Mu Ipeye ka Busepahali Kwatas’a Tamaiso Y’a Tomile Mulimu

“[Muñ’a] Bupilo ki muatuli wa luna, [Muñ’a] Bupilo ki mutomi wa luna wa mulao; [Muñ’a] Bupilo ki Mulena wa luna.”—ISAYA 33:22.

1. Ki lika mañi ze n’e shutanisize Isilaele wa ikale kwa macaba a mañwi?

KA 1513 B.C.E., sicaba sa Isilaele sa tomwa. Ka nako yeo, ne ba si na muleneñi, ne ba si na habo, mi ne ba si na mulena ye ba iponela. Ne ba kile ba ba batanga kwamulaho. Kono sicaba se sinca seo ne si ipitezi ka nzila ye ñwi hape. Jehova Mulimu ne li yena Muatuli, Mutomi wa mulao, ni Mulena wa bona y’a sa bonahali. (Exoda 19:5, 6; Isaya 33:22) Ha ku na sicaba se siñwi se ne si kona ku ipulela ku ba cwalo!

2. Ku zuha puzo ifi ka za mo ne i busezwa Isilaele, mi ki kabakalañi kalabo ha i li ya butokwa ku luna?

² Bakeñisa kuli Jehova ki Mulimu ya zamaisa hande lika, ili Mulimu wa kozo, ne lu ka libelela kuli sicaba kaufela sa n’a ka busa ne si ka ba se si zamaiswa hande. (1 Makorinte 14:33) Isilaele kaniti ne i li cwalo. Kono kopano ya fa lifasi ili ye bonahala ne i ka etelelwa cwañi ki Mulimu ya sa bonahali? Ne lu ka eza hande ku bona m’o Jehova n’a buselize sicaba sa kwaikale seo, ili ku lemuha sihulu m’o muzamaisezo wa hae wa Isilaele u koñomekela butokwa bwa ku ipeya ka busepahali kwatas’a tamaiso y’a tomile Mulimu.

Mwa N’a Buselizwe Isilaele wa Kwaikale

3. Jehova n’a ezize litukiso mañi ze tusa za ku etelela ka zona sicaba sa hae?

³ Nihaike Jehova ne li yena Mulena ya sa bonahali wa Isilaele, n’a ketile banna ba ba sepahala kuli ba be bayemeli ba hae ba ba bonahala. Ne ku na ni manduna, litoho za masika, ni banna-bahulu be ne ba ka eleza sicaba ni ku si atulela. (Exoda 18:25, 26; Deuteronoma 1:15) Kono lu si nahani kuli baeteleli bao ne ba ka kona ku atula litaba ka temuho ni kutwisiso ye sa bushi ba sa etelelwi ki Mulimu. Ne ba si ka petahala, mi ne ba sa koni ku bona ze mwa lipilu za balapeli ba bañwi.  Niteñi, baatuli ba ba saba Mulimu ne ba kona ku fa balumeli ba bañwi kelezo ye tusa kakuli ne i tomile fa Mulao wa Jehova.—Deuteronoma 19:15; Samu 119:97-100.

4. Baatuli ba Isilaele ba ba sepahala ne ba iteekela ku pima mikwa ifi, mi ili kabakalañi?

⁴ Kono haki ku ziba fela Mulao ko ne ku tokwahala ku muatuli. Bakeñisa ku sa petahala, banna-bahulu ne ba na ni ku iteekela ku tibela mikwa ye maswe—inge cwalo buitati, sobozi, ni buñwanyama—ili yeo ne i kona ku kopamisa katulo ya bona. Mushe n’a ba bulelezi kuli: ‘Mu si ke mwa eza mutu ka sobozi mwa likatulo za mina; mu talime taba ya yo munyinyani ni ya yo muhulu ka mukwa u li muñwi; mu si ke mwa saba mutu ni a li muñwi, kakuli katulo ki ya Mulimu.’ Ee, baatuli ba Isilaele ne ba atulela Mulimu. Yeo luli ne li tohonolo ye sabisa!—Deuteronoma 1:16, 17.

5. Kwand’a ku lukisa za kuli ku be ni baatuli, ki lifi litukiso ze ñwi za n’a ezize Jehova kuli a babalele sicaba sa hae?

⁵ Jehova n’a ezize litukiso ze ñwi kuli a fe sicaba sa hae ze ne ba tokwa kwa moya. Mane ba si ka kena kale mwa Naha ya Sepiso, a ba laela ku yaha tabernakele, sona sibaka sa bulapeli bwa niti. Hape n’a lukisize kuli baprisita ba lute Mulao, ku cisa matabelo a lifolofolo, ni ku cisa insense ya kakusasana ni ya manzibwana. Mulimu n’a sumekezi Aruni, muhulwan’a Mushe, ku ba muprisita yo muhulu wa pili wa Isilaele mi a keta bana ba Aruni ku tusa ndat’a bona mwa misebezi ya hae.—Exoda 28:1; Numere 3:10; 2 Makolonika 13:10, 11.

6, 7. (a) Baprisita ni Malivi ba ba si baprisita ne ba swalisani cwañi? (b) Taba ya kuli Malivi ne ba eza misebezi ye shutana-shutana i kona ku lu lutañi? (Makolose 3:23)

⁶ Ku fepa bolule-lule ba batu kwa moya ne li mungendenge luli, mi baprisita ne li ba sikai fela. Kacwalo kwa lukiswa kuli ba tusiwe ki lilama ze ñwi za lusika lwa Livi. Jehova a li ku Mushe: “Malivi, u ka ba fa Aruni ni bana ba hae; Aruni u filwe bona mufelelwa luli, mwa sibaka sa bana ba Isilaele.”—Numere 3:9, 39.

⁷ Malivi ne ba ongaongilwe hande. Ne ba aluzwi ka mishiku ye milalu, ili ya Magerishoni, Makohati, ni bana ba Merari. Mushiku ni mushiku n’o na ni musebezi wa ku eza. (Numere 3:14-17, 23-37) Ye miñwi ya misebezi yeo mwendi ne i bonahezi ku ba ya butokwa hahulu ku fita ye miñwi, kono yote ne i tokwahala. Musebezi wa Malivi ba Makohati n’o ba sutelelize hahulu kwa areka ye kenile ya bulikani ni linto za tabernakele. Niteñi, Mulivi ni Mulivi, ibe Mukohati kamba kutokwa, n’a na ni misebezi ye minde. (Numere 1:51, 53) Ka bumai, ba bañwi ne ba si ka tabela misebezi ya bona. Ku fita ku ipeya ka busepahali kwatas’a tamaiso y’a tomile Mulimu, ba kala ku halala ni ku kenelwa ki muikuhumuso, takazo ya libubo, ni muna. Yo muñwi wa bao ne li Mulivi ya bizwa Kora.

“Mu Zekelañi Buprisita?”

8. (a) Kora ne li mañi? (b) Ki lika mañi ze n’e kana li tisize kuli Kora a kale ku talima baprisita ka mubonelo wa butu fela?

⁸ Kora ne si yena toho ya lusika lwa Livi, mi  ne si toho ya mabasi a Makohati. (Numere 3:30, 32) Niteñi, n’a li nduna ya kutekeha mwa Isilaele. Misebezi ya Kora mwendi ne i mu sutelelize hahulu ku Aruni ni bana ba hae. (Numere 4:18, 19) Ku iponela ka meto bufokoli bwa banna bao mwendi ne ku nahanisize Kora kuli: ‘Baprisita ba, luli ha ba si ka petahala, kono kuti ni swanela ku ipeya kwatas’a bona! Cwanoñu fa Aruni n’a nganguzi namani ya gauda. Ku lapela namani yeo ne ku lambile sicaba sa hesu mulatu wa ku lapela milimu. Cwale Aruni, muhulwan’a Mushe, ki yena muprisita yo muhulu! Mwa bona sobozi yeo! Mi bana ba Aruni, bo Nadabi ni Abihu, bona bo? Ne ba shwauzi hahulu misebezi ya bona kuli mane Jehova a ba yundisa!’ * (Exoda 32:1-5; Livitike 10:1, 2) Kora za n’a ikupulezi kaufela ku si na taba kuli ne li lifi, kwa iponelwa hande kuli n’a kalile ku nga buprisita ka mubonelo wa butu. Kabakaleo a ipangula ku Mushe ni Aruni mi, kwa nalulelule, ni ku Jehova.—1 Samuele 15:23; Jakobo 1:14, 15.

9, 10. Kora ni balikani ba hae ba bafetuheli ne ba tamelelize Mushe nto mañi, mi ki kabakalañi ha ne ba swanela ku ziba kuli ne ku sa lukeli ku eza cwalo?

⁹ Ka ku ba mutu ya m’ata, ne ku si t’ata kuli Kora a ikubukanyeze sikwata se ne si na ni moya o swana ni wa hae. Yena, hamoho ni Datani ni Abirami, ba kungushula balateleli b’a 250—bao kaufel’a bona ne li mandun’a kopano. Ba kubukanela Mushe ni Aruni ba li: “Kopano kaufela i kenile, mutu ni mutu, mi [Muñ’a] Bupilo u mwahal’a bona; kiñi se mu ipahamisize fahalimw’a Kopano ya [Muñ’a] Bupilo?”—Numere 16:1-3.

¹⁰ Bafetuheli bao ne ba swanela ku ziba kuli ku fosahezi ku lwanisa m’ata a Mushe. Ne ku si ka fita nako ye telele ku zwa f’o bo Aruni ni Miriame ne ba ezelize nto ye swana. Bati mane ne ba nahanile mwa n’a nahanezi Kora! Ka ku ya ka Numere 12:1, 2, ne ba buzize, ba li: “[Muñ’a] Bupilo kikuli u bulezi ni Mushe fela? Kana h’a si ka bulela ni luna?” Jehova n’a ba utwa. A laela bo Mushe, Aruni, ni Miriame ku kopana kwa munyako wa tende ya kopano ilikuli A bonise ya ketilwe kuli a etelele. Mi ka ku sa pata-pata, Jehova a li: “Mupolofita h’a li teñi mwahal’a mina, Na [Muñ’a] Bupilo ni iponahalisa ku yena ka pono, ni bulela ni yena ka tolo. Kono ku mutang’a ka, yena Mushe, ha ku cwalo; ki ya sepahalile mwa ndu ya ka kaufela.” Ku tuha f’o, Jehova a nata Miriame ka mbingwa swalelele.—Numere 12:4-7, 10.

11. Mushe n’a ezize cwañi ka za taba ya Kora?

¹¹ Kora ni be ne ba ipumezi lucwañi ni yena ne ba ziba hande taba yeo. Petuhelo ya bona ne i sa konwi ku swalelwa. Niteñi, Mushe a lika ka pilu-telele ku ba sikulula. A ba eleza ku itebuha misebezi ya bona, a li: “Kana mwa nyaza, mu li ki nto ye nyinyani Mulimu wa Isilaele h’a mi ketile mwahal’a Kopano ya Isilaele, kuli a mi suteleze fakaufi ni Yena?” Batili, ne si “nto ye nyinyani”! Malivi ne ba na ni ze tuna ni kale. Ki lifi ze ñwi ze ne ba taelezwi? Za n’a zwezipili ku bulela Mushe za beya fa nalela mihupulo ya mwa lipilu za bona. N’a ize: “Mu zekelañi buprisita?” * (Numere 12:3; 16:9, 10) Kono Jehova yena n’a ezize cwañi ka za petuhelo yeo ya ku fetuhela tamaiso y’a tomile?

Muatuli wa Isilaele Wa Puma Taba

12. Silikani se sinde sa Isilaele ni Mulimu ne si itingile fañi?

¹² Jehova ha n’a file Isilaele Mulao, n’a bulelezi sicaba kuli ha ne ba ka ipeya ku utwa, ne ba ka ba “sicaba se si kenile” mi n’a ize sicaba ne si ka ba se si kenile ibile fela sa amuhela tukiso ya Jehova. (Exoda 19:5, 6) Kono cwale, ka ku bona kuli petuhelo sakata ne i sindumuka, ne li nako ya kuli Muatuli ni Mutomi wa mulao wa Isilaele a pume taba! Mushe a li  ku Kora: “Kamuso, wena ni sitopa sa hao kaufela mu tahe fapil’a [Muñ’a] Bupilo, wena ni bona, hamoho ni Aruni. Mutu ni mutu a nge piza ya hae ya insense, mu beye insense ku zona, mi mutu ni mutu a tise piza ya hae fapil’a [Muñ’a] Bupilo, lipiza li likane 250; ni wena ni Aruni mu nge, mutu mi mutu, piza ya hae.”—Numere 16:16, 17.

13. (a) Ki kabakalañi ha ne k’u ngilwe kuli ki ku tula mulao bafetuheli ha ne ba ciselize Jehova insense? (b) Jehova n’a atuzi cwañi bafetuheli bao?

¹³ Mulao wa Mulimu n’o ize ki baprisita fela be ne ba ka cisa insense. Ona muhupulo fela wa kuli Malivi ba ba si baprisita ba ciseze Jehova insense n’o swanela ku sabisa bafetuheli bao. (Exoda 30:7; Numere 4:16) Kono Kora ni ba hae ne ba si ka saba. Habusa a “biza Kopano kaufela fapil’a munyako wa Tende ya kopano” ku hanyeza Mushe ni Aruni. Taba i lu bulelela kuli: “[Muñ’a] Bupilo a bulela ni Mushe ni Aruni, a li: Mu ketahane kwa Kopano yeo, mi ni ka i yundisa kapili-pili.” Kono bo Mushe ni Aruni ba mu lapela kuli a si ke a yundisa sicaba. Jehova a utwa likupo za bona. Kono ka za Kora ni sikwata sa hae, “kwa zwa mulilo ku [Muñ’a] Bupilo, wa bulaya banna bao ba 250 ba ba ne ba cisa insense.”—Numere 16:19-22, 35. *

14. Ki kabakalañi Jehova ha n’a otile kopano ya Isilaele?

¹⁴ Ka ku komokisa, Maisilaele be ne ba boni m’o Jehova n’a otezi bafetuheli niteñi ne ba si ka ituta tuto. “Ha bu sa, Kopano kaufela ya bana ba Isilaele ya tongoka Mushe ni Aruni, ya li: Mu bulaile sicaba sa [Muñ’a] Bupilo.” Maisilaele ne ba yemela bafetuheli! Kwa nalulelule, pilu-telele ya Jehova ya fela. Ka nako yeo, ha ku na mutu ufi kamba ufi, niheba Mushe kamba Aruni, ya n’a kona ku siulela sicaba. Jehova a tahisa kozi ye n’e otile mangulunde, mi “ba ne ba shwile ka mafu ao, ne ba eza 14,700, kwand’a ba ba ne ba shwile ka taba ya Kora.”—Numere 16:41-49.

15. (a) Maisilaele ne ba na ni mabaka afi a ku sa kata-kata ku amuhela ketelelo ya Mushe ni Aruni? (b) Taba yeo i mi lutileñi ka za Jehova?

¹⁵ Batu bao ne ba si ke ba ipatiseza lifu kambe ne ba nahanisisize. Kambe ne ba ipuzize kuli: ‘Ki bomañi be ne ba itobohile bupilo bwa bona ku lu yemela fapil’a Faro? Ki bomañi be ne ba tundamezi kuli Maisilaele ba lukululwe? Ki mañi ya n’a bizizwe ku kambama Lilundu la Horebe Isilaele ha ne i lukuluzwi ilikuli a y’o ambola ka butu ni lingeloi la Mulimu?’ Kaniti, likezo ze nde-nde za bo Mushe ni Aruni ne li file bupaki bwa kuli ne ba sepahala ku Jehova ni kuli ne ba lata sicaba. (Exoda 10:28; 19:24; 24:12-15) Jehova n’a si ka tabela ku timisa bafetuheli bale. Niteñi, ha ne ku bonahezi kuli batu bao ne ba ka tundamena mwa bufetuheli bwa bona, a puma taba. (Ezekiele 33:11) Zeo kaufela ki za butokwa hahulu ku luna kacenu. Libaka?

Ku Ziba Nzila Kacenu

16. (a) Ki bufi bupaki bo ne bu swanela ku kolisa Majuda ba mwa lilimo za Bakreste ba kwa makalelo kuli Jesu n’a li muyemeli wa Jehova? (b) Ki kabakalañi Jehova ha n’a yolisize buprisita bwa Malivi, mi n’a bu yolisize ni bufi?

¹⁶ Kacenu, ku na ni “sicaba” se sinca seo ku sona Jehova a li Muatuli, Mutomi wa mulao, ni Mulena ya sa bonahali. (Mateu 21:43) “Sicaba” seo ne si tomilwe mwa lilimo za Bakreste ba kwa makalelo. Nako yeo ha i t’o fitanga, tabernakele ya mwa miteñi ya Mushe ne se i yolilwe ki tempele ye nde mwa Jerusalema, k’o Malivi ne ba sa ezeza sebelezo. (Luka 1:5, 8, 9) Kono ka silimo sa 29 C.E., tempele ye ñwi, ili ya kwa moya ya tomwa, mi Jesu Kreste ne li yena Muprisita yo Mutuna. (Maheberu 9:9, 11) Taba ya za tamaiso y’a tomile Mulimu ya zuha hape. Jehova n’a ka fa bomañi ku etelela “sicaba” se sinca seo? Jesu n’a bonisize kuli n’a sepahala ku Mulimu ku si na ñolamenyi.  N’a lata sicaba. Hape n’a ezize limakazo ze ñata ze nde. Niteñi, sina bokukululu ba bona ba muñañatoho, buñata bwa Malivi ba hana Jesu. (Mateu 26:63-68; Likezo 4:5, 6, 18; 5:17) Kwa nalulelule, Jehova a yolisa buprisita bwa Malivi ka buprisita bu sili-sili—bona buprisita bwa silena. Buprisita bwa silena b’o bu til’o fita ni la kacenu le.

17. (a) Ki bomañi ba ba mwa buprisita bwa silena kacenu? (b) Jehova u itusisa cwañi baprisita ba silena?

¹⁷ Kacenu ki bomañi ba ba mwa buprisita bwa silena b’o? Muapositola Pitrosi u alaba puzo yeo mwa liñolo la hae la makalelo le li buyelezwi. Pitrosi n’a ñolezi lilama ba ba tozizwe ba mubili wa Kreste kuli: “Mina mu lusika lo lu ketilwe, mu na ni buprisita bwa silena, mu mushobo o kenile, mu sicaba sa hae tota, kuli mu bulele ze nde za hae Yena ya mi bizelize ku zwa mwa lififi, ni ku kena mwa liseli la hae le li komokisa.” (1 Pitrosi 2:9) Manzwi ao a bonisa hande kuli ka sikwata, balateleli ba Jesu ba ba tozizwe ki bona ba ba li mwa “buprisita bwa silena” b’o, ili b’o Pitrosi n’a bu bizize “mushobo o kenile.” Ki bona nzila yeo ka yona Jehova a fa batu ba hae litaelo ni ketelelo ya kwa moya.—Mateu 24:45-47.

18. Maeluda ba ba ketilwe ba swalisana cwañi ni baprisita ba silena?

¹⁸ Bayemeli ba baprisita ba silena ki maeluda ba ba ketilwe, ba ba etelela mwa liputeho za batu ba Jehova mwa lifasi kaufela. Lu lukela ku kuteka banna bao ni ku ba yemela ka ku tala, ibe kuli ki batoziwa kamba kutokwa. Libaka? Kakuli Jehova ki yena ya ketile banna-bahulu bao ka moya wa hae o kenile. (Maheberu 13:7, 17) Ku kona ku ba cwañi cwalo?

19. Maeluda ba ketiwa cwañi ka moya o kenile?

¹⁹ Banna-bahulu bao ba kwanisa lipimo ze tomilwe mwa Linzwi la Mulimu, le li tahile ka moya wa Mulimu. (1 Timotea 3:1-7; Tite 1:5-9) Kacwalo, ba konwa ku bulelwa kuli ba ketilwe ka moya o kenile. (Likezo 20:28) Banna-bahulu, kamba maeluda, ba lukela ku tekelela hahulu Linzwi la Mulimu. Sina Muatuli ya Pahami y’a ba ketile, maeluda ni bona ba lukela ku toya mukwa ufi kamba ufi o bonahala inge ki ku atula ka sobozi.—Deuteronoma 10:17, 18.

20. Ki lifi ze mu itebuha kwa maeluda ba ba sebeza ka t’ata?

²⁰ Ku fita ku lwanisa m’ata a bona, lu itebuha ha buniti maeluda ba luna ba ba sebeza ka t’ata! Sebelezo ya bona ya ka busepahali, hañata ili ye ba ezize ka lilimo ze ñata, i lu susumeza ku ba sepa. Ba itukisezanga ni ku zamaisa ka busepahali mikopano ya puteho, ku swalisana ni luna mwa ku kutaza “evangeli ya  mubuso,” ni ku lu fa kelezo ya mwa Mañolo ha lu i tokwa. (Mateu 24:14; Maheberu 10:23, 25; 1 Pitrosi 5:2) Ba lu lekulanga ha lu kula ni ku lu omba-omba ha lu na ni malilo. Ba yemela litaba za Mubuso ka busepahali, ku si na ku itata. Moya wa Jehova u ku bona; Jehova wa ba katelwa.—Magalata 5:22, 23.

21. Ki lifi ze ba lukela ku hupula maeluda, mi ki kabakalañi?

²¹ Kono banna-bahulu ha ba si ka petahala. Ka ku hupula bufokoli bwa bona, ha ba liki ku busa mutapi, sona “sanda sa Mulimu.” Ku fita ku eza cwalo, ba ikunga ku ba ‘ba ba lata ku tusa mizwale ba bona z’e ba tabisa.’ (1 Pitrosi 5:3, NW; 2 Makorinte 1:24) Maeluda ba ba ikokobeza, ili ba ba sebeza ka t’ata ba lata Jehova, mi ba ziba kuli ka m’o ba ikataleza ku mu likanyisa hahulu, ki ka m’o ba ka tuseza hahulu mwa puteho. Ka ku hupula seo, kamita ba satalala ku ba ni tulemeno twa Mulimu to tu cwale ka lilato, mufelañeke, ni pilu-telele.

22. Ku lundulula taba ya Kora ku tiisize cwañi tumelo ya mina mwa kopano ye bonahala ya Jehova?

²² Lu litohonolo hakalo kuli Jehova ki yena Mubusi wa luna ya sa bonahali, kuli Jesu Kreste ki yena Muprisita yo Mutuna wa luna, kuli lilama za buprisita bwa silena ba ba tozizwe ki baluti ba luna, ni kuli banna-bahulu ba Sikreste ili ba ba sepahala ki baelezi ba luna! Nihaike ha ku na kopano ye etelelwa ki batu ye kona ku ba ye petahalile, lu tabile kuli lwa kona ku sebeleza Mulimu mwa sango sa balumeli ba bañwi ba ba sepahala, bao ka tabo ba ipeya kwatas’a tamaiso y’a tomile Mulimu!

[Litaluso za kwatasi]

Mu Itutileñi?

• Jehova n’a ezize litukiso mañi ze lilato kuli a babalele Maisilaele?

• Ki kabakalañi ku fetuhela Mushe ni Aruni kwa Kora ha ne ku sa konwi ku swalelwa?

• Koto yeo Jehova n’a file bafetuheli i lu lutañi?

• Lu kona ku bonisa cwañi kuli lwa itebuha litukiso za Jehova kacenu?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 9]

Kana mwa itebuha hahulu sebelezo ifi ni ifi ya Jehova ye mu fiwa?

[Siswaniso se si fa likepe 10]

“Kiñi se mu ipahamisize fahalimw’a Kopano ya [Muñ’a] Bupilo?”

[Siswaniso se si fa likepe 13]

Maeluda ba ba ketilwe ba yemela baprisita ba silena