Mapasita Ba Babeli Be Ne Ba Itebuhile Za N’a Ñozi Russell

MWA 1891, Charles Taze Russell, ya n’a ezize musebezi o ipitezi mwahal’a Bakreste ba niti ba ba lapela Jehova, n’a ile lwa pili ku yo pota kwa Yurope. Ka ku ya ka lipiho ze ñwi, ha n’a yemi mwa Pinerolo, ili mwa Italy, Russell a fumana Caziba Daniele Rivoire, ya n’a banga pasita wa sikwata sa bulapeli se ne si bizwa Mawaldense. * Nihaike kuli Rivoire n’a zwezipili ku swalisana hahulu ni Mawaldense ha s’a siile bukombwa, n’a zwezipili ku tabela ku ituta mi a bala lihatiso ze ñata za n’a ñozi C. T. Russell.

Mwa 1903, Rivoire a toloka buka ya Russell ye li The Divine Plan of the Ages ku isa mwa si-Italian mi ya hatiswa ka mali a hae ka sibili. F’o inge ku si ka hatiswa kale hatiso ya kopano mwa si-Italian. Mwa manzwi a makalelo a buka yeo, Rivoire n’a ñozi kuli: “Lu beya hatiso ya pili mwa si-Italian y’e mwa silelezo ya Mulena. Haike a i fuyaule ilikuli, ku si na taba ni ku sa petahala kwa yona, ite i ekeze kwa ku tumisa libizo la hae le li kenile ka ku fitisisa ni ku susueza bana ba hae ba ma-Italian ku ba balapeli ba batuna ni ku fita. Haike lipilu za bote bao, ka ku bala buka ye, ba itebuha sifumu se si tungile, butali, ni zibo ya mulelo wa Mulimu ni lilato la hae, li itebuhe ku Mulimu ka sibili, ili y’o ka yena ku konahalile ku hatisa buka ye.”

Rivoire hape n’a kalisize ku toloka magazini ya Zion’s Watchtower and Herald of Christ’s Presence ku isa mwa si-Italian. Magazini yeo, ili mufuta wa pili wa Tora ya ku Libelela, ne i kalile ku zwa hane ka silimo mwa 1903. Nihaike kuli Caziba Rivoire n’a si ka ba Muituti wa Bibele, ka mo ne ba bizezwa Lipaki za Jehova nako yeo, n’a bonisize cisehelo ye tuna mwa ku hasanya litaba za Bibele ka mo ne li talusezwa mwa lihatiso za Baituti ba Bibele.

“Ne Ku Bonahala Inge Mayayu N’a Zwile mwa Meto A Ka”

Pasita yo muñwi wa Mawaldense ya n’a lumbile lihatiso za Russell ne li Giuseppe Banchetti. Bondat’ahe Giuseppe, be ne ba zwile mwa bulapeli bwa Katolika, ne ba mu lutile lituto za Mawaldense. Mwa 1894, Giuseppe a ba pasita mi a kombweka mwa lilalanda ze ñata za Mawaldense ili mwa Apulia ni mwa Abruzzi ni fa lioli za Elba ni Sicily.

Ne ku hatisizwe hatiso ya Russell ya kopano ya Divine Plan of the Ages mwa 1905 mwa si-Italian. Banchetti a ñola za tatubisiso ya ka cisehelo ya buka yeo. Ne i ñozwi mwa hatiso ya ka linako ze tomilwe ya ba Protestanti ye bizwa La Rivista Cristiana. Banchett n’a ñozi kuli buka ya Russell “ku luna ki yona ye na ni monyehelo ye tuna ka ku fitisisa ni ketelelo ya niti yeo Mukreste kaufela a kana a fumana mwa ku ituta Mañolo a Kenile ka nzila ye fa lituso ni ku tahisa mipuzo . . . Ha ne ni i balile fela, ne ku bonahala inge mayayu n’a zwile mwa meto a ka, kuli nzila ye isa ku Mulimu ne i otolohile  ni ku nolofala hahulu. Nihaiba ku lwanisana ko ne ku bonahalanga ne ku fela hañata. Lituto ze n’e bonahala ku tatafala za bonahala bunolo ni ku kolwisa hande-nde. Lika ze n’e sa utwahalangi kwamulaho za ba ze utwahala. Mulelo o munde ka ku fitisisa wa punyuho ya lifasi ka Kreste, k’u na ne u bonahalile ku ba o bunolo bo bu komokisa ili ku ni susueza ku lumelelana ni Muapositola ya n’a ize: O! Buliba bwa bufumu bwa butali ni zibo ya Mulimu!”—Maroma 11:33.

Sina mwa n’a bulelezi Remigio Cuminetti mwa 1925, Banchetti n’a bonisize “ku lumelelana hahulu” ni misebezi ya Baituti ba Bibele mi n’a “kozwi ka ku tala” lituto ka mo ne li talusezwa ki bona. Ka muezezo wa hae, Banchetti ni yena a bata ku zibahaza lituto zeo.

Ku zwelela ku za n’a ñozi Banchetti, kwa iponahaza hande kuli, ka ku swana ni Lipaki za Jehova, n’a lumela kuli ku ka ba ni zuho ya bafu fa lifasi, ka mw’a lutela Mañolo. Hape n’a lumelelani ni Baituti ba Bibele ha n’a talusize kuli silimo sa n’a shwile Jesu ne si tomilwe ni ku patululwa ki Mulimu mwa bupolofita bwa Daniele bo bu ama lisunda ze 70. (Daniele 9:24-27) Ka ku sa lumelelana patalaza ni lituto za keleke ya hae, n’a tundamezi kuli Kupuzo ya lifu la Jesu Kreste i swanela ku eziwa hañwi fela ka silimo, “lona lizazi tenyene le ne u ezizwe mukiti w’o.” (Luka 22:19, 20) A hana lituto za Darwin za kuli batu ba simuluha kwa lifolofolo, ni cwalo-cwalo, mi a lumela kuli Bakreste ba niti ha ba swaneli ku ikenya mwa lindwa za silifasi.—Isaya 2:4.

Muta o muñwi, Banchetti n’a sweli ku buhisana ni munna ya bizwa J. Campbell Wall ka za litaba za n’a ñozi Russell. Ka ku alaba linyazo za Wall, Banchetti a li: “Ni na ni buniti bwa kuli haiba u bala livolyumu ze silezi za Russell, u ka ba ni tabo ye tuna ili ye tungile, mi n’o ka ni lumba hahulu. Ha ni ikanyisezi lituto za bulapeli; kono ne ni balile libuka zeo lilimo ze 11 kwamulaho, mi ni itumelanga ku Mulimu zazi ni zazi ka ku ni fa liseli le li cwalo ni tiisezo ye cwalo ka hatiso ye tomile ka ku tala ni ka ku tiya fa Mañolo a Kenile.”

“Lu Teeleze, Lu Teeleze, Lu Teeleze”

Ki taba ye tuna kuli mapasita ba babeli bao ba Mawaldense—ili bo Daniele Rivoire ni Giuseppe Banchetti—ne ba bonisize buitebuho kwa nzila yeo Russell n’a talusize ka yona Bibele. Banchetti n’a ñozi kuli: “Ni bulela kuli ha ku na yo mukana ku luna ba Protestanti, niheba mapasita ba luna kamba ba ba cuukile mwa lituto za bulapeli, ya ziba lika kaufela. Mane, lu na ni lika ze ñwi ze ñata-ñata za ku ituta. . . . [Lu lukela] . . . ku ina ni ku teeleza, isi ku nahana kuli lwa ziba lika kaufela, mi lu si hani ze lu filwe ku tatuba. Kono lu teeleze, lu teeleze, lu teeleze.”

Silimo ni silimo, likiti-kiti ba teelezanga kwa taba ya Mubuso ha inze i fitiswa kwa mandu a bona ki Lipaki za Jehova. Batu ba ba na ni kutwisiso kai ni kai ili ba ba nyolelwa niti ya Bibele ba sweli ku amuhela memo ya Jesu ye li: “Taha, u ni latelele.”—Mareka 10:17-21; Sinulo 22:17.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Caziba Daniele Rivoire

[Siswaniso se si fa likepe 29]

Giuseppe Banchetti

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Rivoire ni Banchetti: Mutende wa La Luce, wa la April 14, 1926