Mu Itibelele kwa Moya wa Buikuhumuso

MUTU ya ikuhumusa, wa ipabaza ni ku ipahamisa fahalimw’a ba bañwi. Kabakaleo mutu ya cwalo hañata u ikupelanga likute ni mayemo a tulile tikanyo mi u eza ba bañwi ka kashwau ni ka maandabala.

Buikuhumuso bwa fapahana ni buikokobezo. Manzwi a Sigerike ni Siheberu a’ tolokilwe kuli “ku ikuhumusa” ni “buikuhumuso” a na ni taluso ya ku iponahaza ku ba “ya pahami,” “ya zwile mubano.”

Ki Muinelo wa Pilu

Buikuhumuso ki kalemeno ka ka maswe hahulu ka ka sa zweleli fela mwa munahano. Jesu Kreste n’a bu balezi kwa lipulao, busholi, linyefulo, ni lifoso ze ñwi mi n’a ize li zwa “mwa lipilu za batu.” (Mareka 7:21, 22) Mahe Jesu wa fa lifasi-mubu, Maria, n’a bulezi ka za Jehova kuli: ‘U hasanyize ba ba ikuhumusa ka mihupulo ya mwa lipilu za bona.’ (Luka 1:51) Davida n’a lapezi ku Jehova, a li: “Pilu ya ka ha i na buikuhumuso.”—Samu 131:1.

Nihaiba mutu ya se a bile ni pilu ye ikokobeza mwa sebelezo ya Mulimu, w’a kona ku ikuhumusa bakeñisa ku fumana sifumu kamba m’ata kamba kabakala ku buheha kwa hae, z’a petile, butali bwa hae, kamba libubo. Ki mona mwa n’a bezi Mulena Oziasi wa Juda. N’a busize hande ni ku fuyaulwa ki Jehova ka lilimo-limo.—2 Makolonika 26:3-5.

Niteñi Bibele i li: “Kono ha s’a tiile ku ba ni mata, pilu ya hae ya ikuhumusa, mane a eza sibi, a foseza [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa hae; kakuli a kena mwa Tempele ya [Muñ’a] Bupilo kuli a y’o ciseza mwateñi insense fa aletare ya insense.” (2 Makolonika 26:16) Oziasi n’a ipahamisize ka ku peta misebezi ya buprisita, yeo Mulimu n’a si ka lumeleza malena ba Isilaele ku i peta, ili ku aluhanya bulena kwa buprisita.

Ka nako ye ñwi mulena yo munde Ezekiasi, n’a kile a ikuhumusa mwa pilu nakonyana. Mi ku bonahala kuli buikuhumuso bwa hae ne bu kenezi sicaba sa n’a busa. Jehova n’a mu pahamisize, kono yena n’a si ka utwisisa ni ku lemuha  kuli tumbo kaufela ne i swanela ku fiwa Mulimu. Muñoli wa litaba za kwamulaho u ñola ka za hae kuli: “Kono Ezekiasi h’a si ka kutiseza Mulimu mo ku likana ni se si ezizwe ku yena; kakuli pilu ya hae ya ikuhumusa. Kabakaleo [Muñ’a] Bupilo a mu halifela, yena ni Juda ni Jerusalema.”

Ka litohonolo a tokolomoha moya wa hae o maswe w’o. Taba yeo i zwelapili kuli: “Kono Ezekiasi a inyazeza buikuhumuso bwa pilu ya hae, yena ni ba ba mwa Jerusalema, mi buhali bwa [Muñ’a] Bupilo ha bu si ka bonahala mwa linako za Ezekiasi.”—2 Makolonika 32:25, 26.

Mulimu U Hanyeza Buikuhumuso

Haki ba ba sepahala fela ba ba sa tabiswi ki batu ba ba ikuhumusa, kono nto ye sabisa ni ku fita kikuli Jehova Mulimu hape wa ba hanyeza. (Jakobo 4:6) Buikuhumuso ki butanya mi ki sibi, hape Jehova u fetuhela baikuhumusi ili ku ba kokobeza.—Liproverbia 14:3; 2 Samuele 22:28; Jobo 40:11.

Buikuhumuso ha bu sa tokolomohiwi, bu tamehile ku tahisa sinyeho. Sicaba sa ikale sa Moabi se ne si ipahamiselize ku lwanisa Mulimu ni batu ba hae, ne si yundisizwe. (Isaya 16:6; 25:10, 11) Mane nihaiba mubuso wa Isilaele wa masika a lishumi n’o si ka shemubiwa ha n’o ikuhumusize ni ku ikanyisa.—Isaya 9:8-12.

Ku Itibelela kwa Buikuhumuso

Kacwalo he mutu u lukela ku tokomela hahulu kuli a si ke a ba ni pilu ye ikuhumusa. U swanela ku itibelela sihulu haiba ku na ni z’a kondisize mwa ku satalala kwa hae kamba haiba u filwe mayemo a pahami a buikalabelo. U lukela ku beya mwa munahano kuli “buikuhumuso bu zamaya shandauko kwapili, mi ku izinika ku isa kwa ku wa.”—Liproverbia 16:18.

Haiba a tuhelela moya wa buikuhumuso ku hula, w’a kona ku mu koma ku fita fa sipimo seo Jehova a mu balela kwa batu B’a file mwa m’ata a moya o maswe, ili ba ba swanela ku shwa. (Maroma 1:28, 30, 32) Tokomelo ye cwalo ya swanela sihulu mwa “mazazi a maungulelo” a, muta fo, sina mwa n’a elelelize muapositola, buikuhumuso ne bu ta ba bo buñwi bwa lisupo za linako ze t’ata zeo.—2 Timotea 3:1, 2.

Fahalimw’a seo, mutu ya bata ku shemubiwa ki Mulimu u lukela ku tokolomoha kalole ili ka ka zwalanga buikuhumuso ku ba bañwi. Lishitanguti li li: “Mutu ya colaula wahabo, isali yena u teela mautu a hae katwa.”—Liproverbia 29:5.

Mutu wa kalembeshwa u tahiseza wahabo sinyehelo mi hape u latehelwa ki muhau wa Mulimu. (Liproverbia 26:28) Muapositola Paulusi n’a boni teñi kuli n’a ambuka ku ba wa kalole ni muikuhumuso. (1 Matesalonika 2:5, 6) Ni luna lu swanela ku itibelela kuli lu si ke lwa hulisa mukwa w’o o sa tokwahali.