Jehova U Toile Mupilelo Wa Bupumi
Jehova U Toile Mupilelo Wa Bupumi
‘Mu si ke mwa ezana ka bupumi mutu ni mutu ni mwanahabo.’—MALAKI 2:10.
1. Mulimu u tokwañi ku luna kuli lu fiwe bupilo bo bu sa feli?
KANA mwa tabela bupilo bo bu sa feli? Haiba mwa lumela mwa sepo yeo ka mo ku boniselizwe mwa Bibele, mu kana mwa li: ‘Ee luli.’ Kono haiba mu bata kuli Mulimu a mi fe bupilo bo bu sa feli mwa lifasi la hae le linca, mu ka tokwa ku kwanisa z’a tokwa. (Muekelesia 12:13; Joani 17:3) Kana ku fosahezi ku tokwa kuli batu ba ba si ka petahala ba eze cwalo? Kutokwa, kakuli Jehova u bulela ka ku susueza kuli: “Ni lata sishemo isi sitabelo; ni tabela zibo ya Mulimu ku fita matabelo a ku cisa.” (Hosea 6:6) Kacwalo, niheba batu ba ba si ka petahala ba kona ku kwanisa z’a tokwa Mulimu.
2. Maisilaele ba bañata ne ba ezize cwañi Jehova ka bupumi?
2 Kono haki bote ba ba bata ku eza tato ya Jehova. Hosea u bonisa kuli mane ni buñata bwa Maisilaele ne ba sa lati ku eza cwalo. Ka sicaba, ne ba lumezi ku ba mwa bulikani, ili tumelelano, ya ku utwa milao ya Mulimu. (Exoda 24:1-8) Kono hamulahonyana fela, ne ba sweli ku ‘sinya bulikani’ b’o ka ku loba milao ya hae. Kacwalo, Jehova n’a ize Maisilaele bao ne ba mu “ezize ka bupumi.” (Hosea 6:7) Mi haisali ku zwiwa f’o, batu ba bañata ba ezize cwalo. Kono Jehova u toile mupilelo wa bupumi, ibe wa ku puma yena kamba ba ba mu lata ni ku mu sebeleza.
3. Ku ka eziwa nyakisiso mañi mwa tuto ye?
3 Hosea n’a si yena mupolofita a nosi ya n’a bonisize m’o Mulimu a ngela bupumi, ili mubonelo o lu lukela ku ba ni ona haiba lu sepa ku pila bupilo bo bu tabisa. Mwa taba ye felile, lu kalile ku nyakisisa buñata bwa lushango lwa bupolofita bwa Malaki, ku kala ka kauhanyo ya pili ya buka ya hae. Cwale ha lu yeñi kwa kauhanyo ya bubeli ya buka yeo, mi lu boneñi m’o mubonelo wa Mulimu wa bupumi u zwelapili ku bonisezwa. Ki niti kuli Malaki n’a talusa muinelo o n’o atile mwahal’a batu ba Mulimu lilimo-limo ha se ba kutile ku zwa mwa butanga bwa kwa Babilona, kono kauhanyo yeo ya bubeli i na ni tuso ku luna kacenu.
Baprisita Ba Ba Na ni Mulatu
4. Jehova n’a file baprisita mamela mañi?
4 Kwa makalelo a kauhanyo 2, Jehova u kalimela baprisita ba Majuda kabakala ku keluha mwa linzila za hae ze lukile. Ha ne ba si ke ba mamela kelezo ya hae ni ku lukisa linzila za bona, ne ba ka welwa ki ze maswe ze tuna. Mu bone litimana ze peli za pili, ze li: “Taelo yeo i taha ku mina baprisita. Ha mu sa utwi, mu sa isi lipilu kwa ku lumbeka Libizo la ka, ku bulela [Muñ’a] Bupilo wa limpi, ni ka lumela sikuto fahalimu a mina, ni kute mbuyoti ye ni mi file.” Kambe baprisita ne ba lutile batu milao ya Mulimu ni ku i buluka, ne ba kabe ba fuyozwi. Kono kabakala ku keshebisa za n’a bata Mulimu, ne ba ka kutiwa, isi ku fuyolwa. Niheba limbuyoti ze n’e zwa mwa milomo ya baprisita ne li ka fetulwa ku ba sikuto.
5, 6. (a) Ki kabakalañi baprisita ha ne ba li bona sihulu ba ba na ni mulatu? (b) Jehova n’a bonisize cwañi kuli n’a sa tabeli baprisita?
5 Ki kabakalañi baprisita ha ba li bona sihulu ba ba na ni mulatu? Timana 7 i fa kalabo ye utwahala, y’e li: “Milomo ya muprisita i swanezi ku buluka zibo, kuli mulao u batiwe mwa mulomo wa hae; kakuli ki yena numwana wa [Muñ’a] Bupilo wa limpi.” Lilimo ze fitelela lule ku kuta kwamulaho, milao ya Mulimu ye n’e filwe ku Isilaele ka Mushe ne i ize baprisita ne ba na ni buikalabelo bwa ku ‘luta bana ba Isilaele milao kaufela ya n’a file Muñ’a Bupilo.’ (Livitike 10:11) Ka bumai, hasamulaho, muñoli wa 2 Makolonika 15:3 n’a bihile kuli: “Mazazi a mañata bana ba Isilaele ne ba si na Mulimu wa niti, ne ba si na muprisita ya n’a ba luta, nihaili mulao ne ba si na ona.”
6 Mwa miteñi ya Malaki, ili lilimo ze fitelela 2,400 kwamulaho k’o, baprisita ne ba sa li mwa muinelo o swana. Ne ba sa luti batu Mulao wa Mulimu. Kacwalo, baprisita ne ba swanela ku tamiwa mulatu. Mu talime manzwi a’ tiile a n’a ba bulelezi Jehova. Malaki 2:3 i li: ‘Ni ka nepela buloko mwa lipata za mina, ili buloko bwa linto ze tabiwa.’ Ki kalimelo kwa butuna! Buloko bwa lifolofolo za matabelo ne bu lukela ku iswa kwande a mafulo ni ku cisezwa teñi. (Livitike 16:27) Kono Jehova h’a ba bulelela kuli buloko b’o ne bu ka nepelwa mwa lipata za bona, ku bonahazwa hande kuli n’a sa ba tabeli mi n’a sa tabeli ni matabelo a bona ni be ne ba a fa.
7. Jehova n’a halifeleziñi baluti ba Mulao?
7 Lilimo ze mianda-nda Malaki a si ka pepwa kale, Jehova n’a file Malivi buikalabelo bwa ku babalela tabernakele mi hasamulaho ni tempele ni bukombwa bo bu kenile. N’e li bona be ne ba li baluti mwa sicaba sa Isilaele. Ku peta musebezi wa bona ne ku kabe ku tahiselize bona ni sicaba bupilo ni kozo. (Numere 3:5-8) Kono Malivi ba tuhela ku saba Mulimu sina mo ne ba mu sabela kwa makalelo. Kacwalo, Jehova a ba bulelela, a li: “Mu keluhile nzila, mu sitatalisize ba bañata ka mulao; mu sinyize bulikani bwa Livi. . . . Ha mu si ka mamela linzila za ka.” (Malaki 2:8, 9) Ka ku sa luta niti ni ka ku toma mutala o maswe, baprisita ne ba yembuluzi Maisilaele ba bañata, kacwalo Jehova ha n’a ba halifezi, n’a na ni swanelo ya ku eza cwalo.
Ku Buluka Lipimo za Mulimu
8. Kana ku t’ata ku libelela batu ku buluka lipimo za Mulimu? Mu taluse.
8 Lu si nahani kuli baprisita bao ne ba swanelwa ku shwelwa makeke ni ku swalelwa kakuli ne ba li batu ba ba si ka petahala mi ne ba sa konwi ku libelelwa ku buluka lipimo za Mulimu. Niti kikuli batu ba kona ku buluka milao ya Mulimu, kakuli Jehova h’a batangi kuli ba fe ze ba sa koni ku fa. Mwendi baprisita ba bañwi ba mwa miteñi yeo ne ba buluka lipimo za Mulimu, mi ha ku na kakanyo ka za ya n’a konile ku eza cwalo hasamulaho—yena Jesu, “Muprisita yo Mutuna.” (Maheberu 3:1) Ka za hae, ne ku konwa ku bulelwa ka buniti kuli: “Mulao wa niti n’o li mwa mulomo wa hae, bumaswe ne bu sa fumanwi mwa milomo ya hae; n’a zamaya ni Na ka kozo ni ka ku luka, mi n’a sikuluzi ba bañata kwa bumaswe.”—Malaki 2:6.
9. Ki bomañi ba ba fanile niti ka busepahali mwa miteñi ya luna?
9 Ka ku swana, ku fitelela lilimo ze mwanda cwale, banyani ba Kreste ba ba tozizwe, ba ba sepa ku y’o pila kwa lihalimu, se ba ezize musebezi wa “buprisita bo bu kenile, kuli [ba] tahise matabelo a moya a’ amuheleha hande ku Mulimu.” (1 Pitrosi 2:5) Ba etelezi mwa ku fa ba bañwi litaba za niti ze mwa Bibele. Ha se mu itutile litaba za niti ze ba luta, kana ha mu si ka iponela ka meto a mina kuli mulao wa niti u mwa milomo ya bona? Ba tusize ba bañata ku zwa mwa bulapeli bo bu fosahezi, mi cwale se ku na ni bolule-lule mwa lifasi kaufela be se ba itutile litaba za niti ze mwa Bibele ili ba ba na ni sepo ya ku pila bupilo bo bu sa feli. Ni bona bao ba na ni tohonolo ya ku luta mulao wa niti ku bolule-lule ba bañwi.—Joani 10:16; Sinulo 7:9.
Libaka la ku Ba ni Tokomelo
10. Ki kabakalañi ha lu lukela ku ba ni tokomelo?
10 Nihakulicwalo, lu lukela ku tokomela. Lu kana lwa palelwa ku lemuha lituto ze bulelwa kwa Malaki 2:1-9. Kana luna ka sibili lwa tokomela, ilikuli ku si ke kwa fumanwa bumaswe mwa milomo ya luna? Ka mutala, kana lilama za lubasi lwa luna ba kona ku sepa luli se lu bulela? Kana mizwale ni likaizeli ba luna ba mwa puteho ni bona ba kona ku eza cwalo? Ku kona ku ba ko ku bunolo hahulu ku ba ni mukwa wa ku bulela lika ka nzila ye ñwi ilikuli li be ze nepahezi luli kono ili ze puma. Kamba mwa pisinisi, yo muñwi a kana a shangela kwa litaba kamba ku li pata. Kana Jehova n’a si ke a lemuha zeo? Mi ha ne lu ka eza lika ze cwalo, kana n’a ka amuhela sitabelo sa tumbo se si zwa mwa milomo ya luna?
11. Ki bomañi sihulu ba ba tokwa ku tokomela?
11 Ka za ba ba na ni tohonolo ya ku luta Linzwi la Mulimu mwa puteho kacenu, Malaki 2:7 i lukela ku ba temuso. I bulela kuli milomo ya bona “i swanezi ku buluka zibo, kuli mulao u batiwe” mwa milomo ya bona. Baluti ba ba cwalo ba na ni buikalabelo bo butuna, kakuli Jakobo 3:1 i bonisa kuli ba ka “fumana katulo ye tata ku fita.” Niha ba swanela ku luta ka cisehelo, lituto za bona li lukela ku toma hande fa Linzwi la Mulimu le li ñozwi ni fa litaelo ze fiwa ka kopano ya Jehova. Ki ka nzila yeo ba ka “kona ku li luta ba bañwi hape.” Kacwalo, ba elezwa kuli: “Tundamena ku itahisa ku Mulimu unz’o lumelelwa, u li mubeleki ya sa nyazwi, ya aba Linzwi la niti ka mukwa o lukile.”—2 Timotea 2:2, 15.
12. Ba ba luta ba lukela ku ba ni tokomelo mañi?
12 Ha lu sa tokomeli, lu kana lwa kukuezwa ku kenya litaba kamba maikuto a ka butu ku ze lu luta. Seo si kona ku ba se si lubeta sihulu ku mutu ya na ni tengamo ya ku sepa mibonelo ya hae, yona niha i lwanisana ni se i luta kopano ya Jehova. Kono Malaki kauhanyo 2 i bonisa kuli lu lukela ku libelela kuli baluti ba mwa puteho ba ka kumalela kwa zibo ye zwa ku Mulimu, isiñi kwa mihupulo ya ka butu, ye kona ku sitatalisa lingu. Jesu n’a ize: “Ya sitatalisa yo muñwi wa ba banyinyani bao ba ba lumela ku na, se sinde ku yena kih’a ka tamelwa mwa mulala licwe-tuna la ku belela, a nepelwe mwa buliba bwa liwate.”—Mateu 18:6.
Ku Nyalana ni Y’a Si Mulumeli
13, 14. Ki ufi mupilelo o muñwi wa bupumi wa n’a bulezi za teñi Malaki?
13 Ku kala ka timana 10 ni ku zwelapili cwalo, Malaki kauhanyo 2 i bulela ka ku nonga ni ku fita ka za mupilelo wa bupumi. Malaki u isa mamelelo kwa mipilelo ye mibeli ye swana mi mwa ku i bulela u itusisa linzwi la “bupumi.” Pili, mu lemuhe kuli Malaki u kala kelezo ya hae ka ku buza kuli: “Ha ni li, luna kaufela lu bana ba ndate a li muñwi? Kikuli ha lu si ka bupiwa ki Mulimu a li muñwi? Lu ikezezañi ka bupumi mutu ni mutu ni mwanahabo? Lu shwaulelañi bulikani bwa bokuku a luna?” Ku tuha f’o, timana 11 i ekeza kuli Isilaele u shwauzi “Ndu ye kenile ya [Muñ’a] Bupilo” ka mupilelo wa hae wa bupumi. Mulatu-tuna w’o o ne ba eza n’e li ufi? Timana yeo i bonisa ye ñwi ya likezo ze maswe: Ne ba “nyezi bana ba basizana ba mulimu u sili.”
14 F’o kikuli Maisilaele ba bañwi, be ne ba li lilama za sicaba se si ineezi ku Jehova, ne ba nyezi be ne ba sa mu lapeli. Ku bala taba kaufela ku lu tusa ku bona libaka ku eza cwalo ha ne ku li mulatu o mutuna. Timana 10 i li ne ba na ni ndate a li muñwi. F’o ne si ku talusa Jakobo (ya n’a cincizwe libizo ku ba Isilaele), kamba Abrahama, kamba mane ni Adama. Malaki 1:6 i bonisa kuli Jehova n’e li yena “ndate a li muñwi” y’o. Sicaba sa Isilaele ne si li mwa bulikani ni yena, ili ka ku ba mwa bulikani bo ne bu ezizwe ni bokuku a bona. Mulao o muñwi mwa bulikani b’o n’o ize: “U si ke wa nyalela ku bona; u si ke wa nyalisa mwan’a hao wa musizana ku mwan’a bona wa mushimani, mi u si ke wa ngela mwan’a hao wa mushimani, mwan’a musizana wa ku bona.”—Deuteronoma 7:3.
15. (a) Ba bañwi ba kana ba lika cwañi ku yemela taba ya ku nyalana ni y’a si mulumeli? (b) Jehova u bonisa cwañi maikuto a hae fa taba ya linyalo?
15 Ba bañwi kacenu ba kana ba li: ‘Mutu yo ye ni lata ki yo munde luli. Mwendi muta o muñwi u ka amuhela bulapeli bwa niti.’ Muhupulelo o cwalo u bonisa buniti bwa mamela ye tahile ka moya, ye li: “Pilu ya puma ku fita linto kaufela, i sinyehile ku feleleza.” (Jeremia 17:9) Mubonelo wa Mulimu wa za ku nyalana ni ya si mulumeli u boniswa hande-nde kwa Malaki 2:12, ye li: “[Muñ’a] Bupilo u ka [bulaya, NW] ya eza cwalo.” Kacwalo, Bakreste ba susuezwa ku nyalela kamba ku nyalelwa ‘fela ku Mulena.’ (1 Makorinte 7:39) Mwa tukiso ya Sikreste, mulumeli h’a ‘bulaiwi’ kabakala ku nyala y’a si mulumeli. Niteñi, haiba y’a si mulumeli y’o a zwelapili ku sa lumela, ku ka ezahalañi ku yena Mulimu honafa h’a ka to felisa muinelo wo?—Samu 37:37, 38.
Ku Nyandisa Sinyalana ni Yena
16, 17. Ba bañwi ne ba iketezi nzila ifi ya bupumi?
16 Malaki cwale u bulela za bupumi bwa bubeli: bwa ku nyandisa sinyalana ni yena, sihulu ka telekano ye si ka luka. Timana 14 ya kauhanyo 2 i li: “[Muñ’a] Bupilo ki paki ya mina, wena ni musali wa bunca bwa hao, y’o ezize ka bupumi; bo ki mwanahenu tota, ki musali wa ku itama kwa hao.” Ka ku eza basali ba bona ka bupumi, banna ba Majuda ka swanisezo ne ba tahisize kuli aletare ya Jehova i ‘kwahelwe ka mioko.’ (Malaki 2:13) Banna bao ne ba sweli ku leleka basali ba bona ka mabaka a si na tuso, ili ku tuhela ka mafosisa basali ba bunca bwa bona, mwendi ilikuli ba nyale likalibe kamba basali ba mahedeni. Mi baprisita ba ba maswe bao ne ba tuhelezi muinelo w’o! Niteñi, Malaki 2:16 i li: “Ni toile telekano, ku bulela [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa Isilaele.” Hasamulaho, Jesu n’a bonisize kuli buhule ki ona fela mutomo wa telekano o kona ku lukulula mutu ya si na mulatu ku kena hape mwa linyalo.—Mateu 19:9.
17 Mu nyake za n’a bulezi Malaki, mi mu bone haiba ha li fiti kwa lipilu ni ku zusulusa musa o ba na ni batu kaufela. U talusa “mwanahenu tota, [ili] musali wa ku itama kwa hao.” Munna kaufela ya n’a taluswa f’o n’a nyezi mulapeli sina yena, ili musali wa Muisilaele, ya n’a ketile ku ba mulikani ya lateha, wa ku pila ni yena ku ya ku ile. Mwendi n’e li ka nako f’o sibeli sa bona ne ba li ba banca mi ne ba latana luli. Ku fita kwa nako ni ku kalisa kwa busupali ne ku sa felisi buitamo bwa bona, f’o kikuli, tumelelano ya bona ya linyalo.
18. Kelezo ya Malaki ka za mupilelo wa bupumi i sebeza mwa linzila lifi kacenu?
18 Kelezo yeo fa litaba zeo ya sebeza ni kacenu ka mo ne i sebeleza ka nako yeo. Ki bumai kuli ba bañwi ba keshebisa ketelelo ya Mulimu ya ku nyalela kamba ku nyalelwa fela ku Mulena. Mi hape kwa swabisa kuli ba bañwi ha ba zwelipili ku sebeleza fa ku tiisa manyalo a bona. Kono ba lika ku ikemela ni ku keta mupilelo w’a toile Mulimu ka ku lelekana ko ku si ka toma fa mañolo ilikuli ba nyalane ni u sili. Ka ku eza ze cwalo, ba “katalize [Muñ’a] Bupilo.” Mwa miteñi ya Malaki, be ne ba keshebisize kelezo ya Mulimu mane ne ba na ni mandabala a ku ikutwa kuli Jehova n’a na ni mibonelo ye fosahezi. Ne ku swana inge kuli ne ba bulela kuli: “U kai Mulimu wa katulo ye lukile?” Ki munahanelo kwa bumaswe w’o! Haike lu si weli mwa katwa kao.—Malaki 2:17.
19. Banna ni basali ba kona ku amuhela cwañi moya wa Mulimu?
19 Kwa neku le liñwi le linde, Malaki u bonisa kuli banna ba bañwi ne ba sa ezi basali ba bona ka bupumi. Timana 15 i bonisa kuli ne ku na ni banna ba ba sepahala bao ‘moya o kenile wa Mulimu ne u siyezi ku bona.’ Ka tohonolo, kopano ya Mulimu kacenu i tezi banna ba ba cwalo ba ba ‘kuteka basali ba bona.’ (1 Pitrosi 3:7) Ha ba ezi maswe basali ba bona ka ku ba bumaula kamba ka ku ba nenauna. Ha ba piheleli ku eza mikwa ye maswe ya tobali, mi ha ba shubuli basali ba bona ka ku eza linyawe ni basali ba bañwi kamba ka ku buha maswaniso a mapunu. Kopano ya Jehova hape i fuyozwi ka ku ba ni basali ba Sikreste ba bañata ba ba sepahala ili ba ba utwa Mulimu ni milao ya hae. Banna ni basali ba ba cwalo ba ziba z’a toile Mulimu, mi ba nahana ni ku eza lika ka ku ziba nto yeo. Mu zwelepili ku ba inge bona, ‘ku utwa Mulimu’ ni ku fuyolwa ka moya wa hae o kenile.—Likezo 5:29.
20. Batu kaufela ba sutelela kwa nako mañi?
20 Jehova u ka tuha a atula lifasi kamukana. Mutu ni mutu u ka ba ni ku ikalabela ku yena ka za litumelo ni likezo za hae. “Mutu kaufela ku luna u ka ba ni ku ikalabela ku Mulimu, ka za hae.” (Maroma 14:12) Kacwalo, puzo ye hoha mamelelo cwale ki y’e li: Ki bomañi ba ba ka punyuha lizazi la Jehova? Taba ya bulalu ili ya mafelelezo kwa litaba ze i ka toma fa puzo yeo.
Kana Mwa Kona ku Talusa?
• Ki ka libaka lifi le lituna Jehova ha n’a kalimezi baprisita mwa Isilaele?
• Ki kabakalañi lipimo za Mulimu ha li si ze t’ata hahulu kuli batu ba palelwe ku li buluka?
• Ki kabakalañi ha lu lukela ku tokomela lituto za luna kacenu?
• Ki likezo mañi ze peli zeo sihulu Jehova n’a nyazize?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 15]
Mwa miteñi ya Malaki, baprisita ne ba omanyelizwe ku sa buluka linzila za Jehova
[Siswaniso se si fa likepe 16]
Lu lukela ku tokomela kuli lu luta linzila za Jehova, isiñi ku luta litaba za ka butu
[Maswaniso a fa likepe 18]
Jehova n’a halifezi Maisilaele be ne ba lelekile basali ba bona ka mabaka a si na tuso ni ku nyala basali ba bahedeni
[Siswaniso se si fa likepe 18]
Bakreste kacenu ba kuteka tamo ya bona ya linyalo