“Ni Mi Ezelize Mutala”

“Kabe ki kale mu ba baluti.”—MAHEBERU 5:12.

1. Ki kabakalañi manzwi a’ kwa Maheberu 5:12 h’a kona ku bilaeza hanyinyani Mukreste?

HA MU bala manzwi a tahile ka moya a liñolo fo i tomile taba ye, kana a mi bilaeza hanyinyani? Haiba ku cwalo, haki mina mu nosi. Ka ku ba balateleli ba Kreste, lwa ziba kuli lu lukela ku ba baluti. (Mateu 28:19, 20) Lwa ziba kuli linako ze lu pila ku zona li tahisa kuli ku be kwa butokwa hahulu ku luta hande ka mo lu konela kaufela. Mi lwa ziba kuli ku luta kwa luna ku kona ku pilisa be lu luta! (1 Timotea 4:16) Kacwalo, lwa swanela ku ipuza kuli: ‘Kana luli ni luta mo ni swanela ku lutela? Ni kona ku bolosola cwañi buluti b’o?’

2, 3. (a) Muluti yo muñwi n’a talusize cwañi mutomo wa buluti bo bunde? (b) Jesu n’a lu tomezi mutala mañi ku za buluti?

² Ku iyakatwa k’o ha ku tokwi ku lu zwafisa. Haiba l’u nga buluti ku ba bo bu tokwa bucaziba hahulu, lu kana lwa ikutwa kuli ku t’ata kuli lu bu eze hande. Kono buluti bo bunde bu tomile fa nto ya butokwa, ye fita bucaziba. Mu lemuhe seo muluti yo muñwi ya cuukile a kile a ñola ka za taba yeo mwa buka ye ñwi. N’a ize: “Buluti bo bunde ha bu si ka itinga fa bucaziba kamba miezezo, fa milelo kamba likezo. . . . Fo bu itingile hahulu buluti ki fa lilato.” Ki niti kuli mubonelo wa hae ne u ama muluti wa silifasi. Niteñi, sisupo sa hae si kona ku sebeza sihulu ni kwa buluti bo lu eza ka ku ba Bakreste. Ka nzila ifi?

³ Mutala wa luna wa buluti ki Jesu Kreste, ya n’a bulelezi balateleli ba hae kuli: “Ni mi ezelize mutala.” (Joani 13:15) F’o, n’a talusa mutala wa hae mwa ku bonisa buikokobezo, kono mutala wa n’a lu ezelize Jesu kaniti u kopanyeleza ni musebezi wa hae wa butokwa wa n’a ezize ha n’a li fa lifasi, ona wa ku luta batu taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu. (Luka 4:43) Kacwalo, ha ne mu ka keta linzwi li li liñwi ku talusa fo ne bu tomile bukombwa bwa Jesu, mwendi ne mu ka keta linzwi la “lilato,” nji cwañi? (Makolose 1:15; 1 Joani 4:8) Jesu n’a lata hahulu Jehova, yena Ndat’ahe wa kwa lihalimu. (Joani 14:31) Kono ka ku ba muluti, Jesu n’a bonisize lilato ka linzila ze ñwi ze peli. N’a lata litaba za n’a luta, mi hape n’a lata batu ba n’a luta. Ha lu nyakisiseñi likalulo ze peli zeo za mutala wa n’a lu ezelize.

Ku Lata Litaba za Mulimu ka Nako Ye Telele

4. Jesu n’a hulisize cwañi lilato kwa lituto za Jehova?

⁴ M’o muluti a’ ngela z’a luta ku ama hahulu mulutelo wa hae. Haiba h’a li tabeli, nto yeo i kana ya bonahala mi ni ku yambukela baituti ba hae. Jesu n’a si ka keshebisa litaba za butokwa za n’a luta ka za Jehova ni Mubuso wa Hae. Jesu n’a lata hahulu litaba zeo. N’a hulisize lilato leo ha n’a li muituti. Ka nako ye  telele ya n’a pilile pili a si ka taha kale fa lifasi, Mwana wa libanda y’o n’a li muituti yo mutuna. Kwa Isaya 50:4, 5 ku ñozwi manzwi a swanela a li: “Mulena [Muñ’a] Bupilo u ni file lilimi le li talifile, kuli ka manzwi a ka ni kone ku tiisa mutu ya katezi. Habusile, ka zazi ni zazi, u zusa, e, u zusa zebe ya ka, kuli ni teeleze mo ku teeleleza balutiwa. Mulena [Muñ’a] Bupilo u ni tibuluzi lizebe, mi ha ni si ka hana, kamba ku sutela mwamulaho.”

5, 6. (a) Jesu ha n’a kolobezwa, ku bonahala kuli ne ku ezaheziñi ku yena, mi nto yeo ne i mu tahiselizeñi? (b) Ki ifi shutano ye mwahal’a Jesu ni Satani ka za ku itusisa Linzwi la Mulimu?

⁵ Jesu ha n’a hula a li fa lifasi, n’a zwezipili ku lata butali bwa Mulimu. (Luka 2:52) Mi ka nako ya n’a kolobezwa, kwa ezahala nto ye ipitezi ku yena. Luka 3:21 i li: “Lihalimu la kwaluluha.” Ku bonahala kuli ka nako yeo, Jesu n’a konile ku hupula za bupilo bwa hae a si ka taha kale fa lifasi. Ku zwa f’o, a yo ina mazazi a’ 40 mwa lihalaupa a sa ci sico. U lukela ku ba ya n’a tabezi hahulu ku yeya linako ze ñata za lituto za n’a filwe ki Jehova kwa lihalimu. Kono ku si ka fita nako, lilato la hae kwa litaba za Mulimu ne li likilwe.

⁶ Jesu ha n’a katezi ni ku lapa, Satani a mu lika. Luli lwa bona shutano ye tuna ye mwahal’a bana ba Mulimu ba babeli bao! Sibeli sa bona ne ba bulezi manzwi a mwa Mañolo a Siheberu, kono ne li ka mibonelo ye shutana. Satani n’a kopamisize Linzwi la Mulimu, ili ku li sebelisa ka kashwau kwa ku bata ku peta milelo ya hae ya buitati. Luli, muipanguli y’o n’a toile litaba za Mulimu. Kono Jesu yena n’a bulezi Mañolo ka lilato le li sa kakanyehi, ili ku itusisa Linzwi la Mulimu ka tokomelo mwa likalabo za hae kaufela. Jesu na s’a bile teñi ka nako ye telele pili manzwi a’ tahile ka moya ao a si ka ñolwa kale, kono niteñi, n’a a kuteka. Ne li litaba za butokwa ze zwa ku Ndat’ahe wa kwa lihalimu! N’a bulelezi Satani kuli manzwi ao a n’a zwa ku Jehova n’a li a butokwa ku fita lico. (Mateu 4:1-11) Ee, Jesu n’a lata litaba kaufela za n’a mu lutile Jehova. Kono ka ku ba muluti, n’a bonisize cwañi lona lilato leo?

N’a Lata Litaba Za N’a Luta

7. Ki kabakalañi Jesu ha n’a ambuka ku ipangela lituto za hae?

⁷ Lilato la Jesu kwa litaba za n’a luta ne li bonahalanga kamita. Ne ku ka be ku mu bezi bunolo ku ipangela mihupulo ya hae, kakuli n’a na ni zibo ni butali ze ñata hahulu. (Makolose 2:3) Niteñi, n’a kuta-kutezi ku hupulisa bateelezi ba hae kuli lika kaufela za n’a luta ne li sa zwi ku yena, kono ne li zwa ku Ndat’ahe wa kwa lihalimu. (Joani 7:16; 8:28; 12:49; 14:10) N’a lata litaba za Mulimu hahulu-hulu kuli n’a sa koni ku li yolisa ka mihupulo ya hae.

8. Kwa makalelo a bukombwa bwa hae, Jesu n’a ezize cwañi mutala wa ku itinga fa Linzwi la Mulimu?

⁸ Jesu ha n’a kalile bukombwa bwa hae bwa fa nyangela, n’a si ka liyeha ku eza mutala. Mu nahane mwa n’a zibahalelize kwa batu ba Mulimu lwa pili kuli ne li yena Mesiya ya n’a sepisizwe kuli n’a ka taha. Kana n’a tile fela kwa nyangela, ku to itibahaza kuli ki yena Kreste, ni ku eza limakazo kuli a bonise buniti bwa taba yeo? Kutokwa. N’a ile kwa sinagoge, k’o batu ba Mulimu ne ba yo balelanga Mañolo. Teñi k’o, a yo bala ka ku tumusa bupolofita bo bu kwa Isaya 61:1, 2, mi a talusa kuli litaba za bupolofita zeo ne li bulela yena. (Luka 4:16-22) Limakazo za hae ze ñata ne li tusize kwa ku bonisa kuli n’a tusiwa ki Jehova. Niteñi, kamita n’a itinga fa Linzwi la Mulimu mwa ku luta kwa hae.

9. Ka mwa n’a sebelisanela ni Bafalisi, Jesu n’a bonisize cwañi lilato la hae kwa Linzwi la Mulimu?

⁹ Jesu ha n’a kananiswa ki lila za bulapeli, n’a sa kananangi ni bona kuli a ba teule, nihaike n’a ka kona ku eza cwalo ka bunolo. Kono n’a tuhelelanga Linzwi la Mulimu ku bonisa buhata bwa bona. Ka mutala, mu hupule Bafalisi ha ne ba pihelezi ku bulela kuli balateleli ba Jesu ne ba lobile mulao wa Sabata ka ku yanga ni ku ca makunka mwa simu ha ne ba fita mwateñi. Jesu n’a alabile kuli: “Kikuli ha mu si ka bala se ne si ezizwe ki Davida h’a n’a lapile?” (Mateu 12:1-5) Banna bao be ne ba ipala ku luka mwendi ne ba balile taba ye n’e ñozwi ka ketelelo ya moya wa Mulimu ye kwa  1 Samuele 21:1-6. Haiba ne ba i balile, ne ba si ka lemuha tuto ya butokwa ye mwateñi. Kono Jesu yena n’a si ka bala fela taba yeo. N’a i nahanile ni ku amuhela tuto ye ku yona. N’a lata likuka za n’a luta Jehova ka yona taba yeo. Kacwalo n’a itusisize yona taba yeo, ni mutala wa mwa Mulao wa Mushe, kwa ku bonisa kuli Mulao haki o t’ata cwalo. Ka ku swana, lilato la Jesu ne li mu susumelize ku tibela ba bahulu ba bulapeli ku kopamisa Linzwi la Mulimu kuli ba ituse ka lona kamba ku li pata ka lizo ze ñata ze ba ipangezi batu.

10. Jesu n’a talelelize cwañi bupolofita bo bu bulela ka za mulutelo wa hae?

¹⁰ Lilato la Jesu kwa litaba za n’a luta ne li sa mu lumelezi ku li luta ka ku li kuta-kutela fela, ka nzila ye sa tabisi, ye si na maikuto. Bupolofita bo bu buyelezwi ne bu akalelize kuli Mesiya n’a ka bulela ka ‘musa mwa mulomo wa hae,’ ili ku itusisa ‘manzwi a munati.’ (Samu 45:2; Genese 49:21) Jesu n’a talelelize bupolofita b’o ka ku bulela kamita lushango lwa hae ka ku tabisa ni ka ku lu bisa lo lu hupuleha, ili ka ku itusisa “manzwi a musa” ha n’a luta litaba zeo za n’a lata hahulu. (Luka 4:22) Kaniti, mafulofulo a hae n’a kona ku bonahala fa sifateho sa hae, mi meto a hae n’a benyiswa ki cisehelo ya hae mwa taba ya n’a luta. Ku teeleza ku yena ku lukela ku ba ko ne ku tabisa luli, mi w’o ki mutala o munde luli o lu lukela ku likanyisa ha lu bulelela ba bañwi ze lu itutile!

11. Ki kabakalañi buikoneli bwa Jesu bwa ku ba muluti ha ne bu si ka mu tahiseza ku ba ni buikuhumuso?

¹¹ Kana kutwisiso ya Jesu ye tuna ya litaba za Mulimu ni manzwi a hae a mande ne li tahisize kuli a be ni buikuhumuso? Ku ezahalanga cwalo kwa baluti ba butu. Kono mu hupule kuli butali bwa Jesu ne li bwa ka ku saba Mulimu. Butali bo bu cwalo ha bu tahisi buikuhumuso, kakuli “butali bu inzi ku ba ba ikokobeza.” (Liproverbia 11:2) Ku na ni nto ye ñwi hape ye n’e tibela Jesu ku ba ni buikuhumuso.

Jesu N’a Lata Batu Ba N’a Luta

12. Jesu n’a bonisize cwañi kuli n’a sa lati kuli balateleli ba hae ba mu sabe?

¹² Lilato la Jesu le lituna kwa batu ne li bonahalanga kamita ha n’a luta. Lituto za hae ne li sa tompololi ba bañwi, ili mulutelo o shutana ni wa batu ba muikuhumuso. (Muekelesia 8:9) Pitrosi ha n’a iponezi makazo i liñwi ya Jesu, a makala hahulu, mi a wela kwa mañwele a Jesu. Kono Jesu n’a sa bati kuli balateleli ba hae ba mu sabe ka luwewe. Ka musa n’a ize, “U si ke wa saba” mi a taluseza Pitrosi ka za musebezi o tabisa wa ku tahisa balutiwa wa n’a ka abana ku ona. (Luka 5:8-10) Jesu n’a bata kuli balutiwa ba hae ba susumezwe ki lilato la bona kwa litaba za butokwa ka za Mulimu, isi ka libaka la kuli ne ba saba muluti wa bona.

13, 14. Jesu n’a bonisize kutwelo-butuku kwa batu ka linzila lifi?

¹³ Lilato la Jesu kwa batu ba n’a luta hape ne li boniswa ki kutwelo-butuku ya n’a bonisa ku bona. “H’a bona undi wa nyangela, a ba utwela butuku, kakuli ne ba katezi, ba hasani, inge lingu ze si na mulisana.” (Mateu 9:36) N’a ba utwezi butuku mwa muinelo wa bona o shwisa makeke mi n’a susumelizwe ku ba tusa.

¹⁴ Mu lemuhe mufelañeke wa Jesu ka nako  ye ñwi. Musali wa mweya ha n’a mu atumezi ni ku to swala kwa mungundo wa siapalo sa hae, n’a folisizwe ka makazo. Jesu a utwa m’ata a’ zwa ku yena, kono n’a si ka bona kuli ya folisizwe ki mañi. A tundamena kuli a fumane musali y’o. Libaka? Ne si ka libaka la kuli a mu omanyeze ku loba Mulao kamba milao ya bañoli ni Bafalisi, ka mwa n’a kana a ikalelezwi. Kono a li ku yena: “Mwan’a ka, tumelo ya hao i ku pilisize; u ye ka kozo, mi u folelele luli kwa butuku bwa hao.” (Mareka 5:25-34) Mu lemuhe kutwelo-butuku ye mwa manzwi ao. N’a si ka bulela fela kuli, “U fole.” Kono n’a ize: “U folelele luli kwa butuku bwa hao.” Mareka f’o u itusisa linzwi le li kona ku talusa luli “ku shapa,” ili mushapelo wa ku fa mutu koto ka ona. Kacwalo, Jesu n’a lemuhile kuli butuku bwa musali y’o ne bu mu nyandisize, mwendi ili ku mu tiseza butuku bo butuna mwa mubili ni mwa maikuto. N’a mu utwezi butuku.

15, 16. Ki likezahalo mañi za mwa bukombwa bwa Jesu ze bonisa kuli n’a isanga hahulu pilu kwa mikwa ye minde ya ba bañwi?

¹⁵ Jesu hape n’a bonisize lilato kwa batu ka ku isa hahulu pilu kwa mikwa ya bona ye minde. Mu nahane se ne si ezahezi ha n’a kopani ni Natanaele, ya n’a til’o ba muapositola hasamulaho. “Jesu h’a bona Natanaele a taha ku yena, a mu bulela, a li: A mu bone Muisilaele wa niti, ye ku si na bupumi ku yena!” Ka makazo, Jesu n’a boni ze mwa pilu ya Natanaele, mi kacwalo ni ku ziba ze ñata ka za hae. Ki niti kuli Natanaele n’a si ka petahala. N’a na ni bufokoli bwa hae sina luna kaufela. Mane, ha n’a utwile ka za Jesu, n’a bulezi ngambu kuli: “Ku na ni se siñwi se sinde se si ka zwa kwa Nazareta?” (Joani 1:45-51) Niteñi, kwa lika kaufela ze n’e ka kona ku bulelwa ka za Natanaele, Jesu n’a ketile ku isa mamelelo kwa nto ye nde, ili busepahali bwa munna y’o.

¹⁶ Ka ku swana, mulauli wa mwanda wa masole—ili mwendi Mulicaba, Muroma—ha n’a atumezi Jesu ni ku mu kupa kuli a folise mutanga ya n’a kula, Jesu n’a ziba kuli lisole y’o n’a na ni bufokoli bwa hae. Mulauli wa mwanda wa masole mwa mazazi ao mwendi kwamulaho n’a li wa mifilifili, n’a bulaile batu, mi n’a li mwa bulapeli bwa buhata. Niteñi, Jesu n’a isize mamelelo kwa bunde bwa n’a na ni bona, ili tumelo ye tuna ya munna y’o. (Mateu 8:5-13) Hasamulaho, Jesu ha n’a ambozi ni sisinyi ya n’a kokotezwi fa kota ya linyando kwa lineku la hae, n’a si ka mu nyaza kabakala bumaswe bwa n’a ezize kwamulaho kono a mu susueza ka ku mu sepisa ze nde za kwapili. (Luka 23:43) Jesu n’a ziba hande kuli ku nga batu maswe ni ku ba nyaza-nyaza ne ku ka ba zwafisa. Kaniti buikatazo bwa hae bwa ku fumana bunde ku ba bañwi ne bu ba susuelize ku eza hande ni ku fita.

Ku Lata ku Sebeleza Batu

17, 18. Ka ku amuhela musebezi wa ku taha fa lifasi, Jesu n’a bonisize cwañi kuli n’a tabela ku sebeleza ba bañwi?

¹⁷ Bupaki bo buñwi bo butuna bwa lilato la Jesu kwa batu ba n’a luta ne li ku lata kwa hae ku ba sebeleza. A si ka taha kale fa lifasi, Mwan’a Mulimu kamita n’a lata batu. (Liproverbia 8:30, 31) Ka ku ba “Linzwi” kamba mubuleli wa Jehova, mwendi hañata n’a fitisa litaba kwa batu. (Joani 1:1) Niteñi, libaka le liñwi la n’a siyezi mayemo a hae a pahami mwa lihalimu  ni ku “itoboha ku s’a n’a li sona, ka ku nga sibupeho sa mutanga,” ne li la kuli a to luta batu inz’a li ni bona. (Mafilipi 2:7; 2 Makorinte 8:9) Ha n’a li fa lifasi, Jesu n’a sa libeleli ku sebelezwa. Ka ku fapana, n’a ize: “Mwan’a mutu [ha] si ka taha kuli a sebelezwe, kono ili ku sebeleza, ni ku fa bupilo bwa hae, kuli a liulule ba bañata.” (Mateu 20:28) Jesu n’a talelelize manzwi ao luli.

¹⁸ Ka buikokobezo, Jesu n’a kombwekezi ba n’a luta, ili ku ba sebeleza ku si na ku kata-kata. N’a zamaile mwa Naha ya Sepiso ka mahutu, ku zamaya misipili ye mitelele-tele inz’a kutaza ili ku lika ku fita kwa batu ba bañata ka mo ne ku konahalela. Ka ku sa swana ni Bafalisi ni bañoli be ne ba ikuhumusa, yena n’a na ni buikokobezo ni silikani. Batu ba mifuta kamukana—makwambuyu, masole, ba mulao, basali, banana, babotana, bakuli, mane ni ba ba kendilwe—ne ba mu atumela ka tukufalelo, ba sa sabi. Niha n’a li ya petehile, Jesu n’a li mutu, ya n’a kona ku ikutwa ku katala, ni tala. Kono niha n’a katalanga ni ku ba ya tokwa ku pumula ni ku ikundeka kuli a lapele, n’a tokomelanga pili butokwi bwa ba bañwi ku fita bwa hae.—Mareka 1:35-39.

19. Jesu n’a ezize cwañi mutala wa ku ba ni buikokobezo, pilu-telele, ni musa kwa balutiwa ba hae?

¹⁹ Jesu hape n’a tabela ku sebeleza balutiwa ba hae. N’a ezize cwalo ka ku ba luta ka musa ni ka pilu-telele. Ha ne ba sa utwisisi lituto ze ñwi za butokwa ka bubebe, n’a sa zwafi, ku filikana, kamba ku ba halifela. N’a zwelapili ku fumana linzila ze nca za ku ba tusa ku utwisisa. Ka mutala, mu nahane kuli ne li hakai balutiwa ba hae inge ba omanela za kuli yo mutuna ka ku fitisisa ku bona ne li mañi. Ka ku kuta-kutela, mane ku yo fita busihu bo ne bu latelezwi ki lizazi la n’a bulailwe, Jesu n’a fumana linzila ze nca za ku ba luta ku ezana ka buikokobezo. Mwa taba yeo ya buikokobezo, sina mwa lika ze ñwi kaufela, Jesu n’a kona ku bulela ka swanelo kuli: “Ni mi ezelize mutala.”—Joani 13:5-15; Mateu 20:25; Mareka 9:34-37.

20. Ki mulutelo mañi o ne u ezisa Jesu ku ba ya shutana ni Bafalisi, mi ki kabakalañi mulutelo w’o ha ne u sebeza hande?

²⁰ Mu lemuhe kuli Jesu n’a si ka bulelela fela balutiwa ba hae kuli mutala ki ufi; n’a ‘ezize mutala.’ N’a ba lutile ka mutala. N’a si ka bulela ku bona ka ku ipahamisa, inge kuli n’a ikunga kuli n’a sa swaneli ku eza za n’a ba bulelela kuli ba eze. Mukwa w’o ne li wa Bafalisi. Jesu n’a bulezi ka za bona kuli: “Ku bulela ba bulela, kono ha ba ezi.” (Mateu 23:3) Ka buikokobezo, Jesu n’a bonisize baituti ba hae ze ne li talusa luli lituto za hae ka ku pila ka zona, ka ku li eza. Kacwalo ha n’a susuelize balateleli ba hae ku pila bupilo bo bu bunolo, bo bu si bwa ku lata sifumu, ne ba sa tokwi ku nuha sa n’a talusa. Ne ba kona ku bona buniti bwa manzwi a hae a li: “Bo luwawa ba na ni misima, ni linyunywani za lihalimu li na ni liyaleto; kono Mwan’a mutu u tokwile f’a ka samela toho ya hae.” (Mateu 8:20) Jesu n’a sebelelize balutiwa ba hae ka ku ba ezeza mutala ka buikokobezo.

21. Ku ka nyakisiswañi mwa taba ye tatama?

²¹ Kaniti luli, Jesu n’e li yena Muluti yo mutuna ka ku fitisisa ya kile a pila fa lifasi! Batu ba lipilu ze sepahala kaufela be ne ba iponezi Jesu ni ku mu utwa h’a na luta ne ba boni lilato la hae kwa litaba za n’a luta ni kwa batu ba n’a luta. Ni luna kacenu ba ba ituta mutala wa n’a ezize lwa iponela lona. Kono lu kona ku latelela cwañi mutala wa Kreste o petehile? Puzo yeo i ka nyakisiswa mwa taba ye tatama.

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• Mulutelo o munde u tomile fañi, ka mo ku bonisezwa ki mañi?

• Jesu n’a bonisize ka linzila lifi kuli n’a lata litaba za n’a luta?

• Jesu n’a bonisize cwañi lilato kwa batu ba n’a luta?

• Ki mitala mañi ye bonisa kuli Jesu n’a lata ku sebeleza ka buikokobezo ba n’a luta?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 12]

Jesu n’a bonisize cwañi kuli n’a lata likuka ze mwa Linzwi la Mulimu?