Bueteleli Sakata—Lu Kona ku Bu Fumana Kai?

BIBELE i bulela kuli: “Ndu ye ñwi ni ye ñwi i na ni ya i yahile; kono ya yahile lika kamukana ki Mulimu.” (Maheberu 3:4; Sinulo 4:11) Bakeñisa kuli Mulimu wa niti, Jehova, ki yena Mubupi wa luna, wa “ziba se lu bupilwe ka sona.” (Samu 103:14) U na ni zibo ye tezi ka za bufokoli ni butokwi bwa luna. Mi bakeñisa kuli ki Mulimu ya lilato, u bata ku taleleza butokwi b’o. (Samu 145:16; 1 Joani 4:8) U taleleza cwalo ni butokwi bwa luna bwa bueteleli sakata.

Jehova n’a zibahalize ka mupolofita Isaya kuli: “A mu bone, ni mu beile kuli i be yena paki kwa macaba, i be yena toho ni muzamaisi wa macaba.” (Isaya 55:4) Tatululo kwa butata bwa kacenu bwa bueteleli i ama ku lemuha Mueteleli yo—ya ketilwe ki Ya m’ata Ote ka sibili—ni ku amuhela bueteleli bwa hae. Ki mañi cwale Mueteleli ni Muzamaisi ya n’a bulezwi cimo y’o? Ki lifi ze paka bueteleli bwa hae? U kona ku lu etelela ku ya kai? Lu lukela ku ezañi kuli lu fumane tuso kwa bueteleli bwa hae?

 Mueteleli Ya N’a Sepisizwe Wa Taha

I bat’o ba lilimo ze 2,500 kwamulaho, lingeloi Gabriele ne li tile ku mupolofita Daniele ni ku mu bulelela kuli: “U swanela ku ziba ni ku ba ni temuho ya kuli ku tuha fo li ka bulelelwa linzwi la kuli Jerusalema u zuswe ni ku yahiwa sinca, ku fitela Mesiya, Mueteleli, a bonahala, ku ka fita liviki ze 7, ni ze 62. U ka kuta mane ni ku zuswa, hamoho ni patelo ni mukokolombwa o mutuna, kono ili ka linako ze t’ata.”—Daniele 9:25, NW.

Kwa iponahaza hande kuli, lingeloi ne li zibisa Daniele ka za nako tenyene ya ku taha kwa Mueteleli ya ketilwe ki Jehova. “Mesiya, Mueteleli” n’a ka bonahala kwa mafelelezo a liviki ze 69, kamba lilimo ze 483, ku kala ku bala ka 455 B.C.E., muta taelo ya ku zusa Jerusalema ne i filwe. * (Nehemia 2:1-8) Ki sifi se ne si ezahalile kwa mafelelezo a nako yeo? Luka, muñoli wa Litaba za Evangeli u bulela kuli: “Mwa mwaha wa bu 15 wa puso ya Tibere Sesare, Ponse Pilato, fo, ne li mubusisi wa Judea, mi Heroda ne li mulena wa Galilea [29 C.E.], . . . Linzwi la Mulimu kiha li taha ku Joani mwan’a Zakaria, mwa lihalaupa. A ya ni lifasi kaufela le li bapani ni Jordani, inz’a bulela kolobezo ya ku baka, ya kuli libi li swalelwe.” Ka nako yeo, “sicaba ne si libelezi” Mesiya, Mueteleli. (Luka 3:1-3, 15) Nihaike nyangela ne i tile ku Joani, Joani ne isi yena Mueteleli yo.

Mi ibat’o ba ka October ya silimo sa 29 C.E., Jesu wa Nazareta a taha ku Joani ku t’o kolobezwa. Mi Joani n’a mu pakile, a li: “Ni boni Moya o Kenile, u zwa mwa lihalimu sina liiba mi wa t’o ina ku yena. Sina na, ne ni sa mu zibi; kono ya ni lumile ku t’o kolobeza ka mezi u ni bulelezi, a li: Y’o ka bona Moya u shetumukela ku yena, ni ku mu ina fahalimu, ki yena ya ka kolobeza ka Moya o Kenile. Mi ni boni, mi ni pakile kuli ki yena Mwan’a Mulimu.” (Joani 1:32-34) Fa kolobezo ya hae, Jesu n’a bile Mueteleli ya tozizwe, yena Mesiya, kamba Kreste.

Ee, “toho ni muzamaisi wa macaba” ki Jesu Kreste. Mi ha lu nyakisisa tulemeno twa hae sina mueteleli, lu itemuhela kuli bueteleli bwa hae bu fitela kwahule z’a tokwa ku kwanisa mueteleli sakata wa kacenu.

Mesiya—Mueteleli Sakata

Mueteleli sakata u fa liketelelo ze utwahala mi u fumanisa batu ba ba mwa pabalelo ya hae m’ata ni buikoneli bwa ka butu bwa ku tatulula hande matata. Buka ye bizwa 21st Century Leadership: Dialogues With 100 Top Leaders i bulela kuli, ‘Seo ki sona se si tokwahala ku mueteleli ya kona wa mwa lilimo za ma-2000.’ Jesu n’a bakanyize hande bateelezi ba hae ku kona ku talimana ni miinelo ya ka zazi ni zazi. A mu nyakisise fela ngambolo ya hae ye zibahala ka ku fitisisa, yona Ngambolo ya fa Lilundu. Manzwi a ñozwi kwa Mateu likauhanyo 5 ku isa 7 a lwezi likelezo ze utwahala.

Sina ka mutala, ha mu nyakisise kelezo ya Jesu ka za mwa ku feliseza lifapahano. N’a ize: “Cwalehe, ha u tahisa mpo ya hao fa aletare, mi kwateñi u hupula kuli mwanahenu u na ni taba ni wena; siya mpo ya hao fo, fapil’a aletare; u y’o kutisana pilu ni mwanahenu pili, kihona u ka t’o tahisa mpo ya hao.” (Mateu 5:23, 24) Ku ba wa pili ku bata kozo ni ba bañwi ki kwa butokwa hahulu, mane ku fita ku eza musebezi wa bulapeli, o cwale ka ku fa limpo fa aletare ya mwa tempele kwa Jerusalema ku likana ni m’o bulelela Mulao wa Mushe. Hakusicwalo, Mulimu h’a amuheli misebezi ya bulapeli. Kelezo ya Jesu y’a tusa kacenu sina mo ne i tuseza myanda-nda ya lilimo kwamulaho.

Jesu hape n’a tusize bateelezi ba hae ku ambuka siteo sa buhule. N’a ba elelize kuli: “Mu utwile kuli ne ku bulezwi cwana: U si ke wa buka. Kono na, na mi bulelela, ni li: Mutu nihaikaba ufi kamba ufi ya talima musali ka ku mu lakaza, u s’a mu bukile mwa  pilu.” (Mateu 5:27, 28) Ki kelezo kwa ku swanela! Ne lu ka kalelañi ku liba kwa bubuki ka ku nahananga ka za teñi? Jesu n’a bulezi kuli mwa pilu ki mo ku zwa buhule ni bubuki. (Mateu 15:18, 19) Lu na ni butali ha lu babalela pilu ya luna.—Liproverbia 4:23.

Ngambolo ya fa Lilundu hape i lwezi kelezo ye nde hahulu ka za ku lata be i li lila, za ku ba ni bufani, za ku ba ni mubonelo o swanela wa lika za kwa mubili ni kwa moya, ni ze ñwi cwalo. (Mateu 5:43-47; 6:1-4, 19-21, 24-34) Jesu mane n’a bonisize bateelezi ba hae mwa ku kupela tuso ku Mulimu ka ku ba luta mwa ku lapelela. (Mateu 6:9-13) Mesiya, Mueteleli u tiisa ni ku bakanyeza balateleli ba hae ku kona ku talimana ni matata a’ atile kwa batu.

H’a 6 mwa Ngambolo ya fa Lilundu, Jesu u kalisa litaba za hae ka pulelo ye li “mu utwile kuli ne ku bulezwi cwana” kamba “ne ku bulezwi hape cwana,” kono kihona cwale a tahisa muhupulo u sili, a li “kono na, na mi bulelela, ni li.” (Mateu 5:21, 22, 27, 28, 31-34, 38, 39, 43, 44) Seo si bonisa kuli bateelezi ba hae ne ba twaezi ku ezeza mu sili, ka ku ya ka sizo sa Bafalisi sa ka mulomo. Kono Jesu cwale n’a ba bonisa nzila i sili—ili yona nzila ye n’e bonisa taluso tenyene ya Mulao wa Mushe. Kacwalo, Jesu n’a tahisa cinceho, mi n’a i tahisa ka nzila ye ne konisa balateleli ba hae ku i amuhela ka bunolo. Ee, Jesu n’a susumelize batu ku eza licinceho ze tuna mwa bupilo bwa bona, kwa moya ni mwa muzamao. Seo ki sisupo sa mueteleli wa niti.

Buka ya za tamaiso i bulela ka mo ku bezi t’ata ku tahisa cinceho ye cwalo. I bulela kuli: “Mueteleli ya bata ku cinca batu u tokwa ku ba ya lemuha maikuto a ba bañwi sina musebelezi wa sicaba, ili ya na ni kutwisiso sina caziba wa za munahano wa mutu, u tokwa ku ba ya na ni m’ata sina mumati wa libima ze ñata, u tokwa ku ba ya na ni tundamo ya mukusi, u tokwa ku ba ya na ni buisepo sina bwa mutu ya ikambusize kwa batu bakeñisa bulapeli, ni ya na ni pilutelele sina mulapeli yo mutuna. Kono ni h’a ka ba ni tulemeno t’o kaufela, ha ku si ka tameha kuli u ka kondisa.”

Taba ye ne li “Bueteleli: Kana Mikwa Ki ya Butokwa?” ne i talusize kuli, “Baeteleli ba lukela ku ipuluka mo ba batela kuli balateleli ba bona ba ipulukele.” Ki niti, mueteleli yo munde u eza z’a susueza ba bañwi ku eza. Jesu Kreste n’a ezize ona cwalo fela. Ee, n’a lutile ba n’a li ni bona kuli ba be ni buikokobezo, kono hape n’a ba file mutala ka ku ba tapisa kwa mahutu. (Joani 13:5-15) N’a si ka luma fela balutiwa ba hae ku yo kutaza taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu, kono ni yena n’a abani ka ku tala mwa musebezi wo. (Mateu 4:18-25; Luka 8:1-3; 9:1-6; 10:1-24; Joani 10:40-42) Mi Jesu n’a file mutala wa za ku ipeya kwatas’a bueteleli. N’a ipulezi kuli, “Mwana h’a koni ku eza se siñwi ili yena, haisi s’a boni Ndate a si eza.”—Joani 5:19.

Nyakisiso ye sa zo fela ya za n’a bulezi ni ku eza Jesu i bonisa hande kuli ki Mueteleli sakata. Mane u fita lipimo za butu kaufela za bueteleli sakata. Jesu u petahalile. Ki wa kamita bakeñisa kuli hamulaho wa lifu ni zuho ya hae u filwe ku sa shwa. (1 Pitrosi 3:18; Sinulo 1:13-18) Ki ufi mueteleli fa lifasi-mubu ya kona ku likana ni yena?

Ki Sifi Se Lu Lukela ku Eza?

Ka ku ba yena Mulena ya busa wa Mubuso wa Mulimu, “Mesiya, Mueteleli” u ka fuyaula hahulu batu ba ba utwa. Mañolo a sepisa ka za seo, kuli: “Lifasi li ka tala zibo ya [Muñ’a] Bupilo, sina mezi mw’a kwahelezi liwate.” (Isaya 11:9) “Ba ba ishuwa ba ka luwa naha, ba ka ikola kozo ye tuna.” (Samu 37:11) “Ba ka ina, mutu ni mutu mwa kota ya hae ya veine ni mwa kota ya hae ya feiga, ku si na ya ba sabisa.” (Mika 4:4) “Mulimu u ka ba ni bona, . . . mi u ka takula miyoko kaufela kwa meto a bona; mi lifu ha li sa na ku ba teñi; nihaiba ku tahelwa ki maswabi ni ku lila, ni ku utwa butuku; kakuli za pili li felile.”—Sinulo 21:3, 4.

Lifasi kacenu li mwa butata bwa za bueteleli.  Nihakulicwalo, Jesu Kreste u etelela batu ba ba ishuwa ku ba libisa mwa lifasi le linca, m’o ba ba ipeya ku utwa ba ka swalisana mwa ku lapela Jehova Mulimu ni ku zwelapili ku liba kwa bupetehi. Ki kwa butokwa luli he ku ba ni nako ya ku ekeza kwa zibo ya luna ya za Mulimu wa niti ni Mueteleli y’a ketile, ni ku pila ku likana ni zibo yeo!—Joani 17:3.

Nzila ye nde ka ku fitisisa ye lu kona ku bonisa ka yona lilato ni likute ku mutu ki ka ku mu likanyisa. Kacwalo, kana ha lu swaneli ku lika ku likanyisa Jesu Kreste, Mueteleli yo mutuna ka ku fitisisa haisali batu ba bupiwa? Lu kona ku eza cwañi seo? Bupilo bwa luna bu ka amiwa cwañi ki ku amuhela bueteleli bwa hae? Lipuzo zeo ni ze ñwi li ka nyakisiswa mwa litaba ze peli ze tatama.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 4]

Daniele n’a talusize cimo ka za ku taha kwa Mueteleli ya ketilwe ki Mulimu

[Maswaniso a fa likepe 7]

Lituto za Jesu ne li bakanyelize batu ku talimana ni matata a mwa bupilo

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Jesu u ka etelela batu ba ba utwa ku y’o ba kenya mwa lifasi le linca la kozo