Ki Bomañi Ba Ba Ka Punyuha Lizazi la Jehova?
Ki Bomañi Ba Ba Ka Punyuha Lizazi la Jehova?
“Lizazi la taha, le li cisa sina mulilo wa ondo.”—MALAKI 4:1.
1. Malaki u talusa cwañi mafelelezo a muinelo wo o maswe?
MUPOLOFITA Malaki n’a susuelizwe ki Mulimu ku ñola bupolofita bwa za likezahalo ze ñwi ze tuna ze ka tuha li ezahala kwapili. Likezahalo zeo li ka ama batu kaufela ba ba fa lifasi-mubu. Malaki 4:1 i polofita kuli: “A mu bone, lizazi la taha, le li cisa sina mulilo wa ondo; mi baikuhumusi kaufela ni nyangela ye eza bumaswe, ba ka ba sina matakala; lizazi le li taha, li ka ba ciseleza, ku bulela [Muñ’a] Bupilo wa limpi; ku si ke kwa siyala ku bona mubisi kamba mutai.” Sinyeho ya muinelo wa linto o maswe wo ikaba ye tuna cwañi? Ikaba sina kota yeo mibisi ya yona i sinyizwe kuli mane ha i sa na ku mela ni kamuta.
2. Mañolo a mañwi a talusa cwañi lizazi la Jehova?
2 Mu kana mwa buza kuli, ‘Mupolofita Malaki fo u polofita “lizazi” lifi?’ Ki lizazi le li swana ni le li bulezwi kwa Isaya 13:9, ye li: “A mu bone, lizazi la [Muñ’a] Bupilo la ta, le li situhu, le li tezi buhali ni ku bifa ko kutuna; ka lona, naha i ka ezwa matota, mi ba ba maswe ba ku yona ba ka timiswa.” Zefania 1:15 i talusa cwana: “Lizazi leo ki lizazi la buhali, lizazi la maswenyeho ni la ñalelwa; ki lizazi la ku sinya ni la ku bulaya, lizazi la lififi ni la bunsu, lizazi la malu ni la lififi le linsu.”
“Ñalelwa Ye Tuna”
3. “Lizazi la [Muñ’a] Bupilo” ki nto mañi?
3 Mwa talelezo ye tuna ya bupolofita bwa Malaki, “lizazi la [Muñ’a] Bupilo” ki nako ya “ñalelwa ye tuna.” Jesu n’a polofitile kuli: “Mwa nako yeo, ñalelwa ikaba ye tuna; la li ku simuluha lifasi, ku tisa cwale, ha ku si ka bonwa ñalelwa ye tuna cwalo, mane ni kwapili.” (Mateu 24:21) Mu hupule ka za manyando a s’a wezi kale lifasi, sihulu ku zwa ka 1914. (Mateu 24:7-12) Mane, mwa Ndwa ya Lifasi ya II fela, ne ku bulailwe batu ba ba fitelela 50 milioni! Kono “ñalelwa ye tuna” ikaba ni likezahalo ze tuna hahulu ze ka fitela kwahule matata a cwalo. Lizazi leo, ili nako ye swana ni lizazi la Jehova, li ka fela ka Armagedoni, ili ku ungula mazazi a maungulo a muinelo wa linto o maswe wo.—2 Timotea 3:1-5, 13; Sinulo 7:14; 16:14, 16.
4. Lizazi la Jehova ha li ka t’o ungula, ku kabe ku ezaheziñi?
4 Mafelelezo a lizazi leo la Jehova h’a ka t’o fita, lifasi la Satani ni bayemeli ba lona li ka be li sinyizwe. Pili ku ka sinyiwa bulapeli kaufela bwa buhata. Kihona Jehova a ka atula miinelo ya Satani ya bupolitiki ni lipisinisi. (Sinulo 17:12-14; 19:17, 18) Ezekiele u polofita kuli: “Ba ka latakela silivera ya bona kaufela mwa makululu, ba talime gauda ya bona inge nto ye masila; silivera ni gauda za bona ha li na ku ba pilisa ka lizazi l’a ka halifa [Muñ’a] Bupilo.” (Ezekiele 7:19) Ka za lizazi leo, Zefania 1:14 i li: “Lizazi la [Muñ’a] Bupilo le lituna li sutelezi, e, li sutelezi, mane li akufa ka lubilo.” Kabakala se i bulela Bibele ka za lizazi la Jehova, lu lukela ku ikatulela ku pila ka likuka ze lukile za Mulimu.
5. Ba ba saba libizo la Jehova ba ikolañi?
5 Ha s’a polofitile ka ze ka ezahala kwa lifasi la Satani mwa lizazi la Jehova, Malaki 4:2 i talusa Jehova ku ba y’a bulela kuli: “Haili mina, ba ba saba Libizo la ka, mu ka pazulelwa ki lizazi la Ku Luka, le li folisa ka liseli la lona. Mu ka zwa, mane mu takise, sina manamani h’a zwa mwa sakana.” “Lizazi la Ku Luka” ki Jesu Kreste. Ki yena “liseli [la kwa moya] la lifasi.” (Joani 8:12) Jesu u benya ka ku folisa, ili ku folisa pili kwa kwa moya, ko ku ezahala ku luna kacenu, ni ku foliseleza kwa kwa mubili, ko ku ka ezahalela mwa lifasi le linca. Sina Jehova ha bulela, ba ba folisizwe ba ‘ka zwa ni ku takisa sina manamani h’a zwa mwa sakana’ a nze a tula-tula ni ku taba kuli a lukuluzwi mwa sakana.
6. Batanga ba Jehova ba ka ba ni mukiti mañi wa tulo?
6 Ku cwañi ka za ba ba keshebisa z’a tokwa Jehova? Malaki 4:3 i li: “[Mina batu ba Mulimu] mu ka hatikela ba ba maswe; kakuli ba ka ba sina mulola mwatasi a lingandi za mautu a mina, mwa lizazi le ni tomile, ku bulela [Muñ’a] Bupilo wa limpi.” Batu ba ba lapela Mulimu ha ba na ku abana mwa ku sinya lifasi la Satani. Kono ka swanisezo, ba “hatikela ba ba maswe” ka ku abana mwa mukiti o mutuna wa tulo o latelela lizazi la Jehova. Ne ku bile ni mukiti o mutuna limpi za Faro ha ne li yundisizwe mwa Liwate le Lifubelu. (Exoda 15:1-21) Ka ku swana, ku ka ba ni mukiti wa tulo Satani ni lifasi la hae ha se ba yundisizwe ka ñalelwa ye tuna. Basepahali ba ba ka punyuha lizazi la Jehova ba ka huwa kuli: “A lu wabelwe, mi lu tabele ku pilisa kwa hae.” (Isaya 25:9) Ki nyakalalo kwa butuna ye ka ba teñi bubusi bwa Jehova ha bu ka boniswa ku ba bo bu lukile ni lifasi-mubu ha li ka keniswa kuli batu ba yahe mwateñi ka kozo!
Krestendomu I Likanyisa Isilaele
7, 8. Mu taluse muinelo wa kwa moya wa Isilaele wa mwa miteñi ya Malaki.
7 Ba ba ka fuyolwa ki Jehova ki ba ba mu sebeleza, ka ku sa swana ni ba ba sa mu sebelezi. Ne ku li cwalo Malaki ha n’a ñozi buka ya hae. Ka 537 B.C.E., bomasiyaleti ba Isilaele ba kutiswa hamulaho wa lilimo ze 70 za ku ba mwa buhapwa bwa mwa Babilona. Kono mwa lilimo ze fitelela mwanda ze n’e latelezi, sicaba se ne si kutisizwe seo sa kalisa ku kwenuha ni ku eza bumaswe. Buñata bwa batu ne ba sweli ku nyefula libizo la Jehova; ku keshebisa milao ya hae ye lukile; ku silafaza tempele ya hae ka ku tisa teñi lifolofolo za matabelo ze shwile meto, ze toza, ni ze kula; ni ku leleka basali ba mwa bunca bwa bona.
8 Kabakaleo, Jehova a li ku bona: “Ni ka sutelela ku mina ka ku atula; ni akufele ku ba paki ye lwanisa baloi ni babuki, ni ba ba itama ka buhata, ni ba ba tima mubeleki mali a hae, ni ba ba putelela musali wa mbelwa ni lindiala, ni ba ba hanela muzwahule litukelo za hae, ba ba sa ni sabi, . . . kakuli Na, [Muñ’a] Bupilo ha ni fetuhi.” (Malaki 3:5, 6) Niteñi, Jehova n’a memile batu kaufela be ne ba ka cinca linzila za bona ze maswe, a li: “A mu kutele ku Na, mi ni ka kutela ku mina.”—Malaki 3:7.
9. Bupolofita bwa Malaki ne bu talelelizwe cwañi lwa pili?
9 Manzwi ao hape n’a talelelizwe mwa lilimo za mwanda wa pili C.E. Bomasiyaleti ba Majuda ne ba sebelelize Jehova mi ba ba lilama za “sicaba” se sinca sa Bakreste ba ba tozizwe ka moya, seo ku sona ne ku ekelizwe Bamacaba. Kono buñata bwa Isilaele wa ka sipepo ne ba hanile Jesu. Kacwalo, Jesu n’a bulelezi sicaba sa Isilaele seo kuli: “A mu bone, ndu ya mina i siyala ku mina ili matota.” (Mateu 23:38; 1 Makorinte 16:22) Ka 70 C.E., sina mo ne ku polofitezwi kwa Malaki 4:1, “lizazi . . . le li cisa sina mulilo wa ondo” ne li wezi Isilaele wa ka sipepo. Jerusalema ni tempele ya yona ne li sinyizwe, mi ku bihilwe kuli batu ba ba fitelela lule ne ba shwile kabakala lukupwe, ku lwanela bubusi, ni ku lwaniswa ki limpi za Maroma. Kono be ne ba sebeleza Jehova ne ba bandukile ñalelwa yeo.—Mareka 13:14-20.
10. Buñata bwa batu ni ba bahulu ba bulapeli ba likanyisa Isilaele wa mwa lilimo za mwanda wa pili ka nzila ifi?
10 Batu, sihulu ba Krestendomu, se ba likanyisize sicaba sa Isilaele sa mwa lilimo za mwanda wa pili. Babusi ni buñata bwa batu ba mwa Krestendomu ba iketela litumelo za bona za bulapeli ku fita litaba za niti za Mulimu za n’a lutile Jesu. Ba bahulu ba bulapeli sihulu ba na ni mulatu. Ha ba lati ku itusisa libizo la Jehova, mi mane ba li zwisize mwa Libibele ze ñata ze ba tolokile. Ba nyefula Jehova ka ku luta lituto ze si ka toma fa Mañolo, ze cwale ka lituto za sihedeni za ku cisiwa kwa kamita mwa lihele, Silalu, ku sa shwa kwa moyo, ni ya tuto ya ku ipilaula kwa lika. Ka ku eza cwalo, ha ba fi Jehova tumbo ye mu swanela, ka mo ne ba si ka mu fela yona baprisita mwa miteñi ya Malaki.
11. Bulapeli bwa lifasi bu bonisa cwañi ye bu sebeleza luli?
11 Ka 1914 mazazi a maungulo ha n’a kalisize, bulapeli bwa lifasi le, ka ku etelelwa ki ba ba ipala kuli ki Bakreste, ne bu bonisize ye ne bu sebeleza kuli ki mañi. Mwa sibeli sa lindwa za lifasi, ne ba susuelize lilama za bona ku y’o lwanela naha kabakala lifapahano ni linaha ze ñwi, niha ne ba ka timeza ni batu ba bulapeli bwa bona. Linzwi la Mulimu li bonisa hande-nde ba ba utwa Jehova ni ba ba sa mu utwi ha li li: “Bana ba Mulimu ni bana ba Diabulosi ba bonahala ka se: Mutu ni mutu ya sa ezi se si lukile hasi wa Mulimu, nihaiba ya sa lati mwanahabo. Taba ye mu utwile isali kwa makalelo kikuli lu latane. Lu si ke lwa ba sina Kaine, ye ne li ya maswe, mi u bulaile munyan’a hae.”—1 Joani 3:10-12.
Ku Taleleza Bupolofita
12, 13. Ki bufi bupolofita b’o batanga ba Mulimu se ba talelelize mwa miteñi ya luna?
12 Ndwa ya Lifasi ya I ha i y’o felanga ka 1918, batanga ba Jehova ne ba kona ku bona kuli Mulimu n’a atulezi Krestendomu sinyeho, hamohocwalo ni bulapeli bo buñwi kamukana bwa buhata. Haisali ku zwiwa f’o, ba lipilu ze lukile se ba bulelezwi kuli: “A mu zwe ku yena mina sicaba sa ka, kuli mu si ke mwa ba ni taba ni libi za hae, mi mwa amuhela kwa likozi za hae. Kakuli libi za hae li kolohani ku y’o fita kwa lihalimu, mi Mulimu u hupuzi ze maswe za hae.” (Sinulo 18:4, 5) Be ne ba nyolelwa ku sebeleza Jehova ne ba kalile ku keniswa kwa koli kaufela ya bulapeli bwa buhata mi ba kalisa ku kutaza mwa lifasi kamukana taba ye nde ya Mubuso o tomilwe, ili musebezi o na ni ku fezwa mafelelezo a muinelo wa linto o maswe wo a si ka fita kale.—Mateu 24:14.
13 Libaka n’e li kuli ku talelezwe bupolofita bo bu kwa Malaki 4:5, k’o Jehova n’a ize: “A mu bone, ni ka mi lumela mupolofita Elia, lizazi le lituna le li sabisa la [Muñ’a] Bupilo li si ka taha kale.” Bupolofita b’o ne bu bile ni talelezo ya pili ka musebezi wa Joani Mukolobezi, ya n’a swanisezwa ki Elia. Joani n’a ezize musebezi o swana ni wa Elia ha n’a kolobelize Majuda be ne ba bakile bakeñisa libi za bona za ku loba bulikani bwa Mulao. Sa butokwa ni ku fita kikuli, Joani n’a li mutwaleti wa Mesiya. Kono musebezi wa Joani ne u li fela talelezo ya pili ya bupolofita bwa Malaki. Jesu, ha n’a talusa Joani kuli n’a li Elia wa bubeli, n’a bonisize kuli ne ku ka ba ni musebezi wa “Elia” kwapili.—Mateu 17:11, 12.
14. Ki ufi musebezi wa butokwa o’ lukelwa ku eziwa muinelo wo u si ka fela kale?
14 Bupolofita bwa Malaki ne bu bonisize kuli musebezi o mutuna w’o wa Elia n’o ka eziwa “lizazi le lituna le li sabisa la [Muñ’a] Bupilo” li si ka fita kale. Lizazi leo li unguka ka ndwa ye atumela kapili-pili ya lizazi le lituna la Mulimu ya M’ata-Ote, fa Armagedoni. Seo si talusa kuli pili ne ku ka eziwa musebezi o swana ni wa Elia, mi kihona ha ne ku ka taha maungulo a muinelo wa linto o maswe wo. Hape ne ku ka taha Puso ya Lilimo ze Sikiti ya Mubuso wa kwa lihalimu wa Mulimu o mwa mazoho a Jesu Kreste y’a beilwe fa bulena. Ka mo ne bu bulelezi bupolofita b’o, Jehova a si ka timisa kale muinelo o maswe w’o, sitopa sa Elia wa mwa miteñi ye, se si tusiwa ki Bakreste ba bañwi ba ba eza bolule-lule ba ba sepa ku pila fa lifasi, ba eza ka cisehelo musebezi wa ku kutisa sinca bulapeli bo bu kenile, ku bubanisa libizo la Jehova, ni ku luta litaba za Bibele ku ba ba swana sina lingu.
Jehova U Fuyola Batanga ba Hae
15. Jehova u hupula cwañi batanga ba hae?
15 Jehova u fuyola ba ba mu sebeleza. Malaki 3:16 i li: “Cwale ba ba saba [Muñ’a] Bupilo ba bulelisana hamoho, mutu ni mutu ni wahabo; mi [Muñ’a] Bupilo a teeleza ka zebe, mi a utwa. Mi buka ya kupuzo ya ñolwa fapil’a hae, ya ñolelwa ba ba saba [Muñ’a] Bupilo, ni ba ba tokomela Libizo la hae.” Haisali ku zwiwa kwa miteñi ya Abele, Mulimu u se a ñozi mwa buka, ka swanisezo, mabizo a ba ba ka hupulwa ka mulelo wa ku fiwa bupilo bo bu sa feli. Jehova u bulelela bao kuli: “A mu tise mwa ndu ya pulukelo, nto i li ñwi ku ze lishumi za ze mu luwile kaufela, lico li be teñi mwa Ndu ya ka, . . . mu ni like ka seo, . . . mi mu ka bona nji ni si ke na mi tibululela mahaulo a kwa lihalimu, na mi sululela mbuyoti, mane sibaka mo mu ka i amuhelela si taele.”—Malaki 3:10.
16, 17. Jehova u fuyozi cwañi batu ba hae ni musebezi wa bona?
16 Jehova kaniti u fuyozi ba ba mu sebeleza. Ka mukwa ufi? Nzila ye ñwi ki ka ku ba fa kutwisiso ye ekezehile ya milelo ya hae. (Liproverbia 4:18; Daniele 12:10) Ye ñwi ki ka ku ba fa siselo se situna mwa musebezi wa bona wa ku kutaza. Batu ba bañata-ñata ba ba sepahala se ba swalisani ni bona mwa bulapeli bwa niti, mi kaufela bona bao ki “buñata bo butuna bwa batu, . . . ba zwa mwa macaba kaufela, ni mwa mishobo, ni mwa masika, ni mwa lipuo kaufela, . . . inze ba huwa ka manzwi a tiile, ba li: Ku pilisa ki kwa Mulimu wa luna ya inzi mwa Lubona, ni kwa Ngunyana!” (Sinulo 7:9, 10) Buñata bo butuna bwa batu bao se ba bonahezi ka nzila ye komokisa, mi ba ba tiiseza mwa ku sebeleza Jehova cwale se ba fitelela 6 milioni kwa buñata mi ba fumaneha mwa liputeho ze fitelela 93,000 mwa lifasi kamukana!
17 Hape, ku fuyolwa ki Jehova ku bonwa mwa taba ya kuli kwa libuka ze tomile fa Bibele, libuka za Lipaki za Jehova ki zona ze hasanywa hahulu ku fita lifi kamba lifi kwa li ku simwa. Ka kweli ni kweli cwale, ku hatiswanga likopi ze 90 milioni za limagazini za Tora ya ku Libelela ni Awake!, Tora ya ku Libelela mwa lipuo ze 144, Awake! mwa lipuo ze 87. Ne ku hasanyizwe likopi ze fitelela 107 milioni mwa lipuo ze 117 za buka ye n’e itusiswa kwa ku ituta Bibele ya Niti ye isa kwa Bupilo Bwa Kamita, ye n’e hatisizwe ka 1968. Likopi ze fitelela 81 milioni za buka ya Wa Kona Ku Pila Ku Ya Ku Ile mwa Paradaisi fa Lifasi-mubu, ye n’e hatisizwe ka 1982, ne li hasanyizwe mwa lipuo ze fitelela 131. Mi buka ya Zibo Ye Isa kwa Bupilo bo Bu Sa Feli, ye n’e hatisizwe ka 1995, cwale se i hatisizwe ka likopi ze fitelela 85 milioni mwa lipuo ze 154. Broshuwa ya Ki Sifi Seo Mulimu A Tokwa ku Luna?, ye n’e hatisizwe ka 1996, cwale se i hatisizwe ka likopi ze 150 milioni mwa lipuo ze 244.
18. Ki kabakalañi ha lu ikola kulo ya kwa moya niha lu lwaniswa?
18 Kulo ya kwa moya yeo i petilwe ku si na taba ni twaniso ye tuna ka ku fitisisa ili ye sa feli ye zwa kwa lifasi la Satani. Seo si bonisa buniti bwa Isaya 54:17, y’e li: “Ha ku na silwaniso se si ezezwa wena se si ka konda; mi wa lilimi kaufela le li ka ku zekisa, u ka mu beya mulatu. Se, ki sanda sa batanga ba [Muñ’a] Bupilo, ni litukelo za bona ze zwa ku Na, ku bulela [Muñ’a] Bupilo.” Batanga ba Jehova ba omba-ombiwa ki ku ziba kuli Malaki 3:17 i sweli ku talelezwa ka nzila ye tuna ku bona, y’e li: “[Muñ’a] Bupilo wa limpi a li: Ba ka ba ba ka mwa lizazi le ni tomile: e, ba be bufumu bwa ka tota.”
Ku Sebeleza Jehova ka Tabo
19. Ba ba sebeleza Jehova ba fapana cwañi ni ba ba sa mu sebelezi?
19 Nako ha i nze i ya, fapano ye mwahal’a batanga ba Jehova ba ba sepahala ni batu ba ba mwa lifasi la Satani i zwelapili ku iponelwa hande-nde. Malaki 3:18 ne i polofitile kuli: “Mu ka kuta, mu lemuhe fo ku fapanezi ya lukile ni ya si ka luka, ya sebeleza Mulimu, ni ya sa mu sebelezi.” Ye ñwi ya lifapano ze ñata zeo ki ya kuli ba ba sebeleza Jehova ba eza cwalo ka tabo ye tuna. Le liñwi la mabaka a seo ki sepo ye makaza ye ba na ni yona. Ba na ni sepo ye tiile ku Jehova h’a bulela kuli: “Cwale ni ka eza mahalimu a manca ni lifasi le linca. Za kale ha li sa na ku hupulwa, nihaiba ku kutela mwa minahano. Kono mu ka taba ni ku wabelwa kamita kabakala ze ni eza.”—Isaya 65:17, 18; Samu 37:10, 11, 29; Sinulo 21:4, 5.
20. Ki kabakalañi ha lu li batu ba ba na ni tabo?
20 Lu kolwa sepiso ya Jehova ya kuli batu ba hae ba ba sepahala ba ka punyuha lizazi la hae le lituna mane ni ku kenywa mwa lifasi le linca. (Zefania 2:3; Sinulo 7:13, 14) Mi nihaike ba bañwi ba kana ba timela lifasi le linca leo li si ka taha kale kabakala busupali, makulanu, kamba kozi ye ñwi, Jehova u sepisa kuli u ka ba zusa kwa bafu ni ku ba fa bupilo bo bu sa feli. (Joani 5:28, 29; Tite 1:2) Kacwalo, hailif’o kaufel’a luna lu na ni matata ni makulutendano e lu talimana ni ona, ha lu nze lu atumela lizazi leo la Jehova, lwa swanela luli ku ba batu ba ba tabile ka ku fitisisa fa lifasi-mubu.
Mu Alaba Cwañi?
• “Lizazi la [Muñ’a] Bupilo” ki nto mañi?
• Bulapeli bwa lifasi le bu likanyisa cwañi Isilaele wa kwaikale?
• Ki bufi bupolofita bo ba taleleza batanga ba Jehova?
• Jehova u fuyozi cwañi batu ba hae?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 21]
Jerusalema ya mwa lilimo za mwanda wa pili ‘ne i cile sina mulilo wa ondo’
[Maswaniso a fa likepe 23]
Jehova u fa ze ba tokwa ba ba mu sebeleza
[Maswaniso a fa likepe 24]
Kabakala sepo ya bona ye makaza, batanga ba Jehova kaniti luli ba tabile