Bakreste Ba Ba Ikambusize mwa Mazazi A Maungulelo
Bakreste Ba Ba Ikambusize mwa Mazazi A Maungulelo
“Hasi ba lifasi, sina na ha ni si wa lifasi.”—JOANI 17:16.
1, 2. Jesu n’a buleziñi ze ama balutiwa ba hae ni lifasi, mi za n’a bulezi li tahisa lipuzo mañi?
JESU n’a lapezi tapelo ye telele balutiwa ba hae inze ba utwa, fa busihu bwa mafelelezo a ku pila fa lifasi-mubu a li mutu ya petehile. Mwa tapelo yeo, n’a bulezi taba ye talusa mupilelo wa Bakreste kaufela ba niti. N’a bulezi cwana ka za balutiwa ba hae: “Ni ba bulelezi Linzwi la hao; mi lifasi li ba toile, kakuli bona hasi ba lifasi, sina na, ha ni si wa lifasi. Ha ni ku lapeli kuli u ba zwise mwa lifasi, kono kuli u ba sileleze kwa bumaswe. Hasi ba lifasi, sina na ha ni si wa lifasi.”—Joani 17:14-16.
2 Jesu n’a bulezi habeli kuli balutiwa ba hae ne ba si ke ba ba ba lifasi. Hape, ku ikambusa k’o, ne ku ka tahisa ku sa utwana, kakuli lifasi ne li ka ba toya. Niteñi, Bakreste ne ba sa swaneli ku ikalelwa; Jehova n’a ka ba babalela. (Liproverbia 18:10; Mateu 24:9, 13) Kabakala za n’a bulezi Jesu, kw’a lukela kuli lu buze kuli: ‘Ki kabakalañi Bakreste ba niti ha ba si ba lifasi? Ku sa ba wa lifasi ku talusañi? Haiba Bakreste ba toilwe ki lifasi, b’a nga cwañi lifasi? Sihulu, ba nga cwañi milonga ya lifasi?’ Likalabo za mwa Mañolo kwa lipuzo zeo ki za butokwa kakuli za lu ama kaufel’a luna.
“Lu Ba Mulimu”
3. (a) Ki nto mañi y’e lu ambusa kwa lifasi? (b) Ki bufi bupaki bo bu bonisa kuli lifasi “li lapalezi mwatas’a ya maswe”?
3 Libaka le liñwi ha lu si ba lifasi kikuli luna ni Jehova lu balikani ba batuna. Muapositola Joani n’a ñozi kuli: “Lwa ziba kuli lu ba Mulimu, ni kuli lifasi kamukana li lapalezi mwatas’a ya maswe.” (1 Joani 5:19) Lwa iponela buniti bwa za n’a bulezi Joani ka za lifasi. Lindwa, bukebenga, situhu, buswenyi, ku sa sepahala, ni buhule ze atile hahulu kacenu ki bupaki bwa kuli muzamaisi ki Satani, isiñi Mulimu. (Joani 12:31; 2 Makorinte 4:4; Maefese 6:12) Mutu h’a ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova, h’a na ku eza lika ze maswe zeo kamba ku lumelelana ni zona, mi nto yeo i mu ambusa kwa lifasi.—Maroma 12:2; 13:12-14; 1 Makorinte 6:9-11; 1 Joani 3:10-12.
4. Lu bonisa ka linzila lifi kuli lu ba Jehova?
4 Joani n’a ize Bakreste, ka ku shutana ni lifasi, ki “ba Mulimu.” Bote ba ba ineela ku Jehova ki ba hae. Muapositola Paulusi n’a ize: “Ha lu pila, lu pilela Mulena; mi ha lu shwa lu shwela Mulena. Mi cwale niha lu pila, niha lu shwa, lu ba Mulena.” (Maroma 14:8; Samu 116:15) Bakeñisa kuli lu ba Jehova, lu lapela fela yena. (Exoda 20:4-6) Kacwalo, Mukreste sakata h’a pileli milelo ya silifasi. Mi nihaike wa kuteka lisupo za naha, h’a li lapeli, ibe fa nalela kamba mwa pilu. Mi kaniti h’a lapeli babapali ba ba tumile kamba milimu ye miñwi ya miteñi ye. H’a hanyezi tukelo ya batu ya ku eza mo ba lakaleza, kono u lapela fela Mubupi. (Mateu 4:10; Sinulo 19:10) Taba yeo ni yona i mu ambusa kwa lifasi.
“Mubuso wa Ka Hasi wa Lifasi Le”
5, 6. Ku ipeya kwatas’a Mubuso wa Mulimu ku lu ambusa cwañi kwa lifasi?
5 Bakreste ki balutiwa ba Kreste Jesu ni babusiwa ba Mubuso wa Mulimu, mi nto yeo ni yona i ba ambusa kwa lifasi. Jesu ha n’a zekiswa fapil’a Ponse Pilato, n’a ize: “Mubuso wa ka hasi wa lifasi le; mubuso wa ka kabe ki wa lifasi le, kabe batu ba ka ba ni lwanezi, kuli ni si ke na tiswa kwa Majuda. Kono cwale mubuso wa ka hasi wa lifasi le.” (Joani 18:36) Ka Mubuso w’o, Jehova u ka bonisa bukeni bwa libizo la hae, ku bonisa bunde bwa puso ya hae, ni ku eza tato ya hae fa lifasi mo i ezezwa kwa lihalimu. (Mateu 6:9, 10) Mwa bukombwa bwa hae kaufela, Jesu n’a shaezi taba ye nde ya za Mubuso, mi n’a ize ne i ka shaelwa ki balutiwa ba hae ku isa kwa mafelelezo a muinelo wa lifasi le. (Mateu 4:23; 24:14) Ka 1914 bupolofita bwa kwa Sinulo 11:15 ne bu talelelizwe, bo bu li: “Mubuso wa lifasi u fetuhile mubuso wa Mulen’a luna, ni wa Kreste wa hae; mi u ka busa ku ya ku ile.” Cwale-cwale fa, Mubuso wa kwa lihalimu w’o ikaba ona u nosi o busa batu. (Daniele 2:44) Muta o muñwi, nihaiba babusi ba lifasi konji ba amuhele puso ya ona.—Samu 2:6-12.
6 Ka ku hupula zeo kaufela, Bakreste sakata kacenu ki babusiwa ba Mubuso wa Mulimu, mi ba mamela kelezo ya Jesu ya kuli ba “bate pili mubuso wa Mulimu ni Ku Luka kwa Hae.” (Mateu 6:33) F’o ha ku talusi kuli ha ba sepahali kwa naha mo ba pila, kono kwa moya, ku b’a ambusa kwa lifasi. Musebezi o mutuna wa Bakreste kacenu, sina mwa linako za baapositola, ki ku “paka za Mubuso wa Mulimu.” (Likezo 28:23) Ha ku na mulonga wa batu o na ni tukelo ya ku sinanisa musebezi w’a laezi Mulimu w’o.
7. Bakreste sakata ba ikambuselizeñi, mi ba bonisa cwañi kuli ba ikambusize?
7 Bakeñisa kuli ki ba Jehova mi ki balutiwa ba Jesu mi hape ni babusiwa ba Mubuso wa Mulimu, Lipaki za Jehova ba tundamezi ku ikambusa kwa lindwa za mwa naha ni za macaba za mwa lilimo za ma-1900 ni ma-2000. Ha ba si ka wela kwa lineku lifi kamba lifi, kamba ku nga lilwaniso ku lwanisa ufi kamba ufi, mi ha ba si ka hasanya litaba za ku yemela naha ifi kamba ifi. Ka poniso ye makaza ya tumelo ku si na taba ni twaniso ye n’e bonahala ku eshula, ba tundamezi likuka ze n’e bulelezwi ba Nazi be ne ba busa Germany ka 1934, kuli: “Ha lu na taba ni za bupolitiki, kono lu ipeile ka ku tala kwatas’a mubuso wa Mulimu o busiwa ki Kreste, Mulena y’a ketilwe ki Mulimu. Ha lu na ku foseza mutu kamba ku mu eza maswe. Ne lu ka tabela ku pila ka kozo ni ku eza hande batu bote fo lu fumanela kolo kaufela.”
Mandumeleti ni Linumwana za Kreste
8, 9. Lipaki za Jehova ki mandumeleti ni linumwana cwañi kacenu, mi nto yeo i ama cwañi mo ba swalisanela ni macaba?
8 Paulusi n’a talusize kuli yena ni Bakreste ba bañwi ba ba tozizwe ki “mandumeleti a Kreste, inge Mulimu u lapela ka luna.” (2 Makorinte 5:20; Maefese 6:20) Ku zwa ka 1914, Bakreste ba ba tozizwe b’a swanela ku bizwa mandumeleti a Mubuso wa Mulimu, mi ki “bana” ba ona. (Mateu 13:38; Mafilipi 3:20; Sinulo 5:9, 10) Hape, Jehova u zwisize mwa macaba “buñata bo butuna bwa batu” ba “lingu ze ñwi,” bona Bakreste ba ba sepa ku t’o pila fa lifasi-mubu, mi mulelo kikuli ba tuse bana ba ba tozizwe bao mwa musebezi wa bona wa bundumeleti. (Sinulo 7:9; Joani 10:16) “Lingu ze ñwi” bao b’a kona ku bizwa “linumwana” za Mubuso wa Mulimu.
9 Ndumeleti ni babeleki ba hae ha ba isilingi mwa litaba za naha ko ba sebeleza. Ka ku swana, Bakreste ba ikambusize kwa litaba za linaha za lifasi. Ha ba yemeli kamba ku lwanisa naha, sicaba, nyangela, kamba kuli mutu ki mbombo kamba njebwe. (Likezo 10:34, 35) Se ba eza fela ki ku ‘eza batu kaufela hande.’ (Magalata 6:10) Kabakala kuli Lipaki za Jehova ba ikambusize, ha ku na ya kona ku ba ni buniti bwa ku hana evangeli ya bona ka taba ya kuli kuti ba yemela sicaba, naha, kamba mushobo o muñwi o’ li sila ku yena.
Ku Zibwa ka Lilato
10. Lilato ki la butokwa cwañi ku Mukreste?
10 Kwand’a ze s’e bulezwi, Bakreste ba ikambusize kwa litaba za lifasi kabakala sango sa bona ni Bakreste ba bañwi. Jesu n’a bulelezi balutiwa ba hae kuli: “Se ba ka ziba batu kaufela kuli mu balutiwa ba ka ka sona, ki ha mu latana.” (Joani 13:35) Lilato la sizwale ki o muñwi wa mitomo ya ku ba Mukreste. (1 Joani 3:14) Mukreste u na ni silikani se situna hahulu ni Bakreste ba bañwi, kakuli si ama silikani sa hae ni Jehova ni Jesu. Bao a lata haki ba mwa puteho ya habo fela. U lata ni “banabahabo [yena] ba ba mwa lifasi.”—1 Pitrosi 5:9.
11. Mupilelo wa Lipaki za Jehova u amilwe cwañi ki ku latana kwa bona?
11 Kacenu, Lipaki za Jehova ba bonisa lilato la bona la sizwale ka ku peta ze i bulela Isaya 2:4 kuli: “Ka mikwale ya bona ba ka tula mihuma, ka malumo a bona ba ka tula licekesi; sicaba se siñwi ha si sa na ku pumela se siñwi ka lilumo, mi ha ba sa na ku ituta ndwa.” Ka ku lutiwa ki Jehova, Bakreste sakata ba na ni kozo ni Mulimu ni yo muñwi ku yo muñwi. (Isaya 54:13) Bakeñisa kuli ba lata Mulimu ni mizwale ba bona, ne ku ka luna kuli b’a nge lilwaniso ni ku lwanisa Bakreste ka bona—kamba mutu ufi kamba ufi—mwa linaha ze ñwi. Kozo ni buñwi bwa bona ki kalulo ye tuna ya bulapeli bwa bona, ili poniso ya kuli luli ba na ni moya wa Mulimu. (Samu 133:1; Mika 2:12; Mateu 22:37-39; Makolose 3:14) Ba ‘batisisa kozo ni batu, mi ba i tundamena,’ ka ku ziba kuli “meto a [Muñ’a] Bupilo a talimile ba ba na ni niti.”—Samu 34:14, 15.
M’o Bakreste B’a Ngela Lifasi
12. Lipaki za Jehova ba likanyisa moya ufi wa Jehova kwa batu, mi ba eza cwañi cwalo?
12 Jehova u atuzi kuli lifasi le, li ka sinyiwa, kono h’a si ka atula batu ka buñwi mwa lifasi. U ka eza seo ka Jesu ili mwa nako ya Hae. (Samu 67:3, 4; Mateu 25:31-46; 2 Pitrosi 3:10) Ka nako ya cwale, u bonisa batu lilato le lituna. Mane n’a file sitabelo sa Mwan’a hae wa libanda ilikuli mañi ni mañi ite a be ni kolo ya ku fumana bupilo bo bu sa feli. (Joani 3:16) Luna Bakreste lu likanyisa lilato la Mulimu ka ku bulelela ba bañwi litukiso za Mulimu za ku piliswa, nihaike hañata ba hananga.
13. Lu swanela ku nga cwañi babusi ba lifasi?
13 Lu swanela ku nga cwañi babusi ba lifasi? Paulusi n’a alabile puzo yeo ha n’a ñozi kuli: “Mutu ni mutu a ipeye kwatas’a ba ba inzi fa bubusi, kakuli ha ku na bubusi bo bu sa tahi ka Mulimu; babusi ba ba li teñi ba inzi mwa litulo za bona za makutelakaufi ka Mulimu.” (Maroma 13:1, 2, NW) Batu ba inzi mwa litulo “za makutelakaufi” za bubusi kakuli Ya M’ata Ote ki yena ya ba lumelela (bubusi b’o bwa shutana-shutana, kono kamita bu fitwa ki bwa Jehova). Mukreste u ipeya kwatas’a babusi kakuli yeo ki ye ñwi ya linzila za ku ipeya ku utwa Jehova. Kono ku cwañi haiba z’a tokwa Mulimu li lwanisana ni z’o tokwa mulonga wa batu?
Mulao wa Mulimu ni wa Sesare
14, 15. (a) Daniele n’a konile cwañi ku pima butata mwa taba ya buipeyo? (b) Maheberu ba balalu ne ba ezizeñi ha ne ku sa konahali ku pima butata mwa taba ya buipeyo?
14 Daniele ni balikani ba hae ba balalu ki mutala o munde wa mwa ku ipeela kwatas’a milonga ya batu mi ka nako ye swana ni ku ipeya kwatas’a tamaiso ya Mulimu. Mitangana ba Maheberu bao ba bane ha ne ba li lihapwa mwa Babilona, ne ba mamezi milao ya naha yeo mi kapili-pili ba ketiwa ku fiwa lituto ze ipitezi. Daniele, ka ku lemuha kuli lituto zeo ne li kana za lwanisana ni Mulao wa Jehova, a ambola taba yeo ni nduna ya n’a ba tokomela. Kacwalo, kwa eziwa litukiso ze ipitezi ze lumelezwa ki mazwalo a Maheberu ba bane bao. (Daniele 1:8-17) Lipaki za Jehova ba latelela mutala wa Daniele ha ba taluseza makwambuyu ka maseme mayemo a bona ilikuli ba tibele matata.
15 Kono hasamulaho, kwa zuha taba ya buipeyo ye n’e sa konwi ku picukiwa. Mulena wa Babilona n’a nganguzi siswaniso se situna-tuna fa libala la Dura mi a laela kuli makwambuyu ba hae, inge cwalo babusisi ba lilalo, ba putehane kwa kakulo ya sona. Zeo ha li ezahala, balikani ba Daniele ba balalu inge ba ketilwe kale ku ba babusisi ba silalo sa Babilona, kacwalo ni bona ne ba swanela ku ba teñi f’o. Kakulo ha ne inze i ezahala, ne ku ka ba ni nako f’o baputehi kaufela ne ba lukela ku kubamela siswaniso seo. Kono Maheberu bao ne ba ziba kuli seo neikaba ku loba mulao wa Mulimu. (Deuteronoma 5:8-10) Kacwalo mañi ni mañi h’a kubama, bona ba zwelapili ku yema sikakunka. Ka ku tula mulao wa mulena, ne ba ipatiseza lifu le li maswe, mi ne ba pilile fela ka makazo; kono ne ba ketile lifu ku fita kuli ba tule mulao wa Jehova.—Daniele 2:49–3:29.
16, 17. Baapositola ne ba ezize cwañi ha ne ba laezwi ku tuhela ku kutaza, mi ne ba ezelizeñi cwalo?
16 Kwakale, baapositola ba Jesu Kreste ne ba bizelizwe kwa babusi ba Majuda mwa Jerusalema mi ba y’o laelwa ku tuhela ku kutaza ka libizo la Jesu. Ne ba ezize cwañi? Jesu n’a ba file musebezi wa ku luta macaba kaufela, a n’a ka kopanyeleza ni ba mwa Judea. Hape n’a ba bulelezi kuli ne ba ka ba lipaki za hae mwa Jerusalema mi ni mwa lifasi kaufela. (Mateu 28:19, 20; Likezo 1:8) Baapositola ne ba ziba kuli litaelo za Jesu ne li tato ya Mulimu ku bona. (Joani 5:30; 8:28) Kacwalo ba li: “Ki swanelo kuli lu utwe Mulimu ku fita batu.”—Likezo 4:19, 20; 5:29.
17 Baapositola ne ba sa ezi mahañi. (Liproverbia 24:21) Niteñi, babusi ha ne ba ba hanisize ku eza tato ya Mulimu, ne ba kona ku bulela fela kuli, ‘Lu lukela ku utwa Mulimu ku fita batu.’ Jesu n’a bulezi kuli lu “kutiseze Sesare ze li za Sesare, mi [lu] zwiseze Mulimu ze li za Mulimu.” (Mareka 12:17) Ha ne lu ka tula taelo ya Mulimu kabakala ku haniswa ki mutu, neikaba kuli lu fa mutu z’e li za Mulimu. Ku fita ku eza cwalo, lu kutiseza Sesare zote ze lu lukela ku mu kutiseza, kono ha lu libali situlo sa Jehova se si pahami hahulu. Ki yena Mwambakani-ya-Pahami, Mubupi, yena Simbule tota sa puso.—Sinulo 4:11.
Lu Ka Tundamena
18, 19. Mizwale ba luna ba bañata ba file mutala ufi o munde, mi lu kona ku ba likanyisa cwañi?
18 Ka nako ye, buñata bwa milonga ya lifasi i lumelela Lipaki za Jehova mayemo a bona a buikambuso, mi nto yeo lwa itebuha yona luli. Kono mwa linaha ze ñwi, Lipaki ba lwanisizwe hahulu. Mwa lilimo kaufela za ma-1900 ku t’o fita ni nako ye, ba bañwi kwa mizwale ni likaizeli za luna ba tundani ka t’ata, ili ku lwana ka swanisezo “ndwa ye nde ya tumelo.”—1 Timotea 6:12.
19 Lu kona ku tundamena cwañi sina bona? Pili, lu lukela ku hupula kuli lwa kona ku lwaniswa. Lu si sabi kamba mane ku komoka ha lu lwaniswa. Paulusi n’a lemusize Timotea kuli: “Batu kaufela ba ba lata ku pila ka bulumeli bo bu li teñi ku Jesu Kreste, ba ka nyandiswa.” (2 Timotea 3:12; 1 Pitrosi 4:12) Mwa lifasi le, m’o kukuezo ya Satani i benda, ne ku ka konahala cwañi kuli lu si ke lw’a lwaniswa? (Sinulo 12:17) Ibile fela lwa sepahala, ba bañwi ba kana ba ‘komoka mi ba lu bulela maswe.’—1 Pitrosi 4:4.
20. Lu hupuliswa litaba lifi ze tiisa pilu?
20 Sa bubeli, lu na ni niti ya kuli Jehova ni mangeloi a hae a ka lu tusa. Sina mwa n’a bulelezi Elisha kwaikale, “ba ba inzi ni luna ba fita ba ba inzi ni bona kwa buñata.” (2 Malena 6:16; Samu 34:7) Mwendi Jehova, ka mulelo wa hae o munde, u tuhelela twaniso ya bahanyezi ka nakonyana. Kono kamita u ka lu fa m’ata a ku itiisa. (Isaya 41:9, 10) Ba bañwi se ba bulailwe, kono seo ha si lu sabisi. Jesu n’a ize: “Mu si ke mwa saba ba ba bulaya mubili, ba ba tokwa mata a ku bulaya moya; kono mu sabe ya na ni mata a ku bulaelela moya ni mubili mwa [Gehena, NW].” (Mateu 10:16-23, 28) Lu “baenyi” fela mwa lifasi le li maswe le. Lu itusisa nako mwateñi kuli lu “y’o amuhela bupilo bo bu sa feli” mwa lifasi le linca la Mulimu. (1 Pitrosi 2:11; 1 Timotea 6:19) Ha ku na mutu ya kona ku lu yawisa mupuzo w’o ibile fela lwa zwelapili ku sepahala ku Mulimu.
21. Ki lika mañi ze lu sa swaneli ku libala?
21 Kacwalo, lu si ke lwa libala silikanituna sa luna ni Jehova mulimu. Haike kamita lu itebuhe tohonolo ya ku ba balutiwa ba Kreste ni babusiwa ba Mubuso. Haike lu late mizwale ba luna ku zwelela kwa pilu, mi haike kamita lu tabele lilato le ba lu lata ka lona. Mi sihulu, haike lu utwe manzwi a walisamu, a’ li: “U sepe [Muñ’a] Bupilo, u itiise, mi pilu ya hao i ikokote. E, u sepe [Muñ’a] Bupilo.” (Samu 27:14; Isaya 54:17) Mi sina Bakreste ba bañata-ñata ba kwamulaho, ni luna lu ka tundamena ka sepo ye tiile, luna Bakreste ili basepahali ba ba ikambusize kwa lifasi.
Kana Mwa Kona ku Talusa?
• Silikani sa luna ni Jehova si lu ambusa cwañi kwa lifasi le?
• Ka ku ba babusiwa ba Mubuso wa Mulimu, lu ikambusa cwañi kwa lifasi le?
• Lilato la luna la ku lata mizwale ba luna li lu ambusa ka linzila lifi kwa lifasi?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 15]
Ku ipeya kwa luna kwatas’a Mubuso wa Mulimu ku ama cwañi mo lu ngela lifasi?
[Siswaniso se si fa likepe 16]
Muhutu ni Mututsi ba sebeza hamoho ka tabo
[Siswaniso se si fa likepe 17]
Mizwale ba Sikreste ba Majuda ni Maarabu
[Siswaniso se si fa likepe 17]
Bakreste ba kwa Serbia, Bosnia, ni Croatia ba ikola sango hamoho
[Siswaniso se si fa likepe 18]
Lu swanela ku ezañi babusi ha ba lu laela ku tula mulao wa Mulimu?