Kana ku Na ni Mioya Ye Maswe?

Mubihi wa makande, yena Jean-Claude Souléry, n’a ize: “Lifasi li mwa mandingwe, inge kuli babusi ba ba sa bonahali ne ba lika ka t’ata ku kwala mazwelo kaufela.”

Caziba wa litaba za kale, Josef Barton, n’a ize: ‘Maikuto a mutu a kuli ha ku na z’a kona ku eza a hanelela ku mu kolwisa kuli ku na ni nto ye m’ata ye maswe ili ye zamaisa lika.’

LUWEWE fela lo ne lu tisizwe ki twaniso ya libangoki ya la September 11, 2001, ne lu tisize kuli batu ba bañata ba nahanisise. Michael Prowse n’a ñozi cwana mwa mutende wa kwa England wa Financial Times: “Ha ku na folofolo ye n’e ka eza kamba ku kona ku eza nto ye situhu cwalo.” Bañoli ba mutende wa New York Times ne ba bulezi kuli kwand’a mihato ye n’e tokwahala mwa twaniso yani, “ku butokwa hape ku hupula butuna bwa situhu se ne si bile teñi mwa ku i peta. Ki sitoyo se si fita sa mwa lindwa za kamita, se si si na tikanyo, se si sa lateleli tumelelano ifi kamba ifi.”

Batu ba litumelo ze fitana-fitana ne ba ikutwile hahulu-hulu kuli ku lukela ku ba ni nto ye lunya, ye m’ata, ye eza zeo. Munna wa pisinisi wa kwa Sarajevo ya n’a iponezi situhu se ne si tisizwe ki toyano ya mishobo mwa Bosnia n’a ize: “Silimo sa ndwa ya mwa Bosnia si ni kolwisize kuli kashandula ki Satani. Ki bupulumuki fela b’o.”

Caziba wa litaba za kale, Jean Delumeau, ha n’a buzizwe ka za haiba wa lumela kuli Diabulosi u teñi n’a alabile kuli: “Ni kona ku hana cwañi ku ba teñi kwa ya tahisa situhu inze ni iponela ze ezahala ni ze ezahalile haisali ni pepwa, ili ndwa ya lifasi ya bubeli, ye n’e bituzi batu b’a 40 milioni; Auschwitz ni minganda ya yona ko ne ku yundiswa batamiwa; lipulaotuna za mishobo mwa Cambodia; puso ya Ceauşescu mo ne ku bulaiwa batu ka situhu; lipuso za butukufazi za milonga mwa libaka ze ñata kai ni kai mwa lifasi. Likezahalo ze sabisa ha li na mo li felela. . . . Kacwalo, ni lumela kuli ku lukile ha lu biza lika ze cwalo kuli ki za ‘diabulosi,’ isi kuli li taha ka kukuezo ya Diabulosi wa manaka ni litaku ze kauhani, kono Diabulosi y’a li sisupo sa kukuezo ye tahisa situhu y’e li teñi mwa lifasi.”

Sina Jean Delumeau, batu ba bañata ba li lika ze situhu ze ezahala kwa batu kacenu ki za “diabulosi,” ku kala ka ze ezahala mwa lubasi ku y’o fita ku ze ezahala mwa lifasi. Kono seo si bonisañi? Kana lika ze situhu zeo li tisizwe ki kukuezo fela ye maswe, kamba kana libupiwa za moya ze lunya ki zona ze kukueza batu ku eza milatu ye situhu ye fitelela bumaswe bwa kamita bwa batu? Kana libupiwa zeo li zamaiswa ki muñ’a situhu, yena Satani Diabulosi?

[Manzwi a bañi ba siswaniso fa likepe 3]

Banana: siswaniso sa ba U.S. Coast Guard