Ku Nyangumunwa ki “Ze Tuna za Mulimu”
Ku Nyangumunwa ki “Ze Tuna za Mulimu”
“Lu ba utwa cwañi ba bulela ze tuna za Mulimu ka lipuo za habo luna?”—LIKEZO 2:11.
1, 2. Ki kezahalo mañi ye makaza ye n’e ezahezi mwa Jerusalema ka Pentekonta ya 33 C.E.?
MUTA o muñwi kakusasana wa maliha a mbumbi mwa silimo sa 33 C.E., kwa ezahala nto ye makaza kwa sikwata sa banna ni basali, ili balutiwa ba Jesu Kreste be ne ba kubukani mwa ndu ye ñwi mwa Jerusalema. “Ka nako i liñwi fela, kwa utwiwa mulumo o zwa kwa lihalimu, inge wa moya wa liñungwa, mi wa t’o tala ndu kaufela ye ne ba inzi ku yona. Malimi . . . a’ swana sina malimi a mulilo a ba tahela, . . . mi kamukan’a bona ba tala Moya o Kenile, mi ba kala ku bulela lipuo li sili.”—Likezo 2:2-4, 15.
2 Silundwamanje sa batu ba kubukana fapil’a ndu yeo. Ku bao, ba bañwi ne li Majuda be ne ba pepezwi ku sili, ili “banna ba ba saba Mulimu” be ne ba tile kwa Jerusalema ku t’o ca mukiti wa Pentekonta. Ne ba imbwetukezi kakuli mañi ni mañi wa ku bona a ikutwela balutiwa ba nze ba “bulela ze tuna za Mulimu” ka puo ya habo bona. Nto yeo ne i konahalile cwañi hailif’o babuleli bao ne li Magalilea kaufel’a bona?—Likezo 2:5-8, 11.
3. Ki ifi taba yeo muapositola Pitrosi n’a taluselize silundwamanje fa Pentekonta?
Likezo 2:22-24, 32, 33, 38) Cwale babuhi bao ne ba ezizeñi ka za lika “ze tuna za Mulimu” ze ne ba utwile? Mi taba yeo i kona ku lu tusa cwañi ku tatubisisa sebelezo ya luna ku Jehova?
3 Yo muñwi wa Magalilea bao ne li muapositola Pitrosi. A talusa kuli livikinyana kwamulaho, Jesu Kreste n’a bulailwe ki banna ba ba si ka luka. Kono Mulimu n’a zusize Mwan’a hae kwa bafu. Ku tuha f’o, Jesu a bonahala ku ba bañata kwa balutiwa ba hae, inge cwalo Pitrosi ni ba bañwi be ne ba li teñi f’o. Mazazi a lishumi fela kwamulaho, Jesu n’a nyuluhezi kwa lihalimu. Ki yena ya n’a sululezi balutiwa ba hae moya o kenile w’o. Kana seo ku na ni mo ne si amela bao be ne ba til’o ca mukiti wa Pentekonta? Ee luli. Lifu la Jesu ne li ba tahiselize kolo ya ku swalelwa libi za bona ni ku fumana “mpo ya Moya o Kenile” ha ne ba ka bonisa tumelo ku yena. (Ku Susumezwa k’u Nga Muhato!
4. Ki bufi bupolofita bwa Joele bo ne bu talelelizwe fa lizazi la Pentekonta ya 33 C.E.?
4 Ka ku ba be ne ba sululezwi moya o kenile, balutiwa mwa Jerusalema ne ba si ka liyeha ku kala ku taluseza ba bañwi taba ye nde ya ku piliswa, ili ku kala ka undi-wa-nyangela be ne ba kubukani kakusasana wani. Ku kutaza kwa bona ne ku talelelize bupolofita bo bu makaza, bo ne bu se bu kwanisize lilimo ze 800 ku zwa fo bu ñolelwa ki Joele, mwan’a Petuele, bo bu li: “Ni ka sululela batu kaufela Moya wa ka; mi bana ba mina ba bashimani ni ba basizana ba ka polofita, banna-bahulu ba mina ba lole litolo, mi micaha ba mina ba bone lipono. Mi ni batanga ba ka ba banna ni ba basali, ni ka ba sululela Moya wa ka, mwa mazazi ao . . . ku si ka taha kale lizazi la [Muñ’a] Bupilo, le lituna, le li sabisa.”—Joele 1:1; 2:28, 29, 31; Likezo 2:17, 18, 20.
5. Bakreste ba kwa makalelo ne ba polofita kamukwaufi? (Mu bone litaluso za kwatasi.)
5 Kana seo si talusa kuli Mulimu n’a ka tahisa lusika mukatumbi lwa bapolofita ba banna ni ba basali, sina mwa n’a sumekezi bo Davida, Joele, ni Debora, ni ku sinula ka bona likezahalo za kwapili? Batili. ‘Bana ba bashimani ni ba basizana, ni batanga ba banna ni ba basali,’ ili ba Bakreste, ne ba ka polofita ka ku ba ba ba susumelizwe ki moya wa Jehova ku shaela “ze tuna” za n’a ezize Jehova ni za n’a ka eza. Kacwalo ne ba ka ba milomo ya Muambakani-ya-Pahami. * Kono undi-wa-nyangela ne ba ezize cwañi?—Maheberu 1:1, 2.
6. Buñata mwahal’a undi-wa-nyangela ne ba ezizeñi ha se ba utwile ngambolo ya Pitrosi?
6 Undi-wa-nyangela ha se ba utwile litaluso za Pitrosi, buñata bwa bona ba nga muhato. Ne “ba amuhezi linzwi la hae” ni ku “kolobezwa; mi mwa lizazi leo, balutiwa ba ekelezwa batu ba ba batil’o eza 3,000.” (Likezo 2:41) Ka ku ba kuli ne li Majuda ka sipepo mi ba bañwi ne li baproselite ba Majuda, ne ba ziba kale litaba za matatekelo za Mañolo. Zibo yeo, hamoho ni tumelo mwa lika za n’a ba lutile Pitrosi, za ba fa mutomo wa ku kolobezwa “ka Libizo la Ndate, ni la Mwana, ni la Moya o Kenile.” (Mateu 28:19) Hamulaho wa ku kolobezwa, “ba tiiseza mwa tuto ya baapositola.” Hape, ba kala ku taluseza ba bañwi tumelo ye ne ba sa z’o ba ni yona. Ee, “ne ba tiiseza mwa Tempele ka zazi ni zazi, ba li pilu iliñwi; . . . inze ba lumbeka Mulimu; mi ne ba tabelwa ki sicaba kaufela.” Kabakala ku kutaza k’o, “ka zazi ni zazi, Mulena n’a ekeza mwa Keleke batu ba ba ne ba piliswa.” (Likezo 2:42, 46, 47) Liputeho za Sikreste za cabuka mwa linaha ze ñata mo ne ba pila balumeli bao. Ku si na kuli cwañi, nto ye ñwi ye n’e tusize mwa kekezeho yeo ne li tukufalelo ya bona mwa ku kutaza “Evangeli” ha ne ba kutile kwahae.—Makolose 1:23.
Linzwi la Mulimu Li M’ata
7. (a) Ki sifi se si hohela batu ba macaba kaufela kwa kopano ya Jehova kacenu? (b) Kana mwa bona kuli kekezeho ye ñwi ya konahala mwa simu ya mwa lifasi kaufela ni ko mu pila? (Mu bone litaluso za kwatasi.)
7 Ku cwañi ka za ba ba lakaza ku ba batanga ba Mulimu kacenu? Ni bona ba tokwa ku ituta Linzwi la Mulimu ka tokomelo. Ha ba nze ba eza cwalo, ba fita fa ku ziba Jehova kuli ki Mulimu ya “na ni makeke ni musa, ya sa akufi ku halifa, ya tezi sishemo, ya na ni niti.” (Exoda 34:6; Likezo 13:48) Ba ituta ka za mpo ya Jehova ye sishemo ya tiululo ka Jesu Kreste, y’o mali a hae a’ suluzwi a kona ku tapisa libi za bona kamukana. (1 Joani 1:7) Hape ba fita fa ku itebuha mulelo wa Mulimu wa ku tahisa “ku zuha kwa bafu . . . kwa ba ba lukile ni ba ba si ka luka.” (Likezo 24:15) Lilato kwa Simbule sa litaba “ze tuna” zeo la welauka mwa lipilu za bona, mi ba ikutwa ku susumezwa ku shaela litaba za butokwa hahulu zeo. Ku tuha f’o, ba ba batanga ba Mulimu ba ba ineezi ni ku kolobezwa mi ba zwelapili ku “hula ka zibo ya Mulimu.” *—Makolose 1:10b; 2 Makorinte 5:14.
8-10. (a) Mutala wa musali yo muñwi wa Mukreste u paka cwañi kuli Linzwi la Mulimu “li na ni mata”? (b) Mutala w’o u mi lutileñi ka za Jehova ni mw’a babalelela batanga ba hae? (Exoda 4:12)
8 Zibo yeo batanga ba Mulimu ba fumana ka tuto ya bona ya Bibele haki ya fahalimu fela. Zibo yeo i nyangumuna lipilu za bona, i cinca mihupulo ya bona, mi ya ba kena luli mwa pilu. (Maheberu 4:12) Ka mutala, musali wa libizo la Camille n’a sebeza musebezi wa ku babalela basupali. Yo muñwi wa ba n’a babalela ne li Martha, ya li yo muñwi wa Lipaki za Jehova. Bakeñisa kuli Martha n’a ilamwi ki butuku bwa ku angabala, n’a tokwa ku babalelwa ka nako kaufela. Ku ca konji ku mu hupulisa—mane ni ku miza lico. Kono ku na ni nto ya n’a si ka libala Martha, sina ha lu ka bona.
9 Zazi le liñwi, Martha a bona Camille inz’a cipita kabakala ku ziyezwa ki matata. Martha a kumbata Camille ni ku mu mema ku ituta Bibele ni yena. Kono kana mukuli y’o Martha, n’a ka kona ku zamaisa tuto ya Bibele? Ee luli! Nihaike buñata bwa lika n’a li libezi, Martha n’a si ka libala Mulimu wa hae yo munde; mi n’a si ka libala ni litaba za butokwa za n’a itutile mwa Bibele. Mwa tuto, Martha n’a kupanga Camille ku bala paragilafu ni paragilafu, ku apula mañolo a n’a bonisizwe teñi, ku bala puzo kwatasi a likepe, ni ku i alaba. Kwa ezahala cwalo ka mazazi-zazi, mi Martha ni ha n’a li mukuli cwalo, zibo ya Camille ya ku ziba Bibele ya hula. Martha a lemuha kuli Camille n’a tokwa ku kopananga ni ba bañwi ba ba tabela ku sebeleza Mulimu. Ka ku hupula seo, a fa muituti wa hae y’o ndelesi ni makatulo, ilikuli Camille a be ni liapalo ze lukela za ku apala ha n’a ka ya kwa mukopano wa hae wa pili kwa Ndu ya Mubuso.
10 Tokomelo, mutala, ni tumelo ya Martha ne li susumelize hahulu Camille. A lemuha kuli zeo Martha n’a lika ku mu luta mwa Bibele ne li za butokwa hahulu, kakuli Martha n’a libezi buñata bwa lika ze ñwi kwand’a za n’a itutile mwa Mañolo. Hasamulaho, Camille ha n’a cincelizwe kwa sibaka si sili sa bubabaleli, a bona kuli cwale n’a na ni ku eza se siñwi. Fa n’a fumanezi sibaka lwa pili, a y’o kena mwa Ndu ya Mubuso, inz’a apezi ndelesi ni makatulo a n’a mu file Martha, mi a kupa tuto ya Bibele. Camille a eza hande zwelopili mi a kolobezwa.
Ku Nyangumunwa ku Mamela Lipimo za Jehova
11. Kwand’a ku tukufalelwa ku kutaza, lu kona ku bonisa cwañi kuli lu nyangumuzwi ki taba ya za Mubuso?
11 Kacenu, Lipaki za Jehova ba fitelela 6 milioni kwa buñata, mi sina Martha mi cwale ni Camille, ba sweli ku kutaza mwa lifasi kaufela “Evangeli ye ya mubuso.” (Mateu 24:14; 28:19, 20) Sina Bakreste ba mwa linako za baapositola, ni bona ba susumezwa hahulu ki “ze tuna za Mulimu.” Ba itebuha tohonolo ya bona ya ku hasanya libizo la Jehova ni ya ku fiwa moya wa hae. Kabakaleo, ba ikataza hahulu ku ‘zamaya ka mukwa o swanela Mulena kuli a ba katelwe kai ni kai,’ ili ku mamela lipimo za hae mwa likalulo kaufela za bupilo bwa bona. Ze ñwi za teñi li ama ku kuteka lipimo za Mulimu ku za mutinelo ni mubonahalelo.—Makolose 1:10a; Tite 2:10.
12. Ki ifi kelezo ye nongile ye ama mutinelo ni mubonahalelo ye lu fumana kwa 1 Timotea 2:9, 10?
12 Ee, Jehova u lu tomezi lipimo za mubonahalelo. Muapositola Paulusi n’a bonisize ze ñwi z’a tokwa Mulimu mwa kalulo yeo. N’a ize: “Ni lata kuli basali ba apale ka mukwa o swaneleha, ku kaba kwa bona ibe buikokobezo ni buiswalo; ba si ke ba kaba milili * Manzwi ao a lu lutañi?—1 Timotea 2:9, 10.
ya lunyeze, niheba gauda, kamba lipelela, kamba liapalo ze feza mali; kono mukabo wa bona ibe misebezi ye minde, ili ye lukela basali ba ba ipulezi kuli ba sebeleza Mulimu.”13. (a) ‘Ku apala ka mukwa o swaneleha’ ku talusañi? (b) Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli likuka za Jehova ha li si ka tula tikanyo?
13 Za n’a bulezi Paulusi li bonisa kuli Bakreste ba swanela ku ‘apala ka mukwa o swaneleha.’ Ha ba swaneli ku bonahala busafa, masila, kamba bunkwika. Mañi ni mañi, nihaiba ba ba si baipumaneli, ba kona ku kwanisa lipimo ze si ka tula tikanyo zeo ka ku bona teñi kuli liapalo za bona li iketile, li kenile, mi za kutekeha. Ka mutala, silimo ni silimo Lipaki mwa naha ye ñwi ya kwa South America ba zamayanga libima ku pululeza sikwa mi ku tuha f’o ba fuluhanga ka lihora-hora ilikuli ba fumanehe kwa mukopano wa bona wa sikiliti. Hañata ku banga ni ya wela mwa nuka kamba ku pazulelwa liapalo ha li kolatela kwa macacani mwa musipili wa bona. Kacwalo batu bao ha ba y’o fitanga kwa sibaka sa mukopano, hañata ba bonahalanga busafa. Kacwalo ba yo beyanga likunupo, ku lukisa mazipu a ku ñomelisa, ni ku tapisa ni ku haina liapalo ze ba ka tina kwa mukopano. Ba itebuha hahulu ku memelwa kwa tafule ya Jehova, mi ba bata ku apala ka ku swaneleha.
14. (a) Ku apala ka “buikokobezo ni buiswalo” ku talusañi? (b) Ku tokwahalañi kuli lu apale sina ‘batu ba ba ipulezi kuli lu sebeleza Mulimu’?
14 Paulusi hape n’a ize lu swanela ku apala ka “buikokobezo ni buiswalo.” Seo si talusa kuli lu si apali liapalo za ku iponahalisa hahulu, ze sienyi, za linyawe, ze belela, kamba ze latelela hahulu miambo. Hape, lu swanela ku apala ka mukwa o bonisa kuli lu “sebeleza Mulimu.” Taba yeo i lu fa nto ya ku nahanisisa, nji cwañi? F’o ha ku talusi ku apala hande ha lu li kwa mikopano ya puteho mi ka linako ze ñwi ni ku ikapalela mo lu latela kaufela. Mubonahalelo wa luna kamita u bonise ku saba Mulimu, ili o kutekeha, kakuli lu Bakreste ni likombwa lizazi mukatumbi. Ki niti kuli liapalo za luna za kwa musebezi ni kwa sikolo li ka zamaelela ni mufuta wa misebezi ye lu ka eza. Niteñi lu swanela ku apala ka buikokobezo ni ku kutekeha. Haiba mutinelo wa luna kamita u bonisa kuli lu na ni tumelo ku Mulimu, ha lu na ku kata-kata ku kutaza ka ku tandalelwa kabakala ku swabela mubonahalelo wa luna.—1 Pitrosi 3:15.
“Mu Si Ke Mwa Lata Lifasi”
15, 16. (a) Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa kuli lu pime ku likanyisa lifasi kwa mutinelo ni mubonahalelo? (1 Joani 5:19) (b) Ki ka libaka lifi le li utwahala ha lu swanela ku pima miambo ya mitinelo ni mibonahalelo?
15 Kelezo ye ñozwi kwa 1 Joani 2:15, 16 ni yona ya lu etelela ku za mutinelo ni mubonahalelo. Lu bala teñi kuli: “Mu si ke mwa lata lifasi, nihaiba ze mwateñi mwa lifasi; mutu h’a lata lifasi, lilato la Ndate ha li yo ku yena. Kakuli ze mwa lifasi kaufela, takazo ya nama, ni takazo ya meto, ni buikuhumuso bwa bupilo, ha li zwi ku Ndate, kono li zwa mwa lifasi.”
16 Kelezo yeo luli ya swanela hahulu nako ye! Miteñi ye, f’o litaka ba swalela hahulu ba bañwi fa kakoshi ku fita haisali, ha lu lukeli ku tuhelela lifasi ku lu tengula ku za mutinelo. Mitinelo ni mibonahalelo se i kutezi hahulu mwatasi mwa lilimo za cwanoñu fa. Nihaiba mitinelo ya babeleki ni licaziba haki kamita i li mutala o sepeha wa mitinelo ye lukela kwa Bakreste. Ki kabakaleo hape ha lu swanela ku hupula kamita butokwa bwa ku ‘sa ya ka ku likanyisa lifasi le’ ilikuli lu kone ku pila ka likuka za Mulimu mi kacwalo ni ku “[kutekisa] kai ni kai tuto ya Mulimu Mupilisi wa luna.”—Maroma 12:2; Tite 2:10.
17. (a) Lu kona ku ipuza lipuzo mañi ha lu leka sitino kamba ku keta mulukelo o muñwi? (b) Ki kabakalañi litoho za mabasi ha ba lukela ku isa pilu kwa mubonahalelo wa ba mwa lubasi lwa bona?
17 Mu si ka ikatulela kale ku leka sitino, ki ku eza ka butali ku ipuza kuli: ‘Ni latelañi nto ye? Kana i zibelwa hahulu ku mutabisi ya tumile, ili mutu ye ni ebela? Kana lilama za siweleya se siñwi kamba sikwata sa baipanguli ba ikwamekile yona nto yeo?’ Hape lu tatubisise sitino seo. Haiba ki ndelesi kamba sikoci, butelele bu cwañi? Si bonahala cwañi ha si tinilwe? Kana sitino seo ki sa buikokobezo, se si swanela, ili se si kutekeha, kamba kana si swala hahulu, ki sa linyawe, kamba si busafa? Mu ipuze kuli, ‘Kana ni ka sitatalisa batu ha ni ka tina nto ye?’ (2 Makorinte 6:3, 4) Ki kabakalañi ha lu swanela ku nahanisisa taba yeo? Kakuli Bibele i bulela kuli: “Ni yena Kreste h’a si ka bata se si mu tabisa ili yena.” (Maroma 15:3) Litoho za mabasi a Sikreste ba lukela ku isa pilu kwa mubonahalelo wa ba mwa lubasi lwa bona. Kabakala ku kuteka Mulimu ya pahami ye ba lapela, litoho za mabasi ba si ke ba zina-zina ku fa kelezo ye tiile ili ye lilato fo i tokwahalela.—Jakobo 3:13.
18. Ki nto mañi ye mi susumeza ku tokomela hahulu mutinelo ni mubonahalelo wa mina?
18 Taba ye lu kutaza i simuluha ku Jehova, yena mutala tenyene wa ku kutekeha ni ku kena. (Isaya 6:3) Bibele i lu eleza ku mu likanyisa “sina bana ba ba latwa.” (Maefese 5:1) Mutinelo ni mubonahalelo wa luna wa kona ku kutekehisa Ndat’a luna wa kwa lihalimu kamba ku mu shwaulisa. Kaniti lu bata ku tabisa pilu ya hae!—Liproverbia 27:11.
19. Ki lifi lituso ze tahiswa ki ku taluseza ba bañwi “ze tuna za Mulimu”?
19 Mu ikutwa cwañi ka za “ze tuna za Mulimu” ze mu itutile? Luli lu tohonolofalizwe kuli lu itutile niti! Bakeñisa ku lumela mwa mali a’ suluzwi a Jesu Kreste, libi za luna li swalezwi. (Likezo 2:38) Kabakaleo, lu lukuluhile ku bulela fapil’a Mulimu. Ha lu sabi ku shwa sina mo ba sabela ba ba si na sepo. Ku fita ku saba, lu sepisizwe ki Jesu kuli zazi le liñwi “ba ba li mwa mabita kaufela, ba ka utwa linzwi la hae, mi ba zwe.” (Joani 5:28, 29) Jehova u sishemo luli h’a lu sinulezi lika zeo kaufela. Hape, u lu file moya wa hae. Kacwalo, ku itumela limpo ze nde kaufela zeo ku swanela ku lu susumeza ku mamela lipimo za hae ze pahami ni ku mu lumbeka ka tukufalelo, ili ku taluseza ba bañwi litaba “ze tuna za Mulimu” zeo.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 5 Jehova ha n’a ketile Mushe ni Aruni ku bulela ku Faro ku yemela batu ba hae, N’a bulelezi Mushe kuli: ‘Ni ku ezize Mulimu ku Faro, mi Aruni muhulwan’a hao i ka ba mupolofita wa hao.’ (Exoda 7:1) Aruni ne li mupolofita, isi ka ku ba musinuli wa ze n’e ka ezahala kwapili, kono ka ku ba mubuleli, kamba mulomo, wa Mushe.
^ para. 7 Kwa silundwamanje be ne ba li teñi fa kupuzo ya ka silimo ya Mulalelo wa Mulena ye n’e ezizwe la 28 March, 2002, bolule-lule ha ba si ka kala kale ku sebeleza Jehova. Lu lapela kuli buñata bwa ba ba tabela niti bao ba itatele ku ikataza ku fita fa ku ba bahasanyi ba taba ye nde.
^ para. 12 Nihaike Paulusi n’a bulela kwa basali ba Bakreste, likuka zeo za ama ni banna ni mikulwani ba Bakreste.
Ne Mu Ka Alaba Cwañi?
• Ki lifi “ze tuna” ze ne ba ikutwezi batu fa Pentekonta ya 33 C.E., mi ne ba ezizeñi ka za teñi?
• Mutu u ba cwañi mulutiwa wa Jesu Kreste, mi bulutiwa b’o bu amañi?
• Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa kuli lu ise pilu kwa mutinelo ni mubonahalelo wa luna?
• Ki lika mañi ze swanela ku hupulwa ha ku alakanywa za ku swaneleha kwa sitino kamba mo si lukezwi?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 15]
Pitrosi n’a zibahalize kuli Jesu n’a zusizwe kwa bafu
[Maswaniso a fa likepe 17]
Kana mubonahalelo wa mina ka butu wa kutekehisa Mulimu ye mu lapela?
[Maswaniso a fa likepe 18]
Bashemi ba Bakreste ba lukela ku isa pilu kwa mubonahalelo wa ba mwa lubasi lwa bona