Lipuzo Ze Zwa kwa Babali
Lipuzo Ze Zwa kwa Babali
Kana ku bapala njuka ku fosahezi haiba mali a peciwa ki a manyinyani fela?
Linzwi la Mulimu ha li buleli mwa butungi ka za njuka, kono li bulela ze likani ze bonisa kuli mifuta kaufela ya njuka ha i lumelelani ni likuka za Bibele. * Ka mutala, batu ba bañata ba lumela kuli njuka i tahisa mukwañuli. Sona sisupo seo fela si tokwa ku nahanisiswa hande ki Bakreste, ka ku ba kuli Bibele i li “ba ba lakaza za ba bañwi” ha ba na ku luwa sanda sa Mubuso wa Mulimu, mi i talusa takazo ya ku fuma ku ba ye swana ni sebelezo ya milimu.—1 Makorinte 6:9, 10; Makolose 3:5.
Njuka hape i tahisa buitati ni moya o maswe wa kangisano, ili takazo ye tuna ya ku wina. Muapositola Paulusi n’a lemusize ka za lika ze cwalo ha n’a ñozi kuli: “Lu si ke lwa bata ku bubekwa ko ku si na tuso, ka ku ishemaeta ni ku shwelana muna.” (Magalata 5:26) Hape, njuka i tahiseza ba bañwi ku ba ni tumelo ya kuli ba kona ku itinga fa litohonolo. Babapali ba njuka ba banga ni litumelo za mifuta-futa za mioya, ka ku sepa kuli ba ka telwa ki litohonolo. Ba lu hupuza za Maisilaele be ne ba si ka sepahala be ne ba “lapela Gadi ni Meni, ili milimu ya litohonolo ni bumai.”—Isaya 65:11, Bibele ya Silozi, hatiso ya 1984.
Ba bañwi ba kana ba li ku peca mali a manyinyani ha ba bapala makazi kamba mulabalaba ni balikani kamba bana ba mba ki ku itabisa fela. Ki niti kuli mutu ya peca mali a manyinyani h’a koni ku ipona ku ba ni mukwañuli, buitati, ya na ni takazo ya ku wina, kamba ya na ni litumelo za mioya. Kono cwale ku peca kwa hae ku kona ku tahisañi ku b’a peca ni bona? Babapali ba batuna ba bañata ba njuka ne ba kalile ka ku pecanga mali a manyinyani, ili ‘ku itabisa fela.’ (Luka 16:10) Nto ye n’e bonahala ku ba ya ku itabisa fela ne i ba bezi ye lubeta.
Ku kona ku ba cwalo sihulu kwa banana. Banana ba bañata se ba tabisizwe ki ku wina mali a manyinyani fela mi seo si ba kenyize mwa muliko wa ku bata ku wina mali a mañata. (1 Timotea 6:10) Piho ya patisiso ye n’e ezizwe ka nako ye telele mwa United States ki ba Arizona Council on Compulsive Gambling i paka kuli ba bañata ba ba ngongwezwi ki ku bapala njuka ne ba kalezi kwa bwanana “ka ku pecanga mali a manyinyani ka nako ya lipapali kamba ha ba bapala makazi ni balikani kamba bahabo bona.” Piho ye ñwi i li “banana ba kalelanga ku bapala njuka kwa ndu, hañata ha ba bapala makazi ni balikani kamba ba mwa lubasi lwa habo bona.” Piho yeo i ekeza kuli “30 pesenti ya banana ba ba bapalanga njuka ne ba kalile ku i bapala ba si ka kwanisa kale lilimo ze 11.” Ka ku ya ka patisiso ye bizwa Why Do People Gamble Too Much—Pathological and Problem Gambling, banana ba bañata ba ba bapalanga njuka ba fumananga mali a ku pecisa ka bukebenga kamba ka buhule. Ki muinelo kwa bumaswe o tahiswa ki nto yeo kwa makalelo ne i bonahala ku ba ye sa koni ku tahisa butata!
Lu pila mwa lifasi m’o malaba ni miliko li li ze ñata hahulu. Kacwalo, ze lu ka ituhelela ku tahelwa ki butata bo buñwi kiñi? (Liproverbia 27:12) Njuka i kona ku kenya Bukreste bwa mutu mwa kozi mi i swanela ku ambukiwa banana ni ko ba li teñi kamba ko ba siyo, niha ku peciwa mali a mañata kamba a manyinyani. Bakreste ba ba lata ku itabisa ka ku bapala mulabalaba kamba makazi ne ba ka eza hande ha ne ba ka ñolanga linepo kamba mane ku ikola fela ku bapala ba sa ñoli linepo. Bakreste ba ba butali ba ba iyakatwa Bukreste bwa bona hamoho ni bwa balikani ni lubasi lwa bona ba ambuka ku bapala njuka, niha ku peciwa mali a manyinyani.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 3 Hatiso ye bizwa World Book Encyclopedia i talusa kuli njuka ki “ku peca ka za mo i ka yo felela papali, kezahalo ye ñwi, kamba ka za nto ye ñwi ya ku nuha.” Hape i li “babapali hañata ba pecanga mali mwa . . . lipapali ze cwale ka za makazi ni za ku wina mali ka litohonolo.”