Mo Bu Ka Felela Buyanga

HA MU nahane kuli meto a libofu s’a bona, lizebe za bosusu se li utwa milumo kaufela, malimi a bo satambi s’a opela ka tabo, mi mahutu a ba ba toza s’a tiile ni ku kona ku zamaya-zamaya! Ha lu buleli za miinelo ye tatuluzwi ka zwelopili ya ba sayansi ya za bualafi, kono lu bulela miinelo ye tahiswa ka tuso ya Mulimu kwa batu. Bibele i bulelela cimo kuli: “Meto a libofu kih’a ka tutubuluha, lizebe za bosusu li tibuluhe ni zona. Ibe ya toza u ka tula sina lizwii, lilimi la wa satambi li ka opela za tabo.” (Isaya 35:5, 6) Kono lu ka ikolwisisa cwañi kuli bupolofita bo bu makaza luli b’o bu ka talelezwa?

Sa pili, Jesu Kreste ha n’a li fa lifasi-mubu, n’a folisize mifuta kaufela ya matuku ni ya buyanga. Hape buñata bwa limakazo za hae ne li bonwi ki lipaki z’e ñata—mane ni lila za hae. Mane fa kezahalo ye ñwi, bahanyezi ba ba honona ne ba tikitibile hahulu kezo ya ku folisa ilikuli ba nyazahalise Jesu. Kono ka maswabisa, ze ne ba ezize kaufela ne li paka buniti bwa makazo ya hae. (Joani 9:1, 5-34) Jesu ha s’a ezize makazo ye ñwi hape ye s’a koni ku latulwa, ne ba bulezi cwana ka ku zwafa: “Lu ka eza cwañi? Kakuli mutu yo u eza limakazo ze ñata.” (Joani 11:47) Nihakulicwalo, batu-tu fela ne ba si na buhanyezi bo bu cwalo, kakuli ba bañata ne ba kalile ku lumela ku Jesu.—Joani 2:23; 10:41, 42; 12:9-11.

Limakazo za Jesu—Mbengenge ya Foliso ya Lifasi Kamukana

Limakazo za Jesu ne li petile ze ñata kwand’a ku paka Jesu ku ba yena Mesiya ni Mwan’a Mulimu. Ne li yalile mutomo wa tumelo mwa lisepiso za Bibele za kuli batu ba ba utwa ba ka foliswa kwapili. Lisepiso zeo li kopanyeleza bupolofita bo bu kwa Isaya kauhanyo 35, bo bu amilwe mwa paragilafu ya pili. Isaya 33:24 i bulela ka za buikangulo bwa kwapili bwa batu ba ba saba Mulimu kuli: “Ha ku na mutu . . . ya ka ipulela kuli: Na kula.” Ka ku swana, Sinulo 21:4 i sepisa kuli: “[Mulimu] u ka takula miyoko kaufela kwa meto a bona; mi lifu ha li sa na ku ba teñi; nihaiba ku tahelwa ki maswabi ni ku lila, ni ku utwa butuku; kakuli za pili [ona miliko ni manyando a kacenu] li felile.”

Batu kamita ba lapelelanga talelezo ya bupolofita b’o ha ba kutelanga ku lapela tapelo ye li mutala ya Jesu ye na ni manzwi a kuli: “Ku tahe mubuso wa hao; Se si latwa ki Wena si ezwe mwa lifasi, mo si ezezwa kwa lihalimu.” (Mateu  6:10) Ee, se si latwa ki Mulimu si kopanyeleza lifasi-mubu ni batu. Matuku ni buyanga, nihaike li lumelelizwe ka libaka le liñwi, li ka tuha li ba siyo; ha li sa na ku silafaza “sipula sa buhato bwa mautu” a Mulimu ku ya ku ile.—Isaya 66:1. *

Ku Foliswa Ku Si Na Butuku Kamba Tifo

Ku si na taba kuli ki manyando mañi a n’a kataza batu, Jesu n’a ba folisize ba s’a utwiswi butuku, ku si na ku liyeha, mi ku si na ni tifo. Ka ku sa konahala ku tibelwa, taba ya seo ya yamba sina mulilo wa lubya, mi kapili “batu ba bañata-ñata ba taha ku yena; ba ta ni ba ba toza, ni libofu, ni limumu, ni lihole, ni ba bañwi ba bañata; ba ba beya fa mautu a Jesu, mi a ba folisa.” Batu ne ba ikutwile cwañi? Taba ya n’a iponezi Mateu i zwelapili kuli: “Buñata bwa komoka, ha bu bona limumu li bulela, ni lihole li ba hande, ni ba ba toza ba zamaya, ni libofu li bona; mi ba lumba Mulimu wa Isilaele.”—Mateu 15:30, 31.

Mu lemuhe kuli ba ne ba folisiwa ki Jesu ne ba s’a ketiwangi ka tokomelo mwa buñata ili lyano le ba ezanga bo-ilingunga. Kono bahabo bakuli ni balikani ba bona ne ba “ba beya fa mautu a Jesu, mi a ba folisa.” Cwale ha lu lundululeñi mitala ye nongile ya m’ata a Jesu a ku folisa.

Bubofu: Jesu ha n’a li mwa Jerusalema, a folisa mutu ya n’a “pepilwe a li sibofu,” mi a kala ku bona. Mutu y’o n’a zibahala mwa munzi sina sibofu wa mukupi. Kacwalo a mu nahane nyewanyewa ni misholoko ya batu ha ba mu bona inz’a zamaya-zamaya anz’a bona! Niteñi, haki batu kaufela ba ne ba tabezi. Ka ku filikanywa ki kezo ya kwa makalelo ya Jesu ya ku beya bumaswe bwa bona fa ngandaleza, lilama ba bañwi ba sikwata sa bulapeli bwa Sijuda se ne si na m’ata ili se ne si tumile hahulu sa Bafalisi ne ba bata hahulu ku fumana bupaki bwa za bupumi bwa Jesu. (Joani 8:13, 42-44; 9:1, 6-31) Kacwalo ba tosangisa mutu ya n’a folisizwe y’o, mi ba tosangisa ni bashemi ba hae, kihona hape ba kutela ku tosangisa mutu ya swana y’o. Kono ku buzisisa kwa Bafalisi ne ku file fela bupaki kwa makazo ya Jesu, ili nto ye n’e ba nyemisize. Ka ku makaliswa ki kutokwa niti kwa balapeli ba baipi bao, munna ya n’a folisizwe yena ka sibili n’a bulezi kuli: “Haisali, ha ku si ka utwiwa kuli mutu u tutubuluzi meto a ya n’a pepilwe a li sibofu. Mutu yo, besi kuli ki wa Mulimu, kabe n’a ka palelwa ku eza se siñwi.” (Joani 9:32, 33) Bakeñisa buniti ni butali bwa pulelo ya tumelo yeo, Bafalisi “ba mu lelekela kwande,” ili nto ye akaleza kuli ne ba lelekile mwa sinagoge mutu y’o ya n’a banga sibofu.—Joani 9:22, 34.

Bususu: Jesu ha n’a li mwa Dekapolisi, ili sibaka se si kwa mutulo wa Nuka ya Jordani, “kwa tiswa ku yena mutu wa susu, ya n’a bulela ka tata fela.” (Mareka 7:31, 32) Jesu n’a folisize mutu y’o mi hape n’a bonisize kuli wa utwisisa ka butungi maikuto a libofu, ba ba kana ba utwa maswabi mwahal’a buñata. Bibele i lu bulelela kuli Jesu n’a ngezi mutu wa sibofu “kwatuko, kwahule ni buñata” mi a mu folisa. Hape batu ba ne ba iponezi kezahalo yeo ne ba “komokisizwe ku fita kamita,” mi ba li: “Linto z’a eza kaufela wa li kondisa; mane u utwisa ba ba tibani lizebe, mi u bulelisa ba ba sa buleli.”—Mareka 7:33-37.

Luñañali: Jesu ha n’a li mwa Kapernauma, batu ba mu atumela ba nze ba shimbile mutu fa mumbeta ili ya omelezi luñañali. (Mateu 9:2) Litimana 6 ku isa 8 li talusa ze ne ezahalile. Jesu “(a bulelela wa luñañali, a li): Yema, u nge bulobalo bwa hao, u ikele mwa ndu ya hao. Yo kih’a yema, a ikela mwa ndu ya hae. Buñata ha bu bona cwalo bwa komoka, mi bwa lumba Mulimu ya file batu mata a’ cwalo.” Makazo yeo ni yona hape ne i ezelizwe fapil’a balutiwa ba Jesu ni lila za hae. Mu lemuhe kuli balutiwa ba Jesu, ka ku sa foufazwa ki sitoyo ni saluluti, ba “lumba Mulimu” bakeñisa ze ne ba boni.

Matuku: “Mutu ya kula mbingwa a taha ku  [Jesu], a wela fafasi ka mañwele, a kupa, a li: Ha u lata, u na ni mata a ku ni kenisa. Jesu a mu shwela makeke, a tambiketa lizoho, a mu swala, mi a li: Na lata, u kene. Honafo, mbingwa ya fela ku yena.” (Mareka 1:40-42) Mu lemuhe kuli Jesu n’a si ka folisa mutu y’o ka ku kata-kata kono n’a ezize cwalo ka makeke tota. Ha mu nahane kuli ne mu kula mbingwa. Ne mu ka ikutwa cwañi ha ne mu ka foliswa honaf’o mu sa utwiswi butuku kwa ncwa ye sabisa ye n’e sinyize mubili wa mina hanyinyani-hanyinyani ni ku mi bisa muhaniwa mwahal’a nyangela? Ku si na ku kakanya mwa kona ku utwisisa libaka mutu yo muñwi wa mbingwa ya n’a folisizwe ka makazo ha n’a ‘wile ka pata fapil’a mautu a Jesu, ku itumela ku yena.’—Luka 17:12-16.

Kolofalo: Makazo ya Jesu ya mafelelezo pili ba si ka mu tama ni ku mu kokotela kale n’e li ya ku folisa. Ka ku yakamela ku lwanisa ba ne ba bata ku swala Jesu, muapositola Pitrosi, “ya n’a sweli sabule, a i comola mi a taba mushimani wa muprisita yo muhulu, mi a mu puma zebe ya bulyo.” (Joani 18:3-5, 10) Taba ye swana ni yeo ye kwa Luka i lu bulelela kuli Jesu “a swala zebe ya mutu yo, a mu folisa.” (Luka 22:50, 51) Poniso ye sishemo yeo hape ne i ezelizwe fapil’a meto a balikani ba Jesu hamohocwalo ni a lila za hae, ze ne li mu tama ka nako yeo.

Ee, ka mo lu tatubisiseza ka tokomelo limakazo za Jesu, ki ka mo hape lu lemuhela lisupo z’e paka ku nepahala kwa zona. (2 Timotea 3:16) Mi sina ha ku bulezwi kwa makalelo, tuto ye cwalo i swanela ku tiisa tumelo ya luna mwa sepiso ya Mulimu ya ku folisa batu ba ba ipeya ku utwa. Bibele i talusa tumelo ya Bakreste sina ‘ku sepa ka ku tiya ze lu libelezi, ni ku kolwa ze sa bonwi.’ (Maheberu 11:1) Kaniti, Mulimu h’a susuezi ku lumela-lumela fela lika kamba ku lakaza fela kuli lisepiso ze cwalo li ka talelezwa, kono u susueza ku ba ni tumelo ye tiile, ye tomile fa bupaki. (1 Joani 4:1) Ha lu nze lu ipumanela tumelo ye cwalo, lu ipumana kuli kwa moya lwa tiya, ku iketa, ni ku ba ni tabo ye tuna.—Mateu 5:3; Maroma 10:17.

Foliso ya kwa Moya I Lukela ku Ba ya Pili!

Batu ba bañata ba ba mwa buikangulo bo bunde ha ba na tabo. Ba bañwi mane ba likanga ku iponda bakeñisa kuli ha ba sa na sepo kamba ba ikutwa ku imelwa hahulu ki matata. Ku swana inge kuli ki liyanga za kwa moya—ili muinelo w’o Mulimu a’ nga ka butuna ku fita buyanga bwa kwa mubili. (Joani 9:41) Niteñi, liyanga ba bañata, ka ku swana sina bo Christian ni Junior ba ba bulezwi mwa taba ye felile, ba pila bupilo bwa tabo ni bo bu kolwisa. Kabakalañi? Kakuli ba na ni buikangulo sakata bwa kwa moya mi ba matafazwa ki sepo ye tiile ye tomile fa Bibele.

Ha n’a ama kwa butokwi bwa luna bwa butu bo bu ipitezi, Jesu n’a ize: “Mutu h’a na ku pila buhobe fela, kono u ka pila ni ona manzwi kaufela a’ zwa mwa mulomo wa Mulimu.” (Mateu 4:4) Ee, ka ku fapahana ni lifolofolo, batu ha ba tokwi fela lituso za kwa mubili. Ka ku ba kuli lu bupilwe ka “siswaniso” sa Mulimu, lu tokwa sico sa kwa moya—ili zibo ya ku ziba Mulimu ni mo lu amelwa mwa milelo ya hae, hamohocwalo ni ku peta tato ya hae. (Genese 1:27; Joani 4:34) Zibo ya ku ziba Mulimu i lu tahiseza ku pila ka mulelo ni ku lu fa m’ata a kwa moya. Hape i yala mutomo wa bupilo bwa kamita mwa paradaisi fa lifasi-mubu. Jesu n’a ize: “Bupilo bo bu sa feli, kikuli ba ku zibe, Wena, Mulimu a nosi wa niti, ni y’o lumile, yena Jesu Kreste.”—Joani 17:3.

Kwa lemuseha hande kuli batu ba mwa miteñi ya Jesu ne ba s’a mu bizi kuli “Mufolisi” kono ne ba li “Muluti.” (Luka 3:12; 7:40) Kabakalañi? Kakuli Jesu n’a lutile batu ka za tatululo kwa matata a batu ili ye inelela—ona Mubuso wa Mulimu. (Luka 4:43; Joani 6:26, 27) Ona mulonga wa kwa lihalimu wo, o mwa mazoho a Jesu Kreste, u ka busa lifasi-mubu kamukana ni ku taleleza lisepiso za Bibele kaufela ze ama ku uncafazwa ko ku inelela kwa batu ba ba lukile ni lihae la bona la lifasi-mubu. (Sinulo 11:15) Kona libaka Jesu, mwa tapelo ya hae ye li mutala, ha n’a swalisanisize ku taha kwa Mubuso ni ku petwa kwa tato ya Mulimu fa lifasi.—Mateu 6:10.

 Kwa buñata bwa liyanga, ku ituta ka za sepo ye susumeza yeo ku tahisize kuli miyoko ya bona ya ku lila i fetuhe miyoko ya tabo. (Luka 6:21) Mi mane Mulimu u ka peta z’e fita ku feza fela makulanu ni buyanga; u ka yundisa simbule tota sa manyando a batu—sona sibi ka sibili. Kaniti, mañolo a bo Isaya 33:24 ni Mateu 9:2-7, a’ amilwe kwa makalelo, a bonisa kuli kambesi sibi kambe ha lu kuli. (Maroma 5:12) Kacwalo, sibi ha se si tuzwi, batu f’o cwale ba ka ikola “tukuluho ya kanya ya bana ba Mulimu,” ili tukuluho ye kopanyeleza ku petahala kwa munahano ni mubili.—Maroma 8:21.

Ku bunolo kwa batu ba ba na ni buikangulo bo bunde ku keshebisa butokwa bwa buikangulo. Kono hakucwalo ku ba ba tunkehile mwa maikuto bakeñisa buyanga. Ba izibela hande butokwa bwa buikangulo sakata ni bupilo, ni lika mo li kona ku cinceza ka sipundumukela ni ka ku sa libelelwa. (Muekelesia 9:11) Kacwalo, lu na ni sepo ya kuli liyanga mwahal’a babali ba litaba ze ba ka isa mamelelo ye ipitezi kwa lisepiso za Mulimu ze tabisa ku likana ni mo li ñolezwi mwa Bibele. Jesu n’a fanile bupilo bwa hae ili ku bona teñi kuli lisepiso zeo z’a talelezwa. W’o ki mutomo o munde ka ku fitisisa wa kuli li ka talelezwa.—Mateu 8:16, 17; Joani 3:16.

[Litaluso za kwatasi]