Kana Bakreste B’a Swanela ku Ba ni Muna?

KANA muna ki kalemeno ke ba lukela ku ba ni kona Bakreste? Ka ku ba Bakreste, lu susuezwa kuli lu “tundamene lilato,” mi lu bulelelwa kuli “lilato ha li na pilu seta.” (1 Makorinte 13:4; 14:1) Hape lu bulelelwa kuli “[Muñ’a] Bupilo . . . ki Mulimu ya fufaba” mi lu laezwi ku mu “likanyisa.” (Exoda 34:14; Maefese 5:1) Mañolo ao a tahisa kuli batu ba bañwi ba ipuze lipuzo. Libaka?

Libaka ki la kuli, mwa lipuo za Siheberu ni Sigerike, linzwi le li tolokilwe kuli “pilu seta” ni “fufaba” le li itusisizwe mwa Bibele ki li li liñwi mi li na ni litaluso ze shutana-shutana. Ka ku ya ka mo li itusiselizwe linzwi, li kona ku talusa mukwa o munde kamba o maswe. Ka mutala, linzwi la Siheberu le li tolokilwe kuli “lifufa” ni “pilu seta” (muna) li kona ku talusa “mutu ku pihelela kuli yena a nosi a fiwe buineelo bo bu tezi; ku sa tabela ku fitiwa ki yo muñwi; cisehelo; mafulofulo; lifufa kamba muna; pilu seta.” Linzwi la Sigerike le li swana ni leo, li na ni taluso ye swana ni lona. Manzwi ao a kona ku talusa maikuto a mutu a’ sitani ili a’ kopami kabakala kuli mutu yo muñwi u bonahala ku eza hande ku mu fita kamba u bonahala ku ba ni litohonolo. (Liproverbia 14:30) Hape a kona ku ama kwa poniso ye nde ya kalemeno ka ka zwa ku Mulimu, ili kalemeno ka ku bata ku sileleza mulatiwa kwa kozi.—2 Makorinte 11:2.

Mutala O Mutuna

Jehova u toma mutala o munde hahulu wa ku eza lifufa le linde. Milelo ya hae i lukile hahulu mi i kenile, kakuli u susumezwa ki takazo ya ku bata ku sileleza batu ba hae kuli tumelo ni mizamao ya bona i si ke ya sinyeha. Ha n’a bulela za batu ba hae baikale ili ba ba swaniselizwe ki Sione, n’a ize: “Ni fufabile kabakala Sione ka lifufa le lituna, mane ni fufabile kabakala hae ka buhali bo butuna.” (Zakaria 8:2) Sina ndate y’a lilato kamita h’a iteekela ku sileleza bana ba hae kwa kozi, Jehova ni yena u tonela batu ba hae ili ku ba sileleza kwa mabeta a kwa mubili ni a kwa moya.

Kuli a sileleze batu ba hae, Jehova u file Linzwi la hae yona Bibele. Bibele i susueza hahulu kuli batu ba zamaye ka butali, mi i na ni mitala ye miñata ya be ne ba ezize cwalo. Kwa Isaya 48:17, lu bala kuli: “Ki Na [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa hao, ni ku luta se si ku swanela, ni ku zamaisa ka nzila y’o lukela ku zamaya ku yona.” Kwa omba-omba hakalo ku ziba kuli lifufa la hae li mu susumeza ku lu babalela ni ku lu sileleza! Kambe n’a si na lifufa le linde cwalo, u zibe ne lu ka nyanda maswe kabakala kutokwa yeloseli. Liponiso za lifufa la Jehova haki za buitati ni hanyinyani.

Kacwalo he, ki ifi fapahano ye mwahal’a lifufa le linde ni lifufa le li fosahezi? Kuli lu zibe fapahano ye li teñi, ha lu nyakisiseñi mutala wa Miriame ni wa Finihasi. Lu bone nto ye n’e ba susumelize ku eza ze ne ba ezize.

Miriame ni Finihasi

Miriame n’e li kaizel’a bo Mushe ni Aruni ili be ne ba etelezi Maisilaele ku zwa mwa Egepita. Maisilaele ha ne ba sa li mwa lihalaupa, Miriame a utwela muna kaizel’a hae Mushe. Taba ye  mwa Bibele i li: “Miriame ni Aruni ba ikanyiseza Mushe, kabakala musali wa mushobo wa Maetopia y’a n’a nyezi . . . Mi ba li: “[Muñ’a] Bupilo kikuli u bulezi ni Mushe fela? Kana h’a si ka bulela ni luna?” Ku bonahala kuli Miriame ki yena ya n’a etelezi petuhelo yeo ya ku lwanisa Mushe, kakuli Jehova n’a si ka fa Aruni koto kono n’a natile Miriame ka butuku bwa mbingwa ka mazazi a 7 bakeñisa mukwa wa hae wa kashwau.—Numere 12:1-15.

Ki sika mañi se ne si susumelize Miriame ku lwanisa Mushe? Kana n’e li tukufalelo kwa bulapeli bwa niti ni takazo ya ku bata ku sileleza Maisilaele kwa kozi? Kutokwa. Ku bonahala kuli Miriame n’a tuhelezi takazo ye maswe ya ku ipatela libubo le lituna ni m’ata inze i hula mwa pilu ya hae. Ka ku ba mupolofita wa musali mwa Isilaele, batu ne ba mu kuteka hahulu, sihulu basali. N’a ba etelezi mwa ku liza ni ku opela lipina muta Isilaele n’a punyusizwe ka makazo kwa Liwate le Lifubelu. Kono cwale, mwendi Miriame n’a s’a bilaezwa hahulu ki taba ya kuli musal’a Mushe n’a ka bubana hahulu ku mu fita. Ka ku susumezwa ki muna, Miriame a pihisana ni Mushe, ya n’a ketilwe ki Jehova.—Exoda 15:1, 20, 21.

Kono Finihasi yena n’a susumelizwe ki mulelo u sili. Bukaufi ni ku kena mwa Naha ya Sepiso, Isilaele inz’a tibelezi mwa Mabala a Moabi, basali ba Mamoabi ni ba Mamidiani ba shembela banna ba bañata ba Maisilaele kwa ku eza buhule ni ku lapela maswaniso. Kuli ba kenise mafulo ni kuli ba keluse buhali bo butuna bwa Jehova, baatuli ba Isilaele ne ba laezwi ku bulaya banna kaufela ba ba keluhile cwalo. Ka pilu-tata, Zimiri toho ya lusika lo luñwi lo lu simuluhile ku Simioni, a tisa musali wa Mumidiani ya bizwa Kozobi mwa mafulo fapil’a ‘meto a Kopano kaufela ya bana ba Isilaele’ kuli a to lobala ni yena. Finihasi n’a ngile muhato kapili. Ka ku susumezwa ki lifufa, kamba tukufalelo, kwa bulapeli bwa Jehova ni takazo ya ku bukeleza bukeni bwa muzamao mwa mafulo, Finihasi a bulaya sibeli sa mahule bao mwa tende ya bona. N’a babalizwe kabakala “buhali bwa lifufa” la hae, ili “ku tukufalelwa za lifufa” la Jehova. Muhato wa kapili wa Finihasi n’o yemisize koto ya lifu la supamweto le n’e se li bulaile kale batu b’a 24,000, mi Jehova n’a mu fuyozi ka ku iswala ni yena bulikani bwa buprisita bo ne bu ka ba mwa lusika lwa hae ka nako ye telele.—Numere 25:4-13; The New English Bible.

Ki ifi fapahano ye n’e li teñi mwahal’a liponiso ze peli zeo za kalemeno ka ka taluswa ka linzwi le li swana mwa puo ya kwa makalelo mo ne i ñozwi Bibele? Miriame n’a lwanisize kaizel’a hae kabakala lifufa la muna, hailifo Finihasi n’a sebelisize katulo ye lukile ye tomile fa lifufa la bumulimu. Ni luna ku na ni linako ze lu lukela ku ikutwa sina Finihasi, kuli lu na ni ku bulela kamba k’u nga muhato o muñwi wa ku yemela libizo la Jehova, bulapeli bwa hae, ni batu ba hae.

Lifufa Le Li Fosahezi

Kono kana mutu w’a kona ku ba ni maikuto a lifufa le li fosahezi? Eni, kwa konahala. Ne ku li cwalo kwa Majuda ba mwa linako za baapositola. Ne ba yemezi ka lifufa Mulao o ne ba filwe ki Mulimu ni lizo za bona. Ka ku ikataza kuli ba  bukeleze Mulao, ne ba tomile litaelo ni likaniso ze ñata-ñata ze n’e fetuhile mutiyo o buima kwa batu. (Mateu 23:4) Ka ku sa lumela kuli Mulimu n’a s’a yolisize Mulao wa Mushe ka nto ye n’o swaniseza, lifufa la bona ne li ba susumelize ka mafosisa ku bifela maswe balateleli ba Jesu Kreste. Muapositola Paulusi, ili yo sapili n’a kumalezi hahulu kwa Mulao ka ku sa ziba bufosi bwa ku eza cwalo, n’a bulezi kuli batu be ne ba yemela Mulao ne ba “tukufalezwi za Mulimu, kono isi ka ku utwiseza.”—Maroma 10:2; Magalata 1:14.

Nihaiba buñata bwa Majuda be ne ba fetuhile Bakreste ne ku ba bezi t’ata kuli ba tuhele ku tukufalelwa Mulao ka ku tula tikanyo cwalo. Paulusi ha s’a kutile kwa musipili wa hae wa bulalu wa bulumiwa, n’a file piho kwa sitopa se ne si etelela mwa linako za baapositola ka za ku sikuluha kwa macaba. Ka nako yeo, likiti-kiti za Bakreste ba Majuda “kaufel’a bona” ne ba “tukufalezwi Mulao.” (Likezo 21:20) Ka nako yeo ne se ku fitile lilimo-limo ku zwa fo ne si atulezi sitopa se si etelela kuli Bakreste balicaba ne ba si ka tameha ku ya kwa mupato. Litaba ze ne ama kwa ku buluka Mulao ne se li tisize lifapahano mwa puteho. (Likezo 15:1, 2, 28, 29; Magalata 4:9, 10; 5:7-12) Ka ku sa utwisisa hande nzila yeo Jehova n’a s’a sebelisana ka yona ni batu ba hae, Bakreste ba bañwi ba Majuda ne ba ñañelezi kwa mihupulo ya bona, ni ku nyaza ba bañwi.—Makolose 2:17; Maheberu 10:1.

Kacwalo luna lu swanela ku ambuka siteo sa ku lika ku fufabela hahulu mihupulo kamba mikwa ya luna ye lu lata hahulu kono ili ye si ka toma luli fa Linzwi la Mulimu. Lu swanela ku latelela kutwisiso ye nca ya Linzwi la Mulimu ye taha ka nzila yeo Jehova a itusisa kacenu.

Mu Fufabele Jehova

Nihakulicwalo, lifufa le linde la tusa mwa bulapeli bwa niti. Ha lu hanelela ku iyakatwa maswe ka za libubo kamba litukelo za luna, lifufa la bumulimu li libisa mamelelo ya luna ku Jehova. Li lu susumeza kuli lu bate linzila ze lu kona ku bulela ka zona buniti ka za hae, ili ku yemela linzila za hae ni batu ba hae.

Akiko y’a li sikombwa wa ka nako ye tezi wa Lipaki za Jehova, n’a hanyezwanga maswe ki muñ’a ndu ya n’a sa utwisisi mulao wa Mulimu wa za mali. Ka maseme Akiko a yemela Linzwi la Mulimu, mane a tolongosha matata a’ tiswa ki likalafo za ku pompelwa mali. Akiko a lemuha kuli musali y’o za n’a ezeza likañi kikuli n’a sa lumeli kuli Mubupi u teñi, mi kacwalo Akiko, ka ku susumezwa ki takazo ye tuna ya ku bulela za Jehova, a cinca ngambolo ni ku kala ku ambola za taba yeo. Akiko a nyakisisa ni muñ’a ndu ka za m’o pupo i fela bupaki bwa kuli Mubupi u teñi. Ku yemela niti ka bundume kwa hae ne ku felize mihupulo ye si na bupaki hande ya musali y’o mi hape ne ku tisize kuli a kale ku ituta Bibele ni yena. Ha lu bulela cwana, muñ’a ndu yo ya n’a na ni buhali, s’a li mulapeli wa Jehova.

Lifufa le linde, kamba tukufalelo kwa bulapeli bwa niti li lu susumeza ku tonela ni ku itusisa linzila ze lu kona ku bulela ka zona kamba ku yemela ka zona tumelo ya luna ha lu li kwa mubeleko, kwa sikolo, kwa masintolo, ni mwa  musipili. Ka mutala, Midori u ikatulezi kuli u na ni ku bulela za tumelo ya hae ku b’a beleka ni bona. Mubeleki yo muñwi ya n’a li mwa lilimo za ma-40 n’a bulezi kuli n’a sa lati ku ambola nto ifi kamba ifi ni Lipaki za Jehova. Hasamulaho, mwa ku ambolisana hape, musali y’o a bilaela za kuli mwan’a hae wa musizana n’a hulelwa ki mikwa ye maswe. Midori a mu bonisa buka ya Questions Young People Ask—Answers That Work, * mi hape a itakaleza ku lukisa za ku lutanga mwana y’o mwa buka yeo. Tuto ya kaliswa kono bomahe ne ba s’a bangi teñi fa tuto. Midori a hupula ku bonisa musali yo vidio ya Jehovah’s Witnesses—The Organization Behind the Name.* Vidio yeo ne i tusize musali y’o ku utwisisa buñata bwa za n’a sa utwisisangi. Ka ku susumezwa ki za n’a buhile, n’a ize: “Ni bata ku ba sina Lipaki za Jehova.” Hamoho ni mwan’a hae, ni yena a kala ku ituta Bibele.

Lifufa le linde l’a tusa hape mwa puteho ya Sikreste. Li tahisa moya wa lilato ni pabalelo mi li lu susumeza ku hanyeza likukuezo ze maswe z’e kona ku eza maswe mizwale ba luna ba kwa moya, ze cwale ka lusebo lo lu sinya ni mihupulo ya bukwenuheli. Lifufa la bumulimu li lu susumeza ku yemela likatulo ze ezizwe ki maeluda, ili ba ba na ni ku nyazanga lifosi fokuñwi. (1 Makorinte 5:11-13; 1 Timotea 5:20) Paulusi n’a ñozi za lifufa la hae la ku fufabela balumeli sina yena ba kwa puteho ya Korinte, kuli: “Ni mi fufabela ka lifufa la Mulimu; hailimo ne ni mi beelelisize munna a li muñwi, kuli ni mi tahise ku Kreste mu li sina musizana ya kenile.” (2 Makorinte 11:2) Kacwalo, ni luna lifufa la luna li lu susumeza ku eza ze lu kona kaufela kuli lu bone teñi kuli lituto, tumelo, ni muzamao wa bote mwa puteho za silelezwa kwa matiba.

Ee, lifufa le linde l’a tusa ba bañwi. Li tahisa ku tabelwa ki Jehova mi li swanela ku ba mwahal’a tulemeno to ba na ni tona Bakreste kacenu.—Joani 2:17.

[Litaluso za kwatasi]

[Maswaniso a fa likepe 29]

Mihato ya Finihasi ne i tomile fa lifufa la bumulimu

[Maswaniso a fa likepe 30]

Mu ambuke siteo sa muna

[Maswaniso a fa likepe 31]

Lifufa le linde li lu susumeza ku tabela sizwale sa luna ni ku bulelela ba bañwi tumelo ya luna