Mulimu U Lumelela Macaba Kaufela

LWA pili ku ya kwa naha ya Mali, John n’a susumelizwe ki kamuhelo ye lilato ya Mamadou ni lubasi lwa hae. John ha n’a nze a boozi fafasi ni ku ca ka ku sa iketa mwa mukekana wa ku kopanela, n’a singanyeka mwa n’a ka fela mpo ya butokwa ka ku fitisisa ku imayumbula wa hae—yona mpo ya taba ye nde ya Mubuso ye mwa Linzwi la Mulimu, Bibele. Niha n’a ziba Sifura, puo ye bulelwa mwa Mali, John n’a kakanya mwa ku ambolela ni lubasi lo ne lu li mwa bulapeli bu sili-sili ili lwa munahanelo u sili-sili.

Ha ku komokisi kuli John n’a nahanile za taba ye mwa Bibele ye ama munzi wa Babele. Teñi m’o Mulimu n’a filikanyize puo ya batu ba mangulunde. (Genese 11:1-9) Kabakaleo, mwa libaka ze fitana-fitana za mwa lifasi, kwa t’o ba ni macaba a lipuo, bulapeli, ni minahanelo ye shutana-shutana. Kacenu, misipili ni mituto ha inze i ata, ba bañata ba banga mwa butata bo bu swana ni bwa n’a ipumani ku bona John, mane nihaiba mwa silalanda sa bona, bwa kuli: Ni ka talusa cwañi sepo ye tomile fa Bibele kwa batu ba ba simuluha ku sili?

Mutala wa Kwakale

Sina bapolofita ba bañwi ba mwa Isilaele, Jonasi n’a kutazanga sihulu kwa Maisilaele. N’a polofita mwa nako f’o mubuso wa masika a lishumi a bakwenuheli n’o eza patalaza likezo ze shwaula Mulimu. (2 Malena 14:23-25) Mu nahane mwa n’a ikutwezi Jonasi ha n’a filwe musebezi o ipitezi wa ku siya naha ya habo ni ku ya kwa Asirya ku y’o kutaza kwa bayahi ba Ninive, ili batu ba bulapeli ni mupilelo u sili. Mwendi Jonasi mane n’a sa buleli puo ya batu ba Ninive, haiba n’a kona mwendi ne li ka ku njanga-njanga fela. Ibe kuli ku cwalo kamba kutokwa, ku bonahala kuli Jonasi n’a ikutwile kuli mungendenge w’o wa eshula, mi a ñweha.—Jonasi 1:1-3.

Kaniti, Jonasi n’a tokwa ku ituta kuli Jehova Mulimu h’a talimi fela bunde bwa liyemo, u bona ze mwa pilu. (1 Samuele 16:7) Jehova ha s’a punyusize Jonasi ka makazo kwa ku shwela mwa mezi, a mu laela lwa bubeli ku y’o kutaza kwa bayahi ba Ninive. Jonasi a ya, mi kabakaleo, batu kaufela ba Ninive ba baka hamoho. Niteñi, Jonasi n’a s’a ngi lika ka swanelo. Ka mutala o kolwisa, Jehova a mu luta kuli n’a tokwa ku cinca moya wa hae. Jehova a buza Jonasi kuli: “U li, Na, ni si ke na shemuba munzi o mutuna wa Ninive, mo ku pila batu ba ba fita 60,000 ba ba si ka ziba kale ku keta lizoho la bulyo ku la nzohoto?” (Jonasi 4:5-11) Luna bo kacenu? Lu kona ku tusa cwañi batu ba simuluho isili?

 Ku Lumelela Masamaria ni Ba Ba Si Majuda

Mwa lilimo za mwanda wa pili, Jesu n’a laezi balateleli ba hae ku luta macaba kaufela. (Mateu 28:19) Nto yeo ne i si ka ba bela bunolo. Balutiwa ba Jesu ne li Majuda mi, sina Jonasi, ne ba twaezi ku ambola fela ni batu ba ba simuluhile ni bona ili ba lizo ze swana ni za bona. Kacwalo, hape ne ba kabe ba amilwe ki ketululo ya mwa miteñi yeo. Kono Jehova n’a zamaisize litaba kuli batanga ba hae ba lemuhe hanyinyani-hanyinyani za n’a bata kuli ba eze.

Muhato wa pili ne li wa ku felisa ketululo mwahal’a Majuda ni Masamaria. Majuda ni Masamaria ne ba sa swalisani ni hanyinyani. Niteñi, ku fitelela hañwi, Jesu n’a lukisize nzila ya kuli Masamaria kwapili ba t’o amuhela taba ye nde. N’a bonisize kuli h’a na ketululo ka ku ambola ni musali wa Musamaria. (Joani 4:7-26) Muta o muñwi hape, ka nguli ya Musamaria y’a sishemo, n’a bonisize Mujuda wa mulapeli kuli batu ba bañwi, isi fela Majuda, ne ba kona ku eza ba bañwi ka lilato. (Luka 10:25-37) Nako ha ne i fitile ya kuli Jehova a kenye Masamaria mwa puteho ya Sikreste, Majuda bo Filipi, Pitrosi, ni Joani, ne ba kutalize kwa bayahi ba Samaria. Taba ya bona ne i tahisize tabo ye tuna mwa munzi w’o.—Likezo 8:4-8, 14-17.

Haiba ne ku bezi Bakreste ba Majuda t’ata ku lata Masamaria, ili bao mane ne ba li ba lusika lwa bona Majuda, ku lukela ku ba ko ne ku ba bezi t’ata hahulu ku bonisa lilato ni silikani ku ba ba si Majuda, kamba Balicaba, be ne ba kendilwe ni ku toiwa ki Majuda. Nihakulicwalo, Jesu ha s’a shwile, kauhano mwahal’a Balicaba ni Bakreste ba Majuda ne i konwa ku zwiswa. (Maefese 2:13, 14) Kuli a tuse Pitrosi ku amuhela tukiso ye nca yeo, Jehova a mu bonisa pono yeo ku yona N’a mu bulelezi kuli “s’a kenisize Mulimu, u si ke wa li, si na ni masila.” Ku tuha f’o, moya wa Jehova wa mu isa ku Mulicaba ya bizwa Kornele. Pitrosi ha n’a utwisisize mubonelo wa Mulimu—wa kuli a si ke a biza mulicaba y’o kuli u silafezi kakuli Mulimu n’a mu kenisize—a bulela ka susumezo ya moya kuli: “Luli ni lemuha kuli Mulimu h’a yi ka ku keta batu; kono mwa sicaba ni sicaba, ya mu saba mi a eza se si lukile, u lumelelwa ki Yena.” (Likezo 10:9-35) Pitrosi n’a makalile luli Mulimu ha n’a bonisize kuli n’a amuhezi Kornele ni lubasi lwa hae ka ku ba sululela moya o kenile!

Paulusi—Sisebeliso Se Si Ketezwi Macaba

Bukombwa bwa Paulusi ki mutala o mutuna wa m’o Jehova a lukiseza hanyinyani-hanyinyani batanga ba hae ku lata ni ku tusa batu ba mifuta kaufela. Fa ku sikululwa kwa Paulusi, Jesu n’a bulezi kuli Paulusi n’a ka ba sisebeliso se si ketezwi ku isa libizo la Hae kwa macaba. (Likezo 9:15) Paulusi h’a zwile f’o a ya kwa Arabia, mwendi kuli a y’o nahanisisa ka za mulelo wa Mulimu wa ku itusisa yena mwa ku shaela taba ye nde kwa macaba.—Magalata 1:15-17.

 Mwa lieto la hae la pili la bulumiwa, Paulusi n’a kutalize ka tukufalelo ku ba ba si Majuda. (Likezo 13:46-48) Jehova n’a fuyozi musebezi wa Paulusi, ili bupaki bwa kuli muapositola y’o n’a eza lika ka mwa n’a lukiselize Jehova. Paulusi n’a bonisize kuli n’a utwisisa hande-nde mubonelo wa Jehova ha n’a sikuluzi Pitrosi ka bundume, ya n’a bonisize ketululo ka ku ambuka mizwale ba hae ba ba si Majuda.—Magalata 2:11-14.

Bupaki bo buñwi bo bu bonisa kuli Mulimu n’a zamaisa buikatazo bwa Paulusi bu bonwa mwa lieto la hae la bubeli la bulumiwa, moya o kenile ha n’o hanisize Paulusi ku y’o kutaleza mwa kalulo ya Maroma ya Bitinia. (Likezo 16:7) Ku bonahala kuli ne si yona nako ye lukile. Kono hasamulaho, ba bañwi mwa Bitinia ne ba bile Bakreste. (1 Pitrosi 1:1) Mwa pono, munna wa kwa Masedonia n’a kupile Paulusi, kuli: “Silela mwa Masedonia, u t’o lu tusa.” Paulusi a bona kuli u swanela ku yabuka ilikuli a y’o shaela taba ye nde mwa silalo seo sa Maroma.—Likezo 16:9, 10.

Buikoneli bwa Paulusi bwa ku cinca-cinca ka ku ya ka miinelo ne bu likilwe hahulu ha n’a iz’o kutaza kwa batu ba mwa Atene. Mulao wa Magerike ni Maroma n’o hanisa ku luta za milimu isili ni mikwa ye minca ya bulapeli. Paulusi, kabakala ku lata batu, a nyakisisa za bulapeli bwa bona ka tokomelo. Mwa Atene, a lemuha aletare fo ne ku ñozwi manzwi a’ li “Ku Mulimu Ya Sa Zibwi.” Ha n’a kutalize, a kopanyeleza teñi taba yeo. (Likezo 17:22, 23) Ki mukwa kwa bunde wa ku tahisa ka ona taba ya hae ka sishemo, ni ka likute!

Paulusi u lukela ku ba ya n’a tabile ha n’a ihetile ku bona siselo sa musebezi wa hae wa ku ba muapositola wa bamacaba! N’a tusize mwa ku toma liputeho mwa Korinte, Filipi, Tesalonika, ni minzi ya mwa Galatia, ili mo ne ku fumaneha Bakreste ba bañata be ne ba si ka simuluha kwa Majuda. N’a tusize banna ni basali ba tumelo, ba ba cwale ka Damarisi, Denisi, Sergiusi Paulusi, ni Tite. Ki tohonolo kwa butuna ku bona batu be ne ba sa zibi Jehova nihaiba Bibele ba amuhela niti ya Bukreste! Ka  za musebezi wa hae wa ku tusa ba ba si Majuda ku fita fa ku ituta niti, Paulusi n’a ize: “E, ne ni tundamezi cwalo kuli ni y’o bulela Evangeli mo ne ku si ka bulelwa kale mwateñi Libizo la Kreste; . . . kono ni ye ka se si ñozwi: Ba ba ne ba si ka zibiswa za hae, ba ka mu bona; mi ba ba ne ba si ka utwa litaba za hae, ba ka utwiseza.” (Maroma 15:20, 21) Kana lwa kona ku abana mwa ku shaela taba ye nde kwa batu ba lizo li sili?

Ku Tusa Batu Bote mwa Lifasi

Salumoni n’a lapezi ku Jehova ka za ba ba si Maisilaele be ne ba ka t’o lapela kwa tempele ya mwa Jerusalema. N’a kupile kuli: ‘U utwe, u li mwa lihalimu, mwa sibaka sa hao, mi u eze mw’a kupela kaufela ku Wena, mutu yo nalikatukakule; kuli macaba kamukana a lifasi a zibe Libizo la hao.’ (1 Malena 8:41-43) Bolule-lule ba bashaeli ba Mubuso mwa linaha ze ñata kacenu ni bona ba ikutwa cwalo. Ba katananga batu ba ba swana ni ba kwa Ninive ili bao, kwa moya, ba sa ‘zibi ku keta lizoho la bulyo ku la nzohoto.’ Mi bakutazi ba Mubuso ba nyolelwa hahulu ku abana mwa ku talelezwa kwa bupolofita bo bu bulela za ku kubukanywa kwa balapeli ba niti ba macaba a mañata ili a shutana-shutana.—Isaya 2:2, 3; Mika 4:1-3.

Sina batu ba mwa Krestendomu ha ba amuhezi taba ya Bibele ili ye fa sepo, batu ba mwa bulapeli bu sili ni bona ba sweli ba eza cwalo. Nto yeo i swanela ku mi ama cwañi ka butu? Mu itekule ha buniti. Haiba mu ikutwa kuli ketululo i tibisize mibisi ku mina, mu i tongole ka ku hulisa lilato. * Mu si hani batu bao Mulimu a lata ku amuhela.—Joani 3:16.

Mu lukise mihupulo ya mina mu si ka ambota kale batu ba ba simuluha ku sili. Mu tekelele litumelo za bona, lipilaelo za bona, ni munahanelo wa bona; ku zwa f’o mu batisise fo mu lumelelana. Mu eze ba bañwi hande ni ka mukekecima. Mu pime likañi, mu be ba ba bunolo ili ba ba susueza. (Luka 9:52-56) Kacwalo, mu ka tabisa Jehova, “Yena ya lata kuli batu kamukana ba piliswe, mi ba fite fa zibo ya ku ziba niti.”—1 Timotea 2:4.

Lu ba ba tabile hakalo ku ba ni batu ba ba simuluha ko ku shutana-shutana mwa liputeho za luna! (Isaya 56:6, 7) Kwa tabisa hakalo kacenu ku utwa isi fela mabizo a’ cwale ka Nosiku, Mubita, Nyambe, ni Kwibisa, kono ni mabizo a’ cwale ka Mamadou, Jegan, Reza, ni Chan! Kaniti luli, lu “kwalulezwi . . . munyako o mutuna wa musebezi o zwelapili.” (1 Makorinte 16:9) Haike lu itusise kolo ye lu na ni yona kwa ku shaela memo y’a fa Mulimu y’a sa keti batu, yena Jehova, ili memo ya ku amuhela batu ba macaba kaufela!

[Litaluso za kwatasi]

[Maswaniso a fa likepe 23]

Paulusi n’a shaezi taba ye nde kwa batu kai ni kai ka ku cinca-cinca ka ku ya ka miinelo

. . . mwa Atene

. . . mwa Filipi

. . . ha n’a li mwa lieto