku sebelisa maswe banana ka ku ba hapilikeza, ni lindwa ze situhu za ku bulaya nyangela kaufela mwa libaka ze ñata. Likezo za bukebenga ze cwalo ki ze ñata-ñata.

Kacenu, lifasi la luna la bumapanga-panga ki la buitati. Ki ba sikai ba ba hupula za ba bañwi lika z’e ba swanela kamba ze twi ki litukelo za bona ha li sa sepisi hande. (2 Timotea 3:1-5) Ki kabakalañi ba bañata ha ba li baitati, ba ba situhu, ili ba ba si na mufelañeke? Esi mwendi libaka kikuli Sikuka Se Situna, niha si zibahala hahulu, si kashezwa kwatuko kuli kutwi ki sikuka sa muzamao se si sa sebezi? Ka bumai, ki mona mo ku inezi cwalo ni ku ba bañata ba ba ipala ku lumela ku Mulimu. Mi ka mo li bonahalela lika cwale, batu ba ka zwelapili ku ba baitati.

Kacwalo, lipuzo za butokwa ze lukelwa ku nyakisiswa ki ze: Ku pila ka Sikuka Se Situna ku amañi? Kana ku na ni ba ba sa pila ka sona? Mi kana ku ka ba ni nako f’o batu kaufela ba ka pila ka Sikuka Se Situna? Kuli mu fumane likalabo ze nepahezi kwa lipuzo zeo, mu bale taba ye tatama.

[Siswaniso se si fa likepe 3]

Confucius ni ba bañwi ne ba lutezi musili Sikuka Se Situna