Mu Itute ni ku Luta Likuka za Sikreste
Mu Itute ni ku Luta Likuka za Sikreste
“Kono wena ya luta ba bañwi, hasi ha u na s’o ituta ili wena?”—MAROMA 2:21.
1, 2. Mu bata ku ituta Bibele ka mabaka mañi?
MU NA ni mabaka a mañata a ku ituta Linzwi la Mulimu. Mwendi mu bata ku ziba litaba ze iputezi ku lona—ka za batu, likezahalo, libaka, ni ze ñwi cwalo. Mu bata ku ziba lituto za niti ka za bulapeli, ze shutana ni za bulapeli bwa buhata, inge cwalo za Silalu kamba mulilo wa lihele. (Joani 8:32) Hape mu swanela ku bata ku ziba hande Jehova ilikuli mu mu likanyise ni ku zamaya ni yena ka ku luka.—1 Malena 15:4, 5.
2 Libaka le liñwi la butokwa ha mu na ni ku ituta Linzwi la Mulimu ki kuli mu kone ku li luta ba bañwi—balatiwa ba mina, lindambo, mi mwendi ni be mu sa zibi. Bakreste ba tamehile ku eza cwalo. Jesu n’a bulelezi balutiwa ba hae kuli: “Mu ye cwale, mu lute macaba kaufela, . . . mu ba lute ku mamela ze ni mi laezi kaufela.”—Mateu 28:19, 20.
3, 4. Ki kabakalañi ha ku li ko kunde ku mina ku luta ka mwa n’a laelezi Jesu?
3 Ku ituta Bibele ka takazo ya ku i luta ba bañwi ki ko kunde mi ku kona ku tahisa buikolwiso bo bu inelela. Musebezi wa buluti s’o bile musebezi o kutekiwa ka nako ye telele. Hatiso ye bizwa Encarta Encyclopedia i li: “Kwa Majuda, buñata bwa ba bahulu ne ba nga baluti ku ba baeteleli kwa puluso mi ne ba susuezanga bana ku kuteka baluti ba bona ku fita mo ne ba kutekela niheba bashemi ba bona.” Ki ko kunde hahulu luli Bakreste ha ba ituta ili bona ka Bibele mi ni ku i luta ba bañwi.
4 “Batu ba bañata ba eza musebezi wa ku luta ku fita musebezi ufi kamba ufi. Banna ni basali ba ba bat’o eza 48 milioni mwa lifasi kaufela ki baluti.” (The World Book Encyclopedia) Muluti wa silifasi u filwe ku luta banana mi wa kona ku susueza mo ba ka pilela mwa bupilo bwa bona kaufela. Susuezo i ba ye tuna ni ku fita ha mu latelela taelo ya Jesu ya ku luta ba bañwi; mwa kona ku ba susueza ilikuli ba ipumanele bupilo bwa kamita. Muapositola Paulusi n’a koñomekile taba yeo ha n’a susuelize Timotea kuli: “Tokomela mizamao ya hao; tokomela ni tuto ya hao, u tundamene mwateñi. Kakuli ha u eza cwalo u ka ipilisa, u pilise ni ba ba ku utwa.” (1 Timotea 4:16) Ee, ku luta kwa mina ku ama puluso.
5. Ki kabakalañi buluti bwa Sikreste ha bu li bwa butokwa hahulu?
5 Ku ituta ili mina ni ku luta ba bañwi ku lumelelizwe ni ku laelwa ki Simbule wa tuto yeo ya pahami ka ku fitisisa, yena Mubusi wa pupo kamukana. Lona libaka leo fela li bonisa kuli ku luta kwa mufuta w’o ku butokwa ku fita ku luta kufi kamba kufi kwa silifasi, ibe kwa ku luta lituto za makalelo, za fa misebezi, kamba mane ni za bualafi. Buluti bwa Sikreste bu talusa kuli yena muituti ka sibili wa ituta ku likanyisa Mwan’a Mulimu, yena Kreste Jesu, mi ni ku luta ba bañwi ku eza nto ye swana.—Joani 15:10.
Libaka Ha Mu Lukela ku Ituta ili Mina
6, 7. (a) Ki kabakalañi pili ha lu lukela ku ituta ili luna? (b) Majuda ba mwa lilimo za mwanda wa pili ne ba palezwi ku ba baluti ka nzila ifi?
6 Ki kabakalañi ha ku bulelwa kuli pili lu lukela ku ituta ili luna? Niti kikuli, ha lu koni ku luta hande ba bañwi haiba luna pili ha lu si ka ituta ili luna. Paulusi n’a koñomekile taba yeo mwa taba ye nyangumuna ye n’e li ya butokwa kwa Majuda ba mwa miteñi yeo, ili ye sa li ya butokwa ni kwa Bakreste kacenu. Paulusi n’a buzize kuli: “Kono wena ya luta ba bañwi, hasi ha u na s’o ituta ili wena? Wena ya bulela kuli ku si ke kwa uzwiwa, hasi wa uzwa? Wena ya li, ku si ke kwa bukwa, hasi wa buka? Wena ya toile maswaniso a milimu, hasi u uzwa za milimu? Wena ya itumba ka Mulao, hasi u shwaula Mulimu ka ku tula Mulao?”—Maroma 2:21-23.
7 Ka ku buza lipuzo ze sa tokwi ku alabiwa, Paulusi n’a bulezi bufosi bo bubeli b’o Milao Ye Lishumi ne i bu talusize ka ku nonga: U si ke wa uzwa, ni, u si ke wa buka. (Exoda 20:14, 15) Majuda ba bañwi ba mwa miteñi ya Paulusi ne ba itumba kuli ne ba na ni Mulao wa Mulimu. Ne ba ‘lutilwe ki Mulao mi ne ba isepa kuli ki bona bazamaisi ba libofu ni liseli la ba ba inzi mwa lififi ni kuli ki bona baluti ba bana.’ (Maroma 2:17-20) Kono ba bañwi ne ba li baipi kakuli kwa mukunda ne ba uzwa kamba ku eza bubuki. Ku eza cwalo ne ku shwaulisa Mulao ni Musimululi wa ona ya kwa lihalimu. Mwa kona ku iponela kuli ne ba sa swaneli ku luta ba bañwi; bona beñi luli ne ba sa ituti ili bona.
8. Majuda ba bañwi ba mwa miteñi ya Paulusi ne ba kana ba ‘uzwize za milimu’ ka nzila ifi?
8 Paulusi n’a bulezi za ku uzwa za milimu. Kana Majuda ba bañwi ne ba ezize honacwalo luli? Paulusi n’a talusañi f’o? Kaniti, bakeñisa kuli timana yeo ha i fi litaba ze ñata, ha lu koni ku ziba luli m’o Majuda ba bañwi ne ba ‘uzweza za milimu.’ Kwamulaho, muñoli wa Kuta ya munzi wa Efese n’a ize basindeketi ba Paulusi ne ba si ka “sinya mwa litempele.” Taba yeo i akaleza kuli mwendi batu ba bañwi ne ba ikutwa kuli Majuda n’e li bona be ne ba ezanga cwalo. (Likezo 19:29-37) Kana bona luli ne ba sweli ku itusisa kamba ku lekisa lika za butokwa za mwa litempele za bahedeni ze n’e lobezwi ki bahapi kamba balapeli ba cisehelo ye fitelezi? Ka ku ya ka Mulao wa Mulimu, gauda ni silivera ya milimu ya maswaniso ne li lukelwa ku sinyiwa. Ne li sa lukeli ku ipulukelwa. (Deuteronoma 7:25) * Kacwalo, mwendi Paulusi n’a talusa Majuda be ne ba keshebisize taelo ya Mulimu mi ne ba itusisize kamba ku fumela fa tutu ya mwa litempele za bahedeni.
9. Ki lifi likezo ze maswe ka za tempele ya mwa Jerusalema ze n’e swana ni ku uzwa za milimu?
9 Kwa neku le liñwi, Josephus n’a kandekile ka za mulatu o n’o ezizwe ki Majuda ba bane mwa Roma, mi mueteleli wa bona kutwi n’e li muluti wa Mulao. Batu ba bane bao ne ba konile ku kolwisa musali cwana wa Muroma, ya n’a li muproselite wa Mujuda, kuli a ba fe gauda ni ze ñwi za butokwa ilikuli i be mpo kwa tempele mwa Jerusalema. Ha n’a ba file zona, ne ba ikungezi zona—ili nto ye swana ni ku uzwa za milimu. * Ba bañwi ka mubulelelo o muñwi ne ba sweli ku uzwa za tempele ya Mulimu ka ku eza matabelo a fokola ni ku zwisezapili lipisinisi za mukwañuli mwa malapa a yona, ili ku fetula tempele ku ba “makundamo a masholi.”—Mateu 21:12, 13; Malaki 1:12-14; 3:8, 9.
Mu Lute Likuka za Sikreste
10. Ki sisupo mañi sa z’a n’a bulezi Paulusi ze ñozwi kwa Maroma 2:21-23 se lu sa swaneli ku itibaza za sona?
10 Ku si na taba ni likezo za mwa lilimo za mwanda wa pili ka za busholi, bubuki, ni ku uzwa za milimu zeo Paulusi n’a talusa, lu si itibazi sisupo sa z’a bulela. N’a buzize kuli: “Kono wena ya luta ba bañwi, hasi ha u na s’o ituta ili wena?” Nto ye lemuhiwa kikuli mitala ya n’a file Paulusi ne i ama za likuka. Muapositola f’o n’a sa talusi za lituto za Bibele kamba za litaba ze ezahezi. Ku ituta ni ku luta ba bañwi ko n’a talusa Paulusi ne ku ama za likuka za Sikreste.
11. Ki kabakalañi ha mu lukela ku isa pilu kwa likuka za Sikreste ha mu nze mu ituta Linzwi la Mulimu?
11 Kuli lu sebelise lituto ze kwa Maroma 2:21-23, lu lukela ku ituta likuka za Sikreste mwa Linzwi la Mulimu, ku sebelisa ze lu ituta, ni ku luta ba bañwi ku eza nto ye swana. Kacwalo, ha mu nze mu ituta Bibele, mu batisise litaba ze bonisa lipimo za Jehova, ili fo ku zwelela likuka za niti za Sikreste. Mu yeye likelezo ni lituto ze mu fumana mwa Bibele. Kihona mu ka sebelisa ka bundume ze mu ituta. Mi ku eza cwalo ku tokwa bundume hamoho ni tundamo. Batu ba ba si ka petahala ba kona ku latula bufosi bwa bona ka bunolo, ili ku fa mabaka ha ba kona kamba mane ha ba keshebisa likuka za Sikreste mwa muinelo ye miñwi. Mwendi Majuda ba n’a talusa Paulusi ne ba na ni mano a maswe a ku nahana cwalo ka mulelo wa ku nyinyafaza ba bañwi kamba ku ba kwasheka. Kono manzwi a Paulusi a bonisa kuli likuka za Sikreste ha li lukeli ku nyinyafazwa kamba ku keshebiswa ka mw’a latela mutu.
12. Muzamao o munde kamba o maswe u ama cwañi Jehova Mulimu, mi ki kabakalañi ha ku li ko ku tusa ku n’o hupulanga nto yeo kamita?
12 Muapositola n’a koñomekile libaka le lituna la ku ituta mi ni ku sebelisa likuka ze mu fumana mwa Bibele. Mizamao ye maswe ya Majuda ne i nyefulisize Jehova: “Wena ya itumba ka Mulao, hasi u shwaula Mulimu ka ku tula Mulao? Kakuli Libizo la Mulimu li nyefulwa kabakala mina mwahal’a bahedeni.” (Maroma 2:23, 24) Ni kacenu, ha lu keshebisa likuka za Sikreste, lu nyefulisa Simbule sa zona. Kono ha lu kumalela kwa lipimo za Mulimu, kwa mu kutekehisa. (Isaya 52:5; Ezekiele 36:20) Ha mu lemuha seo, mu ka tiiswa ha mu talimana ni miliko kamba miinelo yeo ku yona ku keshebisa likuka za Sikreste ku kana kwa bonahala ku ba nto ye bunolo-nolo kamba ye swanela hahulu ku eza. Hape, lu ituta se siñwi kwa manzwi a Paulusi. Kwand’a ku lemuha fela kuli muzamao wa mina ka butu u ama Mulimu, ha mu nze mu luta ba bañwi, mu ba tuse ku bona kuli mo ba sebeliseza lipimo za muzamao ze ba sweli ku ituta ku ka ama Jehova. Likuka za Sikreste ha li tahisi fela buikolwiso ni ku sileleza buikangulo bwa mutu. Hape li ama Yena ya li fanile ili ya bata kuli li latelelwe.—Samu 74:10; Jakobo 3:17.
13. (a) Bibele i lu tusa cwañi ku za muzamao? (b) Mu taluse ka bukuswani kelezo ye kwa 1 Matesalonika 4:3-7.
13 Muzamao hape u ama batu ba bañwi. Mwa kona ku bona taba yeo kwa mitala ye mwa Linzwi la Mulimu ye talusa butokwa bwa ku sebelisa lipimo za Mulimu za muzamao ni ze zwa mwa ku li keshebisa. (Genese 39:1-9, 21; Joshua 7:1-25) Hape, mwa kona ku fumana likelezo za butokwa ka za muzamao ze cwale ka ze li: “Se si latwa ki Mulimu kikuli mu be ba ba kenile, mi mu ipabalele kwa buhule; kuli mutu ni mutu ku mina a zibe ku buluka mubili wa hae u li o kenile, o kutekeha. Mu si ke mwa u neela u ya ka litakazo ze maswe, sina bahedeni ba ba sa zibi Mulimu. Hape mutu a si ke a limba mwanahabo kamba ku mu sinyeza mwa litaba [“litukelo,” NW]; . . . kakuli Mulimu s’a lu bizelize, hasi mikwa ye masila kono ki ku kena.”—1 Matesalonika 4:3-7.
14. Mu kona ku ipuzañi ka za kelezo ye kwa 1 Matesalonika 4:3-7?
14 Ibat’o ba mañi ni mañi w’a kona ku iponela taba yeo kuli buhule bu loba likuka za Sikreste. Niteñi, mwa kona ku utwisisa liñolo leo ka butungi hahulu ni ku fita. Mañolo a mañwi a tusa hahulu kwa ku eza tuto ni ku yeya ka butungi, mi kacwalo ni ku ba ni kutwisiso ye tungile. Ka mutala, mwa kona ku nahana ka za n’a talusa Paulusi ha n’a bulela kuli ku eza buhule ku kona ku tahisa kuli mutu a ‘limbe mwanahabo kamba ku mu sinyeza mwa litukelo.’ Ki litukelo mañi ze amiwa f’o, mi ku li utwisisa hande ku kona ku mi tusa cwañi kuli mu tiiseze mwa likuka za Sikreste? Ze mu fumana mwa patisiso ye cwalo li kona ku mi tusa cwañi kuli mu kone ku luta ba bañwi ni ku ba tusa ku kuteka Mulimu?
Mu Itute Ilikuli Mu Lute
15. Ki lifi liitusiso ze mu kona ku itusisa kuli mu itute ili mina ka tuto ya ka butu?
15 Lipaki za Jehova ba na ni lihatiso ze ba itusisa kwa ku eza patisiso ya za lipuzo kamba litaba ze zuha ha ba nze ba ituta ilikuli ba itute ili bona kamba kuli ba lute ba bañwi. Hatiso ye ñwi y’e li teñi mwa lipuo z’e ñata ki Watch Tower Publications Index. Haiba mu na ni yona, mwa kona ku itusisa yona kwa ku fumana litaba mwa lihatiso ze tomile fa Bibele za Lipaki za Jehova. Mwa kona ku eza patisiso ka toho ya taba kamba ka ku itusisa mikoloko ya litimana za mwa Bibele. Hatiso ye ñwi ye ba na ni yona Lipaki za Jehova mwa lipuo ze itusiswa hahulu ki Watchtower Library. Tukiso yeo ye fa matapa a’ itusiswa mwa kompyuta i na ni lihatiso ze ñata-ñata ze beilwe fa kompyuta. Tukiso yeo i konisa mutu ku batisisa litaba ni ze ñwi ze talusa mañolo. Haiba mu na ni ye ñwi kamba sibeli sa liitusiso zeo, mu itusisange zona kamita ha mu nze mu ituta Linzwi la Mulimu ilikuli mu lute ba bañwi.
16, 17. (a) Mu kona ku fumana kai litaba ze luta ka za litukelo ze bulezwi kwa 1 Matesalonika 4:6? (b) Buhule bu kona ku sinya litukelo za ba bañwi ka linzila lifi?
16 Ha lu ngeñi mutala o filwe fahalimu, ona wa 1 Matesalonika 4:3-7. Ne ku buzizwe puzo ka za litukelo. Litukelo za mañi? Mi litukelo zeo li kona ku sinyiwa cwañi? Ka ku itusisa liitusiso ze bulezwi zeo, mwendi mwa kona ku fumana litaba ze ñata ze talusa ka za litimana zeo, mane ni ka za litukelo za n’a bulezi Paulusi. Mu kona ku bala litaba ze cwalo mwa Insight on the Scriptures, Volyumu 1, makepe 863-4; Kozo ni Buiketo za Niti—Mu Ka Li Fumana Cwañi?, likepe 145; The Watchtower ya November 15, 1989, likepe 31.
17 Ka ku zwelapili ku eza patisiso, mu ka bona kuli lihatiso zeo li bonisa buniti bwa manzwi a Paulusi. Lihule u foseza Mulimu mi u kona ku yambula matuku. (1 Makorinte 6:18, 19; Maheberu 13:4) Mutu ya eza buhule u sinya litukelo ze ñata za musali y’o a eza sibi ni yena. U tahisa kuli musali y’o a be ya silafezi ili ya si na lizwalo le linde. Haiba musali y’o ki likwasha, lihule y’o u mu sinyeza tukelo ya hae ya ku nyaliwa a li mwalyanjo. Hape u sinya ni tukelo ya munna ya ka nyala musali y’o kwapili ya ku libelela kuli musali y’o ki mwalyanjo. U utwisa butuku bashemi ba musali y’o ni munn’a hae haiba musali y’o u nyezwi. Munna wa lihule y’o u sinya tukelo ya lubasi lwa habo kakuli u sinya libubo la bona le linde. Haiba ki silama sa puteho ya Sikreste, wa i nyazahalisa, ili ku i sinya libizo.—1 Makorinte 5:1.
18. Mu tuseha cwañi ka ku ituta Bibele ka za likuka za Sikreste?
18 Kana litaba ze cwalo ka za litukelo ha li mi tusi ku utwisisa timana yeo ka butungi? Ku ituta ko ku cwalo kaniti luli ki kwa butokwa hahulu. Ha mu nze mu ituta cwalo, mu sweli mwa ituta ili mina. Kutwisiso ye mu ka ba ni yona ya buniti ni susuezo ye m’ata ya lushango lwa Mulimu ya hula. Mu tiisa tundamo ya mina ya ku kumalela kwa likuka za Sikreste ku si na taba ni tiko ifi kamba ifi ye kana ya mi wela. Mi mu nahane mo mu kona ku bela muluti yo munde! Ka mutala, ha mu nze mu luta ba bañwi litaba ze mwa Bibele, mwa kona ku ba tusa ku utwisisa 1 Matesalonika 4:3-7, ili ku ba tusa ku utwisisa ni ku itebuha likuka za Sikreste. Kacwalo, tuto ya mina ya kona ku tusa mina ka sibili ku kuteka Mulimu, ni ku tusa ba bañata ba bañwi ku eza cwalo. Mi fa lu file fela mutala u li muñwi, o zwa mwa liñolo leo Paulusi n’a ñolezi ba kwa Tesalonika. Ku na ni litaba ze ñwi ze ñata ka za likuka za Sikreste, mi ni mitala ni likelezo ze ñwi ze ñata ze mwa Bibele, ze mu kona ku ituta, ku sebelisa, ni ku luta.
19. Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa kuli mu kumalele kwa likuka za Sikreste?
19 Kaniti ku eza cwalo ki ko ku butali. Jakobo 3:17 i bulela kuli “butali bo bu zwa kwahalimu,” ku yena Jehova Mulimu ka sibili, “pili ki bo bu kenile.” Seo ka buniti fela si talusa ku latelela lipimo za Mulimu ka za muzamao. Mane, Jehova u tokwa kuli ba ba mu yemela mwa ku luta ba bañwi Bibele ba be mutala o munde kwa “ku kena.” (1 Timotea 4:12) Mipilelo ya balutiwa ba pili ba ba cwale ka bo Paulusi ni Timotea i bonisa buniti bwa seo; ne ba tokolomohile buhule, kuli mane Paulusi n’a ñozi kuli: “Kono haili ka za buhule, ni mikwa ye maswe kaufela, ni takazo ya ku luwa, ku si ke kwa bulelwa nihaiba mabizo a lika zeo ko ku mina, mo ku swanelela balumeli; nihaiba taba ye swabisa, kamba ya butanya, kamba ze sehisa maswe, ili ze sa swaneli.”—Maefese 5:3, 4.
20, 21. Ki kabakalañi ha mu lumelelana ni za n’a ñozi muapositola Joani, ka mo ku ñolezwi kwa 1 Joani 5:3?
20 Hailif’o lipimo za muzamao ze bonisizwe mwa Linzwi la Mulimu ki ze iponelwa hande ili ze nongile, haki ze imeza. Seo ne si iponelwa ku Joani, muapositola ya n’a pilile nako ye telele ku fita ba bañwi kaufela. Ka ku ya ka za n’a iponezi mwa lilimo ze ñata-ñata za n’a pilile, n’a ziba kuli likuka za Sikreste ne li si ze maswe. Kono n’e li ze nde, ze na ni tuso, ze tahisa ze nde. Joani n’a koñomekile taba yeo, ha n’a ñozi kuli: “Se, ki sona se si taluswa ka ku lata Mulimu: ku talusa kuli lu swanezi ku utwa litaelo za hae. Mi litaelo za hae, ha li na tata hahulu ku luna.”—1 Joani 5:3, Bibele ye Kenile, hatiso ya 1984.
21 Kono mu lemuhe kuli Joani n’a sa talusi kuli ku utwa Mulimu ku za likuka za Sikreste ki nzila ye nde ka ku fitisisa ka libaka fela la kuli ku lu sileleza kwa matata, ku ze maswe ze tahiswa ki ku loba likuka zeo. N’a talusize hande litaba pili ka ku itumelela kuli ku eza cwalo ki ku bonisa kuli lwa lata Jehova Mulimu, ili nako ye nde ya ku bonisa kuli lwa mu lata. Kaniti, ku ituta ili luna ni ku luta ba bañwi ku lata Mulimu ku tokwa kuli luna lu amuhele ni ku sebelisa lipimo za hae ze pahami. Ee, ku talusa ku ituta ili luna ni ku luta ba bañwi likuka za Sikreste.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 8 Josephus nih’a bonisa kuli Majuda ne ba kuteka lika ze kenile, n’a kutezi ku bulela mulao wa Mulimu cwana: “Ku si ke kwa ba ni mutu ya ka shwaula milimu ye lapelwa ki batu ba minzi ye miñwi, kamba ku lobela litempele za bazwahule, kamba ku nga tutu ye neezwi ka libizo la mulimu ufi kamba ufi.” (litaku li siyamisizwe ki luna.)—Jewish Antiquities, Buka 4, kauhanyo 8, paragilafu 10.
^ para. 9 Jewish Antiquities, Buka 18, kauhanyo 3, paragilafu 5.
Kana Mwa Hupula?
• Ki kabakalañi ha lu lukela ku ituta ilikuli lu itute ili luna lu si ka luta kale ba bañwi?
• Muzamao wa luna u kona ku ama cwañi Jehova?
• Lihule u kona ku sinya litukelo za bomañi?
• Mu ikatulelañi ka za likuka za Sikreste?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 22]
“Litaelo za hae ha li na tata hahulu ku luna”