Kana Mwa Balelwa kwa Batu B’a Lata Mulimu?

“Ya utwa litaelo za ka, mi a li mamela, ki yena ya ni lata. Mi ya ni lata, u ka latwa ki Ndate.” —JOANI 14:21.

1, 2. (a) Jehova n’a bonisize cwañi kuli wa lata batu? (b) Jesu n’a tomileñi busihu bwa la Nisani 14, ka 33 C.E.?

JEHOVA u lata batu b’a bupile. U lata batu “hahulu, mane u [ba] file Mwan’a hae wa libanda, kuli mutu ufi kamba ufi ya lumela ku yena a si ke a shwa, kono a be ni bupilo bo bu sa feli.” (Joani 3:16) Nako ya ku mamela Kupuzo ya lifu la Kreste ha inze i sutelela, Bakreste ba niti ba swanela ku hupula hahulu ku fita haisali kuli Jehova u “lu latile, mi u lumile Mwan’a hae kuli a be tifo ya libi za luna.”—1 Joani 4:10.

² Busihu bwa la Nisani 14, ka 33 C.E., Jesu ni baapositola ba hae b’a 12 ba puteha mwa muzuzu wa kwahalimu mwa Jerusalema kuli ba ce Paseka, ili ku ikupuza cwalo za ku lukululwa kwa Maisilaele mwa Egepita. (Mateu 26:17-20) Ha se ku cilwe mukiti w’o wa Sijuda, Jesu a kupa Judasi Isikariota ku ikema. Ku tuha f’o, a toma mulalelo wa kupuzo o n’o ka t’o ba Kupuzo ya Sikreste ya lifu la Kreste. * Ka ku itusisa buhobe bo bu si ka ya mumela ni veine ye fubelu ku ba zona liswanisezo, kamba lisupo, ze yemela mubili ni mali a hae tota, Jesu a fa baapositola b’a 11 ba ba siyezi ku ca hamoho silyela seo. Tunango twa za mwa n’a ezelize tu filwe ki bañoli ba Libuka za Evangeli bo Mateu, Mareka, ni Luka ni muapositola Paulusi, ya n’a si bizize kuli “Silyela sa Mulena.”—1 Makorinte 11:20; Mateu 26:26-28; Mareka 14:22-25; Luka 22:19, 20.

3. Litaba za muapositola Joani ze ama lihora za mafelelezo zeo Jesu n’a bile ni balutiwa ba hae mwa muzuzu wa kwahalimu li shutana ni litaba za ba bañwi mwa linzila lifi za butokwa?

³ Taba ye hoha mamelelo ki ya kuli, muapositola Joani n’a si ka bulela za ku tambiketa buhobe ni veine. Mwendi libaka ne li la kuli ha n’a til’o ñola taba ya hae ya Evangeli (ibat’o ba ka 98 C.E.), muezezo w’o n’o s’o tomilwe kale mwahal’a Bakreste ba kwa makalelo. (1 Makorinte 11:23-26) Kono, ka ku susumezwa ki moya, Joani ki yena a nosi ya n’a lu file litaba za butokwa hahulu ze ama za n’a bulezi ni ku eza Jesu nakonyana pili A si ka toma kale Kupuzo ya lifu la Hae ni hamulahonyana wa ku i toma. Tunango to tu nyangumuna t’o tu mwa likauhanyo ze ketalizoho za Buka ya Evangeli ya Joani. Tunango t’o tu bonisa hande-nde ka za batu b’a lata Mulimu. Ha lu nyakisiseñi Joani likauhanyo 13 ku isa 17.

Mu Itute Tuto kwa Mutala wa Lilato wa Jesu

4. (a) Joani n’a koñomekile cwañi taba ye n’e kanatezwi hahulu muta Jesu n’a kopani ni balutiwa ba hae ha n’a tomile Kupuzo? (b) Ki lifi libaka le liñwi le lituna Jehova h’a lata Jesu?

⁴ Lilato li kanatelwa hahulu kai ni kai mwa likauhanyo zeo ze na ni likelezo za ku laeza zeo Jesu n’a file balateleli ba hae. Mane, manzwi a’ bulela za lilato a fumaneha teñi h’a 31. Lilato le lituna la Jesu ku Ndat’ahe,  yena Jehova, ni kwa balutiwa ba hae li boniswa hahulu mwa likauhanyo zeo ku fita kai kamba kai. Lilato la Jesu ku Jehova la konwa ku bonwa mwa litaba zote za Evangeli za bupilo bwa hae, kono ki Joani fela ya ñozi kuli Jesu n’a bulezi patalaza kuli: “Ni lata Ndate.” (Joani 14:31) Jesu hape n’a ize Jehova wa mu lata mi a talusa libaka hakulicwalo. N’a ize: “Sina Ndate h’a ni latile, ni na, ni mi lata cwalo; mu ine mwa lilato la ka. Ha mu mamela litaelo za ka, mu ka ina mwa lilato la ka, sina na, ha ni mamezi litaelo za Ndate, mi ni inzi mwa lilato la hae.” (Joani 15:9, 10) Ee, Jehova u lata Mwan’a hae kakuli u ipeya ku mu utwa ku si na ñolamenyi. Ki mutala kwa bunde kwa balateleli kaufela ba Jesu Kreste!

5. Jesu n’a bonisize cwañi kuli u lata balutiwa ba hae?

⁵ Taba ya kuli Jesu u lata hahulu balateleli ba hae i koñomekwa kwa makalelo-kalelo a taba ya Joani ye ama mukopano wa mafelelezo wa Jesu ni baapositola. Joani n’a kandekile kuli: “Mukiti wa Paseka ha u s’o li fakaufi, Jesu ya n’a ziba kuli nako ya hae s’e fitile ya kuli a siye lifasi, ku ya ku Ndat’ahe, cwale sina ha n’a latile ba hae ba ba mwa lifasi, a ba lata ku feleleza.” (Joani 13:1) La busihu bo bu sa konwi ku libalwa b’o, a ba luta tuto ye sa libalehi ya za ku sebeleza ba bañwi ka lilato. N’a ba tapisize kwa mahutu. Mañi ni mañi wa bona n’a swanela ku itatela ku tapisa mahutu a Jesu ni a mizwale ba bona, kono ne ba si ka eza cwalo. Jesu n’a ezize musebezi wa butanga w’o, mi kihona a bulelela balutiwa ba hae kuli: “Ha ni mi tapisize kwa mahutu, na, ni li Muluti ni Mulena, ni mina mu swanezi ku tapisana kwa mahutu. Kakuli ni mi ezelize mutala, kuli mu eze mo ni mi ezelize.” (Joani 13:14, 15) Bakreste ba niti ba swanela ku itatela ka tabo ku sebeleza mizwale ba bona.—Mateu 20:26, 27; Joani 13:17.

Mu Ye ka Mulao O Munca

6, 7. (a) Joani u fa taba ifi ya butokwa ka za ku tomwa kwa Kupuzo? (b) Jesu n’a file balutiwa ba hae mulao ufi o munca, mi n’o li o munca cwañi?

⁶ Taba ya Joani ye ama ze n’e ezahezi mwa muzuzu wa kwahalimu busihu bwa la Nisani 14 ki yona i nosi ye bulela kuli Judasi Isikariota n’a ishimbuluzi. (Joani 13:21-30) Ku nyalanisa litaba za Evangeli ku bonisa kuli Jesu n’a tomile Kupuzo ya lifu la Hae mubeteki y’o ha s’a ile. Kihona ha n’a ambozi mwa butungi ni baapositola ba hae ba ba sepahala, ili ku ba fa likelezo ni litaelo za ku laeza. Ha lu nze lu itukiseza ku y’o fumaneha kwa Kupuzo, lu swanela ku isa hahulu pilu ku za n’a bulezi Jesu kwa mukiti w’o, mi sihulu kakuli lu bata luli ku balelwa kwa batu b’a lata Mulimu.

⁷ Mulao wa pili luli w’o Jesu n’a file balutiwa ba hae hamulaho wa ku toma Kupuzo ya lifu la hae n’e li o munca. N’a ize: “Ni mi fa mulao o munca, kikuli mu latane; sina mo ni mi latezi, ni mina mu latane cwalo. Se ba ka ziba batu kaufela kuli mu balutiwa ba ka ka sona, ki ha mu latana.” (Joani 13:34, 35) Mulao w’o n’o li o munca cwañi? Nakonyana fela ku tuha f’o, Jesu a talusa hande litaba, ka ku bulela kuli: “Taelo ya ka, kikuli mu latane, sina ha ni mi latile. Ha ku na lilato le li fita la ya fa balikani ba hae bupilo bwa hae.” (Joani 15:12, 13) Mulao wa Mushe n’o laezi Maisilaele kuli ba ‘late bahabo mo ba itatela.’ (Livitike 19:18) Kono mulao wa Jesu n’o fitelezi f’o. Bakreste ne ba na ni ku latana sina mwa n’a ba latezi Kreste, ili  ku itatela ku itombolela mizwale ba bona bupilo bwa bona luli.

8. (a) Lilato la buitomboli li amañi? (b) Lipaki za Jehova ba bonisa cwañi lilato la buitomboli kacenu?

⁸ Nako ya Kupuzo ki nako ye lukela ya ku itekula, ka buñwi ni ka puteho, ku bona haiba luli lu na ni sisupo seo sa Bukreste bwa niti—lona lilato le li swana ni la Kreste. Lilato la buitomboli leo li kona ku tahisa kuli Mukreste a beye bupilo bwa hae mwa kozi ku fita ku beteka mizwale ba hae, fokuñwi se li tahisize nto yeo. Kono hañata, li ama ku itatela ku itombola litato za luna ilikuli lu tuse ni ku sebeleza mizwale ba luna ni batu ba bañwi. Muapositola Paulusi n’a bile mutala o munde mwa taba yeo. (2 Makorinte 12:15; Mafilipi 2:17) Lipaki za Jehova ba zibahala mwa lifasi kaufela ka moya wa bona wa buitomboli, ili wa ku tusa mizwale ni batu ba bañwi ni ku ikataza ku taluseza batu niti ye mwa Bibele. *—Magalata 6:10.

Bulikani Bo Bu Lukelwa ku Tokomelwa

9. Kuli lu zwelepili ku ba ni silikani se situna ni Mulimu ni Mwan’a hae, lu tabela ku ezañi?

⁹ Ha ku na nto ye kona ku ba ya butokwa hahulu ku luna ye fita ku latiwa ki Jehova ni Mwan’a hae, Kreste Jesu. Kono kuli lu be ni lilato leo, lu lukela ku eza se siñwi. Jesu ha n’a li ni balutiwa ba hae busihu bwa mafelelezo bwani, n’a ize: “Ya utwa litaelo za ka, mi a li mamela, ki yena ya ni lata. Mi ya ni lata, u ka latwa ki Ndate, ni na, ni ka mu lata, ni iponahaze ku yena.” (Joani 14:21) Bakeñisa kuli lu tokomela hahulu silikani sa luna ni Mulimu ni Mwan’a hae, lu latelela litaelo za bona ka tabo. Seo si kopanyeleza ni taelo ye nca ya ku bonisa lilato la buitomboli mi hape ni taelo yeo Kreste n’a file ha s’a zusizwe, ya “ku bulelela sicaba, ni ku paka,” ili ku ikataza ku ‘luta’ batu ba ba amuhela taba ye nde.—Likezo 10:42; Mateu 28:19, 20.

10. Ki bufi bulikani bo butuna bo bu konahala kwa batoziwa ni kwa “lingu ze ñwi”?

¹⁰ Hasamulaho busihu b’o, Jesu a alaba puzo ya n’a mu buzize Judasi (Tadea), muapositola ya sepahala, a li: “Mutu h’a ni lata, u ka mamela linzwi la ka; mi Ndate u ka mu lata, mi lu ka ta, lu t’o yaha ku yena.” (Joani 14:22, 23) Bakreste ba ba tozizwe, ili ba ba memilwe ku y’o busa ni Kreste kwa lihalimu, niha ba sa li fa lifasi-mubu, ba utwana hahulu-hulu luli ni Jehova ni Mwan’a hae. (Joani 15:15; 16:27; 17:22; Maheberu 3:1; 1 Joani 3:2, 24) Kono balikani ba bona, bona “lingu ze ñwi,” ili bao sepo ya bona ki ya ku pila ku ya ku ile fa lifasi-mubu, ni bona ba na ni silikani se situna ni “mulisana [wa bona] a li muñwi,” yena Jesu Kreste, ni Mulimu wa bona, yena Jehova, ibile fela ba ipeya ku utwa.—Joani 10:16; Samu 15:1-5; 25:14.

“Ha Mu Ba Lifasi”

11. Jesu n’a file balutiwa ba hae temuso ifi ye tuna?

¹¹ Mwahal’a nako ya mukopano w’o wa  mafelelezo ni balutiwa ba hae ba ba sepahala pili a si ka timela kale, Jesu n’a file temuso ye tuna ye: Haiba mutu a latwa ki Mulimu, lifasi li ka mu toya. N’a bulezi kuli: “Lifasi ha li mi toya, mu zibe kuli li toile na, pili. Kabe mu ba lifasi, kabe lifasi li lata s’e li sa lona; kono kakuli ha mu ba lifasi, ni kuli ni mi ketile mwa lifasi, kifo lifasi li mi toile. Mu hupule linzwi le ni mi bulelezi la kuli, Mutanga h’a fiti mulen’a hae. Ha ba ni nyandisize, ba ka mi nyandisa ni mina; haiba ba mamezi linzwi la ka, ba ka mamela ni la mina.”—Joani 15:18-20.

12. (a) Ki kabakalañi Jesu ha n’a lemusize balutiwa ba hae kuli lifasi ne li ka ba toya? (b) Neikaba hande kuli bote ba alakanye nto mañi nako ya Kupuzo ha inze i taha?

¹² Jesu n’a file temuso yeo ilikuli baapositola b’a 11 bao ni Bakreste kaufela ba niti hamulaho wa bona ba si ke ba tepelela ni ku tuhela kabakala sitoyo sa lifasi. N’a ekelize kuli: “Ni mi bulelezi zeo kuli mu si ke mwa sitatala. Ba ka mi leleka mwa masinagoge a bona; mane nako ya ta, yeo mutu kaufela ya ka mi bulaya, u ka hupula kuli ki ku sebeleza Mulimu. Mi zeo, ba ka mi eza zona kakuli ha ba si ka ziba Ndate, nihaiba na.” (Joani 16:1-3) Buka ye ñwi ye talusa manzwi a’ mwa Bibele i bulela kuli mufuta wa linzwi le li tolokilwe kuli “sitatala” li talusa “ku ezisa mutu ku kala ku sa sepa mutu y’a lukela ku sepa ni ku utwa, ili ku mu yubeka; ku yendukisa.” Nako ya ku mamela Kupuzo ha inze i sutelela, bote ba ka eza hande ku alakanya za bupilo bwa basepahali ba kale ni ba cwale, ni ku likanyisa mutala wa bona wa ku sa zikinyeha mwa tiko. Mu si lumeleli twaniso kamba nyandiso ku mi yubekisa Jehova ni Jesu, kono mu ikatulele kuli mu ka ba sepa ni ku ba utwa.

13. Jesu n’a kupezi balateleli ba hae nto mañi ha n’a lapela ku Ndat’ahe?

¹³ Mwa tapelo ya hae ya mafelelezo a si ka zwa kale mwa muzuzu wa kwahalimu mwa Jerusalema, Jesu n’a ize ku Ndat’ahe: “Ni ba bulelezi Linzwi la hao; mi lifasi li ba toile, kakuli bona hasi ba lifasi, sina na, ha ni si wa lifasi. Ha ni ku lapeli kuli u ba zwise mwa lifasi, kono kuli u ba sileleze kwa bumaswe. Hasi ba lifasi, sina na ha ni si wa lifasi.” (Joani 17:14-16) Lwa kona ku kolwa kuli Jehova wa tokomela b’a lata, kuli a ba matafaze ha ba nze ba ambuka lifasi.—Isaya 40:29-31.

Mu Ine mwa Lilato la Ndate ni Lilato la Mwana

14, 15. (a) Jesu n’a ibapanyize kwañi, ka ku fapana ni ‘kota ifi ya veine i sili’? (b) “Mitai” ya “kota luli ya veine” ki bomañi?

¹⁴ Jesu ha n’a nze a ambola ka butungi ni balutiwa ba hae ba ba sepahala busihu bwa la Nisani 14, n’a ibapanyize kwa “kota luli ya veine,” ka ku fapana ni ‘kota ya veine i sili’ ya Maisilaele be ne ba sa sepahali. N’a ize: “Ki na kota luli ya veine, mi mulimi ki Ndate.” (Joani 15:1) Lilimo-limo kwamulaho, mupolofita Jeremia n’a ñozi zeo Jehova n’a bulezi kwa sicaba sa hae sa mangulunde, kuli: “Ne ni ku calile u li kota ya veine ye nde  hahulu, . . . ku cwañi ha u ipetuzi kota ya veine ya mufuta u sili ku Na?” (Jeremia 2:21) Mi mupolofita Hosea n’a ñozi kuli: “Isilaele ne li kota ya veine ye tiile, ye n’e beya hahulu . . . Ki ba lipilu ze peli.”—Hosea 10:1, 2.

¹⁵ Ku fita ku tahisa siselo sa bulapeli bwa niti, Isilaele a kwenuha ni ku itahiseza siselo sa yona. Ha ne ku sa siyezi mazazi a malalu kuli a kopane lwa mafelelezo ni balutiwa ba hae ba ba sepahala, Jesu a bulelela baeteleli ba Majuda ba baipi kuli: “Ni li ku mina: Mu ka amuhiwa mubuso wa Mulimu, mi u ka fiwa sicaba si sili, se si ka beya lukau lwa ona.” (Mateu 21:43) Sicaba se sinca seo ki “Isilaele wa Mulimu,” ili Bakreste ba ba tozizwe b’a 144,000, ba ba bapanywa kwa “mitai” ya “kota luli ya veine,” yena Kreste Jesu.—Magalata 6:16; Joani 15:5; Sinulo 14:1, 3.

16. Jesu n’a elelize baapositola ba hae ba ba sepahala kuli ba ezeñi, mi ku konwa ku bulelwañi ka za bomasiyaleti ba ba sepahala mwa nako ye ya maungulo?

¹⁶ Jesu n’a bulelezi baapositola b’a 11 be ne ba li ni yena mwa muzuzu wani wa kwahalimu, kuli: “Mutai kaufela o ku na, o sa beyi muselo, wa u kola; mi mutai kaufela o beya muselo, wa u kolela kuli u beye hahulu. Mu ine ku na, sina na ha ni inzi ku mina. Sina mutai ha u sa koni ku beya muselo ili ona ha u siyo kwa kota, ku cwalo ni ku mina, ha mu sa ini ku na.” (Joani 15:2, 4) Ze ezahezi mwa miteñi ye kwa batu ba Jehova li bonisa kuli bomasiyaleti ba Bakreste ba ba tozizwe ba ba sepahala ba zwezipili ku ba ku Toho ya bona, yena Kreste Jesu. (Maefese 5:23) Ba amuhezi ku keniswa ni ku shabiwa. (Malaki 3:2, 3) Ku zwa 1919, ba tahisize siselo sa Mubuso ka buñata. Siselo seo pili ne li Bakreste ba bañwi ba ba tozizwe mi, ku zwa 1935, ni “buñata bo butuna bwa batu” ba balikani ba ba ekezeha kamita.—Sinulo 7:9; Isaya 60:4, 8-11.

17, 18. (a) Ki afi manzwi a Jesu a’ tusa batoziwa ni lingu ze ñwi ku ina mwa lilato la Jehova? (b) Ku fumaneha kwa Kupuzo ku ka lu tusa cwañi?

¹⁷ Za n’a ekelize ku bulela Jesu, za sebeza kwa Bakreste bote ba ba tozizwe ni balikani ba bona, ha n’a ize: “S’a ka lumbiwa Ndate ka sona kiha mu beya muselo hahulu, mi ki fo mu ka ba balutiwa ba ka. Sina Ndate h’a ni latile, ni na, ni mi lata cwalo; mu ine mwa lilato la ka. Ha mu mamela litaelo za ka, mu ka ina mwa lilato la ka, sina na, ha ni mamezi litaelo za Ndate, mi ni inzi mwa lilato la hae.”—Joani 15:8-10.

¹⁸ Kaufel’a luna lu bata ku ina mwa lilato la Mulimu, mi takazo yeo i lu susumeza ku ba Bakreste ba ba beya muselo. Lu eza cwalo ka ku itusisa kolo kaufela ya ku kutaza ‘evangeli ya mubuso.’ (Mateu 24:14) Hape lu eza ka t’ata ku beya “muselo wa Moya” mwa bupilo bwa luna ka sibili. (Magalata 5:22, 23) Ku fumaneha kwa Kupuzo ya lifu la Kreste ku ka lu tiisa ku tundamena ku eza cwalo, kakuli lu ka hupuliswa lilato le lituna l’a lu latile ka lona Mulimu ni Kreste.—2 Makorinte 5:14, 15.

19. Ki ifi tuso ye ñwi ye ka taluswa mwa taba ye tatama?

¹⁹ Hamulaho wa ku toma Kupuzo, Jesu a sepisa kuli Ndat’ahe n’a ka lumela balateleli ba hae “Mutiisapilu [mutusi, NW], ona Moya o Kenile.” (Joani 14:26) Mwa taba ye tatama ku ka nyakisiswa m’o moya w’o u tuseza batoziwa ni lingu ze ñwi ku ina mwa lilato la Jehova.

[Litaluso za kwatasi]

Lipuzo za Lundululo

• Jesu n’a bonisize balutiwa ba hae tuto mañi ya ku sebeleza ba bañwi ka lilato?

• Nako ya Kupuzo ki nako ye lukela ya ku itekula ku zañi?

• Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku sitataliswa ki temuso ya Jesu ya kuli lu ka toiwa ni ku nyandiswa ki lifasi?

• Ki mañi “kota luli ya veine”? “Mitai” ki bomañi, mi ba tokwiwa kuli ba ezeñi?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 15]

Jesu n’a file baapositola ba hae tuto ye sa libalehi ya ku sebeleza ba bañwi ka lilato

[Maswaniso a fa likepe 16, 17]

Balutiwa ba Kreste ba mamela taelo ya hae ya ku bonisa lilato la buitomboli